Jeanne le Royer / Inkarnacionpa ñañan
ÑAWPAQ RIMAY.
Charissimi, nolite omni espirituui credere, sed probato espiritual si ex Deo sint nisqamanta; quoniam multi pscudoprofetaœ exierunt nisqa mundum nisqapi. (Epist. Juan. ,4,1.)
Cargasqa, 1790 watapi, Fougères llaqtapi Religioso Urbanistakuna sutiwan reqsisqa llaqtaq kamachikuyninwan, Rennes llaqtapi obispadopi, rikurqani comprometisqa kasqayta, chay circunstanciakunawan, chaykunatan sut’inchasaq tiempo chayamuqtin, munasqayman prestakunaypaq chay layqa hermana De la Nativity sutiyoq, paymi willayta munarqan ima k’anchaykunawanchus iñirqan Dios favorecesqanmanta, chay k’anchaykunawantaq payta
paypa sutinpi segurawarqan qhepa waqaychaq kanaypaq, huk p’unchay llaqtamasiykunaman, llapan Iglesia de J.-C.
Kay allin sipaspa revelacionninkuna, willakuyninkunapas achka watakunañam qaparirqa; ichaqa chay kusikuy pachakunapiqa, willakusqan hayk’aqllapas hunt’akunanta pisilla kasqanraykun, mana qhawarisqa, pisichasqa ima karqanku. Chaykunataqa nina rawraymanmi apasqakuraq, hinaspan sacrificasqaku a
huk clase cabal nisqa, kay kutipi paypa contranpi formasqa, rikusqanchis hina.
Ichaqa chay ratopi kay wasiman haykusqaypi umallinaypaq, hinallataq Hermana declarawaqtin “qhepa director kasqayta; chayta pisi tiempollapi
Chaymantaqa kallpawanmi qarqosqa kayman; hawa llaqtakunaman ripunaypaq, hawa llaqtakunaman ayqekunaypaqpas obligasqa kasqaymanta; mana paywan lamar-qochakunata chimpanaypaq
ima desgraciapas chayamuwanman chayqa; chay huñusqa materialkunata quwasqanmanta chaypi ñawinchasqa hinaspa qawarisqa kananpaq, hinaspa yachaqkuna rimanankupaq; hinallataq waranqa huk rikch’aq kaqkunapas, chaykunan cheqaqchasqa karqan, kunankamapas sapa p’unchay ñawiypa ñawpaqenpi cheqaqchasqa kashan; chay ratopin, nini, Hermana kay hinata rimapayawashaqtin, karutan qhepaman kutirqayku willasqanmanta willakuymanta. THE
preliminares de una revolución, chaymi karqan literal hunt’akuyninlla, qallarirqanku, pisillaña tardeña karqan chaypas, ñawinkuta kichariyta, chaywanmi chinkachirqanku mana allin prejuiciokunata, chaykunatan qallariypiqa maqanakunanku karqan.
Hinan ñit’isqa kay ch’uya monjaq mañakuyninkunawan, paymi yapamanta niwarqan mana tiempo chinkachinapaq kasqanmanta; invitasqa, aswanpas, llapa wakin monjakunaq qosqanku ventajoso testigowan, llapanmanta aswantaqa
yachaysapa representaciones superiores y depositarios nisqakuna kikinmanta
ayllu llaqtapi, ñawpaqta yuyarirqani, historiamanta yachaqkunapa rimasqankuman hinaqa, Jesucristoq Iglesianqa manan hayk’aqpas mayqenwanpas chhaphchisqachu karqan
ch’aqway, ichaqa maqanakuyña, chaytaqa manan ñawpaqtaqa willarqankuchu wakin ch’uya runakunaq allin kayninku graciawan yanapasqa, hinallataq willakuykunapas
chay sucesowan takyachisqa, sapa kutinmi huk llamativo contrasteta ruwarqanku chay q’otukuqkunaq q’otukuq ruwayninwan, q’otukuq rimayninwan ima, paykunan askha kutipi universota engañarqanku: Quoniam multi pseudoprophetœ exierunt in mundum. Yuyarirqanim, iskay kaqpi, sichus, huk ladumanta, Dios saqinman qurakuna trigowan chaqrusqa kananta, hinaspa chiqap kaqwan maqanakunanta hinaspa mana allin rikchayniyuq kananta
falsificación, wakin kutipiqa kikin Iglesianpipas; huk ladumantaq, pisi kallpa kayninchista sapa kutilla qowanchis seguro mediokunata hukninmanta hukninmanta reparanapaq, hinallataq cheqaq kaqta pantaymanta tukuy imapi t’aqananchispaq: Probate spiritus siex Deo sint.
Hinaptinmi, sunquypi nirqani, Diospa makin mana haykapipas pisiyaptin, nitaq atiynin pisiyaptin, kunankamapas ñawpaq atisqankunatam atirqa; chay circunstanciakuna kaqlla kasqanrayku, Iglesia de J.-C. derechoyoq kasqanmanta, yupayta atisqanmantawan llapa yanapakuykunapi, chaykunatan divin fundadornin prometerqan tukuy tiemponpi. Kunanqa, mana iskayrayanapaqmi, profecía quy, milagrokuna hina, hukkunapas. mana tukukuq tiempopaqmi payman qosqa karqan; chayqa, pichus siminmanta chaskisqan promesa
pachak watakuna tukukunankama paywan kananpaqmi qawarin. Astawanpis sunquypi nirqani, ñawpaq profeciakuna qhipa kaqta willakuq, mana kaykunata qhisachanmanchu mana al menos chaykunata insultaspa, manataq a
huk contradicción iñiypa kamachikuyninkunaq contranpi hina, imaynan razonamiento kamachikuykunamanpas kanman hinata. Tukuy imapas pruebakunamantan dependen: kunanqa, tukukuypiqa sonqoypin nirqani chay detallada willakuy, hukllawasqa huk suceso literal hunt’akuyninwan, chay sucesomanta llapa runaq polítican mana hayk’aqpas ñawpaqmanta qhawariyta atirqanchu detallekunata, kikin Diospa juicionpi, aswan seguro marca kasqanrayku profecía cheqaq kasqanmanta (1), kay sapallan allin rimasqa runaqa yaqapaschá huk tituloman rikch’akurqanña, mayqen almapas chayta maskhaqpaq
cheqaq kaqta yachaychis chanin kaypi, sonqoykichispi hunt'aq sonqowan ima. Kaytam sunquypi nirqani, qatiqninpim qawachinqa mana allinta yuyaymanasqayta.
(1) Profeta qui vaticinatui est pacem: quum venerit verbum ejus, sawtur profeta quem misit Dominus en veritate. (Jer., 28, 9.)
Kaymanta, kusisqa mediota hap’ispa mana yachaq iñiywan, mana pruebawan tukuy imata riqsikuq, mana iñiywan, aswan mana yachaq, mana tukuy imata qhisachakuqwan
examenpi, sapa kuti mañakuykunaman entregakurqani. Chaymi uyarirqani
chay Hermana willawanan willakuykunaman; Ñawinpa ñawpaqenpi qillqarqani, sut’inchasaqman hina qillqarqani, sapa kuti huk ñanllapi ,
atikusqanman hina, kamachikuyman hina, comisión qowasqanman hinapas. Kay willakuykunaqa, willanaymi, tukuy imapi qhawarinapaq hina rikch’akuwarqan ; Creerqanin, aswanpas, llapanpi tarinaypaq cheqaq kaqpa imayna kayninta, nisaqmi divinidadmantapas, chaymi ñoqapaqqa rikch’akurqan respeto kamachikuq hina, hinaspapas atiqmi tukuy clase pruebakunata pasayta, chaytan huk runaqa
chayna kaptinqa mañakuy; huk simillapi, tukuy imata juzgaspa llapa circunstanciakunaq tupachiyninwan, manataq pisi sapanchasqa puntokunawanchu, chaypin rikurqani Diospa llank’ayninta otaq mana entiendey atina enigmatapas.
Manam chayllapichu sayaykurqani; ichaqa kikiypa taripayniypi chanin mana confianzaymanta willasqa, chaskisqay kamachikuyman hina, huñusqayta aswan yachaysapa, aswan k’ancharisqa juezkunaman rikuchirqani, paykunan askha tarirqanku qarqosqa kasqay imaymana cheqaskunapi, manataqmi atiymanchu, manataqmi ruwanaychu pakay, cheqaq kusikuywan rikusqayta askha digno preladokunata, doctorkunata
(7-11)
.
pectables, de teólogos profusos (1), hukllachakunankupaq yuyayniyman hina huk llank’aypa sustancianmanta, chaytan llapanku juzgarqanku allin leeyta hinallataq ancha allin kaqta, nirqanku, aswan munasqa rurukunata t’ikraymanta, ñawpaqman puriymanta, qespikuymantawan ruruchinankupaq. Chay hinan karqan huk similla sientekusqanku, ichaqa aswantaqa kay extraordinario ruwaypa imayna kaynin mana permitirqanchu chayman yapanankupaq kamachikuyninkuq sancionninta, sutinku lloqsimunanta saqespa, sapa kutilla alabasqankuta qatispa, chaykunatan ruwarqanku kunkawan qelqaspapas; otaq manapaschá atinchu
aswanpas kay yachaysapa circunspección nisqamanta t’aqllakuymantaqa, chaymi manchakun Iglesiaq juicionta hark’ayta, huk asuntopi maypichus paylla derechoyoq pro-
1) Chay llamkaytaqa pachak masnin ukhunchasqa teólogokunam ñawincharunku hinaspa qawarqaku, paykunam kachkanku: qanchis utaq pusaq obispokuna hinaspa arzobispokuna, 20 utaq 30 vicario generalkuna hukniray diócesiskunamanta, doctorkuna hinaspa teologíamanta profesorkuna, abadkuna, imaymana chaninchasqa llamkaykunata qillqaqkuna , yachaysapakunapas; 80 masnin parroquia sacerdotekuna, vicariokuna hinaspa huk kaqlla piadoso hinaspa yachaq francés hinaspa inglés sacerdotekuna; mana rimanapaqmi kay pachapi achka hatun yachaysapa runakunamanta, paykunam ñawinchanku kikin edificacionwan hinaspa satisfacciónwan.
rimay; chaywanpas manan aswan pisitachu yapa-yapamanta rimanku, yaqa llapanpiqa, Diospa dedon sapa puriyninpi chaypi rikuchikusqanmanta, hinallataq llank’aypas, imayna kasqanman hina,
mana huk permisota necesitarqanchu; pruebankunata, tukuy kallpantapas pay kikinmanta hurqusqanmanta: Digitus Dei est hic . Askhan mañakurqanku, copiakunatapas ruwarqanku, askhataqmi chaymanta t’aqakunata horqorqanku, llapankupas munankuman hinan chay qelqa lloqsimunanta. Chaynapi kay universalidad de votos, kay punto capitalmanta opinionkuna huñunakuy, huk cierta confianzata quwarqa, huk producción ancha munasqa allinta huk punchaw, qillqaqpa willakuyninman hina, yanapanman almakunapa qespikuyninpi hinallataq gloriaman hina Diospa, paymi tukuy imatapas hap’in chayta rantinanpaq. ¡Chay ruwayqa suyasqaykuman hina kachun, suyakuyniykupas ama hukmanyasqa kachun!.....
Mana yaykuspa, chayrayku, ima disertación nisqamanpas grado de creencia nisqamanta, kay extraordinaria sipaspa willakuyninkunaman qusqa kanman, eh! imatataq ruruchinmanku ichaqa huk iñiy particularllata! Atrevikuni suyakuyta Santo Espiritu, paytan creeni qelqaqpi, pimantapas aswan allinta k’ancharichinanta, tukuy ima kay ruwaymanta rimaqkunamanta, allin munay almakunata leenqaku, manan yachay munasqankuraykuchu, nitaq pantayta tarinankupaqchu, aswanpas chaypaq yachaypaq, gananciata tarinapaq sapallan propósito
hatarichiy.
Arí, yapamantan rimani, atrevikunitaqmi prometeyta, chay leeyqa, allin yuyaywan chanin ruwasqa, aswan askhatan ruwanqa chhayna leeqkunaman, manan imatapas nisunmanchu pikunamanchus kay leeyqa mana convencechiyta atinmanchu. Chiqapmi, kaymantam ichapas k’amisqa kasaq, tukuy parte kay asuntopi kasqaypi, rimarqani chay íntima persuasión nisqaman hina, chaypim chay relaciones particulares nisqapi hukkuna mana tarikurqakuchu kaypi. Kapuwan
tukuy hinantinpin willakuykunata rikuchirqanku imayna rikuchisqankuman hina, chaymi niyta munan inspiracionpa qhawariyninpi, hinallataq hanaq pacha kamachin, favorecesqan almaq confianzankunaq rurun hina; mana atikuqmi karqan huk aspecto ukhupi chaykunata presentayta mana huk infidelidadwan waqllichispa
reprensible pichus ruwawanman karqan sustituto kananpaq chay llank’ay qelqanaypaq encargado kasqayta, huk llank’ay hunt’asqa hawa llaqtayoq hinallataq yaqa mana ima conexiónpas chaywan. Chaykunataqa kaynatam qawachinay karqa, utaq mana llachpayanay karqa: Non possumus quae vidimus non loqui. (Hechos 4, 20).
Anchatan atikunman tukuy kaykunamanta pantasqay; imaraykuchus kunankamapas munaniraqmi llapa huk atiykunata mana qhawarisqa kananta; ichaqa kay kikin casopiqa manan rikunichu, tukuy imamanta, imaynata, imaraykutaq kay yuyay mayqenchus
particular, manataqmi mana hayk’aqpas chay hina ruwaytaqa ruwaymanchu karqan, hukmanpas churaymanmi obligacionta ñoqa hina yuyaykunanpaq, mana allinpaq qhawariqtin, manataq suficiente razonkunata tarinmanchu chaypaq
ñawinchay: Charissimi, nolite omni espirituui credere, sedprobado espiritual si ex Deo sint .
Hinaptinqa hapiy, hinaspa ñawinchay; tolle, lege nisqa . Mana imapaqpas yupaychu nitaq yuyaykusqaytapas, nitaq askha k’anchaykunamantapas, chaykunapin ñoqaq sayarirqan; qan kikiyki qhawariy sichus mana q’otukusunmanchu karqan chayqa; ichapas ñawiykikuna, aswan kusisqa utaq aswan sut’i rikuyniyuq, pantaykunata tarinqaku mana reparasqayku, hinaspa chiqap serviciota ruwawaqku chaykunata qawachiwaspayku.
Razonkunata t’aqwiy, razonkunata pesakuy, allintaraq utilizay. Maypichus autoridad mana decidirqanchu, qharikunaqa huknirayta qhawarinkumanmi; naturalmi sapankanku chayna kasqankuqa
convencesqa razonkuna kasqanrayku otaq creesqanrayku. Iglesia mana rimasqanraykun, libre kanki, huk kutitawan, taripayniykipi; ichaqa allin disposicionkunawan leeruspallan allinta juzgawaq.
Tolle, lege nisqa .
Hinaptinqa, pukllaykunapi banderata qawariy, sichus mana piensayta atikunmanchu chayna llamkayqa yuyaymanaypa ruwaynin kanman nispa
hatunchasqa, otaq mana yachaqpa ch’uya sonqonmanta, aswanpas Divinidadpa yuyayninpa ruwayninmanta. Qhawariy, manachus Diospa espiritunmantaqa supaypa espiritunmanchu kanman; Testamento, hukkunapas. Astawanraqmi chaypi yuyaykusqa metawan allinta juzganki. Testamento nisqa .
(12-16)
.
Imaymana detallekunata qusqaykiku, chaykunam juicioykipa tema kanan; ichaqa, manaraq churakuchkaspa, qamta yuyaychaykiku
insistiy llapanta rikunaykikama suyanaykipaq, amataq wakin sapanchasqa detallekunallapichu. Tukuy imamanta aswantaqa, ancha sumaqmi yachay, yaqapaschá, chay milagro ruwaq runamanta, pimanmi creenku Dios rimapayasusqaykimanta; chayraykutaqmi qallarisaqku hawa kawsayninpi qankunaman rikuchispa, imaynan runaq ñawinman rikhurirqan wawa kasqanmantapacha,
huk pachapaqtaq waqaychaspa ukhu kawsayninmanta detallekunata, otaq almanpa kuyuyninkunapi Diospa purisqanmanta: hukninmi servinqa preparakuy hina, huknintaq revelacionninkuna qatipanapaq; chaymi orden bastante natural nisqa, chaytam proponenchik .
Editorpa ñawpaq protestan.
Ñukanchik s. Tayta Papa Urbano VIII, hark’arqan, 13 p’unchay marzo killapi 1625 watapi, 5 p’unchay julio killapi 1634 watapi kamachikuyninkunawan, mana diocesano obispoq qhawarisqanwan, mana aprobasqanwan ima, ima librotapas impriminanpaq, chaypin kashan runakunaq ruwasqanku, milagrokuna, revelacionkuna ima ch’uya kaypa q’apaynin, otaq mártir hina qhawarisqa; astawan kamachispa 5 junio killapi 1631 watapi decretonwan, sichus chay runakunaman santo otaq saminchasqa sutita qonkuman chayqa,
kamachisqa kanman kay tituluqa rimanapaqlla kasqanmanta willananpaq
kawsayninkupi mana huchayoq kayninku, allin kayninku allin kayninkupas, mana Iglesia Católica nisqapa kamachikuyninta sarunchaspa, chayllamanmi pertenecen santokunata declaranankupaq hinaspa iñiqkuna yupaychanankupaq proponenankupaq derechonku; Kay decretokunaq consecuencianraykun, chaykunamanmi tukuy sonqoywan mana imawanpas hark’asqa kani, kaywan protestani, Santo Sede Apostólica kay titulokunata qoq runakunallatan santokuna, saminchasqakuna otaq cheqaq mártir hina reqsisqa kani, hinaspan willashani kaypi willasqa llapa cheqaq kaqkunata libroqa hukllatam chaskinku
autoridad privada nisqa, hinallataq cheqaq autenticidad nisqa mana tariyta atisqankuta
Soberano Pontífice nisqapa sentencianwan aprobasqa kasqay qipallamanmi, paymanmi apachini kay llamkaypi tukuy ima kasqanmanta, chaytam llaqtaman qawachini.
Iskay kaq protesta:
Ñawinchaqtan valekuni qhawarinanpaq kay libropi askha rasgokunata willasqayta, chaykunan pruebashan piqpa historiantapas ruwarqani chay runaq ch’uya kayninta. Chaypin willarqani naturalezata pasaq kaqkunata, chaykunatataq pipas cheqaq milagrota hina qhawarinman. Ñoqaq yuyaykusqayqa manan Santa Iglesia Romanoq aprobasqan hinachu kay cheqaq kaqkunata qonaypaq, aswanpas sapan testimoniokunawan certificasqa hinallan.
Chayraykun Santo Taytanchis Papa Urbano VIIIq kamachikuyninkunaq consecuencian hina, kaywan protestani, manan yuyaykunichu chay runaman atribuiyta, nitaq saminchasqa runaq kayninta , nitaq santoq kaynintapas, aswanpas huk ñanmanta
Iglesia Romana kamachikuyninman kamachisqa, chayman sapallaymi reqsikuni ch’uya kaqkunata willanapaq derecho kasqanmanta. Respetowanmi suyani kay llamkaypi llapa puntokunamanta juzgayninta, chaymanmi sunquywan yuyaywan kasukuni, ancha kasukuq wawa hina.
KAWSAY Y REVELACIONES
DE LA NATIVIDAD HERMANA.
Resumen Natividad Hermanaq Kawsayninmanta, hinallataq Revelacionninkunamanta circunstanciakunamantapas.
Paypa paqarisqan.
Jeanne Le Royer, Religionpi sutichasqa Hermana de la Natividad, René le Royerpa Marie le Sénéchalpa ususin, paqarirqa, bautizakusqanmanta hurqusqaman hina, 24 enero killapi 1731 watapi, Beaulot kitipi, La Chapelle parroquia- Janson, Lorient llaqtaq qayllanpi tarikuq, Fougères llaqtamanta iskay legua karullapi, Rennes llaqtapi obispado, Bretaña suyupi. Payqa, nacesqanmanta qhepa p’unchaymi, iglesiapi bautizasqa karqan, parroquiaq vicarionwan.
Pay kikinmi willawasun wawa kayninmanta, tukuy kawsayninmanta ima, ukhunwan ima ruwayniyoq kasqanman hina; ichaqa llapa Santokunaq puriyninta qatispa, aswan mana allin ladollapin rikuchikunqa; pay kikinmanta rimanqa huch’uyyaykukunanpaqlla, llaqtaq qayllanpi, exagerasqa huchankunamanta, vicionkunamanta, huchankunamantawan willakusqanwan: sichus obligasqa kanman chaykunamanta chaskisqan favorkunata willananpaqpas
hanaq pacha, chaymi kanqa khatatataylla chay cuentata kutichipunanmanta, reparawananchispaq may chhika gracia ruwanan karqan atipanapaq
millay ruwaykunata, sonqonpa waqlliyninta hampiy; tukukuypiqa, sapa kuti mana imayoq kayninpa ukhunman kutispa, tukuy imata kutichimunqa payman sapallanman, pimanmi hatunchayqa kanan.
Kay yuyaymi pay kikinmanta quwasun huñusqan tukukuptin; ichaqa manaraq testimonionta uyarishaspa, manaraq ima detallemanpas willakuyninkunamanta haykushaspapas, ancha allinmi rikch’awan hawa kawsayninmanta imallatapas reqsichiy, runakunaq testimonionmanta
(17-21) .
pikunachus paywan tiyarqanku; siminkumanta llapanmanta aswantaqa hurqusaq tukuy ima niyta munasqayta, suyachkanitaqmi llaqta runakuna agradecekuwanankuta huk uchuy engañomanta kay humilde sipascha sasachakunman karqa pampachawananta kawsakuyninpi, sichus Diosqa saqenman karqan chaymanta yachananta.
Educacionninpas, hanaq pacha favorecesqan ñawpaq graciakunawanpas.
Cristiano tayta-mamamanta naceq, facil conjetura hina, Jeanne le Royer, nisunman, lechewan chupasqa chay kawsaq hinallataq activo iñiyta, chay tukuy sonqowan ch’uya kamachikuypaq, chay llamp’u sonqo hinallataq filial piedad, chay manchakuyta hinallataq chay munakuyta Señor mayqenmi sapa kuti ruwan Diospa cheqaq wawankunaq sapaq kaynin, hinallataq mana iskayrayaspa prueba predestinonkumanta. Chayqa yaqa llapanmi wakcha tayta-mamanmanta herenciata chaskiyta atirqan. Ichaqa, ¡imaynatataq hanaq pachamanta regalokuna qhapaq sucesión, hinallataq chaykunata rakiqkunapas facil-llata mana tukuy imawanpas ruwayta atinku!...
Kay ñawpaq disposición de una gracia preveniente nisqa anchata ñak’arinan karqan, huk tiempopaq, pasiones nisqakunaq ataquenmanta hinallataq mana allin ejemploq contagionmanta; ichaqa graciaqa sapa kutillanmi kutichimuq metaman maypichus Dios munasqan. Payqa wawa kasqanmantapachan sinchi munayta sientekurqan jubilakusqanpi Diosman qokunanpaq, chaymi waqyakuyninman kutichinanpaq llapa hark’akunata atiparqan, chaykunatan supay, kay pacha, aycha, llapa peligrokunata ima.
Yaqachus hina, willawananchis willakuymantaqa, allin angelninpa favorecesqan, llapanmanta aswantaqa Diospa Mamanpi hatun confianzanpas, askha tupanakuykunapi yanaparqan; rikhurillantaqmi llapa devocionkunamanta, chaykunan ñawpaqta almanpi qelqasqa karqan, altarpa Aswan Santísimo Sacramentonmanqa sapa kutillanmi aswan llamp’u sonqo, kawsaq, hinallataq J.-C.-pa adorable runanta munakuyninpas sapa kutilla karqan , sonqonpi, proporcionasqa, sichus pipas niyta atinman chayqa, chaymanta chaskisqan favorkunawan. Saminchasqan alma, paymi yachan imaynatas Diosninwan kay misk’ita waqaychayta
correspondencia de ternura recíproca, chay sumaq munakuywan tupanakuy, kay pachapi hanaq pachata ruwaq! kayta rikurqayku Catalinakunapi hinallataq chay
Siena llaqtamanta Bernardino, Paœi llaqtamanta Madeleines, Thérèses, Gertrudes, Foligny llaqtamanta Angèles, Néry llaqtamanta Philippes, François d'Assise, François
Xavier, Francisco de Sales, hinallataq askha waranqa huk santokunapipas, ch’uya kayninku gradoman hina, hinallataq imaymana ruwaykunaman hina, imaynan Diospa kusichisqanman hina purichinanpaq.
Vocacionninmanta rikuchiykuna.
Wayna, kallpasapa, sumaq uyayuq hinaspa ventajoso figurayuq, aswan allin sunquyuq, almawan naturalmente sensitivo hina sayaq, llampu sunqu hinaspa sociable carácterniyuq, le Royer waynaqa mana iskayrayaspam ruwayta atinman karqa, huk hina , huk ventajoso partidoman condicionninman hina; chaymi huk yupay ñawpaqman hamurqan, chaymantaqa manan millakuytapas sienterqanchu; ichaqa manan hayk’aqpas atikurqanchu ima allin rimanakuymanpas hamuyta; sapa kutinmi karqan ima mana yuyaykusqa hark’apas, chaymi llapa tupuykunata llakichirqan. Divina esposa, paypi diseñokunayoqmi hukta kamachirqan; waqyasqa, pruebakunapi hinallataq mana común ñankunawan, chay
aswan sublime estadoq perfeccionnin. Hanaq pachaqa aswan hatunpaqmi destinasqa
imakunachus huk wasiq llakikunan, hinaspan karqan religioso estadoq modelon kananpaq, chay Providencia, cunamantapacha qhawaq,
makiwanpas waqllisqa pachaq peligrokunapin pusarqan, waranqa barcokunaq chinkasqanmanta qespichirqan, sapa kutillataqmi tukuy ima yuyaykusqanpa contranpi kaqta p’akirqan.
Tayta-mamanpa wañukusqan.
Chunka pichqayuq, chunka suqtayuq watayuq kachkaspa, allin kawsayniyuq llaqtamasinchikqa, kuyakuywan kuyasqan taytanta chinkachirqa, wañukusqanmi anchata nanachirqa; chaymanta pacha kay pachaq yanqa kayninmanta hukmanyasqa, wakin sasachakuykunapi tarikusqan peligrokunata, astawanpas apuraylla kutichinanpaq ukhupi k’anchaykunaman, chaywanmi Diosqa mana costumbrasqanman hina payman aysarqan, chaymi k’amikurqan chhaynata kuyurisqanmanta ; graciamanmi entregakurqan, kay pachaman llapa tentacionkunatapas kuchunanpaqmi, Diosman tukuy sonqowan sapaqchakurqan, wiñaypaq ch’uya kay promesawan, chaytan ruwarqan Virgenkunaq Reinanpa qayllanpi, qhawariyninpipas.
Paypa diseñonkuna hinaspa proyectokuna perfección nisqamanta.
Payqa mamanwan qhepakunanpaqllan proponekun, llank’ayninwan mikhuchinanpaq, p’unchay tukukunankama yanapananpaqpas. Ichaqa kay tukukuyqa aswan qayllallapin kasharqan yuyaykusqanmantaqa, pisi tiempollamantan kay warmiq p’ampasqanku
Christianqa hamurqan qosanpa nanayninta mosoqyachinanpaqmi
ususinkupa sunqunta. Kay musuq razon kay pachamanta lluqsinanpaq utaq aswan karuman astakunanpaq, manaña chaypi recursoyuq kasqanrayku, nitaq yaqa ima corbata chaypi waqaychayta atisqanrayku, Jeanneqa munanman karqa mayqin wasipipas religioso sitiota tariyta sirviente, chayman astawan churanapaq
seguridad hinaspa qespikuynin hinaspa continencia promesan; ichaqa mana llapa runaq reqsisqan, qarqosqa, chayrayku, llapa recomendacionmanta, llapa runaq ruwayninkunamantawan, manan atrevikurqanchu chaykama pretensionninkunata apayta.
Diospa Mamanpi kuyakuywan hapipakuynin hinaspa tukuy sunqunwan qukuynin.
Chaymi payqa kusisqa karqan Dioswan chaymanta rimaspa mañakuypi, hinaspan tukuy imata churarqan payta chaskiqpa makinman.
(22-26)
.
secración: rikch’ayninpa ñawpaqenpi k’umuykukuspa, willawasun hina, Santa Virgenmanta mañakurqan churinmanta graciata, medios kananpaq ima chaskinanpaq
sapa kuti hunt’aq sonqowan llapa paywan kuska payman qosqan devocionman
runa, chaymanta pay kikinta depositarioman churasqa. Huk kutillapi ancha facil hinaspa tukuy sonqowan mañakuyqa manan mana imapaqpas valenmanchu. Pimanchus chayta apachirqanku chayqa, manan hayk’aqpas traicionarqanchu paypi confiasqankuta. Kaypin huk ruwayraq kashan: chay ratomantapachan Santísima Virgenqa chay cosamanta rimanakunanpaq comprometekuq hina karqan, otaq aswan allinta nisunman pay kikin wañuchiyta umallinanpaq; pisi tiempollamantan razon karqan reparanapaq chay asuntoqa ancha allin makipi kashasqanmanta, chaymi mana, tardepas qhepamanpas, allin ruwaywan coronasqachu karqan.
Prudencia directorta akllaypi, hinallataq plan de vida nisqapipas.
Manaraq sapallan tiyananpaq tanteachkaspanmi, Jeanne le Royerqa espiritual retiro ruwayta munarqa, chaymi Fougères llaqtapa Faubourg Roger nisqapi willasqa karqa. Chayman risqanpa munayninqa karqan imaynata maskhananpaqmi
ch’uyanchasqa kananpaq, chaypitaq Diosta tapunanpaq ima partepichus ruwanan karqan munayninta yachananpaq qatikunanpaqpas. M. Débrégel chaypachaqa kay espiritual retiro wasiq directorninmi karqan; cheqaq evangélico llank’aq, payqa reqsichisqañan karqan privilegiasqa almakunaq puriyninpi yachasqanrayku, hinallataq aswan hatun huchasapakunaq sapa kuti k’ancharishaq t’ikrakunankupaq tukuy sonqowan munakusqanmantawan.
rumiyachisqa; hanaq pachawan paypaq destinasqa Ananiasmi karqan; paymantaqmi kutirirqan ima ruwanantapas yachananpaq. Payqa paymanmi rikuchirqan uranpi
conciencianta rikuchinanpaq chaypi imakunachus pasashasqanmanta, hinaspan willarqan extraordinario ñanninkunamanta, chaykunan hukkunata anchata musphachirqanña, chaykunan, cuidasqanña karqan chaypas, huch’uyyaykukuyninta manchachinanpaq hina. Achka kutita qawaspanmi kay Diospa runaqa aprobarqa imayna ruwasqankunata hinaspa proyectonkunatapas, payllam exentarqa chay partemanta resolucionninkunamanta, chaymi rirqa austeridades nisqakama, chaykunam cuerponpa saludninta dañarunman karqa.
Payqa hawamanta kamachi hinam Urbanista monjakunaman yaykun.
Retiro wasimanta huk rumi hina karullapim karqa Claristakunapa ayllun, chaytam papa Urbano V pisiyachirqa, chayraykum Convento de
Fougères llaqtapi llaqta planificaqkuna, chaypin tiyarqanku 1655. Chay kamachikuyqa allintapuni kasukusqankuraykun, chaypachaqa monjakunaqa askha karqanku, hinallataqmi sinchi sonqo karqanku. M. Débrégel iñirqanmi kay allin almakunaman penitencianta proponenan, wakinkunatan kamachirqan, wasinkuman chaskisqa kanankupaq, chay hina
boarders nisqakunaq kamachin. Ñawpaq watañan chaykunata hap’inankupaq saqerqanku , chaymi 1752 watapi.(1). Consentimientonkuta chaskisqan qhepamanmi pay kikin paykunaman presentarqan, paykunaman nirqan: “Diosta saminchasun señoras, payqa kunankamapas kay pachamanmi qon extraordinario almakunata, chaykunatan divina espiritunwan pusayta munan. Secuela nisqapin rikukunqa chay yachaysapa director pantasqachus icha manachus chayta.
1) Kay permisotaqa tayta Lemariépa kamachisqanmi qechurqaku, yaqa iskay chunka utaq kimsa chunka wata qipata.
Convento ukhunta pasashan.
Soqta semana hawapi servisqan qhepamanmi reqsichirqanku
kikin ukhupi, layqa ñañakunata yanapananpaq. Jeanneqa ñawpaqmantaraqmi rikurqa mañakusqanpa imayna kasqanmanta; kusikuynillanpaq faltasqanqa rikunakuymi karqan
mana kutichiy atina hukllachasqa solemne promesakunawan servisqankunaman: payqa sapa kutinmi kay ancha chaniyoq ventajata munarqan. Kay suerte pacha paypaq
mana chayamurqachu kimsa wata masnin qipata: kay kimsa watatam chaypaq preparakurqa postulanciawan, costumbre hapiywan hinaspa noviciadowan. Tukuy chay pachakunapim supayqa achka harkakuykunata hatarichirqa; ichaqa Diospa yanapayninwan, khuyapayakuyninwanmi llapankuta atiparqan, manataqmi hayk’aqpas llapantachu llakikurqan.
Diseñonkunaq contranpi kaq tentacionkuna, hark’aykuna ima.
Wakcha kaypa ladunpi harkaykuna. Paymantan mañakurqanku kinsa pachak librata doteta, llapanpiqa soqta librallanmi karqan, manan suyakuyniyoqchu karqan hayk’aqpas aswan askhata chaskinanpaq, llapa patrimonionpas yaqapaschá tayta-maman wañupusqan qhepaman gasto legalta pagananpaq hina karqan. Envidia ladomanta hark’akuykuna, chaymi pisi tiempollamanta
mana sinchita, llamp’u sonqo piedadninmanta, hinallataq allin qhawarisqa kayninta, amistadninmantawan, allipunachiyta atisqanmanta, qatiykachayta qallarinanpaq. Kikin pasionesninpa ladonpi hark’akuykuna, chaykunatan supayqa aswanta rikch’arichirqan, chaykunata Diosninman incargananpaq preparakushaqtin. Hark’akuna astawanqamanta
laqhayaq espirituq paypi inspirasqa llumpay manchakuypa ladon; sapa kuti mancharisqa hap’irqan ; hukmanyachirqaraqmi: nirqam chayna sinchi llamkaypiqa mana haykapipas qespichiyninta ruwananta; mana chaypi kasqanmanta
mana waqyasqachu karqan. Payqa sapa kutillanmi infiernota rikuchiq huk carrera tukukuqtin, chay carreraqa mana consueloyoqmi kanan karqan, manataqmi rurunchu karqan paypaq. Pay kikinmi qhepaman willawasun maykamachus Dios saqerqan supaypa experiencianta
constante, hinaspa imayna, ima cuidadowan, sapa kuti usqhaylla yanapananpaq, defiendenanpaqpas; ichaqa kayqa ukhu kawsayninmantan llakikun.
Diospi, Amachaqninpipas confiasqan.
Chaymi askha awqakunaq contranpi, Jeanne hermanaqa Diospi, Jesucristopi, Mariapi ima tukuy hap’ipakuyninta churarqan; hinaspa Churiq waqaychasqanwan, Mamaq atiyniyoq amachayninwan ima, tukuy suyakuymanta suyakurqan..... Santísima Virgenmanmi prometekurqan misata ruwananpaq, rikch’ayninpa ñawpaqenpi vela ruphachinanpaqpas,
(27-31)
nisqa.
sichus payqa religionman chaskisqa kananpaq chaskirqan chayqa; chaypi hap’inanpaq sutitaq, Iglesiaq huknin fiestanpa sutin kananmanta, payta yupaychananpaq. A
chayna takyasqa suyakuyqa manam haykapipas engañasqachu. Kikin J.-C.mi comprometekurqa infierno manchakuyninta chinkachinanpaq, vocacionninta seguraspan, hinaspa confesorninwan yapamanta segurachispa.
Hanaq pachaq yanapayninwanmi atipan, hinaspan huk religioso sutita hap’in, chaymi yuyarichin obligacionninta amachaqninwan.
Paymantaqa askha capitulokunan karqan, chaypin unay tiempo yuyaykuna t’aqanakurqan. Tukuyninpiqa, sujetokuna hatun dotekunawan presentakuptinkupas; contranpi imayna cabal formasqaña karqan chaypas, atiparqanmi,
yaqapaschá Diospa mamanpa yanapayninwan, paypa amachaqnin. Chayraykun mana doteyoq, religionninpi promesa ruwasqankunata rimananpaq haykuchisqa karqan; payqa Natividad Hermana sutita hap’irqan, chaymi kunanmantapacha qosaqku,
imaraykuchus sapa kuti churakusqan kasqanrayku. Chaymantapachan kay allin monjakunaqa allintaña reqsirqanku, chaymi aswan allinpaq qhawarirqanku huk temakuna presentakuqkunamantaqa; paykunaqa razonniyoqmi karqanku, qatiqninpi, paykuna kikinkuta felicitanankupaq, sapa kuti aswan aswanta, akllasqankumanta, rantisqankumanta ima; ichaqa manan hayk’aqpas allintachu yacharqanku qhapaq kaypa hunt’asqa chaninninta
chayta hap’isqankuta, Diosqa manapaschá chayta saqenqachu askha watakuna qhepamanraq. Pitaq chaypacha paykunaman willanman karqan kay wakcha sipas, pimanchus allin karqanku, limosnawan, kamachinku ukhupi qhepa kaq tiyanata qonankupaq, pisi tiempollamantan Diospa aswan allin qhawarisqan kanan karqan, ñataqmi kashanñapas; ima
huk p’unchaymi hatunchayninman, adornoman, ichapas ordenninkuq recursonman, yanapayninmanpas tukupunman; tukupaypi, pachak watapaq, qatiqnin pachak watakunapaqpas religionmanta oráculo?
Chaymi mosoq monjaqa promesanpa altonpi kasharqan, kusikuyninqa kaqllan karqan mosoq estadonpi llapa pruebakuna pasasqanmanta yachaspa. Payqa tukuytan kallpachakurqan Diosman, allin ruwaqninkunamanpas agradecekusqanmanta: Diosman, devocionninwan
hunt’asqa, hunt’asqa; hinaspapas allin ruwaqninkunamanpas, llapan serviciokunawan, chaykunatan suyankuman karqan. Rumiyasqa makinkunapas, tukuy cuerponpas campopi aswan sasa llamkaykunaman yachasqa, pukllarqaku, nisunman, aswan llasa q’ipikunawan; Diospas yachanmi ima tukuy sonqowan, facilidadwan ima usqhaylla risqanmanta
ñañankunaq makinkuta kacharichinanpaq, kasukuyninkupi, imaymana ruwanankupi ima aswan nanaq kaqkunata.
Espiritual ladomanta hatun sumaq kayninkuna, hinallataq allin ruwaykunapi ñawpaqman purisqan.
Ichaqa llapanmanta aswantaqa espiritual ladomantan kay sipas Hermanata qhawarinanchis, allinta chaninchananchispaq allin kayninta, hinallataq rikusunman tukuy ima valesqanmanta pay kikinpi. Ukhu huch’uyaykukuy, ñawsa kasukuy, mana atipay atina paciencia, tukuy imamanta t’aqakuy, Diosllata maskhay, chaykunan karqan kay hunt’asqa kay wasiq allin teqsinkuna, chaypin payqa ruwarqan, pisi tiempollapi, askha runakunata
hatun ñawpariy. Kaymi kawsaypa plannin, chaytan, divina inspiracionwan, yachaysapa directorninwan kuska dibujarqan, paypa yuyaychaynintan chaskiq, qatikuqpas.
Kawsayninmanta plannin hinaspa monja hina fervorninpas.
Sapallanman rispan chaypi cheqaq Diosman sacrificananpaqlla rirqan imaymana animalkunata, chaykunan Egipto runakunaq yupaychasqan kanku, chaymi niyta munani pasiones nisqakunata, vicios nisqakunatapas, chaykunaq pasionninkunatan, chaykunaq vicionkunatapas, chaykunaq kamachinpas, idolo yupaychaqpas, pay kikinmi aplicakurqan, llapa Santokuna hina, hatunchakuyninta mansoyachinanpaq, chinkachinanpaqpas
huch’uyyaykukuywan, hinallataq tukuy imaymana munapayaykunata munaspalla saqesqa kusikuykunata qechuywan. Divina justiciata hunt’ayta munasqanraykun pakallapi tukuy cuerponta qoq penitencia instrumentokunata utilizarqan.
Cuerponpi espiritualpipas mortificacionninkuna.
Chukchapas, cilicepas, disciplinakunapas, ayunakunapas, vigiliakunapas, tukuy imapas implementasqam karqa. Puñunanpiqa mayninpiqa ortigakuna, k’arak qurakuna ima ch’eqesqa kasqa. Huk punchawmi hapisqa karqa siminpi waqaychaspa, hinaspa gota gota millpuchkaqta, uywakunapa gallonta hinaspa huk kaqlla qatqi tragokunatapas. Chhaynapin sapa sentidoqa kikin mortificación nisqayoq karqan.
Mana pantaq kaypi ñawpaqman purisqan.
Naturalezata sapa kutilla atipasqanraykun kay ch’uya ususinqa hatun ñawpaqman puririrqan mana pantaq kawsaypi, chaypin saqerqan aswan allin yuyaywan ñawpaqman puriq monjakunata. Chayna prodigioqa admirakuypaqmi karqa; hinallataqmi nishuta sensaciónllata ruwarqan: kay caracterpa huk virtudnintan chhaphchinanku karqan, otaq aswan allinta nisunman, kallpawan pruebakunawan; hinaspa quia acceptas eras Deo, necesse fuit ut temptatio probaret te , nispas angelqa Tobiasman nirqan:
hark’ananpaq imachus ichapas yuyaykusharqanña. Wakin detallekunaman haykusun hatun qatiykachaykuna ñak’arinan kasqanmanta, kunankamapas ñak’arisqanmanta. Chay extraordinario graciakunawanmi kikin kay pachapi favorecesqa karqan, chaymantapachan nisqanchis hina, modestianta mancharichinanpaq hina transpirasqa, mosoq kayninpi yapakushanman hina karqan, allin kayninkunaman hina, Diospas yapakunman hina karqan envidiakuspa sapallan compensananpaq tukuy ima aguantananmanta supaypa ladonpi huk awqankunaq ladonpi, chaykama, nin, J.-C. payman rikhurimusqanmanta
runaman, hinaspan askha kutita paywan rimarqan, chaytan rikusun wakin huñusqankunapi.
Chayraykun Diosqa saqerqan huch’uyyaykukusqan llakikuqtinpas, allin qhawarisqankunata ex-
(32-38)
.
traordinario nisqa huk puntokamapas rikchakurqa. Hinaspapas, chhayna k’anchaytaqa manan huk bushelpa uranpi qhepananpaqchu ruwarqanku; manas atikunmanchu karqan mana huk runaqa aswan hatun p’unchayta willaq pacha illarimuywan k’irisqa kananta. Qallariypiqa admiracionta qorqan, pisi tiempollamantataqmi umbrage nisqatapas, yaqa sapa kuti hina, astawanqa facil phiñachiq ñawikunaman.
Paypa pusaqninkunapa testimonionkuna.
Pay kikinta reqsichikuq imaymana pusaqkunan admirakurqanku ukhunmanta willasqanwan, hinaspan rimanakurqanku mana payllapaqchu Dios askha k’anchaykunata payman willasqanmanta. Munaymanmi, hukninmi nirqan, De la Natividad hermananchista saqenankuta San Leonardo sillanman wichanankupaq, astawanqa Iglesia hatun fiestata ruwaq p’unchaykunapi
religionpa pakasqa yachayninkuna. Manan pipas pay hina chaymanta rimananpaq hinachu kashan. Mana hayk’aqpas teología nisqamanta estudiaspa, payqa llapan tratadokunatan allinta hap’in. Tukuy imamanta aswantaqa, huchasapanchiskuna uyarinankuta uyarinankuta, pay hina rimasqanmanta, Diosmanta, mana tukukuq khuyapayakuyninmanta, paypa manchakuyninmanta hina
taripaykuna. Manan, manan iskayrayanichu paykunapi aswan allin impresionkunata ruwasqanmanta. Ichaqa llapanmanta aswantaqa, ¡ima almataq paypa! ¡ima tierno piedadtaq! ¡ima ukhu humilde kaytaq! ¡ima allin takyasqa virtudtaq! ¡ima perfecta monjataq!
Chaynataqmi karqa MMpa taripayninpas. Larticle, Duclos hinaspa Audouin sutiyuq kamachiqkuna; Lemoine, Beurier-de-la-Porte, misionerokuna: chaymi, consentimiento chaskisqanman hina, paykunapura hap’isqa hina karqan, chaymi M. Audouin, chaypacha llaqtapi director, hinallataq paypi Hermana anchata confiarqan , payman Diospa hatun ruwasqankunatan qelqanman karqan
yachanku Iglesia universalpa destinonmanta, aswantaqa Francia nacionpa destinonmanta. Chay pisilla willakusqanmi paykunata convencechinanpaq hina karqan
mana pay kikinmanta rimasqanmanta; chayraykun M. Audouinqa ancha unay qelqakunata qelqarqan, tukuy kaymanta Hermanaq willasqanmanta: ichaqa qelqasqankunaqa manan hayk’aqpas rikhurimurqanchu, aswanpas manan hayk’aqpas yacharqanichu
M. Audouin, manapunim yachanichu chay plan ruwasqanmanta;
Confiantenmi encargakun Diosmanta willakusqanta qelqananpaq.
Conjeturanillan, circunstanciakunamanta hinallataq Hermana uyarichiwasqanmanta, aswan askha detallekunata qosqanmanta revolucionninchismanta, aswan pisitataq consecuenciakunamanta.
Imataq chay allin ruwasqa karqa.
Chayqa cheqaq kaqpa, extraordinario kaqkunapa destinonmi contrapi kanan, imaynan allin kaypa pruebasqa kanan hina. Hark’aykuna, contradicciones nisqakunan Diospa llank’ayninpa llalliqnin. Hayka kutitataq mana
¿Permitisqachu runakunaq millay ruwayninkuna, mana yuyayniyoq kayninku otaq millay kayninku, hatun yuyaykusqankunata tardasqanmanta, hark’asqanmantapas? Kaypiqa, piensani, aswan admirakuypaq ejemplo. Icha chay tiempo manaraq chayamusqanmanta, otaq infierno huk proyectota frustrayta atisqanmanta, chaytan tukuy ima ruwanan karqan
manchakuy; otaq, Hermanaq nisqan hina, hanaq pachaqa, chanin kayninpi, huchayoq qharikunata muchuchisqa, paywan hatunchakuyninta muchuchispa, piwanmi paykunata anyayta munarqan, askha desgraciakunamantapas waqaychananpaq; otaq llapan kaykunata
huk kutillapi causakunata, hukkunatapas mana rikusqanchis; imachus seguro kashan chay proyecto mana allin ruwasqan, hinallataq tukuy imapas mana allin kasqanmanta. Kaypim qawanchik haykapi hinaspa imayna pasasqanmanta.
M. Audouinqa manan imapas aswan usqhayllachu karqan, aswanpas qelqankunata común consejonman willananpaqmi. Chayqa karqan M. Larticle, chay llaqtapi monjas ursulinas nisqakunaq directornin, payqa manan tukuy imatapas allinpaqchu qhawarirqan, yaqa: ama musphasunchu. Hermanaqa willarqanmi Francia nacionman chayna hatun desgraciakunata, Iglesiapaqpas Estadopaqpas chayna manchakuypaq desgraciakunata, chay tiempopaqqa mana allin sucesokuna, chaymi mana huchaman tukuchisqachu kanan mana creesqanmanta , kay circunstanciapi, chaymanta huk profecía mirayninchisqa yaqapaschá atinku
hunt’akuyninta iñiy. ¿Ima rikch’aytaq karqan, pusaq otaq isqon watallaraq kawsasqanchis tiempomanta, kunan p’unchaypi cheqaqtapuni imakunachus pasashasqanmanta testigo kasqanchis?
(1) San Francisco de Ventas sutiyuq runa.
Yanqa razonkuna, rimasqanmanta juiciokuna ima; hinallataq kay temamanta chayta experimentaq runakunaq contradiccionesninpas.
Hunt’asqa, mana iskayrayaspa, Ginebra llaqtapi ch’uya obispoq yachaysapa yuyaychayninwan (1), paymi cartankunapi nirqan: “sipaskunaq rikusqankuta, rikuchisqankutapas manan extrañota hinachu qhawarina, imaraykuchus facil-llata, llamp’u sonqo kaypas
Sipaskunaq yuyaykusqankun qharikunamantaqa aswanta chay ilusiones nisqaman hap’ichikun”, nispa. M. Larticleqa manan allintachu qhawarirqan Hermanataqa allinta qhawarikunman kay kamachikuymanta t’aqasqa hina, ch’uya obispoq yachaysapa cuidakuyninpas llapanpi paypa favorninpi kasqanmanta, revelacionninkunaqa llapa mañakusqan sumaq kayninkunayoq kasqanrayku, chaytan mañakusqanmantawan chayna kaptinqa cuidakuy.
Manan imananpaschu: ñawpaqta Hermanata admirasqan qhepamanmi yuyaykushan imaginacionninkuwan engañasqa runakuna ukhupi churananpaq. Directornintaqa huk waynata hinan qhawarirqan, mana experienciayoq kasqanraykun chay ilusión nisqaman qokurqan. Payqa yuyaykurqanraqmi herejía nisqatapas reparasqanmanta, chay Hermanaq Francia Iglesiapaq manchay ch’aqway ruwasqan willakuypi , chaymantan rikurqan, paymi nirqan, pilarkuna chhaphchikusqankuta, kuyurisqankuta, askha urmasqankutapas. Sayariy , nispas huk p’unchay payta nirqan, allin takyasqa sayay; nisqaytataq estadoykipi llapa runakunaman nini. Iglesiata yanapayta kallpachakuy kay manchay atiypa atacasqanmanta, chaytan rikuni ñawpaqman purishaqta; ama hina kaspa Iglesiata yanapaychis; Payraykum khatatatani; hukkuna
Upallalla kananpaq, ichapas amenazasqa kaptin pruebananpaq
chaytataq mana imatapas entiendesqachu, pantayta manchakuspan manchachinanpaq yuyaykusqa. "Lutero", nispas qonqaylla willasqa, "huk profetakunapas kay calibreyoq, willarqankutaqmi Iglesia urmasqanmanta, experienciaq contranpi hinallataq J.-C.q siminpa contranpi, paymi segurawanchis Iglesian mana hayk'aqpas urmananta". . Ñañay, .
nispas yapaykusqa, icha pantaypi paykuna hina kanki, mana chayqa loco kanki: cuidakuy. Ñoqamanta rimaspaqa, manan yachanichu ima niyta munasqaykita. Huk circunstanciakunapipas yapamanta rimasqanta. Ichaqa herejía nisqa yuyaylla wakcha Hermanata hark’arqanña, atiparqanña chaypas, manan chaychu hark’arqan yapamanta ninanpaq: “Dios yachachun Francia Iglesia, hinallataq Estadopas, huk... maqanakuy, qatiykachay ima, mana hayk’aqpas rikusqa hina kay sumaq qhapaq suyupi. »
Experienciaqa ancha allintam qawachirqa kay tiemponchikpi may lawpi chay ilusión kasqanmanta. M. Larticleqa sut’inmi chaypi kasharqan chayman urmayta manchakuspa. Huk chikan llumpay preposesionado Hermana contra, pantasqa, ichapas mana anchata preocupaspa
musyakunanpaq, Francia Iglesiamanta rimasqan ch’aqwayta otaq ch’aqwayta, universal Iglesia urmasqanwan, Alemania nacionpa nina rawrachiqninpa willasqan, hinallataq reforma nisqa llapa llulla profetakunaq.
Ichaqa, ¡mayna hatunmi hukmanta hukninman! Payqa ruwashallarqanraqmi yanqa aplicacionta Evangelioq pasajenmanta maypichus J.-C. willawanchis infierno punkukuna mana hayk’aqpas Iglesian contra atipananta; ichaqa maypichus mana ninchu Iglesian mana ch’aqwasqachu nitaq chhaphchisqachu kanqa: chaymi kanman contrario kikin Evangeliowan hinallataq tukuy edadkunaq experiencianwan, manan imapas aswan formalmente nitaq aswan askha kutitachu willasqa kanman divino autorninwan, chaymi
qatiykachasqakunatan ruwanan karqan
(39-43)
nisqa.
experienciata hinaspa tukuy tiemponpi experimentananmanta. Chiqapmi, mana mana allin yuyayniyuq kaspaqa, aswan yachaysapa teólogokunaqa mayninpiqa pantankumanmi aswan sut’i kaqkunapipas, sichus mana cuidakunkumanchu prejuiciomanta, chaymi pisi tiempollapi manaña saqenchu cheqaq k’anchayninkupi imapas rikusqa kananta.p’unchay, hinaspa mayninpiqa aswan sut’i kaq kamachikuykunatapas manañan qonqachiwanchischu. ¡Hayka ejemplokunatataq mana citanmanchu, chaykunam pruebanman chayna asuntopiqa juezqa manchakunan kikinpa yuyayninpa llullakuyninta mana pisichu hukkunapa yuyayninpi maqanakuyta munasqanmantaqa! mana chayqa facil-llatan urmaykunman chay trampaman, chaykunatan karunchananpaq kallpachakun .
Payqa saqillanmi convencechisqa kananpaq, chaymi pinqakuq kayninpas chayman pusamun
pantasqa kayta manchakuspa huchachay. — Ñawpaq kaq revelacionninkunatan ruphachin.
Ichaqa herejía manchakuymi, chaywanmi manchakuq Hermanaqa maqasqa karqan, chaymi mana pisillatachu yanaparqan tukuy imata saqenanpaq decidikunanpaq. Hinaspapas decidikurqanmi maqanakunanpaq proyectonta yuyaykunankama, hanaq pacha mana allinpaq qhawarisqan supaypa toqllan hina. (Kaypipunim ilusionninqa karqa, utaq aswan allinta nisunman, chaypim obligasqa karqa qunanpaq.) Hinaspapas chaymantaqa confesión generaltaraqmi ruwarqa, hinaspam waqarqa empresanmanta hucha hina. Yachaspa M. Audouin chaymanta wakin llakikuyta chaskisqanmanta, hinallataq paypa kutipi wakin pisi ch’aqway hatarisqanmanta paywan confianzanwan, anchata paywan ruwarqan, chaymi obligarqan, huk nisqallanpi, ruphachinanpaq
cuadernokunapin tukuy ima willasqan kasharqan, chaymi Diospa rantinpi qelqarqan.
Chaytan ruwarqan, hinaspan sinchita k’amisqa karqan chaymanta, conciencianwanpas, kikin M. Larticlewanpas, paymi iñiyniyoq kasqanmanta tumpasqan qhepaman, kaypi k’amirqan ima ruwasqanmanta
llumpay utqaylla. ‘Al menos’, nispas nisqa, ‘Iglesiamanta tukuy imata waqaychayqa necesario karqan, ancha kusisqa kayman karqan aswan pisita qhawarispa t’aqwirispa’, nispa. Nishu tardeñam karqa, nina rawraymi tukuy imata ruparurqa. Ichaqa Diosmi yachan, maypachachus munan, llapan thunisqakunata mirachiyta, manataqmi imapas hark’anchu yuyaykusqankunata: kay hinatan rikunchis huk hatun profetaq usphamanta hatariqta otaq mana manchakuq Reypa llank’ayninta pisiyachisqa.
Payman kutimuq humillaykuna, llakikuykunapas.
¡Ima llakikuymi! ¡Ima p’enqaykunan kay ch’uya sipas chay tiempopi mikhunan karqan, chaykunamanmi pisi tiempollapi M. Audouinpa wañuynin coronata churananpaq chayamurqan! Wak Hermanakunaq llakikuynin, p’enqayninkunapas, wakinpapas, cuidakushaspapas, wañusqa M. Audouinwan rimasqankunata tarirqanku, hinaspa pakallapi p’enqayninkunata atiparqanku. Chaykuna, astawanqa, pisi allin ruwayniyuq kaqkuna, hap’inankupaq
umbrage of hers, manaña imatapas qhawarirqanchu aswanpas iskay uya runata hina, paytan allin karqan p’enqayachiy, hatunchakusqanmanta, hatunchakuyninmantawan hampinapaq.
Chayraykun paykunaqa tukuy imapipas, sapa kutipipas p’enqaypi churakurqanku. Payqa aswan piquant ironíakunaq objetonman tukupurqan; paytaqa Visionario nispa suticharqanku, allintan yachanchis ima insulto significado kay simiman k’askasqa kasqanmanta. Ñawpankupi aswan asikunapaq hinaqa uyarisqanmi karqan, huk cheqasmanta, maypichus runakuna hamurqanku uyarinankupaq, M. Audouinman nisqanku, Reyta , Reinata, Familiata ima rikusqanmanta, Royale comprometisqa, yaqapaschá Franciaman willasqan desgraciakunawan p’istuykusqa, paykuna kikinkupas kay revolución nisqapi ñak’arichisqa; chaytaq, mana iskayrayaspa, delirio alturaman rikch’akurqa chaymanta
extravagancia nisqa.
Llakikuykuna, humillaykuna ima directorninkunamanta (1), pikunaman, chaymantapacha
Señor Audouin, manan atirqanchu nitaq manaña atrevikurqanchu conciencianta kichariyta, mana
k’amikuykunawan llallichisqa kananpaq rikuchikuspa, chaymanqa manan ima niytapas atirqanchu, runaq llakikuyninmantaqa, chaykunatan aswanta p’enqachirqanku.
Llakikuykuna, p’enqaykunapas, tukukuypiqa, kikin Diospa partenmanta, payqa, mayninpiqa, llapa sonqochayninkunata, favorninkunatawan paymanta qechuq hina karqan, pay kikinman saqenanpaq, awqankunaq atipayninmanpas. Kay pachakunapi
1) Manan ñawpaq kutichu, ch’uya runakunata pruebananpaq, Diosqa saqerqan directorninkunata, huk tiempo, pantanankupaq, paykunan juzgarqanku extraordinario ñankunata pusashasqanmanta. Santa Teresa sutiyuq warmi
sapallanmi pruebakunata qonman. Kaypin tukuy imamanta aswantaqa San Gregoriowan nisunman artekunaq arten kasqanmanta: Ars artium regimen animorum . Pastormanta.....
pruebakunamanta, manaña imatapas sienteqchu aswanpas millakuy, ch’aki, mana aguantay atina ch’akiy ima. Hanaq pacha, bronceman tukusqa, kay pachawan, infiernowanpas hukllawasqa hina, ñak’arichinanpaq, ñak’arichinanpaq ima.
Chiqapmi, huk nisqallapiqa, allin kayqa kikinmantam kawsan, hinaspapas kikinpi tarin, utaq aswan allinta nisunman, mana haykapipas kallpanmanta aswan tentasqa kananta saqiqpi, imapas tukuy imamanta. Hinallataq, mana
mana llakikuyman nitaq, pisillaraq, quejakuymanpas saqerparikuspa, Hermanaqa contranpi churakurqan tukuy ima contranpi rimasqa otaq ruway atikusqanmanta, aswanpas llamp’u sonqo kay, paciencia, Hanaq pachaq munayninman aswan hunt’asqa renuncia ; hinallataqmi mana cambiasqanqa Ñañankunatapas obligarqan payman kutichipunankupaq huk allin qhawarisqa kayta, huk amistadta, chaymi ancha allin merecesqa karqan, chaytaq, unay tiempomanta aswan aswanta yapakurqan.
Cuerponpi nanaykuna, ñak’ariykunapas.
Kayqa manaraqmi suficientechu karqan chaypaq hina cruzta ruwananpaq
chanin. Chay espirituq nanayninkunaman, k’umuchisqankunamanmi yapakunan karqan cuerpoq ñak’ariykuna, p’enqayninkuna ima, ruwanankupaq
(44-48)
nisqa.
llapan hunt’asqa sacrificiota ruwananpaq, hinallataq víctimata Diospaq hinallataq paypi yuyaykusqanpaq hina kananpaq: paypa mañakusqanman hina Hanaq pacha tukuy imaymanata qorqan. Paymantaqa nisunmanmi, Jobmanta hina, Diosqa saqerqanmi supaypa maqananta
cuerponta yanqalla almanta kuyuchiyta munasqanmanta. Ichaqa pichus infiernopi pay contra ancha atiyta qorqan, sapa kutinmi chhayna kallpawan hap’in
sustentasqa contra sus ataques, chaymi payqa alabakunmantaqmi kamachinpa mana chiriyasqanmanta, awqanpa pisi kallpa kayninta k’amispa. Bueno, Satanas, ¿niyta atinmanchu: ¿kay sipastachu qhawarirqanki, payqa ñoqaqmi, manataqmi tukuy kallpachakusqaykipas urmachiyta atirqanchu? Numquid considerasti servum llakikuy? (Job,2, 3.) ¿Rikurqankichu kay kamachichata, payqa pisichallantaqmi ofrecesqaykikunata, amenazasqaykikunatapas, chaynallataq mana allin tratasqaykitapas? Numquid considerati? ¿Ima niwaqtaq? ¿Paypa allin ruwayninchu común, manachu llapa kallpachakusqaykimanta aswan hatun? Arí, Satanas, niyki, atipasqaykiqa seguro, chay
millay kawsayqa atipasqañan, chaypa contranpi ima ruwasqaykipas p’enqayniykipi, ch’aqwayniykipi ima tukunqa.
Ñak’ariyninkuna hinalla kasqan. — Sapa kuti fiebre.
Chayraykun Natividad Hermanaqa qallariypiqa pisi pisimanta fiebrewan atacasqa karqan, chaymi kinsa tawa wata kallpanta pisiyachirqan kawsayninmanta manchakuykama: kay sapa kuti fiebreqa mana aguantay atina, ancha k’ullu uma nanaykunatan qorqan: sinqanmi sinchita afectasqa pulmónico hina hampisqa kasqanmanta. Huk pacha qhipaman, lluq’i qunqurninpi, a aychasapa hinaspa hatun tumor, chaytaqa aswan nanaywanmi kuchuna karqa. Chay operacionta ruwaq cirujano (M. Chauvin), chaywan kuyuchisqa hina karqan, hinaspan, nisunman, yanapaqnin monjakunaq pisi kallpa kaynintapas willakurqan; onqosqallan mana sienteq hina rikhurirqan: ñawinkuna cruzpi churaspa, kallpacharqan hinaspan kallpacharqan renuncianankupaq hinallataq pacienciakunankupaq Jesuspa cruzpi qowasqanchis ejemplokunawan: huk runaqa ninman karqan tukuy ñak’arisqanqa pasashanmi karqan chay hukpa cuerpon. Mana anchatachu admirakusun kay pakasqa yachayta sut’inchawaqtinchis, yachachiwaspanchis imaynatas Dios, kay kutipi, munarqan sensibilidad naturalta sayachiyta, imaynan wakin kutipi ruwarqan iñiypa martirionkunaq favorninpi hina .
Unquyninkunapi pacienciakuynin, hinallataq ancha nanay operacionpi dimisionnin.
Maymantachus askha kawsaq aychata horqorqanku, chaymi hatun k’iriman tukupurqan, chaymi wisq’akunanmantaqa, depósito de humor cancerosoman tukupurqan, chaymanmi parálisis wikch’uykukuspa miembrontapas mana puriyta atirqanchu, chaymi doctorpa yuyaykusqanman hina ( M. Revault) hinaspa payta rikuq cirujano, manan hayk’aqpas chaytaqa utilizananchu; hinaspapas, cheqaqtapunin, mayninpiqa obligasqa karqan purinanpaq iskay k’aspikunata utilizananpaq, manataqmi rikch’aypas karqanchu, ichapas nisaq mana natural posibilidadta, hayk’aqllapas hukta ruwayta atinmanchu.
Musphay hinallataq mana suyasqa k’irin qhaliyaynin mana hampiy atinapaq qhawarisqa.
Iskay kinsa semanakuna p’achachikusqan qhepamanmi, Hermanaqa, hunt’asqa confianzawan, Diosman recurrirqan, hinallataq amachaqninmanpas, piqpa atiynintan askha kutita rikurqanña. Payqa directorta valekurqan (creeni kayqa M. Audouinpa kamachisqanpiraqmi pasarqan) sumaq sonqowan huk misata paypaq ninanpaq, Pasión de N.-SJ-C nisqa yupaychaspa. hinaspa Santísima Virgenpa nanayninkunata chakinpi
cruz: llaqta runakunatapas mañakurqataqmi chayna munayllapaq novena ruwanankupaq. Kay novena kachkaptinmi Hermanaqa allinchakuyta sienterqa, chaymi chakinpa llamkayninta kutichirqa, chaymi mana k’aspiyuq ruwayta atirqa, chaytam iskay kimsa punchawtawanraq aparqa, chaynapi runakuna manaña chay kaqwan tupachisqa kanankupaq. Ichaqa, ¿imataq monjakuna admirakurqanku, Natividad Hermanata cocinaman apashaqta rikuspa, huk k’aspi k’aspita, chay k’aspiqa kallpasapa runaq llasa q’epin kanman karqan, ichaqa sapallanta hombronpi churasqa? Puchusqanqa, niwarqa, wasanpi mana allin kaymi karqa, yaqapaschá ligawan huk ratochallapas llumpay t’ikrakuchkanmanpas hina, chay inconvenienteqa tukukurqa director promesan hunt’aptinllam.
Payqa sapallanmi mana atrevikuspa milagrota segurayta.
Kay sucedesqanmi llaqtapi ch’aqwayta hatarichirqan. M. Revaultmi willarqan mana payman agradecekunanchu huk hampimanta, chaytaqa manan creerqanchu naturalmente atikusqanmanta; chay cirujanoqa, unquqta, cicatriznintawan rikuspa, qaparirqa: ¡ Kaypim huk milagro! Lliw llaqta runakunam payta iñispanku pay hina yapamanta rimarqaku; chay Hermanaqa, llapankumanta, aswan pisi mana manchakuqmi karqan chayta segurananpaq; payqa willawarqaraqmi manaraq chayta ruwayta atrevikusqanmanta, ichaqa chaywanpas mana iskayrayasqanmantam chaypi huk yanapakuy particular kasqanmanta J. – C.manta hinaspa chuya Mamanmanta, chaywanpas mana munasqanmanta askha huk ruwaykunapipas ñak’ariymanta kacharichiy.
Kayqa manan cheqaqtapunichu huk entusiastaq tononqa, aswan pisiraqmi iskay uya runaq tononqa, payqa manan mana aprovechanmanchu karqan kay oportunidadta engañokunata ruwananpaq, admiracionninkutapas aysananpaq, tukuy atisqanmanta exageraspa.kay admirakuypaq hampiypi milagro kananpaq. Chaypin cheqaq allin kayqa pakakuyta maskhanpuni; sapa kuti manchakuq imakunachus payta resaltanman chaymanta, pakan extraordinario graciakunata; hinaspapas kay circunstanciapi Hermanaq conductan, askha hukkunapi hina, suficienteta pruebakun mana hayk’aqpas chayta ruwasqanmanta
rimasqa señal favorkunawan hanaq pacha parachisqanmanta, sichus mana chayta yachanmanchu karqan chayqa
chayqa Diospa munayninmi karqan, manataqmi creenmanchu karqan hatunchaynin kay revelacionpi nishuta interesakusqanpi.
(49-53) nisqa.
Sapa kuti mana allin kayninkuna. — Huk sasachakuypi kawsakuyninta Diosman sacrificananpaq decidisqanpa qoykukuq kaynin.
Manataqmi huk watapas pasarqachu, nitaq ancha pisillachu, chaypiqa manam Diosmanta mañakusqan hatun unquytachu ñakarirqa: aswan hatun unquymi wañuy punkukunaman pusarqa hinaspam anchata pisiyachirqa, chaymi paypiqa huk khatatatay sapa kuti qiparqa, chaytaq astawanqa umapi sientekun. P’enqayninkunata coronananpaq (ichaqa, sichus pipas mañakusqan ñak’ariykunaq p’enqayninkunata hanaq pachamanta favorkuna hina sutichanman), huk kallpachakuymi herniata apamurqan, chaymi askha watakunaña aswan llasa cruznin karqan, chaymi
chaytataqmi wañunanmanta segurasqa kanku. Ichaqa manan chaychu ñak’arichin, aswanpas manchakuymi, arteq yanapayninman recurrinanpaq obligasqa kayta. Kaymantan Sorbona llaqtata tapurqanku; hinaspapas chay decidisqanpi, manan obligasqachu kay clase mediokunata utilizananpaq, nispa
qoykukuq sonqowan mana iskayrayaspa kawsayninta haywarisqanmanta: chaymi Providenciaq yanapayninllaman saqepurqan; doctorkuna tukuy ima niptinkupas Diosllapim hapipakurqa. Chaymi kay sipas
qoykukuq runaqa manchakuywan, hinallataq hanaq pacha qosanpa mana tukukuq ch’uya ñawinkunata mana kusichiyta atiq rikch’ayninwan ima, llapan qhawariymanta aswan hatun sayarirqan, wañuy manchakuytapas kallpacharqan.
Chay hinatan pasarqan, aswan sinchi pruebakunapi, aswan ukhu p’enqaykunapi, aswan sinchi ñak’ariykunapipas, chunka otaq iskay chunka
kay ch’uya ususinpa kawsayninpa qhepa watakunan, ñak’ariyninkunaqa aswan ch’uya, mana kuyuriy atiqllatan allin kayninkunata ruwarqan, chaytan nisqanman hina
llaqtapa testimonion. Manan imapas cambiarqanchu pacienciantapas, llamp’u sonqo kaynintapas, kasukuynintapas, munakuynintapas; payqa ancha huch’uyyaykukuqmi, chaymi sapa kutilla hukkunamanta aswan pisipaq qhawarikun, sapa kutitaqmi runakunaq payta qhawarisqankuwan, paypi confiasqankuwanpas kallpachasqa.
Diospa apachisqan mosoq inspiracionkunapi llakikuyninkuna.
Rikunchismi ñawpaq revelacionninkunamanta pesapakusqanmanta, huchachakusqanmantapas; payqa Diosmanraqmi agradecekusqa pantaymanta qespichisqanmanta hinaspa ñawinta kicharinanpaq obligasqanmanta, tukuy imatapas qechuspanmi huk proyectopi allinta ruwananpaq
ancha sasachakuykunatan hatarichisqa karqan; payqa, huk tiemporaqmi, chay yuyayta qhawarisqa supaypa tentacionta hina, chaytaqa wikch’ukunanmi; hinaspataq karqan
pay kikinpa admitisqanman hina, kaypinpuni ilusionninqa kasharqan: payqa saqesqañan convencisqa kayta, askha hark’aykuna hukllachasqa, chaykunan chay cosataqa manapuni atikuqman hina qhawarichirqan, allin prueba kasqanmanta, Dios mana payta allinpaq qhawarisqanmanta; hinallataq, Diospa ñawpaqenpiqa, kay kikin hark’aykunan karqan askha ruwaykuna allin kananpaq. Tukuyninpiqa, hanaq pachapi iñirqa
mana chaskisqachu, hatun munayninkunapaq aswan allin kananpaq llank’ashaspa. Chay hinatan ñawpaqmantapacha Providenciaq puririyninqa karqan, chay instrumento utilizasqanqa ancha pisi kallpa kaqtinllan kusichin, llank’ayninqa rikhurin llapa runaq kaqninkuna chinkapuqtinllan: Infirma mundi elegit Deus, ut confundat fortia. (I. ad Cor. 1, 27.)
Musuq kallpachakuyninkunapa mana imapaq valeq kaynin.
Hatun pruebakuna tiempon pasasqaña Hermanapaqqa; ch’akiykunaqa mosoq k’anchaykunamanmi ñanta qosqa, chaykunan pantasqankunata ch’usaqyachispa, pay kikinpas kashaspapas, mosoq suyakuykunata yuyaykuchirqan, mana ancha sut’itachu ñawpaqmantaraq qhawariyta atispa imachus allin ruwayninku kananta. Diosqa permitisqan decisionkunatan apelanman hina karqan, mana hayk’aqpas ratifikaspa; unayñan huk ukhu kunka kallpachashasqa; ichaqa manañan pimanpas willayta atrevikurqanchu mosoq favorninkunata: M. Audouinqa manañan kawsasqachu, wañusqanmantapachan mana mayqen directorpas yuyaykusqanman haykuspa chay asuntota kaqllaman aparqanchu. Ichaqa huk p’unchaymi hukninman willarqan Dios willashasqanmanta huk p’unchay, pisi tiempollamanta, permisoyoq kananta wiñaypaq mosoqyachinanpaq ruwaykunaq promesa ruwasqanmanta, chaymantan pisi tiempollamanta rimasaqku, ancha sonqonpitaqmi karqan. -Manan chaypi kashaqtiychu kanqa, nispas kutichisqa. Humilde, p’enqakuq Hermanaqa manañan ninchu; ch’inllamantan suyasharqan kikin Dios imatapas qonanta mañakusqanman hina hunt’ananpaq, payqa aswan askharaqmi maqanakurqan chay
manchakuy ilusionta hinallataq graciata mana kasukuymanta.
Ima willakusqanqa cartakamam chiqapchasqa kachkan.
Inspiración otaq conjeturallapas, chay nisqanqa pisi tiempollamantan hunt’akunan karqan. M; Lesné de Montaubert sutiyuq runaqa Saint-Léonard de Fougères llaqtap vicariato nisqapaqmi churasqa karqan; chaymi karqan pitapas maskhay kay allin directorpa rantinpi monjas Urbanistas nisqawan. Huk punchawmi chay at their
rimaspa chaymanta rimasharqanku Hermanaq ñawpaqenpi, payqa sinchitan ch’inlla kasharqan, hukninmi hamurqan iskay kinsa temakunata sutichananpaq hukninpi paykuna
astawan ñit’isqa. Asegurayki mamay, manan chaychu kanqa, nispas Hermanaqa interrumpisqa; manataqmi mayqanpas sutinchasqa kaqkunapas kanqachu. Chaymi caracterkunata cambiarqayku; hinaspa, chay escenaman hamuq sutikuna ukhupi, reparakurqan huk kusichiyta qoq hina kashasqanmanta, manaña hayk’aqpas rikurqanchu chayta apakuqta chaypas. Payqa chaymanta yachayta Dios quwasqanmantapacham confesawarqa. Ñawpaqta sutichasqa tema, chaytataq mana chaskisqanmanta
(54-58)
nisqa.
usqhaylla, chayraqmi churasqa kashan, municipio, huk hampipi, chaytan debekun escandaloso y cismático juramentollanman, chaymanta
armasqa legítimo pastorta. Payqa qhepamanmi willawasun ima yuyaykusqanmanta chay cismamanta, intrusión nisqamantawan, chaykunan kunan p’unchay Francia Iglesia waqachishan.
Ñam iskay kimsa semanakunaña karqan chaymanta, atiykunamanta chaskisqaypi, mana suyaspa, Abbé de Goyonmanta, superior de la
comunidadpi, kay allin monjakunawanmi directorpa ruwayninta ruwarqani, chaymanmi yaykurqani 18 julio killapi 1790 watapi.
Ancha huch'uyyaykukuywan, Diospa munakuyninwan ima,
Repararqanin Hermana de la Natividad nisqapi chhayna kawsaq iñiyta, chaymi payqa tarinman hina karqan J.-C. runaq runanta : manan, yaqapaschá paywan rimanman karqan aswan kasukuspa otaq respetowan... Ñoqamantaqa admitiy tukuy niwasqanpi tarisqayta sentido común naturalta, a
mana común exactitud yuyaymanta hinallataq razonamientomanta, huk chanin concienciamanta hinallataq judiciamanta, manan yachanichu ima, pisi rimayllapi, chay hap’iwarqan, astawanqa Diosmanta rimawaqtin, hinallataq hanaq pacha kayninkunamantawan.
Hatunmanta yupaychay, llapan llaqtapa willakuyninwan yanapasqa.
Señora Superior, payqa chaypacha señora Michelle-Pélagie Binel karqan, religionpi reqsisqa Séraphines , monjakunaq listanta qowaspa, “Señor”, niwarqan: “hukniyku, hukkuna ukhupi, kaypi suyashasunki”, nispa unay pachapaq, hinaspa pikunachus razones especialesniyuq kanku ruwanaykipaq a
tukuy kawsaypi sunqu wischuy; payqa Nacimientopa Ñañanchikmi. Payqa anchatam mañakuwarqa chay propuestata ruwanaypaq hinaspa horata tapunaypaq
chaytan mayninpiqa iskay kinsa simikunata nisunkiman chay salón huch’uy wasipi. Chayqa ruwasqaymi kamachisqay, nispas hinalla nirqa; ichaqa, Monsieur, yuyaykuni kikiymanta imatapas yapanaypaq, manaraq reqsisqayki santoq favorninpi, ichaqa ichapas pimantapas aswan allinta reqsinaykipaq oportunidadta tarinki; al menos chaymi munasqanqa. Necesitakunmanmi wiraqocha, paywan tiyayqa, allin kayninpa llapa allin takyasqa kayninta allinta chaninchananpaq; qhawanapaq maykamachus apakun kasukuyta, kikinmanta sacrificio ruwayta, cheqaq huch’uyyaykukuyta ima. Siempre simple hinaspa siempre igual costumbrenkunapi, cuidadowanmi karunchan tukuy ima comun ñanmanta karunchakuq hina kaqkunata hinaspam qawachinman mayman chayasqanmanta perfeccionman, chaynallataq Diospa qusqan graciakunatapas; imaraykuchus, wiraqocha, Diosmi k’anchaykunata qorqan, chaykunatan pisi runakunaman qorqan, chaykunamantataq,
ancha unayña mana pimanpas ruwasqankunata.
“Yachankiñam wiraqocha, huk tiempo kasqanmanta, chaypim willakusqanqa qaparirqa, chaynallataqmi allin kayninpas. Payqa anchatan ñak’arinan karqan, hinaspan askha ruwaykunapi pruebasqa karqan, astawanqa kay kutipi: mancharisqa kasharqan, kay pachapi runakunaq watukuyninta kuchunanpaq, chunka phisqayoq wata masñan chay salón watukuyta saqepun llapanpi hinaspa mana hayk’aqpas chayman rin.
Yaqapaschá atrevikunchischu paytaqa respetotapas nitaq amistadtapas rikuchiyta; hinaspapas aswan seguro kusichinapaqqa, pisichasqa hina rikhuriymi, manataqmi ima nisqanmantapas, ruwasqanmantapas, imapas paymanta llakikuqtapas uyariychu. Payqa mikhullanmi, kashantaqmi
puchuqniykuwanlla pachasqa. Comunidadpa costumbrenman hinaqa sapa monja p’unchawpi qanchis wata kikin p’achawan churakun, tutataq qanchis watatawan. Chunka tawayuq wata llamk’asqankumanta, kay mawk’a p’achakunata wikch’upunku, wakchakunapaq ima p’achatapas ruwanku. Bueno, wiraqocha, kay mawk’a allichasqa p’achakunan wakcha Natividad Hermanaqa llapanmanta aswanta munan churakuyta; aswanpas chaykunamantan ukhu p’achanta ruwan, chaykunatan qhepa p’achakama churakun, manaña mayqen wakcha runapas chaykunata chaskinmanchu nitaq utilizanmanchu chaypas. Huk punchawmi, celdanman yaykuspay, chaynata kay wakcha trapokunawan sumaqchasqata rikurqani, hinaspam sunquypi nirqani: Chaymi kaykunaqa liverikuna
virtud, humilde kaypa adornokuna! ¿Imaynataq chhayna ancha chaniyoq qhapaq kay ancha mana allinta pakasqa, kikin vicio runayachisqataq ancha sumaqllaña qatasqa kashan? Chaynam mikuyninwanpas; Manam rimasqaykichu wiraqocha, kay chuya alma imayna pusasqa kasqanmanta. Qanmanta kanqa payta chaninchanaykipaq chay cuentamanta, chaytan payqa kutichipusunki: llapan seguro nisqaykiqa pay hina kayta munasqaymi.
»
Justicia chaymi generalmente qokun llapa monjakunaman Francia suyupi, revolución nisqapi mana manchakuspa purisqankupi.
Suyakuyniyqa manan frustrasqachu karqan askha kay allin monjakunaq edificasqa kanaypaq, chayqa huk admisiónmi debesqay cheqaq kaqman hinallataq sarunchasqa inocenciaman. Iskay kinsa mana qispiy atina, mana imapaqpas valeq minutiakuna ukhupin rikurqani allin ruwaykunata, chaykunatan kay pacha pisichan mana reqsisqanrayku; manataqmi chaykunataqa reqsinchu, mana paykunapaq hina kasqanrayku. Huk kutinmi huk runa piedadmanta yuyayta formarqan, muyukunapi imayna rimasqankuman hina, chayqa manan admirakunapaqchu claustropi ruwaykunata millakuylla, pisichaylla kasqanqa. Imaynatataq mana asikunapaq hinachu tarisunman kamachikuykunata, chaykunan noqanchispaq deber de perfección evangélica nisqaman tukuchiwanchis, mana huk evangelioyoq kashaqtinchis, aswanpas evangelioq huchachasqan máximakunalla, nitaq huk religionniyoqchu kanchis, aswanpas wakin jerga filosófica nisqamanta, chaymi mana imatapas niyta munanchu, otaq mana yachaylla niyta munan, hinallataq ?
(59-63)
nisqa.
Manan, yachasqanchis hina, kay qhelli tonopichu religioso almakunaqa hap’inanku tukuy imata, chaykunan tupan, chaymi yanapanman perfeccionman
condicionninku: chaymi mana ruwarqankuchu; hinaspa pitaq ninman maykamachus kay hunt’aq kay Diospaq ruwasqa huch’uy ruwaykunaman kallpata qon espiritual ruwaykuna hunt’akunanpaq? Chay ocasiones nisqakunan yachachiwanchis juzganapaq. Arí, prueba ratokunan reqsichiwanchis imachus kasqanchista,
imaynan sachaqa rurunwan reqsisqa hina. Huk circunstanciapi maypichus paykunapaq tukuy imamanta asunto karqan, huk circunstanciapi askha runakuna sapa qhari warmimanta hinallataq sapa condicionmanta apostatizakunankupaq, kay almakuna, pisi kallpa hinallataq meticuloso espiritukuna hina qhawarisqa, manan creerqankuchu sacrificioman yapayta atisqankuta allinninkumanta concienciankumanta; paykunaqa t’aqarqankun Diosman debesqankuta, Cesarman debesqankutapas. Kay cristiana heroinakunaqa manan iskayrayarqankuchu sut’inchanankupaq, kikin kawsayninkutapas haywanankupaq, iñiyninkuta waqaychanankupaq.
Chay hinaqa, huk sexo p’enqayman, paykunaman ejemplota debeq, kay manchalikunata rikurqayku
urpikunaqa sapa kuti kasqankuwanmi hatarinku, hinaspan atoqpa sayayninkama phawanku; mañakuyta, waqayllata yachaqkunaqa, heroico valorwan armakurqanku, chaymi amenazakunamanta aswan allin karqanku, wañuy manchakuymantataq yaqa mana haykuy atirqankuchu; mana ima recursotapas saqespa k’aminankupaq, paykunan upallachirqanku mana yuyayniyoq kayta, huchakunata pisiyachirqanku, tiranokunaq phiñakuynintapas tukukuykama tanqarqanku. Infirma y despreciabilia elegit Deus, mana allin yuyayniyuq kay . (I. Cor. 1, 27, 28.) Arí, in
infiernopas, llapa yanapaqninkunapas, tukuy ima phiñakuyninkupas paykuna contra vomiyta atirqankuña k’amiykunapi, k’amikuq suposicionkunapipas, Francia nacionpi monjakunaqa aswan reqsisqa peligrokunapin allin takyasqa uyankuwan rikuchirqanku, claustronku, thunisqaña, hinallataqmi karqan Iglesiaq ñawpaq pachak watakunapi hina allin ruwaykuna; allin kawsaykuna, chaykunan hunt’aq runakunaq llaqtanta yupaychanku; religionpa yupaychasqan allin ruwaykuna, chaykunatan kikin kay pachapas admirananpaq obligasqa kashan; allin ruwaykunata, tukukuypiqa, Diosllan kallpachan, takyachin, chaykunatataq paylla premiayta atin. Ancha sonqowanmi, ancha kusikuywanmi kay oportunidadta aprovechaspay Francia nacionpi monjakunata en general yupaychani. Kutisun chayman, chaymi, astawanqa, ocupawasunman.
Ñawpaq kaq rimanakuy Hermana de la Nacimiento nisqawan.
Payqa sapallay suyawachkarqa, yuyaywan, maymanchus rirqani chay horapi. Napayakusqanku qhepamanmi tapuwarqan chay...
permiso tiyanankupaq, hinaspa chaylla tiyaykurqa. Ñawpaq kutipin rikunakurqayku. Confesakunin chay yupaychasqa, pisi kallpayasqa uyawan, chay velowan qatasqa mat’inwan, modestia pintasqa ñawinwan, llapanmanta aswantaqa chay predestino wayrawan, mana entregakuyta atiq, mana tukukuqtataq llapan sumaq kay sutichasqamanta aswan hatun hinaspa kay pacha runakunapi mérito personal nisqatapas. Aswan ventajoso sayayniyuq hinaspa proporcionado miembronkuna, hombros doblados, huk llallido y algo rústico puriy, huk uma katkatatakuq, huk moderadamente largo figura, kallpawan
pronunciasqa, chayllatan repararqani cuerponmanta; ichaqa kay ch’uya kaypa imprentan allinta ruwanaypaqqa yaqapaschá nisaq divinidadmanta, chaymi mayninpiqa uyallanpipas almanpa sumaq kayninmanta huk rikch’ayta qatipan, chaytan comunión mesapi pintana.
Hermanaqa proponekunmi mosoq directorninpi llapanta confiananpaq.
Señor, nispas nin, urayta qhawarispa pisi pisimanta rimaspa (chayllamanmi chay sutita churawarqan), wiraqocha, religioso sutiyqa Hermana de la Natividad nisqa. Hamuni, mamaykupa permisonwan, qam
mañakuy cuidakuyniykichista, sumaq sonqo kayniykichistapas, chaytan pimantapas aswanta necesitasaq. -Sichus qanpaq imapaqpas valeyta atiyman chayqa, hermana, ñoqapin yupayta atinki, tukuy imapas allinmi kanqa munasqayman hina askha serviciokunata qoqtiyqa, nispa. Paytaq kutichirqan: —Askhatan ruwawaq, sichus ñoqapas tukuy razonniyoq kasqayman hina, Dios ch’uyanchasqa kanaypaq utilizayta munanman chayqa”, nispa.
hinaspa thak kayniypas. Manaraq reqsishaqtiy otaq hayk’aqllapas rikuspay honorniyoq kashaqtiypas, hinallam nirqa, convencisqañam karqani allin munasqaykimanta tukuy imapi Diospa hatunchakuyninmanta hinaspa almakunapa qespikuyninmanta, chaymi anchata confianzayta quwan . Yayay, tukuy sonqoykita ruwanaykipaqmi imaymanata qosqayki, necesitasqayqa askhan, llank’anatapas qosqaykin. (Aseguraykimanmi kaypi, aswanpas, manan pantasqachu.) Rikuwanki, hinalla rimarqan, soqta chunka watayoq, otaq chay hina; pisi kallpaykunaqa, kay edadmantapas aswanraqmi, advertiwanku llamkayniypa tukukuyninman asuykuchkasqayta, tukuy imapas sientechiwanmi kay tukukuyqa manaña ancha karuchu kanman.
Taytay, permitiway chay términota, nispas yapaykurqa, imaraykuchus kankiña, hinaspa rikuni aswanraqmi kanki (chaylla sutillatam sapa kuti quwarqa chaymanta, rimanakuypipas.) Taytay, achkaraqmi puchurun Juezniypa qayllanpi manaraq rikurimuchkaptiymi ruwanaypaq: huchakunamanta
expiar, virtudes adquirir, hatun cuentata qonaypaq almaypa estadonmanta, concienciamantawan, chay concienciaq guardian kayta munani. ¿ñuqapaqchu
permitisqa, Taytay, kaypi mana manchakuspa rimapayasunaykipaq kichasqa sonqowan? -Arí, ususiy, nispaymi nirqani, .
(64-70)
nisqa.
sut’inchawaqmi hunt’asqa seguro, libre kaywan; chaymantataq kayhinata puririrqa:
Chayraykun yachanki, Yayay, may hatun huchasapaña kashaspaypas, mana allinña kashaspaypas, Diosqa khuyapayakuq ñawiwan qhawawan .
ichaqa askha watakuna ñawpaqtaraqmi k’anchaykunata qowarqan hinaspa
yachaykuna, wakin kutipiqa, contradiccioneswan ñak’arirqanku, chaykunataqa manapaschá experimentankumanchu karqan, sichus chaypacha rikusunman karqan kunan p’unchaypi imakunachus pasashasqanmanta, kunankamapas ñawpaqmantaraq rikusqaytapas... Anchatan mancharikurqani
ilusión nisqapa uranpi kananpaq; ichaqa, huk tiempomanta, kunankamapas, haykusqayki p’unchaypi, concienciaymi manchachiwarqan aya p’ampanapi ñoqawan p’ampanaypaq, askha runakunaq qespichiyninllapaq Diospa willawasqanta... ¡Eh! mayqin cuentataq!
Kay sinchi yuyaymanaykunan kawsayniyta mana aguantay atina q’epiman tukuchin, sichus huk k’ancharisqa pusaq, hinallataq Diospa sutinpi hinallataq Iglesianpa sutinpi rimapayawaspa, mana chayta ñoqawan kuskanchawanmanchu chayqa. ¿Ñoqaman rikchakuwanchu, ¿Taytay? chay Dios kachamuwaqniyku, inspirawarqan kaypaq rimapayanaypaq, qhepa kaqpi apelanaypaq
tribunalniykiman, hinaspa llapa ñoqamanta yuyaykusqaykimanta decidisqaykiman entregakunaypaq. Rikusqaymanta Taytay, qanmi kanki qhepa directorniyku, munanitaqmi astawanqa ñoqaq kanaykita. Seguraykikun makiykipi kusisqa wañunayta, kawsayniypa detallesninta uyariqtiyki, Diospa ladonmanta tukuy ima pasawasqanmanta hina; concienciayta concienciayta qanpa concienciaykiman uraykachispay. Tukuy chaykunapiqa Diospa munasqallantan munan. Ichaqa, Taytay, chay ...
munakuy ñawpaqmantaraq allinyachiwananpaq prometewaspayki tukuy sonqowan utilizanaypaq, maymanchus Dios pusasunki chayta decidinaypaq, hinallataq rikunki munayninman hina kamachikuyninkunaman hina, hinallataq ch’uya Iglesianpa munayninman hina, maymantan ¿mana hayk’aqpas permitisqachu karunchakuyqa?
Arí, ususiy, kutichirqani, prometeni tukuy atisqayta ruwanaypaq chayta ruwanaypaq. Rikusqaykim. Diosmanta mañakuy k’ancharichiwananpaq, amataq kay importante puntopi pantanaypaq. Imakunatachus chay rato qowarqan, yapaspa: Ñoqaq partenmanta, prometeyki, taytay, hunt’aq sonqowan iskayrayasqayta, llakikuyniykunata atisqallayman hina sut’inchanaypaq, tukuy chaykunata ima munasqaykitapas pasanaypaq, hinallataq qanpaq docilidadniyoq kanaypaq huk wawa; chayqa qanmanta Diospa kamachiwasqan comportamienton. Chaninmi, Taytay, munasqay simita qowarqanki, chaymi thasnuwan; ichaqa, imaynan ejerciciokuna retiro ruwasqaykichis mana saqesunkichischu kunan huk ocupacionman dedicakunaykichista, chaymi pusasaqku, allinpaq qhawarinkichis chayqa, ñawpaq entrevistaykuta pusaq p’unchaypaq.
Paymanmi entregan huk kutipi promesa ruwasqan ukhupi ruwaykunata.
Iskay kinsa piedad ruwaykunallatan pasasqaykichis, chaykunatan valekuykichis samayniykipi qhawarinaykichispaq; paykunan askha imaymanata willanaypaq oportunidadta qowanqa. Qatiqninpim sut’inchasqaykichik imarayku, imaynata hinaspa piwan
chaykunataqa kamachiwarqankun. Chaymantam willawankichik tukuy kawsayniypi promesata musuqyachinaymanta utaq manapas.
Kay rimaykunata uyarispan Hermanaqa kuskan raphita pasawarqan, huk rolloman k’uyusqa, q’aytuwan watasqa; chaymantataq saqiruwarqa, pampachanaypaq mañakuwaspan.
Wasiyman kutispaymi Hermanapa papelninta kicharirqani, chaypim leerqani kay soqta ruwaykunata, chaykunatam, qipa unquyninpi, ruwasqan
Madame l'abbesspa qillqasqan. Chaykunataqa simimanta simimanmi transcribisaq, ichaqa pisi ortografia pantasqakunallamanta.
“Alabasqa, yupaychasqa, munasqa, agradecido kachun Jesucristo hanaq pachapi hinallataq Altarpa Santo Sacramentonpi.
"I. P'unchaypi askha horakuna kasqanman hinan Santísimo Sacramentoman watukusaq, phisqa horas tutamantamanta isqon horas ch'isikama, sapa horataq, ukhumanta wakin yuyaymanaykunata ruwasaq". J.-Cpa Sagrado Sonqonmanta, kay llamp’u Qespichiqpa kawsayninmanta, k’anchariyninmantawan sapa pakasqa yachaykunata yuyarispa, yuyaymanasaq llapa allin kayninkunapi, chaykunaq ejemplon kasqanmanta, sapa pakasqa yachaypi rikuchiwasqankuman hina; astawanqa, k’umuchisqakunapi, chinkachisqakunapi ima yuyaymanasaq.
“Ñoqaqa turnopin pakasqa kaqkunata hap’isaq, Pichqa horas tutamantamantapacha Kamasqawan, isqon horas tutamantataq tukusaq Hanaq pachapi Jesucristoq Wiñay Kamachiyninwan. Ichaqa, jueves p’unchaykunata saqespa, soqta hora ch’isimanta viernes p’unchaykama tukuy p’unchay, chaykunaq watukuyninkunaqa llapanmi llank’achisqa kanqa, Qespichiqniypa Wañuyninmanta, Pasión nisqamanta ima pakasqa yachaykunata yupaychanapaq.
Tukuy kay watukuykunan ruwakunqa yuyaymanta, sonqomanta ch’uya espiritupi iñiywan munakuywan, manataqmi cuerpomantachu, ichaqa Comunidadwan kuska raymikunapi kasaq horakunapichu. Kay ñawpaq ruwayqa ruwakunqa sacrificio espiritupi, chaywanmi Jesucristota yupaychaspa Sacramento Sacramentopi, yuyaykuni Sagrado Sonqonwan, paywan hukllachasqa kaspa, llapa mana agradecekuyta, pisichasqa kayta, mana yupaychayta, sacrificio ruwasqankutapas kay adorable sacramento munakuymanta astawanqa, huchaymanta chaskisqan, chaskisqan phiñakuykunata allichananpaq.
Kay ñawpaq ruwayta hunt’anaypaqqa, suficiente kanqa, sapa hora p’unchaypi, ukhupi ocupakunaypaq sapa misteriowan, huk Paterpa largonwan huk Ave. Huk horamanta qunqaspaqa, qatiqnin horallapim descargayman; Hinaspapas, munasqayman hina, ima ch’usaqyachiq asuntotapas ñawpaqmanta qhawarispa, kay watukuykunata ñawpaqman apamuyman otaq tardayman, huk horamanta huk horaman churaspa.
Manan huk cuarto horata pasasaqchu Diospa kayninta mana yuyarispa, nitaq sonqoyta payman hoqarispapas, nitaq yuyayniywan otaq kunkawan mañakuywanpas, mana chayqa puñushaqtiy otaq ima usqhaylla ocupacionwanpas otaq p’enqaypi tarikuspa admirakuspay.extraordinario y mana suyasqa. Yaqa munaspalla ch’usaqyachiymi kay puntopi mana hunt’asqaymanta huchayoqman tukuchiwanqa .
Runamasiytaqa ch’uya munakuymantallan munakusaq, J.-Cpa munakuyninwan hukllachasqa, kaypaq, llapa munayniykunata otaq millakuykunata saqespa .
natural, piqpa kuyuyninkunata qhawasqayman hina maqanakunaypaq, asfixianaypaq ima.
Kallpachakusaqmi kawsanaypaq, Diospa gracianwan, tukuy imamanta, ñoqa kikiymantawan t’aqakunaypaq, Diosllaman k’askakunaypaq, payman sapanchasqa kanaypaq .
Cuidakusaqmi hunt’asqa entregakuypi hinallataq Diospa munayninman k’umuykukunaypaq, imaymana yuyaypi, cuerpoq nanayninkunapi chay
pasanqa ñoqawan, hinallataq generalmente kawsaypi imaymana sucesokunapi, chaytaq huk sacrificiowan maypichus kallpachakusaq kay sentimientowan mantener: Mi
sonqoykiqa ñawpaqeykipin kashan, ¡Diosniy! imaynan allin kusikuyniykiman hina, aswan ch’uya munakuyniykiman hina, aswan hatun k’anchariyniykiman hina sacrificasqa kanaykipaq listopuni kashan.
Promesasqayta kamachikuyniykunatapas hunt’asaqmi Diospaq aswan kusikunapaq hinallataq aswan hunt’asqa kananpaq yachasqayman hina, chaymi mana munaspallachu yuyaykuspa imatapas ruwasaq
(71-75)
nisqa.
mana hunt’asqa kay. Nitaqmi saqesaqchu, rikuywan, propósitowan ima, allin ruwaykunata ruwanaypaq oportunidadkunata, astawanqa huch’uyyaykukuywan. Rimay
principio de esta virtud, Iñiypa cheqaq kayninkunamanmi k’askakusaqpuni. Munani
“kawsay hinaspa wañuy Santa Iglesia Católica, Apostólica y Romana nisqapa ususin. Tukuy imapipas graciaq kuyuyninkunatan qatikusaq, llapanpitaq kasukuyman kamachisqa kasaq.
“Kay soqta ruwaykunatan churani Jesuspa, Mariaq Sagrado Sonqonpi, Churiq gracianta, Mamaq amachasqa kaynintapas chaskinaypaq, chaymi necesario wañuykama paykunawan hunt’aq kanaypaq. Kay ruwaykunamanta rimaspaqa, ima mana munasqa qonqaypas, onqoypas, cuerpoq otaq yuyaypa pisi kallpa kaynin, ima espiritual otaq temporal ocupacionpas, huchamantan kachariwanqa; huchata paqarichiq yuyaypi, yuyaymanaspa munaylla kanqa. »
Kay ruwaykunata qatispa huk aprobacionta leerqanku, chay qelqaqa manan firmasqachu karqan, chaytan Hermanawan Superiorwan niwarqanku wañusqa M. Audouinmanta kasqanmanta. Saqerqanmi tukuy kawsayninpi chayman comprometekunanpaq, ichaqa condicionwan, sichus hayk’aqllapas kay promesa sasachakuyninta, llakikuyninta ima apamunman chayqa, manañan kanmanchu, aswanpas, confesorninqa sapa kutillanmi, in kay caso, atiy sut’inchananpaq, kuchunanpaq, otaq llapanpi sarunchananpaqpas, sichus aswan allinpaq qhawarirqan..... Huk tiempon, Hermanaqa anchata llakisqa kasharqan kay kutipi , huk ciertowan
decisionmi entiendechirqa monja mana ima promesatapas ruwayta atinmanchu mana superiorpa participacionninwan, chaymi consecuentemente mana imapaqpas valeq kasqanmanta. Kay decidiyqa manan cheqaqchu rikch’akurqan, aswanpas qelqaqpa chayta hunt’asqanmanta rimaspaqa, chaymi yuyaykurqani huk monjapas chayta ruwayta atinman nispa
kikinmanta promesawan watakunanpaq, ch’uya ukhu ruwaykunaman, chaykunaqa, allin ordenta ch’aqwachiymanta karun, kikin kamachikuypa hunt’asqa kayninllan, chaytan hap’iykusqa, sut’inmitaqmi Diospa aswan hatun k’anchariyninmanlla tendenciayoq kanku kaymanta aswan allin kayninman hina nuna; astawanraqmi sichus kikin Dios kamachinman hina kanman chayqa; imaraykuchus hanaq pachaq munaynin, allin rikuchisqa, sapa kutinmi pruebanta apan. Chay hinatan karqan huk santoq, yachaysapa religiosoq decidisqan, paytan Diosqa, nisunman, kay Comunidadman retiroman kacharqan, expresamente Hermanaq espiritunpi mana allin runakunata chinkachinanpaq
efectos nisqakunatan huknin confesornin mana yuyayniyoq hina ruwarqan.
Directormi kay ruwaykunata autorizan.
Tukuyninpiqa, tukuy imata kusirikusqanpi pesaspa, kay promesata tukuy circunstanciakunapi qhawarisqaymanta, chaykunatan rikusun secuelapi, tarirqani, Hermanaq ñawpaq mosoq razonninkunan karqan, chaymi karqan chay
paqtachiy. Chayraykun qorqani, aswan pisita M. Audouinpa nisqanman hina, huk qhepa kaq decidiyta, chaymanmi Hermanaqa allinta decidisqa kashan k’askakunanpaq, kunanmantapacha mana pitapas tapuspa. Kay decidisqanmi permiten kay promesa mosoqyachinanpaq 1790 watapi Navidad fiestakunapi, kay condicionwan: “mana obligasqa kaspa huchamanta muchuchisqa kaspa. Chay hinapin mana yachaspa hunt’asharqani iskay kinsa killa ñawpaqta Hermanaq nisqanta, pisi tiempollamantan saqesqa kanqa ruwayninkunata yapamanta qallarinanpaq, hinallataq wiñaypaq promesantapas mosoqyachinanpaqpas. Willakuyninchikman kutisunchik.
Historiamanta willakuy imaymana entrevistakuna editor Hermanawan ruwasqanmanta.
Chay hinatan pasarqan kay ñawpaq kaq entrevista, chay qhepamanmi pisi tiempollapi tawa chunka otaq phisqa chunka aswan pisi unay rimanakuykuna, chaykunamanta sut’inchasqa willakuymi huñusqata ruwan, chaytan cristiano leeqman rikuchini, paypa sutinpi, paymi creeni sapallan qelqaq kasqanpi, hinaspapas pimanmi, tukuy rikch’ayman hina, cristiano kayqa manu kashan. Hermanaqa, ñuqapa yuyayniypiqa, mayqinpa instrumentunpa órganollanmi
Diosqa pay kikintan yanapakurqan; hinaspapas chay pantaykuna, yapamanta nini, ima clase kaqtinpas, chay llank’aypi tarikunqa, chaylla parten, chaytan secretario otaq editor derechoyoq reclamananpaq, chayllatan mañakun llank’aypi payman atribuisqa kananpaq.kay tukuy ima.
Iskay monjakunallan pakasqaykupi kasharqanku, paykunan karqanku ñawpaq kaq kichariwaqniy, Madame le Bretontaq, payqa Sainte Madeleineq hermanan sutiwan reqsisqa, chaypacha depositaria, hinaspan aswan allinman tukupurqan (1) haykusqaymanta pisi killakuna qhepaman. Tukuy imapas Hermanawan ñuqawan pasasqanqa ancha pakasqam karqa.
puchuq ayllupaq. Directorpa cuartonwan rimanakuq huch’uy salón nisqa, huk kutitawanmi akllasqa karqan rimanakuna wasipaq; hinaspapas, chay cuidadokuna ruwasqa kashaqtinpas, rikurqayku, hinallataq kikin Hermanatapas, huk clase milagro hina, chayta, pasashaqta
necesariamente wakin Hermanakunaq punkunpa ñawpaqenpi, tukuy hamusqanpi, risqanpipas, manan rikusqachu, nitaqmi mayqenninkupas sospechasqachu; chay pasoqa aswan llimp’i llimp’iraqmi karqan imaraykuchus aswantaqa chaypin tukuy imapas ñawpaq kutipi mana allintachu ruwakurqan, kay llakikuypaq salón huch’uytaqmi karqan qatiykachaykunaq paqariynin, chaypin ñak’arinan karqan
(1) Chay mañakuy ruwasqa kasqanraykum, umalliqkuna kamachiwarqaku kay akllanakuy pakallapi ruwanaypaq, chaynapi municipio ruwanaypaq yuyaykusqanta harkanaypaq. Kay pasoqa yaqapaschá huknin hatun razon karqan chay particular qatiykachasqa kanaypaq, chaymi obligawarqan ayqenaypaq wañuymanta ayqenaypaq.
(76-80)
nisqa.
llaqta ukhupi, chayraykutaqmi hark’asqaraq karqan.
Teología nisqamanta rimanaypaq, otaq ima filosofía tapukuymanta discutinaypaqpas, mayninpiqa sencillez nisqatan aparqani, chaymi ukhuypi creenaypaq, imatapas yachasqayman hina; ichaqa
Natividad Hermanamanta kichasqa sunquwan rimapayawaptin uyariptiy
wakin puntokuna espiritualidadmanta, rikurqanin kikiyta munakusqaypa edificion chinkapushaqta; hinaspapas yaqa k’anchariyninwan atipasqa, sapa kutinmi obligasqa karqani mana yachayniyta ukhuypi willanaypaq, hinallataq kikiywan acuerdopi kanaypaq, chaywanpas director kasqaypa yachaqaqninqa yaqapaschá karqani: kayqa Manan mana oportunidadta tarisqayraykuchu uyarinaypaq wakin almakunapas huk turnota hap’isqankuta, chaymi willarqan suficienteta paykuna kikinku inspirasqa kasqankuta creesqankuta, hinallataq ichapas munarqanku chayta creeyta. Arí, hukkunan rimapayawarqanku inspiracionkunamanta; ichaqa niykichismanmi manan pipas pay hina chaymanta rimapayawarqanchu, yuyaykunitaqmi mana facilchu kanman pantayqa, sichus pipas wakin kamachikuykunata hap’inman imaynatas kay hinata cheqaqta ‘llullawan’ reparanamanta’ , imachus allin takyasqa, cheqaq kaqpas, imapas yuyaykusqallawan.
Mana imapas aswan hatarichiq, mana imapas aswan allin apamuy atiq, chaymanta
riman Natividad Hermanamanta: tukuy ima paymanta samachin virtudta hinaspa viciota chiqnichin. Astawanraqmi mana hark’asqa confianzata qowasqanmantapachan pachak kutita k’amikurqani hunt’asqa kayninmanta ancha karunchakusqaymanta; pachak kutitataq Diosman graciasta qorqani, qespikuypa mana hayk’aq rikusqa gracianwan hina, chaskisqaymanta
chhayna allin ruwaq, ch’uya almaq pusananpaq waqyasqa. ¡Hanaq pachata yupaychay kay gracia mana mosoq razonman tukusqanmanta huchachasqa kanapaq! Llapan payta reqsispa ventajayoq kaqkunapas, paykuna kikinkupi kaqllata nirqanku, tapukuspanku: hayk’aqmi valesaq Natividad Hermana? ¿Hayk’aqmi Diosta munakusaq, hayk’aqmi payta servisaq, hayk’aqtaq kay allin monja hina huch’uyyaykukuq, mortificasqa, deberniyman hunt’aq, ñoqa kikiymanta t’aqasqa kasaq?
Imaynatataq Diospa willasqan k’anchayta chaskirqan.
Sapa kutim encantasqa karqani ima pretextotapas tarispay wakin rimanakuykunaman pusanaypaq, chaymanta ventajata ñuqapaq hinaspa...
wakintaq ; chaypachan, pay kikin ukhupi imakunachus pasashasqanmanta reparachiwananpaq yuyaykuspa, wawa hina mana sasachakuspalla willawarqan aswan admirakuypaq, admirakuypaq kaqkunata. Qhipa gradokamam admirakurqani achka yachaykunata ancha pinqaywan, ancha alto kaywan rikuspay
espiritumanta chayna pisi culturayuq; ancha hatun yuyaykunata ancha huch’uyyaykukuywan; hatun yuyayninkuna, k’anchariq yuyaymanayninkunapas hunt’aykusqa, hap’isqa ima
anchata yuyayniypi, chaymi horakuna pasarqa ratokuna hina, ancha achka kutitaqmi, mana musyakuspayku, discursoykuqa allinta tutakama tanqasqa karqa.
Dogmamanta, moralidadmanta aswan abstracto puntokunatan sut’inchawarqan huk exactitudwan hinallataq precisionwan, huk ukhunchasqa hinallataq sut’i, atiq, ñoqaq yuyaykusqayman hina, musphachiy teólogos aswan yachaq kay yachaykunapi.
clase materialkunata, imaynan pasarqan yuyaymanasqankunata leespa. Kallpawan rimasqanwan, sapa kuti natural hinaspa sapa kuti justo tupanachiykunawan, qespikuypa awqanpa toqllankunatan tarirqan, hinallataq chaykunata hark’ananpaq otaq karunchakunanpaqpas. Chayqa marcarqanmi yuyaymanaypa otaq Diosta saqepuyninpa gradacionninta, huk almapi naturalezaq graciaq maqanakuyninkuna
kunankamapas kuyuriq, pakasqakunata Diospa utilizasqan tukukuyninkunata hunt’ananpaq, tukuy hark’akuykunaña kaqtinpas.... Sichus wakin kutipi mana qonqaylla sayarinmanchu karqan niwananpaq: Diosqa manan aswantachu rikuchiwan, otaq hark’awashan aswan karuman rinaypaq chayqa, creeyman karqan Divinidadpa concilionman rinanpaq.
Mayninpiqa pasakunmi, nispan huk p’unchay niwarqan, chaytan rikuni Diospi
mana uyarisqay imakunatapas; Chaykunata mana entiendespaymi cheqaq kaqta sienteni. Chaymi, Dios sut’inchakunayta munaspaqa, términokunata yuyaychawan, chaykunaq significadontaqa manan sapa kutichu rikuni, chaykunataqa utilizanayllatan rikuni. Hinaspa in
chiqapmi, sapa kuti tapuwaptin ima ninanmi chayna expresionta servichikunanmanta, chayqa karqa huk término, chaytaqa manam hukqa allintachu tupachiyta atirqa kallpanpi, hinaspapas mana cambiay atikuq hinam karqa. Manam chaytaqa ruranichu
Manam uyarinichu, nispas nin, ichaqa qawani qillqasqa kananta: chaynam karqa, ejemplopaq, buitre nisqa simi, huk infierno monstruota qawachinapaq, chaytam infiernopi qawarqa víctimakunata clavokunawan hinaspa manchakuypaq chupanwan llikiruqta . Payqa rikurqanmi kay monstruoq rikch’ayninqa anchata pisquman rikch’akuqta; ichaqa mana yuyaykuyta atisqanrayku, hayk’aqllapas kay rikch’aq pisqu kasqanmanta, nitaq kay millay ruwaymantapas, manan yacharqanchu ima sutiwan churananta, chaymi J.-C. nisqa buitre sutichasqa kananta; ima ruwasqanmanta. Chayhinam wakin kutipiqa mana rimayniyuq yuyayniyuq karqan, wakin kutitaq rimayta, yuyayta mana allin kayninta nitaq chiqap rikch’anachiyninkuta yachaspa.
Aswan achka kutipiqa, hinallam nirqa, Diosmi chay yuyayta quwan hinaspam saqiwan kikiy chayta willanaypaq; Chaypim llamkachkani aswan pisi utaq aswan allinta.
Pisi tiempollamantan, icha allinpaq qhawarin kallpachakusqayta, otaq qowan
(81-85)
nisqa.
allin términokunata mana tarisqayta. Ejemplopaq. kay respetowan manchakuy qowasqanqa, hark’awanmi imatapas
kikinpaq waqaychasqa yachaykunamanta tapukuy; kay defiendekuynintaq paymanta ancha sinchita intimasqa, chaymi wañuy aswan allin kanman mana qhawarinaymantaqa; ichaqa pisillapin Diosqa chhayna sinchi hark’akuykunata qowan; aswan askha kutipin aswan libre kayta saqewan imachus willawasqanpi: paypin rikuni huk cierta munayta complacenciata, chaymi mana aswantachu paymanta mañakuyta saqewan, aswanpas chayta ruwanaypaqmi invitawanman hina; chaymantataq kay ukhu ñanwan munasqayta hunt’achin; simikunamantaqa waranqa kuti aswan allin rimaq; hinaspapas runaq allin rimayninqa manan hayk’aqpas asuykunmanchu.
Chayraykun mayninpiqa sinchita sasachakuq yuyaykusqankunata willananpaq. Payqa manan ima términotapas tarirqanchu, manan ima comparaciontapas tarirqanchu
uyarichinapaq; ichaqa chaymanta ch’inlla kayninkuna, samayninkuna, kallpasapa tononqa aswan askhata rimarqan wakinkunamanta, hinaspan aswantaqa chay
mana rimay atiy. Paymi niwarqan: “Taytay, ¡ay! Rikuni otaq rikurqani mana niy atisqayta, chaywanpas chaykunataqa qankunamantan testigo kayta munani. ¡Ah! ¡mayna pisi kallpayuq runaqa! manataqmi rimayllachu nitaq uyarichiyllachu, manan Diosmantaqa rimayta atinmanchu; ichaqa, ancha pisi kallpa kaywantaq, ¿imaynatataq kay mana tukukuq kaymanta rimanman? Taytay, Diospi rikurqani Divinidadwan invertisqa kasqayta.... Divino serpi ch’unqasqa hinallataq ch’unqasqa hina, nisunman, manañan kikiypa kawsayniypas karqanchu... yupaycharqanin tukuy tiempota ñawpaq kaqpa hatun majestadninta.... Chaymi chaypachaqa kaykunamanta ayqekurqan
expresiones pikunachus cheqaq profeta kallpan llapanta atiparqan, hinaspa ruwayta atinman, niyta, Moises hina, Isaias hina, profeta rey hinallataq San Pablo hina,
kay kusisqa mana yachaq runaqa rimaymanta qichusqa karqan, ancha hatun rimayniyuq kasqanraykulla, hinallataq Divinidadman llumpay asuykusqanrayku, hukkunapas, hukkunapas. Dominas Deus sutiyuq runa, ecce nescio loqui sutiyuq runa . (Jer. 1, 6.)
Aswan achka kutitam qunqayllamanta tapuwarqa:
¿Uyariwankichu taytay, ñoqa kikiy mana uyarisqayta willasqaykirayku? Tukuy kaymi seguraykiman, creeni tukuy kaykunata Diospi rikusqayta, hinallataq obligawan, nisunman, ñoqa hina rimanaypaq: willawaylla sichus mana imatapas tarinkichu Santo Qelqaq contranpi otaq
Iglesia decidisqanku; imaraykuchus, chay casopiqa, prometeykimanmi chayta llapanta saqenaypaq (manaraq hinalla purishaspa kutichiyta necesitarqan). Sagrado Qelqapi imakuna kasqanmanta rimaspaqa, willasqaykikuna ukhupin seguraykiman, Yayay, Dios qhawarichiwasqanraykulla willasqaykimanta; mana hayk’aqpas ima yachayniyoqpas kashaqtiy, nitaq Santo Qelqakunamantapas, nitaq Iñiymanta, nitaq Iglesiamantapas; kay pachapi mana hayk’aqpas evangelio kanman karqan chaypas, willaykichismanmi llapan willasqaykunata, Diospi rikusqayrayku, hinallataq Dios kamachiwan willanaypaq mana willayta atispa.dispenser; askha kutita yapamanta niwasqanmanta, yapawaspa, Galata llaqtapi San Pablo hina, niwasqanmanta, qelqachiwasqanmantawan, manan mayqentapas chaskirqanchu
yacharqan runakunaq qhatuyninpi, nitaq qelqankupipas, ichaqa J.-C.mantalla yachasqanmanta, paymi chayta payman willarqan: Neque enim ego ab homine accepi illud, neque didici, sed per revelationem Jesu- Christy. (Gal. 1.12).
Mañakuypi distraeqkunamanta hermanaq kamachikuyninkuna.
Hermanaqa manan sapa kutichu kay elevación de pensamientos nisqapi karqan, payqa yacharqanmi imaynatas tononta uraykachiyta, imaymana objetokunawanpas estilonta t’ikrayta. Kaypi imayna, imayna ruwasqanmanta musyakuspa
mañakuymanta, huk p’unchay rimapayawarqan distraccionkunamanta, mana allin yuyaykuymanta, tukuy ima hark’aq Diospa qayllanpi ejercicio ruwayta. “Ñoqaq yuyaykusqayman hinaqa, Taytay, mana allin yuyaykuyqa rimanakuy hinan; iskayninkupas sapa kutillanmi mana huchayoq kaypaq mana allinchu kanku, hinallataq mañakuypaqpas, Diospa qayllanpi kaynintapas. Pisilla kasqanmantam piensani
runakuna, may ukhupiña kankuman chaypas, manan aswan pisitachu chaymanta experienciayoq kanku. Ñawpaqtaqa yuyayqa yuyaykunapi sayan
hawa llaqtamanta, yanqa, mana imapaq valeq, mana imapaqpas valeq; aswan munaspan chaypi tiyan, mana imawanpas presentasqankuman hina, aswanpas ancha mana huchayoq, ancha legítimo
rikchaynin. Permitisqa samariyta necesitasqanmi chaykunataqa mana saqey atina kusirikuykunata hina qhawarichin; ichaqa manan pipas qhawarinchu chaymantapacha millay yuyaymanqa huk saruylla kasqanmanta, ancha llimp’i llimp’i puriypas kasqanmanta, chaytaqa ancha facilmi, sinchi ordinariotaqmi chimpanapaq .
“Imaraykuchus, ñawpaqtaqa, kay yanqa, mana imapaq valeq yuyayqa Diospa qayllanmanta yuyayta distrae, aysan ima: huk disposición, ña ancha peligroso. Payqa yakumanta lluqsisqa challwa; chayqa puertomanta lloqsisqa barcon, olakunaq kuyurichisqantaqmi wayra-paraq pukllananman tukupunman; payqa huk soldadon, payqa saphichasqanta saqespa awqaq maqasqanmanmi churakurqan. Hinallataq, Yayay, qhawariy imaynatas supay yachan aprovechayta huk posiciónta, chaymi paypaq ancha ventajoso!...
(86-90)
nisqa.
Hinaspa kay mana huchayoq yuyayqa pisi tiempollapin huk aswan pisi kaq; huknintaqmi hatarin, chaymi yapamanta estacakunata hoqarin, pisi tiempollamantataqmi askha kutipi ancha huchayoq yuyayman ñanta qon. Supayqa, sapa kuti qhawaq, manan hayk’aqpas mana aprovechanchu kay clase imprudenciakunata yuyayninchista hap’inanpaq. Chaymantaqa maqanakunanchismi huk atiyniyoq awqawan, paymanmi torpeness qonanchis karqan
chay yaykuy: ¡ima intentotataq mana yuyaychanchu, hinaspa imataq hukninman tukun sichus chaypi sayan ima complacenciawanpas! ¡Ay! taytay, ñuqayku
Diospa qayllanpi asiloman kutispallan barcoq thuñikuyninmanta ayqen, pisillapin chayman kutipun mana maqanakuypi hatun k’irisqa kashaspa.
“Hayka kutitataq J.-C.
¡ch’uya kayninmanta lloqsispa sut’inchakurqani! Chaymi, taytay, kallpachakuni mana hayk’aqpas chaymanta lloqsinaypaq: chayraykun rimanakuykunaqa sinchi llasa ñoqapaq, aswan askha ruwayta qowanku aswan abstracto yuyaymanaykunamantaqa. Wakpi
Razonqa, Yayay, chaypi sapa kutilla cuidakunaymi, pi kasqayta mana qonaypaq. ¡Juzgaylla ima llamk’asqanmanta! ¡imaynatan munanay kusirikuy tukukunanta! Waw! Seguraykichikmi sapa kuti chayta munasqayta. Ichaqa, Yayay, Diosmi rikuchiwan kikiy mana negakunayta; chaymi aswanpas, chay
caridadqa deberniymanmi churanan panaykunawan chaypi kayta, paykunawan rimaytapas. Chaymi kallpachakuni chayman prestakunaypaq mana chayman qokuspay.
Paypa imayna mañakuynin.
Yuyaymanayniykunamanta, estilonmanta Yayay, kunan p’unchaymi willasqayki iskay kinsa simikunata, chhaynapi willawanaykipaq sichus seguro kayta atiyman imaynatachus chaykunata hunt’asqayta. Ñawpaqtaqa I
kallpachakuy yuyayniyta mañakuymanta rimayman churanaypaq; ichaqa sapa kutinmi pasakun aswan atiyniyoq atracción huk yuyaymanaykunaman pusasqan, .
astawanqa comunionniykunapi. Diospa kasqanmi entiendesqayta allinta hap’in, chaymi mayninpiqa sentidoykuna afectasqa kashan. Hinaptinmi Diospi rikuni imakunatapas, chaykunam manaña saqiwanchu yuyaymanaymanta yuyarinaypaq. Tukuy tiempoymi pasani Diospa qawachiwasqanpi yuyaymanaspa. Chay qhepamanmi, Yayay, qhawarina, ima mana hunt’aq kaymanta huchayoq kanaypaq kashaqtiy, chaymantaqa anyasqaykunata chaskikuni, chaykunan
confusiónwan, pesapakuywan ima tapay. Chaypaqmi pampachayta mañakuni Diosmanta, payqa sapa kutillanmi kaqlla sumaq sonqowan chaskiwan; Paypa k'amisqankunaqa khuyapayakuymanta, khuyapayakuymantawanpunin.
“Allin Señorqa manan hayk’aqpas k’amiwarqanchu kay imayna mañakuymanta;
concienciaymi entiendechiwan, allinmi kanman chay ladomanta aswan hawkalla kanaykipaq consultayta. Chhaynaqa, Yayay, allin kaqta tarinki, manataq imaraykupas hark’akunkichu chayqa, ñoqapas kaqllatan ruwasaq.
Graciakunatan chaskirqan comunión nisqapi.
"Mana pisillam comuniónta hapini mana Diosmanta ima favor particulartapas chaskispay: karun chaykunata mañakusqaymanta, aswan achka kutitam mañakurqani".
chaykunata kuchuspa otaq moderani efectonkunata, chaymantan llapanpi p’enqakuni, reqsikuspay manapuni paykunapaq hinachu kasqayta. Manam entiendeyta atiymanchu
imaynatas chhayna hatun Diosqa chhaynakama k’umuykukunman; imaynatataq anchata munakunman huk huch’uy wakcha kamasqata, huk desgraciado huchasapata
como soy..... ¡Ay! Taytay, mana uyariwanchu: astawan kallpachakusqayman hina
representan payman mana digno kasqayta, aswanta interesakusqayman hina mañakuyniykunapi, aswan k’ulluman rikch’akun mana hayk’aqpas merecesqay graciakunawan parachiwananpaq, chaykunamantataqmi manchakuni chay cuentata qonay kasqanmanta, astawanqa qhawarispa pisi gananciayoq kasqayta Kunankamaqa ruwarqani. »
Anticipado willakuy qatiykachasqamanta kusisqa editorpa contranpi.
Ñawpaq p’unchaymantapacha qelqachiwasqanmantapachan niwarqan mana kasqanmanta
mana tiempon karqanchu chinkachinaykupaq. Kimsa tawa killakunapi conciencianmanta, revelacionninkunamantawan rimapayawasqanpi, iskay chunka kutita yapamanta niwarqa, anchata manchakusqanmanta, mana tiempoyku kananmanta tukuy ima willawasqanmanta qillqanaykupaq.. niy manaraq necesitachkaptin ayqiy; imataq karun
yuyaykusqanman hina. Manaña chay hina usqhayllachu, chay hina usqhaylla cazashaqta rikuwasunman chaypas, aswanpas runakunan rimasharqanku
funcionario sacerdotekunaman huk destino fijota churanankupaq, chaymi paykunaman honrado subsistenciata seguranman, mana imapipas llaqtaman manu kaspanku, ministronkupa agosto funcionninkumanta. Yaqachus hina Natividad Hermanaqa mana hayk’aqpas q’otusqachu karqan kay sumaq rikhuriykunawan, chaywanpas askha políticokunatan engañarqan, chaykunata willasqan qhepamanmi chaymanta askha medidakunata ruwarqan mana consecuenciankunata hark’ananpaq, hinallataq proyectonta qespichinanpaq barcoq chinkasqanmanta, chaymi amenazashallarqanraq pay.
Kay yuyaywanmi sapa kutilla yapamanta niwaq, chay wayra-parapa efectonkunata manchakusqanmanta, chaymi ñuqaykupa contraykupi hinaspa proyectoykupa contranpi qaparirqa; niwarqanmi chay phiñasqa supay iskay kaq kutita mana allinta ruwananpaq qhepa kallpachakuykunata ruwananta; niwarqanmi imaynatas chayta ruwananta, imaynatas suyakuyninta engañanaytapas Diospa yanapayninwan..... “Taytay, huk p’unchaymi hamuwarqan, awqaykimanta cuidakuy;
(91-95)
nisqa.
guerra declarasqa qan contra, thuñiyniykipas hark’asqaraqmi; ñuqanchik
Ñam maskachkanña tukuy mediokunata huchaykipi hapisunaykipaq: puntataqa, allin riqsisqa kaynikitam munanku. Kanmi mana allin runakuna chay hawapi yanayachisunaykipaq maskaq runakunapa qawasqanpi. Ama hina kaspa, Taytay, ama mayqen warmitapas wasiykiman haykuchiychu, ima pretextowanpas; imaraykuchus rikuni kaypi qallarinan kasqanmanta: chhaynapin, sichus pipas hamunman tapusunaykipaq ima asuntomantapas
conciencia, kutichiy chaylla chaymanta rimanki confesionalllapi, hinaspa chaylla kay consultorkunata iglesiaman utaq wasinkuman kutichiy. Iñiy-
Ñoqa Taytay, allinpaqmi kanqa yuyaychasqayta kasukusqaykiqa. Cuidakurqanim mana faltanaypaq. Yacharqanim, as qipata, kay pinqaypaq maniobraqa chay Hermana kay consejota quwasqan pachallapi ruwasqa kasqanmanta, hinaspa
Chaytaqa yacharqanim huknin kikin runamanta, paytam nirqaku.
“Chaymantaqa huchachasqa kanki juramento kamachikuyman mana kasukuq hina, chaytaqa manan atiwaqchu, manataqmi hap’inkichu: obligasqa kanki ñoqaykumanta t’aqakunaykipaq: ¡ima golpetaq, Taytay, Comunidadpaq, hinallataq ñoqapaqpas! Kay simikunata uyarispan wakcha Hermanaqa yuyaywan llakikuywan kuyuchisqa hina karqan; iskay kinsa waqay qhepamanmi yapaykurqan: “Ichaqa, imaña kaqtinpas, yupaychananmi divina Providenciata, hinaspan tukuy imapipas kamachikuyninman hina renuncianan”, nispa. ¡Chay sasachakuyqa manchaymi kanqa, Taytay! Manan cheqaqtapuniqa willayta atiymanchu maykamachus chay imapas ripunqa chayta; ichaqa rikuni hinaspa seguraykiman Francia suyupi askha yawar hich’ay, manchay ch’aqway kananta. Ñak’arinaykipaq wakichiy; tukuy imapas urgente chay notakuna siq’iyta yuyaykusqaykipaq. »
Imaynaña Hermanaq imaymana advertenciankunata sut’inchayta munanki chaypas, tukuy imapas pasarqan imaynan payqa yuyaykusqanman hinan, willasqanman hinan. Phiñasqa kay heroínakunaq sinchi hark’akusqankumanta, mana atipay atina hark’akusqankumantawan
claustro nisqapi mana ima kamachikuytapas Asamblea Nacionalmanta lluqsiqta riqsinanpaq, hinaspa mana pastortapas, nitaq directortapas, nitaq imapas, paymanta kachamusqanmanta chaskinanpaq, municipiopi principal miembrokuna mana mana atribuiwarqakuchu huktapas achkata chay sutichasqankumanta directorninkuq fanatizasqan monjakunaq k’ullu kayninku, nitaq chaymanta huchachawanankupaq, astawanqa willanaypaqña kashaq sucesomanta.
Costumbre karqan Saint-Léonard parroquiapi clerokuna procesionpi hamunankupaq Urbano monjakunaman, chaypi Santa misata ruwanankupaq San Marcos p’unchaykunapi, hinallataq Rogations nisqa p’unchaykunapipas . Directorqa, surplicewan, suwawan ima, procesionta chaskiq rirqa, hinaspam punkuman kutichirqa, utaq parroquia iglesiamanpas. Chay qhipaman
M. Méneust-des-Ausnays sutiyoq runatan qarqosqaku, chaypa rantinpitaq huk runa haykumuq runa churasqa karqan, Madame la Supérieure sutiyoq warmin huk cartata chaskirqan, chaypin alcalde willarqan suyakushasqanmanta, entiendesqanmantawan mosoq pastorwan tukuy imapas kaqlla kananta, paymi proponerqan wasinkuman riy clerowan, llapan municipiowan, procesionwan ima: chayraykun kamachirqan procesión qallariqtin hina conventoq campanankunata waqachinankupaq, sacristía nisqapitaq tukuy imapas listo kananta misapaq, chaymi kanqa takisqa, hukkunapas.
Mana musphaspa, chay superiorqa alcaldeman kutichisqa, sichus pastor legítimo, cheqaq pastor parroquia, pay kikinta presentakunan karqan chayqa, yupayta atinmanmi sapa kutilla allin chaskisqa, chaskisqa kananpaq, sapa kuti hina, mana municipio necesitakuspa mayqintapas ruwanapaq gastoman rinanpaq
recomendacion, ima ruwanantapas yachasqanrayku; ichaqa, sichus chay mosoq pastor nispa sutichasqan karqan chayqa, manan payta reqsirqanchu nitaq mana reqsiyta munarqanchu, pruebanankama
misionninmanta canonicidad nisqa; chaymi consecuentemente, sichus wasinkupi misa ruwayta munaspaqa, chaypaq tukuy ima necesario kaqta cuidanan, sacristapi unuta mana tarinanpaqpas yupayta atisqanrayku, aswan allin ruway atisqanqa mana punkuyoq kaymi karqan de la capilla wisq’asqa, chaymi aswantaqa kaq horallapi kichasqa karqan llaqtaq allinninpaq.... Alcaldeqa phiñakurqanmi, hinaspan...
municipio, mana imatapas atipayta atiq, nitaq ajllaypaq, nitaq decreto chaskisqa kananpaq, nitaq mosoq obispo, hukkunapas, hukkunapas, prometekurqanmi aswan atiyniyoq kananpaq. Paqaristinmi otaq chay p’unchayllapitaqmi chay runaqa huk cartata apachirqan, chaypin...
kallpachakurqanmi insinuakuyta, yaqapaschá kikin intrusión nisqa hina pisilla, alabakunawan, entregakunawan ima exculpakuspa. “¿Imatataq kayman kutichisaqku? nispa tapusqa umalliq: “Manan imapas, señora; ñawpaq kaq cartaykupi tukuy imata nirqayku. Kanmi runakuna, paykunawanqa allinmi mana imawanpas tupanakuy, nitaq pisillatapas apanakuypas. Chayraykum chay yaykumuqpa cartan rupharurqa, manataqmi kutichisqachu karqa.
Tukuyninpiqa chayamunmi chay critico punchaw, hinaspa, directorpa misa nisqaña kaptin, tukuy imapas sacristía nisqapiqa t’ikrakuqmi karqa, yakupas; punkupa ancha k'iti ladonllan kichasqa qheparqan. Manaraq parroquia campana t’oqyasqan procesión kashasqanmanta willaqtinmi, iskay fusilierokuna municipioq kachasqan turnopi hamurqanku abadesa waqyanankupaq campanata waqachinanpaq.
(96-100)
nisqa.
campana, hukkunapi ruwasqa hina; ñawpaqman puriq procesionta chaskinankupaq; kutichisqa mana imatapas chaymanta ruwananta, campanapas mana kananta
chiqapmi mana paypa partenmanta uyarikurqachu. Iskay fusilerokuna rinku informenkuta ruwanankupaq, chaylla rikunchik alcaldeta, comunapa fiscalninta, distritupa umalliqnintapas kallpachkaqta, kimsantinku llantuypi. Chayllatataqmi payman Asamblea Nacionalmanta yapamanta rimanku; mana manchakuspan kutichirqan, manan paykunapipas nitaq Asambleapipas reqsirqanchu chay hina kamachikuykunata qonanpaq atiyta, nitaq religionmanta imatapas kamachinanpaq; kaypi yachasqanmanta pikunata kasukunanta, ima ruwasqankutapas, paymantaqa conventoq campanan mana willanankuta cismático hinallataq mana kamachisqa haykusqankuta.
Chaykamataq chay wasiman haykuq runaqa iskay kinsa yanapaqninkunawan pasarqanku,
atisqankuman hina, huch’uy punkupi; chaymantataq iglesiaman rirqanku, chaypi misata takirqanku. Pisi tiempollamantan iglesiapi patiopipas hunt’a karqanku yachayta munaq runakunawan. Municipio rikuspa mana imapas kasqanmanta
monjakunaq allin takyasqa kasqankuta suyaspa, huk ratulla convento punkuta thuñichinanpaq llank’arqan . Imaynan kallpalla paykunaman kay derechota qonman, a
Cerrajerotaqa maqanakuywanmi apamurqanku: kallpachakusqan qhepamanmi willarqan iskay fierro k’aspikunawan mana atrevikuspa prometekuyta kinsa horallapi p’akinanpaq. Huknin punkuta atacayku, manataqmi aswan allintachu atipayku, k’aspimantaña karqan chaypas. Chaypachan facil-llata reparakurqan mayqen ladomantachus chay fanatismo kashasqanmanta.
Comunidadpiqa tukuy imapas wichqasqam karqa, ichaqa upallallam karqa. Monjakunaqa imatapas ruwanankupaqmi decidisqa kaspanku, mana imatapas saqenachu nispa nispanku, paykuna kikinkumanta mañakurqaku.
paykuna kikinkupaq hinallataq pikunachus llank’anku chay valla thuñinankupaq cheqaq cismático phiñakuywan, phiñakuywan ima. Tukuy kallpachakusqankuqa mana imapaqpas valeqmi karqan, kay ch’aqwaypitaqmi chay haykuqqa capillamanta lloqsispa llaqtanwan kuska runakunaq brocadasninta, silbasqankunatawan pasarqan, chaymi testigo karqan p’enqay hina expediciónninku allin kasqanmanta. Dios yachan imaynatas paykunapas municipiopas chaymanta mañakurqanku monjakunapaq hinallataq ñoqapaq en particular! Paykunaqa sinchitan rimarqanku, chaymi yuyaykusqankuqa mana iskayrayaqchu, chhayna devocionqa manan hayk’aqpas rikukurqanchu. Huk runaqa manan yacharqanchu, llapankuta iglesiamanta lloqsisqankuta rikuspa, sichus uyanku asikuyta, manchakuyta otaq khuyapayayta hatarichinman, yuyaykunitaqmi llapa kay sientekuykunata huk kutillapi rikch’arichinman.
Paypa ayqisqan.
Chay hinapin tukurqan kay bizarro, escandaloso, asikunapaq hina escena, chaypin impiedadwan phiñakuywan maqanakurqanku allin justiciawan, desarmasqa inocenciawan atipanankupaq; hinaspapas, phiñakuy kawsachiqtinpas, rikurqankun obligasqa kasqankuta , kallpanpi sayk’usqa wakcha sipaspa sinchi mana kuyuriy atiq constancianman, aswantaqa pisi kallpayoq qhali kayninman, chaymi kay kutipiqa valornin hatun hina rikhurirqan. Chhayna cheqaqmi Diosqa llaqtanta yanapan, munasqanman hinataqmi kallpata qon, chay kallpaqa sapa kutillanmi pisin qatiykachaqninkunapi. Kayqa manan ñawpaq kutichu aswan pisi kallpayoq warmi- qhari puñuyta utilizan
tiranokunaq hatunchakuyninta p’enqay. Kay alabakuypa tukuy amenazaq aparatokuna kaptinpas, chiqapmi niyqa, monja Urbanistakunallam karqaku, paykunapiqa manam convencechiypas, nitaq amenazaypas, nitaq llapa piñakuypa apaykachasqanpas, ni gradopas ni kallpapas . Manañan imaraykupas musphanachu chay kikin ch’isimantapacha, hinallataq qatiqnin p’unchaykunamantapacha, Comunidadta muyurisqa, muyuchisqa hinapas hukniray kutikunapi llapa pikunatachus municipio armaman churayta atirqan, chaywanmi ,
wañusqapas kawsaqpas, payllatan qhawarirqanku askha k’ullu kayta. Wasitapas ninata hap’ichinaykupaqraqmi amenazarqayku, sichus.... Ichaqa, monjakunata thasnunaypaqmi, tuta lloqsinaypaq yuyaykurqani, hinaspa
rinaypaq, disfrazakuspa, wakin amistadkunaman, chaymantam llaqtaman qillqayman hinaspa apachimuwasqanku cartakunata chaskiyman. 1791 watapi Ascensión p’unchaymanta ancha pisi tiempollamantan obligasqa karqani kay cheqasmanta lloqsinaypaq, maypichus kasharqani
haykurqan, rikusqanchis hina, 17 julio killapi 1790. Monjakunaq ch’eqeriyninqa manan 27 octubre killakamachu karqan 1792 watapi.
Ripusqay ratopin monjakunaqa alabakurqanku, ñoqamanpas gustanmi, pisi tiempollamanta hukmanta huñunakunaykumanta, imaraykuchus manan atikurqanchu, nirqayku, chhayna maqanakuyqa unayta duranman. Kay suyakuyqa, aswanpas, pisillatan paykunata sonqocharqan. Ichaqa Natividad Hermanapaq, pi...
yaqa mana piwanpas rimarqanchu aswanpas Dioswan kay sasachakuy ratokunapi, hamuspa pisi kunkawan niwarqan: —Taytay, ama chaywan q’otuchikuychu: Diosmi yachan hayk’aqllapas rikunakusunchu icha manachu chayta. Confesaykichismi suyasqaymanta aswan askhata munasqayta; kaypin qallariyqa, ichaqa manan tukukuychu, ¿pitaq chayta rikuspa alabakunman? Hinaptinmi waqastin kutirirqa.
Maypichus qelqarqan, chay qelqasqan qelqakunapi, Hermanaq entrevistankunata.
Huk seguro sitiopi kaspaymi ocupasqa karqani jubilakusqay aburrimientota encantanaypaq qowasqan notakunata qelqanaypaq; hinaspapas ñawpaq semanakunapin Madame la Supérieuremanta huk cartata chaskirqani, chaypin Natividad Hermana qelqachiwarqan: “Taytay, ama Providenciata tentakuychu, allinta pakakuy; ichaqa ama chinkachiychischu
chanin. Diosmi yachachiwan qan contra millay plan ruwasqa mana hunt’akunanta. Hukninpas kanmi, chaywanmi allinta ruwanqa
(101-105)
nisqa.
imaykipas, chaymantan huk p’unchay hatunchayninta horqonan; chayman yanapakuyta usqhaylla ruway; mana hap’isqachu nitaq hap’isqachu kanki, maskhashasunkiku chaypas; llamk’ay in
seguridad...” Yaqa tawa killa pakasqa karqani campokunapi, hinallataq Saint-Malo llaqtapipas, manaraq Jersey llaqtaman astakuspay. Tukuy hinantinpin anotasqayta cuidaq kani. Manam maypipas wichqasqachu karqani nitaq hapiwasqachu karqani; Allpapipas lamar-qochapipas mana ima desgraciayoqmi mana hayk’aq rikusqa peligrokunapi tarikurqani .
Ichaqa rikunkichismi, kay imaymana circunstanciakunamanta llapanpi qhawariyta presentayta munasqaymi, tiempokunata, imakunatapas ñawpaqmantaraq qhawarichiwarqan; chayraykun ancha allin kunan kutimunanchis chay saqesqanchisman, hinallataqmi yapamanta qallarinanchis rimanakuykunata, willakuykunatapas, chaykunan ocupawasunman.
Iskay kaq entrevista Hermanawan.
Ñawpaq kuti huñunakusqaykumanta pusaq p’unchaw pasasqanqa ancha unaymi karqan, chaymi Hermanaq thak kayninpaq; supayqa yachasqañan kay intervalota aprovechaspa qhepa kallpachakuyninta ruwananpaq, al menos sasachakuytapas wikch’unanpaq, sichus mana allintachu ruwanman yuyaykuyninta cambiaspa planninta saqenanpaq chayqa. Tukuyninpiqa, maypi kananpi p’unchaypas, horapas chayamusqaña
tentacionkunamanta qespichisqa. Payqa asuykamuwanmi chay huch’uy salón nisqapi, chaypin rimanakurqayku sesionesniyku ruwanaykupaq. Cruzpa señalninta ruwaspa, Diospa ch’uya sutinta, Santo Espirituq k’anchayninkunatawan waqyaspa, sapa kuti ruwasqanman hina, aswan pisita kay simikunawan rimapayawarqan:
Paypa perplejidades proyectomanta qillqananpaq.
- Taytay, manaraq ima detallemanpas yaykuspay imakuna willanay kasqanmanta, ñuqapaqqa ancha allinmi rikchawan, hinaspapas indispensableraqmi, kay qipa punchawkunapi imakuna pasawasqanmanta, kay tiempopi imakuna pasakusqanmantawan willanaypaq relativo chay proyecto ruwasqaykuwan, hinaspa kaywan, chaynapi tukuy ima ñuqapaq kaqta juzgawaqchik, imaraykuchus ñuqaqa allintam decidisqa kachkani mana imatapas emprendenaypaq, hinaspapas mana imatapas admitinaypaq, aswanqa imatam aprobasqa kankichik, huk exacto utaq al menos allinta tanteanapaq suficiente yachay. Chhaynatan Yayay, Diospa munayninta reqsiyta maskhanay, suyakuyniy hina, qanpa munayniykiwanmi rikuchiwanqa.
“Chaynaqa yachankim, Taytay, astawanraqmi chay ratomantapacha, Diospa riqsichiwasqanmanta qillqanapaq proyectota formasqaykumantapacha, chayman prestakuq hina kasqaykimantapacha, kay kutipiqa admirakuypaq contrapi tarikurqani: chaypim tarikuni iskay contrario partidokuna hina, awqanakuypi,
mana, ancha sapa kuti, mayqin iskayninmanta atipananta yachayta atispa. Huk ladumantan Diosqa k’amiwan ñawpaq mana hunt’aq kasqaymanta, mana yupay atiy huchaykunamanta, chaykunan, ichapas aswan askharaq supaypa llapa toqllankunamanta, hatun yuyaykusqanpa ñanninpi hark’akunata churarqan; ichaqa yapanmi chay circunstanciakuna chayamusqanmanta, chay...
pacha chayamunña, chaypin llank’ayninqa rikhurinan awqankunaq tukuy kallpachakuyninwanpas, llapa hark’akuykunawanpas, chaykunatan ñoqa kikiy chaypi churayta atiymanraq.
Paymi niwan, chay edificio, huchaywan faltasqa, manan chhaynachu
chinkachisqa, cimientokunalla, cimiento rumikunalla puchunankama, chaymi niyta munan, musuq wasi ruwanapaq materialkuna. Paymi qowan entiendenaypaq chaypi llank’anan maki tarikusqanmanta, hinaspan tukuy sonqowan kallpachawan mana huk ratullatapas usuchispa chaykunata aprovechanaypaq, llapanku ancha pisilla, ancha chaniyoqtaqmi kanku.
“Huk ladumanta, Taytay, huk atiyta sienteni, huk impresionta, chaytan creeni supaypa, paymi tukuy kallpachakuyninta ruwashan empresata wakmanta mana allinta ruwananpaq. Sapa kutinmi yapamanta niwan huk ilusión nisqapi kasqayta, hatunchakuyniymi engañachiwan ñawsayachiwan; chaytan hanaq pachamanta inspiracionta hap’ini, chayqa huk imaginacionpa efectonllan
ruphaykachisqa, pakasqa hatunchakuypa vaporninkunawan desordenasqa hinaspa hatunchasqa umayuq, hinaspapas llulla devocionwan qatasqa; Diospa mana rimasqanpi Diosta rimachinaypaq
Manam rimanichu, hinaspapas payta kasukusqayta creesqayta, loco imaginacionllatam kasukuni. Payqa entiendechiwanmi kunankamapas risaq, ñawpaq hina, asikunaypaq chaymi tukunqa confusiónwan tapayta llapa llakikuykunata yuyarispa ña ñak’arisqayta. Paymi sut’ita pintawan ima peligrokunamanchus churakusqayta, hinallataq Iglesiapi desgraciakuna apamunaymanta: sichus Asamblea Nacional kay proyectomanta yachayniyoq kanman chayqa, imaynan mana pantanqachu chayqa, uyarichiwanmi; kawsashaqtan ruphachisqa kanki, confesorniykipas viktima kanqa; chhaynata tiempon chinkapusqanmanta, kutichinkichis wañusqanmanta, hinallataq askha sacerdotekuna wañuchisqankumantapas, paykunan chaymanta huchayoq kanqaku; tukuy Ayllukuna qamrayku, wakkuna, wakkuna ima chinkachisqa kanqa.
¡Ah! Taytay, pichus ninman maytachus kay wañuchiq yuyaymanaykuna ñak’arichiwarqan! Ichaqa manan chayllachu: astawanraqmi ñak’arichiwan, sichus pipas chayta niyta atinman chayqa, mana qispiy atina peligrowan, chaymanmi, nin, almaytapas qespikuyniytapas sut’inchani. Amenaza, sichus diseñoyta hunt’asaq chayqa, wañuyniy asuykun
espectrokunawanmi llakichisqa kanqa, imaynan pasawarqanña hina, hatun onqoypi, chaymi pisiyachiwarqan, pisi watakuna ñawpaqta, qhepa tukukuykama; kay espectrokuna hukmanyayman wikch’uwananta; hinaspapas, singularidadniykunamanta premio hina, supay hap’isqanmanta
(106-110)
nisqa.
almaymanta qechunqa infiernoman wikch’unaypaq llapa hatunchakuqkunawan iskay uyakunawan. Kaymi, niwarqan, mana kusisqa, llakikuypaq tukukuy llapa pikunachus, qan hina, Diospa munayninta qatikusqankuta yuyaykunku, mana kasukuspa
pasionninkumanlla: hukkunaqa kasukuywanmi qespichisqa kanku; ichaqa, qanpaqqa chinkapunki k’anchayniykikunata kasukuspa, chaykunaqa engañokunallan, toqllakunallan directorniykipaqpas qanpaqpas. Iskayniykichismi wiñaypaq manchay muchuchisqa kankichis.
“Kay manchay maqanakuy, unaymantaña puririq, sapa p’unchaw aswan k’ulluchakushan, hinallataqmi rikch’akun, kay ratopi, huk partidopaq otaq huk partidopaq hunt’asqa atipayta willananpaq. Paykunaqa iskay rivalkunan kanku, paykunan hap’inapi kashanku, manataqmi mayqenninkupas obligasqa hinachu kanku, huk decisivo golpe qhepakama, chaymantan manchakuypaq preludiokunata sienteni. Aswan huk kutitan, Taytay, debatenkuqa khuyapayakuymanmi wikch’uykuwan. Iskay kinsa p’unchay ñawpaqta, hukkunamantapas, yuyayniy anchata ch’aqwasqa, sinchita ch’aqwasqa, chaymi allin kinsa cuarto horata pasarqani
chay pre-coro, mana hatariyta atispa. Manañan kallpaypas nitaq valorniyoqpaschu karqani; sinchi khatatataywanmi sentidoykuna chhaphchisqa karqan. Katkatataspa, hukmanyasqa, yaqapaschá mana yacharqanichu imata decidinaypaq, ordinario recursoyman kutirinaypaq inspirasqa hina tarikuspay. Chaymi Diosman kutirirqani con
confianzata, hinaspan valekurqan khuyapayawananpaq, ch’aqwayniykunata, sasachakuyniykunata tukuchinanpaq, llapanmanta aswantaqa ama wiñaypaq chinkachisqayta nitaq mayqen desgraciatapas saqenanpaq, chaykunan anchata manchachiwarqan. Diosniypaq, payta nirqani, yachanki munasqayta, ch'uya munayniykillata maskhasqayta.... Chaymi taytay, .
Almaypa ukunpim uyarirqani huk kunkata ancha sutillata niwasqanmanta: ¡Hey! ususiy, ¿manachu rikuwaqchu supay kasqanmanta, payqa sapa kutinmi ruwayninta ruwan, hinaspan maskhallantaq diseñoykunata contrapi churakuyta? Chaypaqqa manan sonqoykita chinkachinaykichu. Rimaqniykipi confiaylla, pisi tiempollamantan reparanki iskayninkumanta mayqenchus ganananta. Huk sasan ñanllatan kanki kay manchay awqaq ataquenkunata hark’anaykipaq, chaymi Iglesiayta kasukuy. Riy, chayrayku, willanaykipaq situacionniykimanta directorta, pimanchus kachamusqayki, hinaspa pichus sutiypi rimanayki tiyan; paymi tukuchinqa mana qan kikiykimanta lloqsiyta atisqayki musphaykunata: kunkanman kasukuq kay, mana iskayrayaspataq ñoqaq rantinpi rikuchisunayki parteta hap’iy.
“Chaynaqa, Yayay, qanmanmi kunan rimapayani; hinaspapas, rikusqayki hina, Diospa kamachisqanman hinaraqmi, qallarirqani almaypa kunan imayna kasqanmanta willaspayki, chay sinchi maqanakuymanta sut’inchaspayki, chaypa tukukuyninqa ñoqapaqqa ancha sonqochakuqmi, ancha kusikunapaqtaqmi karqan. imaraykuchus pisillapin qhepa simikuna rimasqa karqan, aswan ukhu thak kaymi aswan phiñasqa wayra-parata qatirqan: yuyayniypa sasachakuyninqa chinkapurqanmi, sonqoypitaq aswan misk’i suyakuy paqarimuqta sienterqani. Huk kutitawanmi Yayay, kunanqa qanmantan kanqa Diospa ñawpaqenpi chaymanta ima yuyaykusqaykita willawanaykipaq, chhaynapi aswan hunt’asqa kasukuywan, tukuy kasukuq kaywan ima, wiñaypaq prometekusqayman hina . »
Payman kutichiy qusqa, mayqintaq sunqunta tiyaykachin.
Suyakusqaykita hunt’anaypaqmi kutichirqani, mana iskayrayanapaq kamachikuywanmi qallarisaq, chaytan facil-llata qanpaq churay..... Apóstol San Juanmi anyawanchis ama tukuy ima inspiracionman rikch’akuqkunapi iñinanchispaq, aswanpas allinta qhawarinanchispaq sichus kaychu inspiracionqa hamun Diosmanta otaq
huk kamachikuymanta: Probate espiritual si ex Deo sint. (I. Ep. ch. 4, v- 1.) ¡Hay! imaynatataq creewaqchik inspiracionkunapipas, chaykunam maqanakunakunku hinaspa chinkachinakunku, imaynam chaykuna experimentasqaykichik hina! Chayraykun kanpuni huk akllakuy: Nolite omni spiritui credere.
Ichaqa, tapuwanki, ¿imataq chaymanta, kay género nisqapi, Divinidadpa wakin kayninkuna? ¿ima mana atipay atina pruebawantaq yachayman chayna yuyaychay Diosmantachu icha supaymantachu hamuwan? Ancha achkam kanku, kuyasqay Ñañay; ichaqa hukllamanmi wisq’akusaq, chaytan kay kikin apostol astawanqa rikuchiwanchis, chaymi, creeni, aypawasun. Allinta uyariway, ususiy: kay mana pantaq marcaqa, ama iskayrayaychu, .
mana sarunchakuq k’askakuy hinaspa ñawsa hina kasukuy J.-C. runaman, J.-C.pa siminman, J.-C. Iglesiaman; kaytan supayqa mana qatipakuyta atinchu, falsificayta manchakunpas; hinallataq, chayrayku, kaypi kinsa simikunapi cheqaq tupana rumi, cheqaq kaqta pantaymanta t’aqanapaq, hinallataq cheqaq inspiracionpas imachus rikch’ayniyoqlla kasqanmanta.
Chay hinaqa, ima yuyaychaypas, otaq inspirasqa hina, J.-C. runaman debesqanchis munakuypa contranpi kaq, otaq siminpa cheqaq kayninman, niyta munani Evangelionpa máximasninman otaq mayninpipas sichus ch’uya qelqakunamantan horqosqa karqan; ima yuyaychaypas, ima yuyaychaypas, imaynapipas cheqaq Iglesiaq kamachikuyninkunata, decidisqankunatapas churanachiwananchispaq, kacharichiwananchispaq, kasukuyninpa yugonmanta, llapanmanta aswantaqa iñiypa huklla kayninta p’akichiwananchispaq... chayta aswan allinpaq qhawarispa ñuqaykupa yuyayniyku particular wakinmanta chaymi karqa... allin kay
convencechirqani, kuyasqay Ñañay, llullakunapa taytanmantalla hamunman chuya pantay kasqanmanta.
(111-115)
nisqa.
Natural consecuenciawan, imapas kay hina kaq, Diospa hatunchayninpa contranpi kaq, huchasapakunaq t’ikrakuyninpa contranpi kaq; imapas hark’akunata churaq ñanpi thak kay, ch’uyanchakuy hinallataq almakunaq qespikuynin, imapas sasachakuyman, mana confianzaman otaq hukmanyayman apawaqninchis, manan kanmanchu Diospa llank’aynin
cheqaq kaq, thak kay khuyapayakuy, ichaqa cheqaqtapunin tutayaq angelpa, mayninpi k’anchay angelman tukuchiq ilusiones kaqtinpas, chaywanpas maymanpas tarikusqanpi sasachakuyninta, infiernontapas apan.
Imaynatataq Diospa espiritunta supaypa espiritunmanta t’aqananchis.
Kayta aswan allinta entiendenaypaq, Ñañay, kaypi yuyariy monjakunaman nisqayta, retironkupi, chay diferencia de motivos nisqamanta, chaykunan ordinariamente conciencias timorosas nisqakunata ch’aqwachin; yachanapaq, nirqani, sichus kanman chayqa
Diospa espiritun otaq supaypa espiritun chaymanta yuyayninchista llakichin, qhawarinanchismi maymanchus chay sasachakuypi tarikusqanchisqa tendencian tukukun ima; imaraykuchus manan imapas aswan chanin, aswan seguro, aswan naturalchu, imaynan huk runa juzgan pukyuta mayuwan, sach’atapas rurunwan juzgaspa hina. J.-C.mi kay mana pantay kamachikuyta quwanchik.
Diosmanta hamuq sasachakuyqa paypi misk’i confiayta kallpachan
khuyapayakuy, taripayninkunaq manchakuywan maqashaqtin; Supaymanta hamuq sasachakuymi ichaqa manchakuyllata saqewanchis
puramente sirviente, chaymi mana confianzaman hinaspa hukmanyayman apawanchik. Yapaykurqanitaqmi, Diosqa maqaspan qespichin; k’irikun, hampin ima; uraykachispa hoqarin; t'oqyachin, manataqmi t'oqyachinchu, supaytaq k'irikun, manataqmi qhaliyachinchu; urmaykuspa ama wakmanta hatariychu. Huk rimayllapim, Diosqa Davidpa, Pedropa, Magdalenapa, Agustínpa penitencianta llamkan, supayñataqmi Cainpa, Antiocopa hinaspa Judaspa penitencianta llamkan. Imahinam chay analogía ancha hatun, atiwaqmi, Ñañay, tukuy kaykunata churayta maypi tarikusqaykiman, hinaspa juzgayta tupachispa. Tukuy inspiracionpa munayninqa sapa kutim principionta tarin; chayta qhawarispataq mana pantaspa maymanta hamusqanmanta rikunchis, maymanchus rishan chayta qhawarispa. Huk fructibus eorum cognoscetis eos nisqa. Haykapaqtaq
¿Manachu kay kamachikuyta huk temakunamanpas hunt’asunman, chaytan aswan allin yachaypa niwanchis?
“Taytay”, nispas Hermanaqa sinchita ch’inlla kasqa, “Taytay, ah! ima k’anchaytaq!... sut’inmi. Ama hina kaspa, manaraq aswan karuman richkaspa hinaspa aswan seguridadniypaq, kaypi huk qawariyta ruwanaypaqmi saqiwanki, chaymi yanapawankiman principioykita chay circunstanciapi tarikusqayman hina ruwanaypaq; kay mañakuyqa chayllam iskayninta riqsinqa
espiritukuna inspirawankuman hina, hinaspa rikuchinqa maymanchus equilibrio inclinakunanta.
"Iskaymanta huknin pusawaqniy proyectoykuta saqenaypaq, siempre sospechoso hina rikchakuwarqa iñiypa ladonpi, hinaspapas sapa kutim yuyaymanachiwarqa, chaykunam".
llapanpi contranpi karqanku; ejemplopaq, Santo Misterionchiskunamanta iskayrayay. Payqa yuyayniyta hunt’achirqanpuni sasachakuykunawan, musphaykunawan, llakikuykunawan, tentacionkunawan, tutayaqwan ima. Payqa sapa kutinmi saqerqan sonqoypi mana samayniyoq kayta, mana imapaq valeq munaykunata, chaykunan Diosmanta karunchan, almaypa ukhunpitaq nanayta, llakikuyta, ch’usaq kayta, hukmanyayta ima.
“Aswanqa, yuyaychasqaykita kasunaypaq pusawaqniy espirituqa k’ancharichiwaqniy, sonqochawaqniy, iskayrayasqaypi, llakikuyniypipas thasnuchiwaqniy espiritun. Payqa almaypin saqepun thak kayta, thak kayta, confianzata; payqa ch’usaqyachinmi, ñawi ch’ipiyllapi, awqanpa chayman wikch’uykusqan rakhu tutayaqta, almaytaq chaymantaqa sumaq p’unchay hina, tutayaq, wayra-para tutamanta. Iskay espiritukunamanta hukninmi sapa kuti humilde confianzawan kallpanchawan; hukninñataqmi wakin kutipiqa hatun sunquyuq presuncionta yuyaychawan, tukuy hukmanyaypa trancekuna qipata. Kaypin, Yayay, kay contradiccionkunaq huk rikch’aynin, chaymi, ñoqaq nisqayman hina, mana pantaspa rikuchin llulla espirituq q’otuyninta; waranqa kutitañataqmi contrario, allin contradictorio mediokunawan atacawarqan; qanmi juzganki.
“Huk p’unchaymi, manchay ñak’arichiwaspa, ñoqa kikiyman representakuspay, nisqayman hina, ima peligrokunamanchus tupanay karqan pipas qelqananpaq, paymi qhawarichiwarqan qespikuyniyta mana atikuqpaq, hinallataq k’amisqa kasqayta mana qispiy atinapaq. . Payta uyarinaypaqqa, tukuy kallpachakusqaymi yanqa karqan, mana allin ruwasqaykunaqa mana hampiy atina, huchaykuna mana pampachay atina, wiñaypaq chinkachisqaypas hap’isqa karqan wiñaypaq kamachikuykunapi hanaq pacha justiciamanta.... Sayk’usqa, mana iskayrayaspa, pay kikin kay clase ataquemanta, manapaschá allinchu karqan
munasqanman hinan, hatunchakuywan, hatunchakuywan ima tentawarqan, paymi, iskay kinsa ratu ñawpaqta, hukmanyayman wikch’uwayta munarqan. Maypichus churawasqan infierno ukhumantapachan hanaq pacha pataman hoqariyta munarqan,
huk puntamanta chimpa puntaman pasaspa.
“Chaymi yuyaychawarqan, kaytaq aswan askha kutita pasarqan, huk Santa Térèsepaq pasanaypaq; chayta
(116-120)
nisqa.
Diosqa pimantapas aswan allin favorkunatan qowarqan; graciaman hunt’aq kasqaywan, mana hayk’aqpas rikusqa grado méritoman chayasqayta, sapallaytaq aswan karumanraq riyta atisqayta. Paypi iñiyta munayman karqan chayqa, apostolkunamanta, martiriokunamanta, doncellakunamanta, hanaq pachapi, kay pachapi llapa santokunamantawanmi hoqarinman karqan; Manataqmi yachanichu paychu icha manachu chayta
manataqmi chay impudenciata apakunmanchu karqan J.-C.-pa mamanmanta aswan pataman churawananpaq; al menos kuska purisunman karqan.... Seguro kaqmi, payqa qowarqanmi entiendenaypaq, Iglesiaq favorninpi chhayna sumaq simikunata rimasqan qhepaman, mana chaykunamanta agradecekunanta; canonizasqa kanaypaq; huk p’unchaw yuyarisqayta yupaychanapaq sayarichisqa altarkunapi reliquiaykuna churasqa kananmanta, hinallataq, tukuy kaykunata kallpaywan mereceyta atisqayta, ñoqa, huk hora ñawpaqta kawsashaqta ruphachinay karqan, hinallataq extravaganciaykunawanpas huchachasqa kanay karqan, hinaspa Iglesiapi, Estadopipas aswan hatun desgraciakunata ruwan.... Allin hanaq pacha ! contradikusunmanchu sichus
¡abiertamente hinaspa chayna efrentamientowan!
"Waw! huk kutillapaqmi, Taytay, chay trampaqa ancha q’ara churasqa karqan, chaymi mana hap’iyta atirqanchu; chayraykun mana q'otusqachu karqani. Mana kusisqa supay, waqarqani, arí, qammi kanki! arí, qanmi kanki! Reqsiyki contradiccionniykikunawan, mana allin rimayniykiwan, imposturaykikunawan ima. ¡Qanmi kanki! ichaqa wiñaypaqmi saqerqoyki, Diosniypa kamachikuyninta qatikuyta, Iglesianta kasukuyllatataq munani; kutirikuy, hinallataq ch’aqwaymanta, phiñakuymantapas. Chaymi taytay, tukuy imapas chinkapurqan, huk ratollapas ch’inlla karqani. »
Chay hinapin, ususiy, kutichirqani, kay sinchi q’otukuq awqaqa, qatiqninpi pelagianismomanta jansenismoman, hinallataq jansenismomanta pelagianismoman, iskay herejíakunata Iglesiawan, Qelqawan, allin yuyaywan ima kaqlla huchachasqa. Chiqapqa sapa kutim quri mediota hapin llapa excesokuna chawpipi; manataqmi pañamanpas lloq’emanpas urmayta munanchu, hinallataqmi ayqekun llapa abusokunamantapas. Santo Qelqa willawanchis khuyapayakuypa
Diosmi chanin kayninmanta atipan; huchasapaq wañuyninta mana munasqanmanta, aswanpas kutirikuyninta, kawsaynintapas; chaskinanpaq pampachananpaqpas listopuni kasqanmanta.... Chaymi, mana hukmanyay. Iglesia reqsikun qespikuy ordenpiqa manan imatapas ruwayta atisunmanchu mana graciayoq kaspaqa, aswanpas graciawanmi tukuy imata ruwayta atisunman; chaymantan qatimun, graciapi mana confiayta, atiyninchiskunapi confianzatapas kaqllata karunchakuspa, manchakuyta suyakuywan hukllachananchis, qespikuyninchispa hatun ruwayninta cheqaqtapuni hunt’ananchispaq; cum metu y tremor ; Diosmanta mana imapas kapuwasqanchismanta, manataq payman kutichimunanchismantawan.
" Ima! Taytay, nispas kaypi Hermanaqa qaparisqa, ¿atikunmanchu hereje kasqay? Manan, ususiy, kutichirqani, manan, creeway, qanmi
tentador pichus karqan. Seguroykimanmi mana hayk’aqpas chayman haykusqaykita, aswanpas maqanakuywanmi. Arí, awqaykin karqan, paymi Proteo hina, mayninpi jansenistaman, mayninpitaq pelagianoman tukupurqan, ichaqa sapa kutinmi engañaq, millay, maymanchus risqanman hina; imaraykuchus, ñañay, unayñan pasarqon, seducwananchispaq, sapa kutin paykuna hina contrario papelkunata ruwan.
llapan cheqaq allinninchispin kashanku. Sapa kutim tarikun obligasqa ancha crudo trucokunaman, q’aytuyuq hinaspa mana allin tapasqa trampakunaman recurrinanpaq; sichus noqanchis
wakin kutiqa tarin, sichus llapanmanta aswantaqa pay kikin kikin llikakunapi kashasqanmanta chayqa, p’enqaywanmi uraykamun; hinaspapas sonqochakunanpaqmi mosoq mediokunata inventan, chaykunan sapa kutilla mana allin ruwasqanmanta pagan. Tukuy imamanta, ¿imataq paypaq imayna? Sichus tukukuypi atipawasunman q’otuwananchista chay importante puntopi, otaq llullakunamanta convencechiwaspanchis, otaq sut’i kaqta pakawaspanchis, otaq ñawsayachiwaspanchis kikinchispa interesninchista, otaq, tukupaypiqa, qespikuyninchismanta rimananchista hap’ichispa , chaypas imapaqchus ruwasqanman hinan hunt’arqanña.
Arí, Ñañay, ama iskayrayaychu, arí, kaynatam supaymanqa gustan tukuy imata pantachiy, tukuy imapi mana allin sitiota hapiwananchikpaq; hinaspapas sichus pipas huk ratullapaq saqepunman J.-C.-pa Iglesianpi kamachinanpaq churasqan tribunalpa mana pantaq kamachikuyninta chayqa, necesariamenten mana munay yuyaykunawanmi t’oqyachisqa kanan, chaykunatan paypa rantinpi churan. Payqa religioso runakunatan engañan yanqa, mana yuyayniyoq yupaychaywan, llulla, mana allin entiendesqa devocionkunawan; hinaspan kay pacha runakunata engañan conveniente máximas nisqawan, sumaq in
rikhuriy, Evangelioq kamachikuyninkunaq contranpi kasqankuta, J.-C.pa máximasninpa contranpi kasqankuta, ¡Oh pantay espirituq atiynin, pisi kallpa wañuq runakunaq yuyayninpa hawanpi llullakuy! chay runaqa facilmi ñawsayachinanpaq, chhaynata pipas ruwayta atisqanrayku
ignorar los obvios! ¡Imaynataq chay qhepamanpas hatunchakuyninta yuyaykunmanraq!
“Chayqa p’enqachiwananchispaqmi, mana iskayrayaspa”, nispas Hermanaqa yapamanta qallarirqan; ichaqa, Taytay, permitiway huk yuyaymanayta: ancha decidisqa hinan kashanki espiritukunaq allin otaq mana allinpas, runakunaq yuyayninpi ruwayninkunapipas influencianta reqsikunaykipaq. Tukuy kaykunapiqa qan hinan yuyaykuni, chaypaqqa sinchi razonkunayoqmi kasqayta niyta atiyman; ichaqa tariwaqmi
(121-125)
nisqa.
yuyaysapa runakuna mana yuyayniykiman hinachu kanqa, manataqmi sasachakunqakuchu chaymanta llapan rimasqakunata, chaymanta tukuy ima nisqanchistapas atribuinankupaq, nitaq imaginacionmanpas, nitaq constitución física nisqamanpas, otaq ima razonmanpas
kaqlla…"
Chayqa niyta munan, Ñañay, kay yuyaysapa runakunaqa rimanqakun chay efectota mana kutispa causaman, huk runa hina, yawar ch’aqwaywan fiebreta sut’inchaq hina; ichaqa tapusqapunin kanman pichus kasqanmanta
pitaq yawarta kuyurichin? Kaypin kashan: creeway, hermana, hukqa askha yuyayniyoqmi kanman mana ancha allin yuyayniyoq kaspa, iskaynintapas hap’inmanmi, aunque hukmanqa manapunin kanchu yachay necesario allin juicio ruwakunanpaq.aswantaqa kay clase temakunapi.
Chaymantapas, Ñañay, yuyaysapa runakunaqa mana iskayrayaspam comunmanta aswan hatun ordinario qawayninku hinaspa yuyaymanayninku kanqa; ichaqa paykuna noqayku
permitinqa, suyakunin, ñoqanchispa kaqniyoqpas kananchista, chaymi sayarin, manan Iglesiaq taytankunapichu doctorninkunallapichu, aswanpas llapa Diospa siminpi, hinallataq específicamente Evangeliopi, maypichus sapa paginapi rikunchis atiyta mayqen Diosqa supaymanmi qon, manan espiritukunallapichu, aswanpas cuerpokunapipas.
“Perdonkita mañakuyki kay tapukuymanta unayña hark’asqaykimanta, kaypi Hermana niwan: ¿Kunanqachu, Taytay, hap’iwaq ima niwasqaykitapas yachachiwanaykipaq, ñoqapaqpas
thak kay? Hinallam uyarisqaykichik tukuy atisqaywan. »
Kayman kutimuyqa manan sasachu kanqa, sasachakuyniykikunata chinkachinallaypaqmi proponerqani, chay trampakunata, supaypa ruwasqan ilusiones nisqakunata rikuchispayki, kaytan ruwayta munarqayku ‘kaykama; chayraykun aswan unayta hinalla purina. Supaymi tumpasunki kikin yuyayniykipi complacenciamanta, hinallataq qan kikiyki maskhaymanta, chaymanmi atribuyan imatachus gustan sutichayta ilusión de tu autoestima, otaq imaginacionniykiq fantasmankunapi; ichaqa chaypi yuyaykusqayki qhepallamanmi sut’ita reparanki pantashasqanta, otaq aswan allinta nisunman engañayta munasusqaykita. Kay kikiykita munakuypa ilusión nisqanqa mana iskayrayaspanmi kanman, sichus, kikiykiq yuyayniykipi, qan kikiykiwan tupachinki imakunatachus Dios qanpi churarqan sapallan hatunchayninraykulla; ichaqa maskhay ñanninkunata haykuyta precisamente munayninta yachanaykipaq qatikunaykipaqpas, deberniykin, payta respetowan; hinallataq qan kikiykipaq huchaman tukuchiyta munaspaqa, huchachay nanaywan, hark’asunkiman Diospa kamachikuyninpi, wiñay cheqaq kaqkunapipas yuyaymanayta, chaywanpas qespikuymanta cienciata hap’in. ¿Ima mana yuyayniyoq kaytaq aswan hatarichiq karqan? Hinaspa maypin nacenman, ichaqa llullakuq taytamanta, pantasqa espiritumanta, paypa llank’ayninqa cheqaq kaqwan maqanakuyllan, ¿fantasmanta abrazananchispaq ?
Paymi nisunki, sichus manaraq chayta ruwarqanchu chayqa, sichus Dios ch’uya munayninta runakunaman rikuchiyta munanman, hinaspa hamuq pachamanta kamachikuyninkunata paykunaman rikuchiyta munanman chayqa, manan qan hina wakcha sipaschu kanman kaypaqqa allin kanman. Ichaqa
manan imapas aswan llullachu kanman kay afirmacionmantaqa, contradicisqa phisqa waranqa wata masraq experienciawan. Diosqa sapa kutillanmi aswan pisi kallpayoq instrumentokunata utilizaran
aswan hatun ruwaykunata ruwananpaq, hatunchasqa kaynin aswan k'ancharinanpaq, envidiakusqan llank'aypa kamaqnin hina sapallan rikhurinanpaq. Kaywanmi tukuy tiempopi mana iñiqkuna kikinku obligasqa kanku llank’ayninkunapi payta reqsinankupaq, hinaspa chaykunaq hatunchasqa kayninta payman churanankupaq: Digitus Dei est hic . (Éxo. 8, 19.).
Ejemplopaq, chunka iskayniyoq mana yachaq, wakcha, mana llapa runaq yanapayniyoq kaqkunata rikuspa, J.-C.-ta llulla diosninman tukuchispa, paykunaman rikch’akunanpaq derechota chaskinanpaqlla yupaychaspa, imaynataq kayta runaq kallpankunaman atribuikunman ? ¡Tukuy atiyniyoq Diospa makinta mana reqsinapaq ñan! Hinaspa manachu,
Hukkunamantapas, ¿imataq S. Pedroq, S. Juanpa juezninkunata musphachirqan, paykunan Jerusalén templo punkupi huk wist’u runata qhaliyachirqanku? Paykunaqa manan entiendeyta atirqankuchu imaynatas chhayna runakuna rimasqankuta, ruwasqankutapas chhayna yachaywan, mana manchakuspa, libre kaywan ima: Videntes autem Petri constantiam et Joannis, comperto qubd homines essent sine litteris, et idiotœ admirabuntu. (Hechos 4, 13).
-Kay representación, Taytay, supayqa askha kutitan chayamuwarqan, nispas yapamanta Hermanaqa interrumpisqa; ichaqa chay ratopachan Señorninchis Jesucristo sumaq sonqowan yuyaychawarqan chayllaraq qowasqayki kutichiytapuni; huk punchaw niwanankama tukuy imapas ñuqapi pasakusqanqa mana ñuqamanta hamusqanmanta; yanqalla chayman haykusqayta; yaqa mana ima parteyoq kasqayta, otaq aswanpas makinpi pisi kallpa instrumentolla kasqayta; chay k’anchay qowasqanqa manan ñoqapaqchu karqan, aswanpas hukkunapaqmi, paykunan aswan allinta yachankuman imaynatas chaymanta ganayta; aswan allintaqmi hatunchakuyniyta sarunchanaypaq, nispa yapaykurqa (ah! Taytay, ñuqa
(126-130)
nisqa.
!! Ichaqa hinallayá, ama hina kaspa.... Hinaspapas hinallam rimarqani.
Supaymi nisunki, sichus manaraq chayta ruwarqanchu chayqa, pantasqa kasqaykimanta pruebaqa, proyectoykiqa mana allinchu kasqanmi, chayqa manan pasanmanchu karqan sichus Dios chaypi hark’akunman karqan chayqa; ichaqa kay llulla yuyaymanayqa pruebashanraqmi pay kikin pantasqa kayninta, munayninkurayku mana imapas aswan comunchu, mana allin yuyayninkuwan runakuna churasqankuta rikuymantaqa,
graciakunaman, hanaq pachaq llapa saminchayninkunamanpas hark’akuq; kayqa cheqaqmi, chaymantaqa noqanchis kikinchispin nishuta pruebakunata apanchis. Arí, Ñañay, chaynam
Diospa llank’ayninpaqqa ancha allinmi hark’akunanpaq, runakunaq huchankunapas sapa kutillanmi nishuta allinta ruwarqanku, manachus Diosqa paykunata atipaytapuni munarqan chayqa; imaraykuchus manan imapas hark’anchu hunt’asqa ch’uya munayninta: chaymantan hark’akunata aprovechan yuyaykusqanpa tukukuyninkamaraq, yaqapaschá causata chinkachispa, otaq efectota causanwan, huchakunatapas , runakunatapas ancha pasiones nisqakunan paykunata paqarichimurqan; ichaqa manan sapa kutichu chhaynata ruwan, mana manchakusparaqmi ninman kay ruwayqa manan Providenciaq ordinario ordenninpichu kashan, chaywanmi universota kamachin.
Diospa llaqtanqa tawa chunka watañan qhepakurqanku ch'inneqpi, chaymi sepulturanku kapurqan. ¿Iskachasqachu karqan Moisespa prometesqan, manataq segurochu karqan imachus ruwanan? Manam, manapunim; ichaqa runakunaqa prevaricasqaku, huchankutaqmi hark’arqan chay efectota. Waranqa huk sucesokunawanpas kaqllataqmi; ejemplopaq, yapamanta, chay
cruzadas nisqakunaqa manan allintachu ruwarqanku pipas munasqanman hina? ¿S. Louispa huchanchu icha S. Bernardpachu? Tukuy respetowanmi qelqaqkunata, paykunaqa milagro ruwaqkunata, iñiyta yanapaqkunatapas k’amiyta yachanku, manan pipas chaytaqa nisunmanchu ñawpaq kaqmantaqa, manataqmi allin kayninta k’irispaqa, militar kayninmanta hinaqa; iskay kaqtaq misionninta pruebarqan admirakuypaq ruwaykunawan, chaykunan k’amiqninkunaq siminta wisq’arqan (1). Hinaptinqa, ¿pimanmi chay huchachakunan? Cruzadokunaq ejercitonman, mana allintachu comportakurqanku, manataqmi abadpa kamachisqan condicionkunata hunt’arqankuchu
Clervaux, manataqmi imapipas qatiparqanchu aswan valorniyoq aswan allin reykunaq ejemplonta. Chhaynapin runakunaq millay ruwayninkuqa sapa kutilla Wiraqochaq khuyapayakuyninpa llapa yuyaykusqankunata mana imapaq valeqman tukuchin. ¡Hayka almakunam sapa punchaw maldecido kanku, paykunaraykum J.-C. tukuy yawarninta hich’aykusqa! Chaymantan nisunman , proyectonchis mana allin ruwasqanqa manan allin pruebachu mana Diosmanta hamusqanmanta .
Kunan hamusun, Ñañay, kay manchay suyakuyman, chaymi anchata khatatatasunki, manataqmi hayk’aqpas ñawiykiman churayta saqenchu
1) Historiamanta yachaqkunan willanku, k’amiqninkunaman kutichispa, San Bernardo, ñawsa naceq runaq umanman makinta churaspa, kallpawan Diosmanta mañakusqanmanta, ñawinta kutichipunanpaq, sichus cheqaq kanman karqan kamachisqanrayku cruzadamanta willasqaña; chay ñawsataq mana yupay atina runakunaq ñawpaqenpi k’ancharichisqa karqan, manaña iskayrayaq runakunaq ñawpaqenpi. Kayqa chiqapmi llapallan chayman hapipakuq runakunata convencechinapaq. (Qhaway Bercastel, Qhipa Cruzada nisqapi. )
manchachiy. Sichus, desgraciawan, nisunki, yuyayniykikunata bizarro hinallataq fantastico hina ruwayta atirqanki chayqa, Iglesiapin aswan hatun ch’aqwaykunata hatarichinkiman,
hinaspa Estadopi yawarllaña qatiykachay. Sacerdotekunata, monjakunata wañuchisqanku, yupaychana wasikuna thunisqa, qhellichasqa...., Diospa ch’uya sutin
k'amisqa...., ima millaytaq! Chaymi acuerdopi kani, ñañay, manchakuypaqmi kanku; ichaqa kaypi chaykunata willaq oráculoqa nishu sospechoso kashan, manan rimayninpi creenanchispaqchu , hinaspapas ancha allintan derechota chaskirqanchis payta impugnananchispaq. Mana imapas aswan llullachu kanman autoridadninta qawachinanpaq razonamientonmantaqa.... imaraykuchus, tukupaypi, kay sumaq pretextowan, necesario kanman karqan chay qharikuna
Diospa kachasqankunaqa manan sutinpichu rimarqanku, kikin apostolkunapas manan allin willakuykunata willarqankuchu; imaraykutaq mana chayta willaspachu rikuchikusharqanku? ¿Imamanmi mana rikuchirqankuchu huk Moises, huk Elias, llapa profetakunapas? Imakunamanchus askha ch’uya misionerokuna mana sut’inchakurqankuchu hinallataq mártirkuna, mosoq kamachikuypi, apostolkunaq k’ancharishaq puriyninpi puriq? ¿Chaytachu ruwankuman mana tiranokunaq phiñakuyninta hatarichispa, paykunaq amenazasqankuta mana atipayta yacharqankuchu, manataq Iglesia contra yawarchasqa qatiykachaykunata hatarichispa, Iglesia cunallapiraq kashaspa? Paykunaqa iñirqankun, mana iskayrayaspa, Diospa ordenninmi atipanan llapa kay runaq yuyaykusqanmanta; Dios rimananchikta munaptinqa payllam ñawpaqmantaraq qawasqan mana allinkunata allichan, manataqmi pipas allin yuyayniyuqqa, yachasqayman hinapas, manaraqmi piensanchu chaykunamanta responsable kananpaq .
Supayqa manan sapallanchu kay sospechoso simita hap’in, askha ecosniyoqmi, chaykunan pay qhepaman yapamanta rimanku.... Hinaspa reparay, Ñañay, imataq kay pachapi aswan askha runakunaq ilusión kaymanta: costumbrasqa kanku juzganankupaq relaciones de los sentidos nisqawanlla, rikunankupaq, tukuy imapi hinallataq maypipas, runaq medionkunalla interesninkunallawan , yaqa mana hayk’aqpas aswan altoman rispa, paykuna pisillata qatipanku
runaq manchakuyninkunata, suyakuyninkunatapas, runallawantaqmi tupachinku Dioswanlla tupananta. Niwaqmi
(131-135)
nisqa.
chay religionqa manan merecenchu ima peligromanpas churasqa kayta, nitaq ima sacrificiotapas ruwayta; chuya política nisqamanta kasqanmanta, chaymi mana ruwananchu
aychaq allin yuyayninwanlla umalliy: llapa runaq kaqninkunata, llapa runaq allinninkunatawan tapukuspaqa, allinmi, Diospa ruwayninta traicionaspa religionpa llapa interesninkunata sacrificaspapas. Chhaynapin, Diosta mana tentananchu nispa pretextowan, yaqapas pisipas, chay hina kasqanmanta tukun
permitisqa llamkayninta saqinanpaq, utaq chaypi llamkananpaq kachkaptinlla
deberninta ruwashaspa mana imatapas manchakunapaq. Kaymi paykunaq prudencian, chaytaqa ancha condenablepaqmi qhawarini, ñoqanchis ukhupi nisunman.
Huk kutitawan, Ñañay, manan chhaynachu Santokuna entienderqanku, pimanmi Dios encargarqan, manataqmi chhaynachu qanpaq
uyariychik. Paykunaqa hukllawakurqaku, chiqapmi, mach’aqwaypa allin yuyayninta urpipa mana sasachakuyniyuq kayninman, hanaq pacha patronninkupa yuyaychasqanman hina; ichaqa manan kay allin yuyayniyoq kaytaqa ruwarqankuchu rimana kaqtin ch’inlla kaypi, nitaqmi iñiyninkuta q’otuchiypichu, chayta rikuchinankupaq, defiendenankupaqpas tapukuqtinku, wakinqa
desventajas nisqakuna chaymanta lluqsinan karqan chay temporal nisqapaq. Chaymanmi rirqanku tukuy sonqowan, chaymi rikuchirqan mana aswan hatunta rikusqankuta
desgracia aswanqa kay consecuenciaq huk puntonpi mana hunt’aq kasqankumanta, hinallataq vocacionninkupi mana allinta ruwasqankumanta.
Chhaynapin ususiy, paykunaq ejemplonkuman hina comportakunayki, aswanpas Dios rimasuqtiykiqa, imaraykuchus chaylla puntomantan importante seguro kay. Ima mañakusqanmanta huk ratulla kuyuriyqa, manchakuymanta, kikinpa allinninpaq, runapa respetasqanmanta utaq hukmantapas, paypaqqa ancha allin kasqanmanta utaq pisi kallpa kasqanmanta hapispa insultaymi kanman; chayqa kanmanmi cheqaq kaqta preso hap’ispa traicionay, paytaq kamachisunki k’ancharichinaykipaq
wawqeykichiskunaq qhawariyninpi; chayqa paykunapaqlla chaskisqayki qolqe churaymi, chaymantan paykunaman cuentata qonki; tukukuypiqa, allin munayniyoq runakuna chaywan ganananku, hukkunapas chaypi tarinanku, kikin evangeliopi hina, mosoq huchachaymanta. Kaymi ñuqapa yuyayniy, Hermana, manataqmi haykapipas chaymantaqa karunchasaqchu.
Imapas amenazakuna ruwasqanmanta, manchachisunaykipaq hinaspa
wañuy horapi desesperación, pisichasqa kananku, manataqmi, nisqankuman hina, mancharisqa kayta manchakuspa khatatatankuchu: kaykunaqa atipasqa awqaq qhepa toqllankunan, paymi puchuqninkunawan pukllan, hinaspan kallpachakun , aswanpas, manchachiyta , mana k’iriyta atiqtin. Manan, ususiy, seguraykimanmi, qhepa horaykiqa manan phiñakuyninmanqa saqesqachu kanqa; Diosqa manan saqenqachu, manan saqenchu, kay qhepa pasajepi, paypi confiaqkunata. Sichus qanpa
awqaqa chaypi presentakuyta atrevikun, chayqa kanqa, mana iskayrayaspa, huk qhepa chaqwata chaskinanpaq, Tourspa ch’uya arzobispo wañusqanpi hina. Millay uywan, cheqaqmi, phiñakuynintan hark’ananchis, astawanqa iskay kutita phiñakuqtin; ichaqa J.-C. watasqa cruzpa chakinkunaman: laq’ayta atinmi, ninmi San Augustin, ichaqa asuykuqkunallatam kaniyta atin, millay yuyaychayninkunata ari niqkunatapas. Varanpas p’akisqañan, imperionpas thunisqañan, manan ima atiyniyoqpaschu, aswanpas atipaqninpa qosqanllatan; Diospa, J.-C.pa, Iglesianpa cheqaq wawankunan payta ruwanmanku
ancha hatun honorta wañushaspa manchakunankupaq, chay k’anchariq atipaykunamanta, chaykunatan hanaq pacha umalliqninku kay ñawpaq runaq awqanta atiparqan.
Kaypi hinaqa, yuyaykusqayman hinaqa, ususiy, chaymi mana manchakuspa, imatan kutichinaykiraq kay puntomanta, ch’usaqyachinaykipaq chay manchakuy manchakuyta, chaytan maskhashan qanpi kallpachayta: Kawsayniyqa Diospa atiyninpin kashan, pichus sapallan munasqanman hina wikch’uyta atin; payllam yachan ima pasananta, paymanmi saqiykuni
llapanpi. Payqa atinmanmi, permitiqtinqa, qharikunamanta dependeyta; ichaqa allin kayninmantan tukuy imata suyashani, khuyapayakuyninwanmi munayllamanta sacrificiota ruwasaq, paypaq allin kaqtin, piqpa qespichiyninpaqpas allin kaqtinpas. Chayraykun willakuni, sichus rikhurinman Diosqa mañakuwasqanman hina munayninta runakunaman willanaypaq, kawsayniy peligropi churaspa chayqa, manan imapas hark’ayta atiwanqachu; mana ima qhawariypas upallachinqachu tukuy sonqoywan; hinaspapas wawa hina manchakuymi mana iskay kinsa millay p’unchaykunatawan kawsanaypaqqa manan concienciaypa contranpi ruwanaypaqqa tanqawanqachu yuyaykusqankunata contrapi.
Kaypi, huk kutitawan, Ñañay, yachayta munasqaykimantapacha, imachus yuyaykuni estadoykimanta, hatun sasachakuykunata supay ruwasusqaykimanta. Manan imatapas rikunichu chaypi hark’asunkiman Diospa ñanninta qatikunaykipaq, chaymi pusasunki proyectota ruwanaykipaq, paymi willasunki chayta qelqanaykipaq. Chaykunatan qhawarirqanchis, kay hatun sasachakuykunata, kay manchay hark’aykunata, kay ch’uyanchasqa sutilezakunata, hinaspan rikunki tukuy kaykunaqa ancha pisilla, mana imapas kaqtinqa: khuyapayakuq sofismokunallan kanku, otaq, qanpas
aswan allinta uyariy, chayqa sapa kutillanmi pisi allin kamachikuykunata mana allinta utilizay, chaykunatan waranqa hina t’ikrakun, chaykunatataq mana samaspa llullaman tukuchin
estadoykiman mañakuy. Kay llulla yuyaypa ordinario lógicanmi, hinaspa
chhayna abuso razonamientowanmi askha llulla yachaqkunata engañayta atin, chaymi aswan askha runakunaq llapa consecuenciankunaman usqhaylla haykun
(136-140)
nisqa.
wañuypaq ñawsa kay. Ichaqa, Ñañay, payllamanta hark’akuyninta proponeptinpas, otaq kikinmanta proponeptinpas, manan hayk’aqpas aswan allinchu kanqa; imaynataña kallpachakun chaypas, manan hayk’aqpas pantayta pakayta atinmanchu, manataqmi chinkachiyta atisqan cheqaq kaqkunata pisillata tutayachinmanchu, tukuy kallpachakusqanwanpas qhepakunanmi.
“¡Maynata consolawanki, Taytay! nispas qaparisqa Hermanaqa, unay ukhu ch’in kayninta p’akispa! ¡Ah! Taytay, mayna consolawanki! Yuyaykuni, Santo Espiritun yuyaychasurqanki llapa chayllaraq nisqaykikunata ñoqapaq
thak kay. Arí, Taytay, tukuy kaykunataqa, ñawpaqtaraqmi Diosqa niwarqa: kaqlla yuyaykunam, yaqa kaqlla términokunam. ¡Ah! Kunanqa aswan allintan rikuni ñawpaqmantaqa. Manam engañasqachu kani, pacha chayarunñam, qamkunam... Chaynaqa yuyaymanasun, qampas ñuqapas, ñuqayku kikiykuta chaninchasqa kanaykullapi
Hanaq pachaq munayninta hunt’ananpaq, mana huk qhawariyniyoq, tukuy kaykunapi, aswanpas Diospa k’anchariyninmanta, almakunaq qespikuyninmantawan, chaytan J.-C. Yawarninwan kacharichirqan. ¡Mayna kusikunapaqmi chaypi llamkasqaykuqa! ¡Ama yanqamanta ruwasunchu!
-Taytay, nispas hinalla rimapayasqa, huk achkha imakunatapas willanaypaqmi.
manaraq kay unay ñawpaq rimayta tukushaspa, ichaqa manchakuni qankunata atipayta; huk ladomantaq, manan yuyaykuyta atiymanchu imatapas hark’anaypaq, chaymi churasunkiman imayna tarikusqayta yachanaykipaq, allinta chaninchanaykipaqpas. Hawka kayniyqa, seguridadniy hina, ñuqamanta yachayniyuq kasqaykimantam, chaymanta taripanaykipaq. Chaymi, Taytay, mana ima hark’ayta rikunkichu chayqa, tukusaqmi, kunan ch’isi, phisqa horasta, chay hina necesario yachaykunata qospa, hunt’asqa thak kayniypaq. Huk sesióntawanmi risaqku. »
Diosmanta hamuq musquykuna.
Manaraq kayta tukuchkaspa, allinmi rikchawan yapamanta qawachinaypaq, hinaspa supaypa huk rimayta chinkachinaypaq, chaytam Hermana willawarqa, manataqmi yuyarirqanichu rantinpi, qillqasqaypi; Kaypi kachkan, yaqa, kutichiyniywan kuska:
“Taytay, supayqa huk hark’akuytan ruwawan, chaytan valekuykichis kutichinaykipaq. Ñam willarqaykiña, puñuchkaspaypas, sapa kutim iñirqani Diosqa ñuqapa qawasqa hinaspa uyarisqa kasqanpi, mana iskayrayaspa almaypa atiyninkunaman hina hinaspa entiendesqayman hina ruwaspa; otaq aswanpas, maqaspa imaginacionniy, ukhuypi pasasqanmanta yuyarisqaywan. Yupaniraqmi, allinpaq qhawarinki chayqa, qanwan rimanaypaq, qatiqninpi, kay hukniray mosqoykunamanta, chaykunatan creeni misterioso hinallataq profetico; ichaqa supaymi kikin musquykunapi tariq hina ruwan huk allin pruebata huk ilusión ukhupi kasqaymanta, hinallataq llapa revelacionniypas llank’aq imaginacionpa fantasmankunallan kasqanmanta. Musquykunaqa, niwarqa, manam haykapipas imapas kanmanchu aswanqa musquylla, manataqmi huk chikantapas rikunichu qampawan inspiracionnikikunawan, aswanqa wakinqa tuta musquyllañam, wakinñataqmi punchawpa musquynin: tukuy kaykunaqa temperamentopa historiallanmi . »
Kutichiy . Rikukunmi, Ñañay, supayqa hatun filosofía nisqa kamachikuykunapi purisqan; huk runaqa, creeni, sospechanmanraqmi huk chikan materialismomanta: al menos kaypiqa llapa pikunachus
runataqa qhawarinku huk makinata hina, chaypin rikunku aychallata, materialllata: paykunaq nisqanman hinaqa, llapa yuyayninchiskuna, llapa yuyayninchispa llank’ayninkunaqa, cuerponchispa organizacionninmantan absolutamente dependen, manataqmi chaywanqa afectasqachu kanku.just a ch’uya efectota. Discipulokunaqa manan rimanankuchu
mana patronninkumanta huk yachachiqpas, nitaq discipulokunamanta huk yachachiqpas. Chaymi mana imapas admirakunapaqqa kanchu; ichaqa, hukninta otaq hukninta tukuy respetowan, revelacionpi, kikin razonpipas hap’ipakuspa, seguro hap’inchis Diosqa ruwayta atinman, wakin kutitaq ruwanmanpas, puñushaspa, almanchispa yuyay atiyninkunapi ; hinallataq Santo Qelqaqa ancha askha pakasqa hinallataq profecía mosqoykunamantan riman, chaykunatan paylla paqarichiyta atirqan, imaynan paylla allinta sut’inchayta atirqan hinata. Faraonpa, Nabucodonosorpa ancha reqsisqa mosqoyninmanta mana rimaspaqa, mosqoyllapin Magokunata anyarqanku Herodesman ama rinankupaq, chay kusikuyta tarisqanku qhepaman
naceq Qespichiqta yupaychanapaq; mosqoypin Joseqa kamachikuykunata chaskirqan Egiptoman ayqekunanpaq wawawan mamantawan; hinaspan yapamanta mosqoypi kutimunanpaq anyasqa karqan: Ecce Angelus Dei rikhurirqan somnis Joseph, dicens, hukkunapas, hukkunapas. (Matemáticas 2); musquypipas karqanmi, wiksayoq warminta mana saqenanpaq anyasqa kasqan... ¿Nisunmanchu, mana k’amispa, tukuy kaykunaqa karqan temperamentonpa otaq imaginacionninpa efectonllan kasqanmanta? Musquyllapim Abrahamqa Canaán allpata akllarqa hinaspa chaskirqa, mana yupay atina miraykunapa prometesqanwan....... Chaymi kan mosqoykuna Diospa paqarichisqan: ateo otaq al menos deista kanayki chayta neganaykipaq: akllakunaykillan
yuyaysapa, mana tukuy musquykunapi iñispa; kanmi wakin mana pisichanapaq. Cuidakusun, Ñañay, superstición credulidadman qokunanchismanta; ichaqa amataqmi San Pablo rimasqankunamantapas kasunchu : Animalis autem homo non percipit ea quae sunt spiritus Dei. (I. Cor., 2, 14).
(141-145)
nisqa.
Kimsa kaq rimanakuy Hermanawan. — Imaynatachus Dios payman rikuchikun.
Hermanaq propuestanta aprobasqañan kani, phisqa horas hinañataqmi asuykamuwarqan: —Kunankamaqa, taytay, nispas niwarqan: “Manaraqmi rimarqaykichu, aswanpas ch’aqwaykunamanta, supaymantawan ; kunanqa imallatapas nisun Diospa partidonpa contranpi kaq efectonkunamanta: kay yachaymi chaymanta kanankichis, nisqayman hina, manapuni mana qonqanapaq hinan rikch’awan. Ñam Taytay, rimapayarqaykiña chay
Diospa yuyayniyoq kaynin; Confesarqaniraqmi Jesucristo sapa kuti rikurimuwasqanmanta rikuylla hinaspa runa rikchaypi kay pachapi kasqanman hina, kanña, allinta hapiptiykiqa, kimsa circunstanciakunalla kawsayniypi, chaypim niyta atiyman absolutamente, hinaspa segurayta mana ima manchakuspa, kay Diosniypa kayninqa cuerpoq ñawinkunawan rikukuq kasqanmanta: huk kutikunapiqa, yuyaykuni, yaqapaschá mana rikukuqchu karqan espirituq ñawinkunallamantaqa, yaqapaschá mana pasarqanchu
chayta alma ukhupi sientenaypaq: chaymi aswanpas yuyaykusqayman hina, mana ichaqa atrevikuspalla chayta segurayta; imaraykuchus kanmi askha imaymanakuna kay Diospa puriyninpi, chaykunan llapanpi atipan runaq yuyayninpa pisi kallpa aypayninmanta, aswan askharaqmi
yapamantataqmi sentidokunaq relacionnin. Chayna kaptinpas, Yayay, kaypim kachkan kay divina presencia experienciayta ruwawasqanmanta .
Kay hanaq pacha kayninwan ruwasqa efectos.
“Ñawpaqtaqa, kay ch’uya hinallataq hanaq pacha kayninmi pusawan hatun huch’uyyaykukuyman, ch’uya manchakuyman, ukhu chinkachiyman, munakuywan confianzawan chaqrusqa respetowan. Infiernoq llapa atiyninkuna, contraypi kacharisqa, llapan ukhuyta t’ikranman karqan, aswan wañuypaq sasachakuytataq apamunman karqan llapa almaypa atiyninkunaman, Diosman sapallan asuykuy, pay kikinta imaynapipas rikukuqta ruwan, chaymantapas huk thak kayta kutichin ancha ukhunchasqa, chaymi kay pachapiqa mana imapas qatipakuyta atirqanchu. Kikin asuykusqanmi ch’in kayta churan chay tumultuoso pasiones nisqakunaman, kay imperioso ordenwan, chaymi almaq ukhunpi uyarikun chayman haykuspa: Upallay, kaypin Señor, respetaychis kayninta, hinallataq Divinidadninta yupaychay... Chaymi, Yayay, huk llamp’u kunka uyarikun ukhuypi, huk eco hina, chaymi kutichin ñawpaq kaqman: ¡ Qhawariy Kamaqniy, Kacharichiqniy hinallataq Diosniy! ¡Kaypim kachkan almaypa adorasqan hinaspa sunquypa kuyasqan! ¡Kaypim kachkan aswan kawsaq munayniypa hinaspa aswan llampu kuyakuyniypa kuyasqay hinaspa kuyayllapaq objeton !
Manchay maqaykuna chay Hermana supaymanta rikusqan.
“Chaymantataq invitani almaypa llapa atiyninkunata, invitani llapa angelkunata, llapa santokunatapas, invitani llapa kamasqakunata ñoqawan kuska kanankupaq
payta yupaychanapaq: Venite, adoremus y procidamus ante Deum.
“Chay pachallapitaqmi llapa yuyayniypas, hamut’ayniypas, yuyariyniypas, sonqoypas, munayniypas hukllachakunku payta yupaychanaypaq, yupaychanaypaq, tukuy ima mañakuwasqanpipas kasukunaypaq... Kaypi, Taytay, ima supayqa manan hayk’aqpas falsificayta atirqanchu, chaypin mana pantay atikunmanchu huk kutilla pruebasqa kashaspa .
“Hukmantan willarqayki, Taytay, sapa kutilla yapamanta willasqayki, Dios rimapayawasqanmanta, kunkanta uyarisqayta. Nitaqmi sapa kutichu cuerpoq rinrinpi uyarikusqanqa; ichaqa kaypin kashan kay ch’uya simipas ñoqapi yuyaykusqayta, chayta rimapayaqtin
: almaypa ukhunmanraqmi imprimikun, chaypin apan huk k’anchariq sut’i kayta, chaymi llapa ukhu yuyayniykunata k’ancharichin; hinaspa kaypi imayna kay operación ruwakun:
“Mayninpiqa hukmanta hukmantan apachimuwanku, phuyukunapi llimp’i rikhurimusqanman hina usqhaylla. Huk similla, chhaynata Wiraqochaq siminmanta lloqsimuq, chay hina mast’arisqa significadoyoq, Diospi rikuwan askha imaymana objetokunata, chaymi hatun volúmenes necesitakunman allinta sientekunanpaq, entiendesqa kananpaqpas; chaypachapas manan atikunmanchu allinta ruwayta, Diospa simin, chay wiñay simi, chay mana rimay atina hanaq pacha yuyaypa rikuchiynin, mana tukukuqta angelkunaq, runakunaq rimayninta atipasqanrayku. Ima saminchasqa espiritu, ima kamasqataq hayk’aqllapas hap’iyta, entiendeyta atinqa
perfectamente tukuy kallpawan kallpawan? Kaytan, Yayay, kay simikunawan entiendena, chaykunatan sapa kutilla rimasaq: Diosmi rimapayawan, Diosmi reqsichiwan, Diospin rikuni, k’ancharichiwaqniy k’anchaypin rikuni; Diospa kayninqa kikintan sientekurqan, rikuwarqan; Diosqa almaymanmi sensitivo ruwakurqa, hukkunapas, hukkunapas.... Wakin kutipiqa kay hanaq pacha simiqa aswan pisi pisimanta, aswan llamp’ullata ima ruwan, ichaqa sapa kuti kikin kallpawan.
“Kay sapan graciakuna kashaqtinpas, llapan ukhuyqa Diospi atento, yuyarisqa ima, mana chaykunata saqeyta atispa nitaq huk ratullapas chaykunamanta distraeyta atispa, ichaqa sapa kutinmi aswan libre, aswan misk’i hark’aywan, chaytan pipas yuyaykunman. Yuyaykuni saminchasqa runakunaq kaqninmantaqa askhatan horqon.
Yuyayqa yuyaymanayman qokun, sonqotaq munakuyman qokun, munaytaq munasqa kaqkunata kusichiy munayman. Tukuy atiyniyuq
kamachiyninta hunt’ananpaq rawrachispa ruphachiy, imaña kaqtinpas.
¡Hayk’a kutitan, Yayay, mana munarqanichu sacrificakuyta, qelqananchista horqomunaypaq, munaynin qelqasqa kananta rikuchiwaqtin!
(146-150)
nisqa.
Llakikuy supay qosqanmanta, paypi Diospa llank’asqanmanta.
Kaymantaqa taytay, chaypi yuyaymanachkaptiymi willanay huk chicanería nisqamanta, chaytam supayqa kunankamapas ruwan huk disposición nisqapi
Ñam rimarqaykiña: Diospa qawachiwasqankunamantaqa kanmi wakin simimantapas rimapayawaqniy, chaymantaqa manam huk preocupakunichu, aswanqa yuyarinaypaqmi Diospa rimasqan rimaykunata, mana chayta mana karunchakunaychu, chaymantaq, wakin kutipiqa, mana imatapas tikranaychu; ichaqa aswan achka kutipiqa mana términokunata chaskispallam yuyayniyuq kani, mana atispalla imakunatapas qawani
utqay; aswanpas, chaymi hatun p’enqayta, hatun llank’ayta ima qowan, chaytan Dios tukuchin kay hinata nispa: kaypin ninanchis. Hinaptinmi hawkalla tarikuni, kay yuyaykunawanmi anchata kusikuni. Ichaqa supaymi entiendechiwan, kutinpi, tukuy kaykunaqa manan hamunmanchu Diosmanta, payqa, ninmi, manan chhaynatachu ruwan caprichowan, aswanpas sapa kutinmi yachaywan, hukllachasqawan ima: chhaynapin, tukun, manan kanchu tukuy kaykunapi mana imapaschu aswanpas yuyayniymi ñoqamanta, huk fondo kikiymanta indulgencia kikiypa yuyayniypi, hinallataq huk refinamiento autoestima aswan peligroso aswan pakasqa kasqanman hina. ¿Ima niwaqtaq taytay, imatataq kutichinki kay qhipa ataqueman maypichus awqaypas atipaq wayrawan qhawapayawashanman hina? »
Supaypa ch'aqwayninman kutichiy.
Yuyaykuni, ususiy, kutichinitaqmi, manan ancha sasachu kanqa qanpaq, Diospa khuyapayakuyninwan, kay qhepa t’aqaman yapamanta obliganaykipaq: cheqaqtapunin kay hark’akuyqa, ichapas askha runakunaq yapamanta rimanqaku, manan rikch’akunchu ñuqaman
imapas mana huk atipasqa awqapa qipa toqllanchu, payqa atipasqa kasqan qipatam cargaman kutimun, hinaspa makinpi tukuy ima tarisqanwan armakun. Ichaqa qallarini payta tapuspa, hinallataq yanapaqninkunatapas, ima derechoyoqmi kanku hanaq pacha yachaymanta rimanankupaq, llapanmanta aswantaqa Diosman kamachinankupaq imayna ruwananmanta?....Yachachunku, kay mana yuyayniyoq runakuna, chay Diosta mana huk kamachikuykunata qatipananpaq kanchu, kikinpa munayninmantaqa; tukuy imapas kay munaypi yachay kasqanmanta, manataqmi kanmanchu capricho, hucha, locura, manataqmi kanmanchu chay efectonkunata k’amiyta atrevikuq runakunaq yuyayninpi: hatunchay, envidia, phiñakuy, vengakuy , chaykunan runakunapi mana hunt’asqa kay, chaykunapin hunt’asqa kay Taytacha.
Capriz, inconstancia nisqanchisqa, noqanchiswan tupachisqallan defecto, manan huk serwan tupachisqachu, paypiqa tukuy imapas yachaymi, manataqmi ima cambiomanpas sujetochu. Manan yachanchischu razonninkunata nitaq imayna kaynintapas, chaymi llapan huchaqa.
Ichaqa, Ñañay, aswan allinmi paykunamanta kay armata qechuy, otaq aswan allinta nisunman kay millay manchachikuqta, kaypi tupachisqayki kay inspirasqa runakunawan, paykunamanmi Dios mayninpi dictarqan kikin simikunata, imaynan karqan paykunaq dogmático ruwanankupaq tapukuy kashaqtin hina expresiones.consagradar otaq mana iskayrayanapaq hina hunt’aq runakunaq cheqaq iñiyninta puntos esenciales nisqakunapi (chaytan Iglesia wakin kuti qatiparqan). Payqa contento karqan imakunaq esencianta paykunaman willaspa,
paykunaman saqispa rimaykuna akllayta; chaytaqa faciltan reparasunman tawa evangelistakunata tupachispa, paykunan sapa kutilla willakunku kaqlla cheqaq kaqkunata, ichaqa hukniray simikunapi: rikunchismi chay rimaykuna hukniray kashasqanmanta, qhari kasqankurayku; ichaqa imakunaq saphinqa kaqllan, chaykunata kallpachaq espirituqa manan hukniraychu; payqa, favorninmanta, secretarionkunaman ima clase méritotapas saqeyta munarqan chay asuntopi, chhaynapi mana makinpi instrumentokuna pasivollachu kanankupaq. Chaynam qanwanpas. Tukuy kaykunapi, Santo Espirituqa munan, allinniykipaq, imapaqpas chayman haykunaykita; chhaynataqmi, Wiraqochaq graciankunaman tupasqanchisman hinallata merecesunchis, chaykunaqa, astawanqa, noqanchismantan ancha independiente kanku. Chayqa llapan pakasqa yachayqa. Ichaqa chayqa ancha hatunmi, mana imapaq valeq kaqkunapi yuyaykunapaq; hinallataq, valekuyki, ukhuykimanta rimapayaway.
Hermanapa yachachiynin tentacionkunamanta, hinaspa imayna harkakuymanta.
-Taytay, nispas hinalla nin Hermana, "hukmanta señalanaypaq, ocasiónniypi, imaynatas payqa maqanakuwanchis, hinallataq imaynatas noqanchispas churasunman descubriyta hinaspa desconcertayta astuciankunata. hinallataq proyectonkunatapas.
Supaymanta hamusqanpi iñisqay fiestaqa, nisqayman hina, asuykusqanpi, imaginacionpi hatun disturbiota ruwawan. Kaymi hatun qapariyta ruwananpaq churakusqan tiyana; chaymantam espirituman wicharin hinaspa
chay hamut’ay huk yana vapor paykunata tutayachinanpaq, k’arakta phiñachinanpaq, phiñachinanpaq, llapan kasukuy contra hatarichispa. Ancha kusisqa, Taytay, ñuqaqa
repararqanmi wayra-parapa hatun kayninpi infierno yuyaychaykuna mana almaq ukhunmanpas nitaq hamut’aypa ukhunmanpas riyta atisqankuta; chaywan tupan
sunquta, munaytapas, ataquemanta allinta sayanapaq. Imaginacion, infectasqa hinaspa phiñasqa, achka kutipi mana allin impresionninkunata willan
espiritu, chayman ancha qayllapi kaq; ichaqa imaynan yuyaypas chhaphchisqa kanman mana yuyaywan afectasqa kashaqtin, yuyaypas ch’aqwakunmanmi mana entiendey, sonqo otaq munay ima dañotapas chaskispa.
“Imaginacionqa allin otaq mana allin kaqkunata yuyayman rikuchin: yuyayqa chaykunatan proponen entiendeyman; kay qhipa kaqtaq sunquman utaq munayman chaykunata apachin, chaytaq
(151-155) nisqa.
yaqa sapa kutim mana chaskinchu utaq riqsikun chay hamutaypa yuyayninman hina, chaymi huk atiykunapa chawpinpi juez hina ruwan. Ancha importanten, rikusqayki hina, mana tutayachisqachu nitaq infectasqachu kanan, chaywanmi cheqaq qhawariypi payman presentasqa objetota qhawariyta atinman, chaymanta qhali, libre juiciota ruwananpaq, mana pasiones nisqakunaq interesninta tapuspa; chaytaqa manan ruwayta atirqanchu mana allintachu chaymanta kacharichisqa kaspaqa, aswan pisillaraqmi ñawpaqmantaraq chaywan atipasqa, waqllichisqa kaspaqa: manan munaymanqa peligroso objetokunatapas proponenanchu; aswanpas allintan huk ladoman churanan chay loco, mana allin imaginacionpa sapa kutilla qatipayta munasqan imaymanakunatapas
ñawinkuna (1): pisilla yachay munaspaqa huchayoqman tukuchinmanña, aswan huchayoq kananpaq rikuchispa.
1) Wakin allin teólogo runakunan qhawariwarqanku, Hermanaq kay graduacionninqa manan metafísica nisqa kamachikuykunaman hinachu rikhurirqan, chay kamachikuyqa manan reqsikunchu yuyaywan hamut’aywan ima t’aqanakuytapas; yuyaymanaspaymi, kay qipa borradorpi, kay iskay términokunamanta hukninta utaq hukninta chinkachinaypaq tanteanaypaq; ichaqa qonqayllan kay yuyaymanayta ruwarqani: ¡Hey! ¿imaraykutaq, tukuy imamanta, yuyayta hamut’aywan pantachisunman, yuyariywan, munaywan ima pantachinamantaqa? ¿Manachu kay kimsa ancha sapaq facultadkuna huk yuyaylla? Chayraykun entiendeyqa kan
espirituwanqa huk atiykuna hina kaqlla relacion de distinción nisqa. Kaymantan yuyaykurqani Hermanaq graduacionninpi términokunatapuni hunt’anaypaq, payqa ichapas razonninkuna karqan chhaynata rimananpaq.
panpa. Cheqaqtapunin kaypi nisunman, peligrota munakuqmi chaypi chinkapunqa, imaraykuchus yaqapaschá infidelidad formal hinaña chayman churakurqan mana yuyayniyoq hina
munayta, yuyaymanaytapas, manaña kikinpi huchata munaptinpas. Imatataq nini, Taytay! manachu huk huchata munaspa chaypa hucha kusikuyta malliyta munaspa? Diosqa, millay ruwayta hark’aspa, ¿manachu hark’arqan circunstancias accesorias nisqakunata, llapan chayta disponeq, chayman pusaq, llapan preludion, secuela hinallataq acompañamiento? Kunanqa, sichus llapan kay Diospaq mana allinchu, huchaq parten hina, llapan kay, chayrayku, hark’awanchis, imaraykuchus llapan kaykunaqa naturalmente, hinallataq necesariamente hucha hark’akuypi wisq’asqa hina, chaymanmi mana kanchischu
aswan permitisqa yuyayninchista churanapaq, cuerponchista otaq mayqen sentidonchistapas churananchismantaqa.
"Chaynaqa, Taytay, ima yuyariypas wakin ruwaykunamanta, ima investigacionpas, ima qawariypas, ima curiosidadpas wakin asuntokunamanta, ima complacenciapas, pisi rimayllapi, mana allin utaq peligroso objetomanta, mana allin utaq peligroso kanman, astawanraqmi chayman yapakuptinqa". a huk laya presunción atiy, sapa kuti sapallan, munayninpa dueñon hina kayta, mana hayk’aqpas saqespa consentimientota hucha declaracionman otaq satisfacciónman. ¡Ah! Taytay, Diosta tentaymi, kikinta tentakuymi, saqesqa kayta mereceymi sapa kuti aswan pisi llasa urmay qatisqa, imaraykuchus, chanin phiñakuyninpi, Diosqa saqepunpuni chay
mana yuyayniyuq pichus manchalillataq saqirqa saksachikunanpaq; Diospa kay saqesqantaqmi aswan manchakuypaq muchuchiyqa mana manchakuq kasqanmanta. Kaymanta tukusun ima atencionwan, ima cuidadowan, qawananchik imaginacionninchikta, yuyariyninchikta, ñawinchikta hinaspa makinchikta, rinrinchikta hinaspa qallunchikta, huk rimayllapi, tukuy sunqunchikpa kuyuyninta hinaspa tukuy sentidonchikta cuerponchispa, mana rikukuq awqaman mana hap’inapaq, sapa kutilla musphachiwananchispaq qhawaq, pichus yachan pisi oportunidadtapas aprovechayta, piwantaq pisi mana yuyayniyoq kaypas, pisi mana qhawariypas, chhayna mana allin consecuenciakunata apamunman.
“Ichaqa, Taytay, imataq anchata consolachin tentacionpi kaqkunapaq
pruebaqa, nisqallay hina, imaginacion, sentidokuna, wakin kutipiqa yuyaypas, wayra-parawan maqasqa, phiñasqa ima kanman, mana chay
sunqun dañasqa kachkan. Chaymantapas, Diosllam yupayta atin imapunim tukuy kaykunaman yaykun, temperamentomanta utaq aychapi hinaspa mana qispiy atina causakunamanta: payllam tupachinman hinaspa equilibranman grado de ataqueta grado de resistenciawan, chay mediokuna qusqanwan. Tukuchanapaqtaq, sapallan, allinta reparanman naturalezaq gracianta, hinallataq graciaq imayna kaynintapas, hinaspa qhawarinman imapichus runa huchayoq otaq mana huchayoq kasqanmanta, libre kay graciakunaq abusoman hina otaq allinta utilizasqanman hina. Tukuy yachasqayqa, mana iskayrayaspa, Dios, sapa kuti rimasqanman hina, hinallataq sapa kuti aswan allin millay kasqanchismanta, manan hayk’aqpas saqewasunchu tentasqa kananchista aswan kallpa qowasqanchismanta.huk datos; atinanpaqpas, qallariypi hark’akunapaq hunt’aq kaspaqa, kikin tentacionta aprovechananchispaq, chayta atipananchispaq, tentadorta atipananchispaqpas yanapawananchispaq.
“Chaynaqa, sunquwan munaywan hukllawakuptinkuqa, manam imapas chinkanqachu; aswanpas tukuy imapas noqanchismanmi kutirinan
ventaja: chaymi maqanakuy allin kananpaqqa anchata dependen entiendeymanta; tukuy imapas allinmi kanqa, sichus hunt’aq kanqa huk atiykunata willananpaq chayamusqanmanta
awqa, astawanqa paykunawan kuska kallpachakuyninta qarqonanpaq, mana uyarispa
mana acomodacionman: wakin kutipiqa rikukunmanraqmi yuyayninta, sentidonkunata, yuyaynintapas saqenanpaq obligasqa kashaqta; ichaqa awqaqa manan unaytachu qhepanqa huk postepi maypichus aswan askha kanqa chaypi
(156-160)
nisqa.
payrayku atipananmantaqa atipananta, chaywanpas testamentowanmi atipanakunqa
determinasqa pikunamanchus askha atipaykunata tarin, imaynan asaltokunata apachin hinata. Kaytan, Yayay, kaymanta Diosqa reqsichiwan; Sichus chaypi rikunki allin cheqaq kamachikuykunaq contranpi imatapas chayqa, ama hina kaspa willaway.
Hinallam qawachisun imaynatam Diosqa yachachiwan, supaypa quwasqanchik maqanakuykunapi comportakunanchikta.
"Tarikurqanim, Taytay, chunka utaq chunka iskayniyuq wata, hukniray pasioneswan, tentacionkunawan hinaspa diabólico sugerenciakunawan maqanakurqani hinaspa muyurisqa, chaykunam, imaginacionniypi hukniray representacionkunawan admirakuspa".
mana allin, sinchitan hatarirqan espirituq contranpi: yana rakhu vapormi llapa atiyniypi mast’arikurqan, chaymi ñoqapaqqa tutayaq, tenebroso tuta hina karqan, chaypin mana killapas ch’askakunapas rikhurimurqanchu: supaypas, yuyayniypi churasqa, cebonta wikch’uykurqan sentidokunapi, yuyariypipas, pachak imakunata yuyarichiwaspa, chaykunatan qonqayta munani karqan. Taytacha ! ¡ima maqanakuymi, ima situaciontaq!
“Laqhayaqman chinkaykuspaymi entiendesqayqa libre munayniypi preso hina karqa, chaymi sapallay maqanakuq hina karqa. Chaypacha mana sapa kuti ruwasqayman hina Diospi yuyaykuyta atisqayta rikuspaymi mana tendenciayta ruwarqanichu
aswan paymanqa, munaypa ñanninmantaqa, mana tukuy yuyayniyoq yanapayniyoq, manataqmi llapa runaq, pachaq interesninwan ima, wakin kutipiqa enemigoypa phiñakuyninmanpuni saqesqa kasqayman rikch’akurqan, paymi ñak’ariyniymanta pukllayta ruwarqan hinaspa nanayniy; almaypa llapa ñanninkunatan hap’ikapusqa, chaymi tukuy ladomanta muyuykusqa (1).
1) Diosqa mana iskayrayaspa kay ch’uya sipasta chhayna desgraciado posiciónkunapi tarikunallanta saqerqan, ichaqa paypi iskayninta qonanpaqmi huk razonta consuelananpaq, hinallataq huk modelo de conducta llapa almakunapaq, sinchi tentasqa, hinallataq pikunachus tarikunmanku chayman rikch’akuq otaq chayman rikch’akuq situacionkunamanta. Munayninta hark’ay, Diosman recurriy, kaypi, kay casopiqa, supaypa mana kallpachay atisqan muralla.
Chaypachan, Taytay, sinchita representawarqan ñoqawan ruwasqa kasqanmanta, paypa makinpi kasqayta, mana suyakuyniyoq chinkasqaymantawan: kay sinchi sinchi maqanakuypi, espirituymi ch’aqwasqa, llakisqa ima karqan, huk runa hina, atacaq tukuy ladomanta aswan hatun kallpakunawan, manaña
huk ruwaykunan kawsayninta qespichinanpaq, manan yanapayta qaparinanpaqchu. Arí, Taytay, chhayna sinchi kayninpi almaqa Diostan waqyakunan yanapayta, chaymantataq atiyninkunapi wisq’akunan, niyta munani, sinchi, sapa kutilla, decidisqa munayninpi, wañunanpaq, mana hayk’aqpas huchaman consentinanmantaqa [...], hinaspa saqepunanpaq chaypi, imapas pasanman. Kaypim chay
nisqa atipaymi. Payqa pisi kallpayoqmi sientekun; ichaqa kallpanta churananmi yanapaqninman: mana suyakuyniyoqmi sientekun; ichaqa Diosninpa khuyapayakuyninpi hapipakuspanmi, tukuy suyakuypa contranpi suyakunan. Mana atipasqa kasqanmanta yachananpaqqa, munayninmanta, munayninmanta ima señoraraq kaptinllam kanqa; chaymi payqa ayqekunan
yachaysapa marinero timónman hina hichpallapi waqaychay, chaytaqa manan huk ratullapas kacharinanchu wayra-para kashaqtin, barconta waqaychayta munaspaqa
barcopi chinkaykuspan wañuymanta qespichikun. Hinaspa chaytam sutichanchik almaykita iskaynin makipi hapiy nispa. Kay atiyniyoq reinaqa kamachikunmanmi kamachikuq hina, hinaspa hark’anman ima quejakuytapas supaypa yuyariyman, yuyayman, hamut’ayman ima rikuchisqan objetokunapi; chaymantataqmi seguro kashan atipananmanta, phiñasqaña karqanku chaypas, yachasqanrayku
awqaq makinmanta armakunata qechunanpaq, chaykunata pay kikin contra utilizananpaq. Kaymi atin, graciawan yanapasqa, runaq munaynin otaq libre albedríon, sapa kuti libre akllakunanpaq hinallataq kamachikuypaq, deberpaqpas, tentacionpa, supaypa tukuy kallpachakuyninpas kashaqtinpas. Kunanqa, imatachus libre albedrío ruwayta atinman chhayna kaqtinqa, manan iskayrayanachu Diosman manu kasqanmanta, nanaywan a
mana kasukuy hinaspa manchakuy kaymi, chaymi pay kikinmanta anchata huchayoqman tukuchinman condenacionwan. Chaypachan atipanayki otaq wañunayki.
Ay, wateqayman qokuq almamanta, huchaman aceptaq almamanta.
Ichaqa, Taytay, ah! pichus willakunman ima desgracia kasqanmanta huk alma llapa atiyninta saqepusqanmanta mana allin aysakuykunaman, huchaq hark’asqa kusikuykunaman, yuyariy, yuyay, hamut’ay, munaypas yuyayniyoq kashaqtin, sonqota supayman entregananpaq ! Chaymi kay
millay, mana rikukuq awqaqa atipaspa ñawpaqman purin, hinaspan sentidokunaq chawpinta haykun, .
imaginacion, yuyariy hinaspa espiritu, munaypipas, chaypim tiyananta takyachin hinaspa tiyayninta allichan. Nisqa: Kayqa wasiymi, manam pipas qarquwanmanchu. Payqa atipaqmi, llaqtapa chawpinpi dueñochakuqmi, chaypim tirano atiyta ejerce hinaspam tukuy imatapas ninaman hinaspa espadaman churan. Payman riq ñan
¡resist kunan! ¿Imaynataq atrevikusunman millay, despótico kamachikuyninpa contranpi hatariyta? ¡Ah! manchay estado huk almapaq, chaymi kanman karqan
¡facilmente chaymanta karunchakuy allin takyasqa sayaspa, mana imatapas qospa tentacion qallariyninmantapacha!
Piensariy chaymanta, Taytay, huk ukhu uchku maypi kay desgraciado
(161-165)
nisqa.
presochasqaqa mana chaymanta lluqsiyta atispa, nitaq huk kutillatapas kallpachakuspa yugonta chhaphchinanpaq, utaq watasqa kayninta p’akinanpaq: kaymi huk almapa kaynin, supaypa munayninta hap’ispa, manañataqmi imatapas ruwanchu aswanpas chay chaskisqan impresionwan.... Llapan atiyninkunan mana allinman aysasqa, mana atispa, nisunman, chaymanta distraekuyta... Arí, Taytay, tukuy imapas huchamanmi tukupun, huchaq ocasionmanpas tukupun, supaypa desgraciado kamachinpaq, qhelli munayninpaqpas; tukuy ima rikusqan, tukuy ima llamiykusqan, tukuy munasqan huchayoqman tukuchin llumpay cheqaq kaqpi, imaraykuchus llapa facultadninkuna tikrasqa, mana allinman apasqa kasqan, manaña sapa kutichu chay ocasión nisqapi kashan nitaq ruwaypipas atiypichu kashan chaypas, payqa munayninta hap’inpuni, sonqonpitaqmi hunt’anpuni. Normalmente payqa yuyayniyuq, munayniyuq, munayniyuq, inclinacionniyuq;
kay ñakasqa munaywan cadenasqa Diosta phiñachinanpaq, sapa rato askha huchakunata ruwan; hinaspapas yuyaykuni, Taytay, tawa p’unchayniyoq wañusqata kawsarichiyqa aswan facilmi kanman chhayna huchasapa runaq t’ikrakuyninta apamunamantaqa. »
Chayhinam, hinaspapas chayna chuya, chiqap, chiqap hinaspa ukhunchasqa; kay kallpawanmi, kay askha yuyaykunawan ima, kay circunstanciapiqa, Hermanaqa anchatan rimapayawarqan kaykunamanta
metafísico nisqamanta, puramente intelectual nisqamanta ima; kay ñawpaq kaq kallpachakuy, chaymantaqa sut’i detallekunallatan qorqani, chay muestra hinan karqan, chaywanmi Diosqa munarqan, yuyaykuni, llapan rimanakuyniykupi paymanta suyakusqayta qhawarinaypaq, ñawpaqmantaraq qhawarinaypaqpas. Hinallataqmi, yuyaykuni, chay kikin yuyaypi, ñawinchaq runaqa pay kikinpaqmi hap’inan, chaypi askha diseñokunata rikusqayman hina.
¡Hayka imakunam kay pisi paginakunapi kachkan, chayman hinataq hayka yuyaymanaykunata ruwananchik imakuna kasqanmanta, allin yuyayniyuq cristianopaq, mana ñawinchanapaq, nitaq ñawinchasqa kananpaq, aswanqa yachananpaq, yuyarinanpaq hinaspa gananciata tarinanpaq !... Tupanachisun filósofokunaq imaymana qelqankunapi leesqanchiskunata
moralistakuna, ñawpa pacha, kunan pacha, chayraq rikusqanchikwan, ñuqanchikpas
chayllam acuerdopi kanqa kay mana yachaq warmipa punta kaq kallpanchakuyninqa aswan allin hinaspa aswan hatun kaqmanta rimasqankumanta utaq piensasqankumanta aswan hatun kasqanmanta.
Chayraykun ñawinchasun, yuyaymanasun ima tukuy atisqanchiswan, Hanaq pachamantalla hamuwasunman yuyaymanaykunata kamachikuykunatapas. Aprovechakusun allin consejokunata, chaytan qowananchis J.-C. kamachikuq kay hatun máximakunawan hunt’asqata, hinaspan inspirasqa hina rikch’akun chaykunata noqanchispi churananpaq, aswan admirable hina aswan extraordinario kasqanrayku. Sichus supay mayninpi runawan rimananpaq t’ikrakun chayqa, manan hayk’aqpas kanqachu, seguro kayta atisunman, chay hina simita paykunaman hap’iyqa; mana hayk’aqpas yachachinqachu máximas chhayna sublime nitaq chay hina
qespikuypaqqa ancha allinmi. Payqa nishutan interesakun imperionpi, manan ñoqanchisman wikch’uyta atinmanchu
sunqunkunapi allin ruwaykunapa muhun, chaykunam patamanta uraykama waqllichinan: Omne regnum in seipsum divisum desolabitur, et domus supra domum cadet. (Lucas 11, 17.)
Chhaynaqa, Hanaq pachamanta oráculo hina uyarinanchispaq alistakusun; rinrinchikta kicharisun kunkanta; hinaspataq kunan p’unchay sonqochakuq espiritu payta utilizayta munanman uyariwananchispaq chayqa, cuidakusun ama gracianman hark’ayta churananchispaq, sonqonchisman haykuy punkutapas payman wisq’ananchispaq: Hodiè si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra . (Salm. 94, 5.)
Qhawarisunchis imakunatan willawasunman hamuq pachamanta mosoq Apocalipsis hina, chaypa leeyninpas yuyaymanayninpas hark’ananchismi allin manchakuymanta sasachakuy pachakunapaq, chaymi deberpi waqaychawasun, huchamantataqmi waqaychawasun; Beatus pichus legitiman hinaspa auditan verba profeciakunata hujus, hinaspa
servat ea quœ nisqapi eâ scripta sunt nisqapi; tempus enim prope est. (Apo. 1, 3.).
——————————————————————————————— _
DE LA NATIVIDAD HERMANA.
ÑAWPA
PARTE.
Ne que enim ego ab homiae accepi ilud, neque didici, sed per revelacionem J.-C. (GAL. 1, 12).
QALLARIY.
Qatiqnin provisionkuna Diospa mañakusqan Hermana de la Natividadmanta, payman willasqanmanta qillqasqanmanta.
Tukuyninpiqa, Hermanaq manchakuyninmi tukusqaña, sasachakuyninkunapas chinkapusqaña, kay seguridadwantaq kusikusqan, mana tukukuqta manukurqan paywan rimaq ukhu kunkaman, chaymi tukuy ima niy atisqayta hap’in, Dios manaña hap’iyta atinmanchu karqan chaypas ventajata, sichus convencesqanpi takyachiylla kanman karqan, aswanpas pruebananpaq
(166-170)
nisqa.
kasukuypa, iñiypa meriton, sapallan motivo, paypaq, thak kay, thak kay ima kay hina kaq puntopi.
Kaymanta llapa iskayrayayninkunata chinkachiyta tukunaypaq, concienciantapas aswan hawkayachinaypaq, Diospa sutinpi paywan rimarqani, hinaspan tukurqani chay...
ukhunmanta willakuy, mana kasukuypa nanayninwan: chayraykun tapukuy karqan kay rikuchiyta tukukuypi chaskiymanta, hinallataq rikuchiyninkunata sutichasqayman hamuymanta, hinallataq ima aswan yachaysapa, askha yupaypi, mana huk sutita churayta atirqanchu. Chayraykun chay huch’uy iskay punkuq qhepanpi qonqoriykukuspa (kay
chaytan qhepaman ruwaqpuni, manachus pisi kallpa kaynin tiyananpaq tanqarqan chayqa, chaywanpas yaqa sapa kutillanmi kamachinan karqan), cruzpa señalninta ruwaspa qallarirqan, chaymanmi yapaykurqan qelqanaypaq niwasqan simikunata umanpi:
“Jesuswan Mariawan, Ancha Ch’uya Trinidadpa sutinpi, kasukuni. »
Taytay, nispas hinalla rimapayasqa, chay ch’aqwaypi, llakikuykunapi ima anchata rimasqaypi, hukmanta J.-Cman rimapayarqani, payqa allinmi karqan sasachakuyniykunata tukuchispa yanapawananpaq; Diospa kasqanmi ñoqaman sientechiwarqan, kaypitaqmi Señorninchis kaymanta niwarqan, imaynatas munan qelqanaykita qallarinaypaq: “Ususiy, supaypa llapa yuyaychasqankunata saqey, maskhaq”, nispa llakikunallaykipaq, pantachisunaykipaq ima. Aswan allinta paykunata atipanaykipaq, kikiykita respetakunaykipaqpas kay importante consejota uyariy: Sonqoykita yuyayniykitapas churay divinidadniyman, huk seguro puerto hina llapa ataquenkumanta... rimanakuy ch’uya qayllaypi, thak kayniyoqtaqmi kanki... Kayman hatariy divinidadta, askha kutita rikuchisqayta, iñiypa sumaq antorchawan; chay divinidad hanaq pachata, kay pachata hunt’achiq; kay divinidadta, kay pachaq mana reqsisqan, chaywanpas kay pachata hap’in, llapan kaqninkunawantaq millp’un; kay divinidad, tukukuypi, muyurisqa kanki, hinaspa ukhuman hawamanpas haykunki, llapa kamasqakuna hina. Kay divinidadmantan, ususiy, hatun kaqkunata qhawachiyki, chaykunatan kamachiyki directorniykiq qelqasqanmanta, paymanmi willanki munasqayqa chaypi huk titulota churanan kasqanmanta, chaymi chayta niyta munan
Ñuqam kay qillqapa qillqaqnin kani (1).
(1) Kay advertenciaman hina otaq kay ordenman hina, ñawpaqtaqa tituloyoqmi karqani: Musuq Apocalipsis, otaq Colección qatiqninpi huk cristiano almaman ruwasqa revelacionkuna, Iglesia qhepa tiempokunata llamiy, hukkunapas. ; hinaspa epígrafo hina: Beatus qui legit... (Apoc, 13.) Apocalipsis nisqa sapallan simiqa askha runakunapaqmi sinchi kallpayoq hina karqan, wakinña mana imatapas chaypi rikurqankuchu, aswanpas tupaq simillatan. Tukuyninpiqa, runakuna mana allinpaq qhawarisqa hina kasqankuta rikuspa, mana imapas chaypa rantinpi churayta atispa, kay litrota tikrarqani ñawinchasqanchikman, chaymi aswan modesto hina rikurinan.
Diosqa munanmi Hermana mana imayoq kayninpa ukhunman kutinanta, hinaspa eco hina kananta.
Hinaptinqa, Taytay, Wiraqocha ruwawarqa Pañayqa mana imayuq kayniypa ukhunman yaykun. Munani, niwarqanmi, kunkayman, k’anchayniymanpas dispuesto kanaykita, eco hina, chaymi kutichin tukuy uyarisqanman mana entiendespa. Kay ecoqa manan imapaschu, aswanpas ch’usaq, ch’usaq cheqasllan. Chaymi, ususiy, ch’usaqyachiy tukuy hatunchakuyninmanta, tukuy maskhaymanta kikiykita munakuymanta, tukuy ima kamasqakunamanta chinkachinaykipaq divinidadniypi..... Kay hina ch’usaq kasqaykimanta qan kikiykimanta hinallataq llapa kamasqakunamanta , chaymi kunkayqa uraypi uyarikun sonqoykimanta, chay ratolla, eco hina, uyarisqaykita yapamanta rimanki, chaymi uyarinan kanqa turnonpi yapamanta rimananpaq. Kapuspa
uyarisqa eco uyarikusqanmanta, riy maskhay ch’inneqpi, hinaspa, ch’usaqpi maypi
uyarikunmi, chaypiqa manan imatapas rikunkichu, manataqmi chaypiqa imatapas uyarinkichu; chaywanpas rimaychis, paytaq wakmanta kutichisunkichis. Hinaptinqa, ¿kanchu imapas kay ch’usaqpi?
Arí, hinaspa chaypi churarqani; Ñuqam kani chaypa qillqaqnin, imaynam llapa unanchakunapa kani hina.... Kay tupanachiyta qan kikiykiman churay, ususiy, ama qonqaychu ñawpaqeypi mana imapas kasqaykita, otaq aswanpas mana aswan ecochu kasqaykita tukuy ima willasqaypi. Ñuqam kani tukuy ima kapususqaykipa, tukuy ima kasqaykipa qillqaqnin; chayraykun deberniykiqa allinta uyariwanayki, chaymantataq yapamanta rimanayki, eco hina, imatachus ancha askha kutipi mana entiendenkichu.
Huk qallariymanta qhipaman, mayqinchus ñuqapaq ancha sumaq, ancha sublime rikch’akurqa, Hermana
qallarirqan Diosmanta, hanaq pacha esenciamantawan, Ancha Ch’uya Trinidadmanta hatun pakasqa yachaymanta, llapa hanaq pacha kayninkunamantawan rimaspa. Aswantaqa yapamanta rimasaq
hunt’aq sonqowan atikuq imatachus chaymanta willawarqan askha kutipi, tukuy hinantinpi kallpachakuspa términosninta empleananpaq, planninta qatikunanpaq, llapanmanta aswantaqa mana yuyaykusqanmanta karunchakunanpaq, chaykunan kay hina:
ÑAWPA ARTÍCULO.
DIOSPA ESENCIANMANTA, ATTRIBUTONINMANTA HINASPA IMAYNA RUWAYNINMANTA.
Taytay, Señorninchismi munan qanwan rimanayta divina esenciamanta; imallatapas willasqaykichik ñawpaq kaq hinaspa aswan agosto misterionchikmanta, aswan chuya hinaspa kuyayllapaq Trinidadmanta.... Ichaqa, ¿imaynatataq uyarikunman kay hatun mana rimay atina hatun kayninpi? Huk runaqa mana kikinmanta hamut’aspa riman; achkata ninchik manataqmi imatapas ninchikchu; manaraqmi warmacha hinachu kanchik
(171-175)
nisqa.
rimayninta apaykachasqanmanta, pichus mana imachus sientekusqanmanta rimayta atinchu; pay hinaqa manan imatapas articularta atinchu chaymanta yuyaywan tupaqta: kaymi precisamente chay casopi tarikuni. Ichaqa, Taytay, tartamunaypaq kamachisqa kani: I
Chayraykun tartamusaq Diospa paymanta willawasqanta, kikin Diospuni mañakusqanrayku, kasukusqa kayta munasqanrayku. Hinaptinqa, Taytay, qawasqayta qillqay.
wiñaypaq Diospa.
Yayaqa, esencia divina hinallataq wiñaypaq, tukuy imata hamut’aq, mana imapas entiendeyta atiq, imaynan pay kikinpi kashan hinallataq imayna kayninpipas, independienten llapan existenciamanta hinallataq imaginable sermanta... Payqa atipanmi esencialmente hinallataq mana tukukuqta tukuy imapas kasqanmanta, imaynan ñawpaq tiempopi karqan hinata.... Kay wiñaypaq, hatun independenciaqa, atiyniyoq, iskayrayanapaq reypa rikch’ayninwanmi rikuchiwarqan, llimp’i llimp’i p’achawan qatasqa, umanpi coronayoq, mana kuyuriy atina kamachikuy tiyanapi tiyasqa; kuyayllapaq uyanqa reparasqa wayna kayninpa kallpantapas, ñawpaq pachaq imprentantapas; payqa qorimanta muyuwanmi muyurisqa kasqa, chaytan mana p’enqakuspa sayachirqan, paña ladonpi, lloq’e ladonpi ima, dedonkunaq tukukuyninwan... Kay muyu, wiñay kawsayninta señalaq,
qallariypas, tukukuypas, rikurqanitaqmi runapaqpas mana atikuq kasqanmanta
wiñay kawsayta entiendey, mana pay kikin Diosta entiendeyta atisqanmanta, wiñay kawsayqa Diospa unay tiempollan kasqanrayku. Hukmantan rikurqani sapanka operacionninkunapi mana tukukuq pakasqa yachaykuna kashasqanmanta, chaytaqa llapa runaq yuyayninwanmi mana haykuyta atina. ¿Imaynataq kanqa huñunakuyninkuwan? Ichaqa, ¿ima nisunmantaq qillqaqninkumanta?
Divina runakuna.
Rikurqanim; Taytay, hinallataqmi kunankamapas kay divina esenciapi rikuni mana tukukuq atributokunata, mana tukukuq perfeccionkunata, chaykunan llapanmanta kanku
wiñaypaq Wiñaypaq hina.... Kay hatun Diosqa manan hayk’aqpas paqarichisqachu, manataqmi pay kikintapas paqarichirqanchu... Rikuni... Rikuni Yayaq mana tukukuq wiñay munakuyninpi, paymi, munay sinqanpi, wiñaypaq wiñaypaq paqarichirqan, ruruchirqan , imaynan kunankamapas ruruchin hinallataq munan hinata mana tukukuyniyuqta ruruchinku, kuyayllapaq Siminta, yuyaywan, hanaq pacha kayninpa kawsaq hinaspa sustancial rikchaynin hina....
Kay kawsaq hinaspa sustancial rikchayninmi, chaymantam paqarimuchkan hinaspa paqarimuchkan, chaymi aswan chuya hinaspa kuyayllapaq Trinidadpa iskay kaq runan; chayqa mana kamasqa yachaymi, hanaq pacha Simi runaman tukusqa, cheqaq Dios hinallataq cheqaq runa, Dios taytanwan kaqlla hinallataq kuskachasqa, paywanmi sapa kutilla hukllachasqa karqan huk esencial hukllachakuywan hanaq pacha naturalezawan, yachaypa huklla kayninwan, munakuywan munaywan hukllachakuywan, tukukuypi huklla kay utaq al menos huk qaylla hinaspa
necesario kay atributos primitivos y sustanciales nisqakunan, chaykunan esencia suprema nisqataqa ruwanku, mana hayk’aqpas ima posibilidadpas oposición, confusión, división nitaq rivalidad nisqakuna kaqtin, aswanpas huk perfecta igualdad, otaq aswan allinta nisunman huk identidad real, chaymi llapankuta comun hinallataq recíproco ruwan.
Rikuni kay Yayaq Churiq divina munakuyninpa esencia divina nisqapi, kay nina hina mana tukukuq horno sumaq munakuy wiñaypaq hinallataq necesariamente Santo Espirituta, kinsa kaq runa kay adorable Trinidadmanta, producción, resultado otaq necesario efectota recíproco nisqamanta paqarichimusqanmanta Taytawan Churiwan kuyakuy. Kay kimsa kaq runaqa nina horno, kay munakuypa kawsaq término... Cheqaq Diospa cheqaq Diosnin, iskay huk runakunaq sustancial munakuynin, Santo Espirituqa paykunawan kuskan, tukuy imapipas kaqlla; kikin naturalezayoq kaspanmi cheqaq hinallataq kikin Dios kasqan, cheqaqtapuni paypi kashan, ichaqa sapankanku hina allin hinallataq sapan kawsayniyoqmi, chaymi paytaqa huknin divina personakunata ruwan. Kay, Taytay, ima
constituyen Dios kaypa esencianta, chaymi necesariamente huklla naturalezapi, kinsa runapi, chaymi manapuni atikunmanchu hayk’aqpas huk hina kasqan otaq hayk’aqpas kanman; iñiypa pakasqa yachayninmi, ch’uya religionninchispa saphin, chaytan iñinanchis, yupaychananchis ima, mana tukukuq yuyayninchispa chayayninta atipaqtinpas, llapanchispapas
razonamientos nisqawanmi pipas yanqa kallpachakunman chayta atacananpaq hinallataq sut’inchananpaqpas.
Sichus nirqaniña, Yayay, Santo Espirituqa Yayaq Churiq munakuyninmi, aswanpas Santo Espirituq munakuyninmi, pay kikinman sapan munakuymi, niyta munani personificasqa divino munakuyta, personificasqa divina munayta ( 1); huk rimayllapi, kawsaq wiñaypaq término kay wiñaypaq kawsaq munakuypa iskay huk runakunapa maymantachus lluqsimun sustancial munakuywan.... Chhaynaqa, Taytay, kinsa runallapin huk Dioslla kan, huk Diospitaq kinsa runa. ¡O adorable misterio mana entiendey atina, manataqmi hayk’aqpas mayqen kamasqapas entiendenqachu! ¡Ima ukhunchasqataq!..... Diospi rikuni kinsa runakunata kinsa Dios hina, personalidadkunaq t’aqanakuyninmanta rimaspa; ichaqa hukllanakuypi otaq aswan allinta nisunman, hanaq pacha esenciaq hukllachakuyninpi, munakuypa, munaypa hukllanakuyninpi, in
(1) ¿Imataq aliud charitas quam votuntas nisqa? (San.-Ago., Trinitate , lib. 15, 20, 2016 nisqamanta.
awqa contrato. ) .
(176-180) nisqa.
Yayaq, Churiq, Santo Espirituq hanaq pacha atributonkunaq identidadninta, huklla Diosllatan rikuni kinsa ancha sapaq runakunapi; huklla Dios, mana t’aqanakuyniyoq, mana churanakuyniyoq, mana atipanakuq; chaymi hanaq pacha Simi runaman tukupuqtin, rikuni mana hayk’aqpas hukllachasqa kayta saqesqanmanta
Diospa sinqanpi Yayawan Santo Espirituwan kuska; hinallataqmi paykunawan hukllachasqa kashallan, Eucaristía sacramentopi sustancialmente hinallataq cheqaqtapuni kashaspapas; chay hinallataqmi rikuni Santo Espirituqa mana Yayamanta nitaq Churimanta t'aqakusqanmanta, apostolkunaman uraykamuspa.
nitaqmi chaymanta t’aqakunchu Iglesiata kamachispa imaynan kunankama ruwarqan hinata hinallataq ruwanqa tukuy tiemponpi hinata.
Divina atributos nisqakunaq mana tukukuq. Munakuypa sapallan kayninmanta Hermanapa rikusqan sobrenatural rikuy.
¡Ah! Taytay, ¡mayna misteriokunatan rikuni wisq’asqata ñawpaq kaq pakasqa yachayninchispi, aswan hatun pakasqa yachaypi ch’uya, yupaychasqa Trinidadpi! Yaw! pichus kutichimuyta atinman karqan tukuy chaykunata J.-C. rikuchiwasqanmanta, mana tukukuq yupaymanta divina esenciaq divina atributonkunamanta, chaykunan Divinidadpa imprentanta apamunku!... Arí, Yayay, chay hatun kaynin wiñaypaq hina divino Serqa chaymanta lluqsiq llapa atributokunapim pintasqa kanku. Ejemplopaq, hanaq pacha munakuypa atributonpi, kaypi, Yayay, iskay chunka kinsa chunka wata ñawpaqta hamuwaq huk impresion sobrenatural nisqawan rikusqay, entiendesqay ima.
Tarikurqanim hunt’asqata ch’unqasqa Diospa munakuyninpa sapallan atributonpi yuyaymanaypi, chaypin rikurqani llapa divina esenciata hinallataq llapan hatun kaynintapas, chaytataqmi huk qhawariypi hinallataq mana atikuq hina entiendenaypaq, nitaq sut’inchanaypaq. Ichaqa niykimanmi, kay sapallan atributopin Diosta rikurqani, creesqayman hinaqa, kawsaq runaq rikunman, reqsinmanpas; Chayraykun Diosta rikurqani munakuyninpi, kay divina munakuypa kayninmi Diospa uyanta hina rikuchiwarqan. ¿Imatataq nini, Diospa uyanta! ah! Seguroykimanmi mana haykapipas rikusqayta,
kay adorable uya, hinaspa manchakuni mana haykapipas rikunaypaq.... ¿Imatataq rikurqani? Manam expresionniypas kanchu, faltawanmi términokuna qawasqayta qunaypaq... Taytay, Diostam rikurqani tukuy kuyakuyninta tukuy atributonkunapi, hinaspa kay imaymana atributokunatam chay ratopi rikurqani kuyakuywan tupachisqalla.... Saqiykuway, Taytay, huñunaypaq pisillata samanaypaq
yuyayniykunata, yuyayniykunatapas, aswan allinmi pusawaqniy k’anchayta qatikunay, chaymi kaypi yuyarichiwanan llapan chaypacha Divinidadpi rikusqayta.
Yaqa iskay minuto samaykuspa, Hermanaqa rimashallarqan, ñoqataq qelqanaypaq, kay hinata:
Taytay, chaypacha tarikuspay admirasqa admiracionpi tukuy ima rikusqaymanta Diospi divina munakuyninwan, rikchawanmanmi distraekuyta munarqani mana ichaqa chay objetomanta karunchakuspay, chaymi chayna allinpaq hapiwarqa. Ñawiyta tukuy ladoman wikch’uykurqani naturalezaq espectáculo nisqaman, llapa imakunachus rikuchiwasqanpitaq Diospa munakuyninllata rikurqani; tukuy imapas chaymanta huk munay rikch’ayta haywariwarqan, manataqmi imapas mana munakuywanqa karqanchu: ñoqapaqqa sapanka kamasqakuna chinkasqa hina kikin kayninkumanmi rikch’akurqan, manañataqmi karqanñachu, aswanpas munakuypi hinallataq hanaq pacha munakuywanmi; kay pachapi tukuy imapas munakuylla kasqanmanta, kikin pachapas munakuyllamanta paqarimusqanmanta.
Munakuyqa tarikunmi qhellichasqa runakunaq muchuchisqankunapipas.
Chaymi chinkasqa, kay munakuy mamaqochapi ch’unqasqa hina qhawarikuspay, Señorninchisman rimapayakuyta atrevikurqani, hinaspa Payman nirqani: ¡Qhawarini, ¡Diosniy! tukuy ima kay urapi munakuyniykita willan; pero lamentablemente! permitiway qankunaman representanaypaq, manan imapipas justiciaykiq atributonta mana allinpaq qhawarisqaychu: ichaqa manan munakuyniykiqa tarikunchu q’ewisqa runakunaq muchuchisqankunapi, nitaq llapan chanin phiñakuyniykita willaqkunapipas
mana wanakuq huchasapakuna, astawanraqmi ñawpaqeykipi rikhurimusqanku qhepaman. Kaymanta Yayay, kaypi kachkan Wiraqochapa willawasqanta, chaytam allinta qillqanaykichikpaq mañakuyki:
Sut’itan kawsani kay sut’i hanaq pacha munakuypi chhayna kasqaypi
ocupasqa, chay reprobadokuna urmaykuspalla infiernoman urmaykusqankuta, paykunaq mana munakuyninkurayku. Arí, Taytay, Apunchikmi unanchawarqa
entiendenku mana munakusqankuraykulla maldecisqa kasqankuta, infiernota t’oqoqtintaq, nisunman, sinchi munakuyninmanta ruwasqanmanta, hinallataq envidiakuspa imaña kaqtinpas atipasqankunata hukllachasqanmanta. Sichus mana ch’uya munakuypa libre kayninwanchu karqan chayqa, pisichasqa munakuypa vengakunanpaq destinasqa ninakunaman urmay libre, allin manchakuywanpas kachun.
Aswan allinta entiendenapaqmi, Taytay, kay hanaq pacha munakuymi qowan tupachiyta huk qosawan sinchita munakuq esposanmanta, paymanta
munasqa kayllatam munan. Munakuyninqa manan ch’aqwaytapas nitaq t’aqanakuytapas ñak’ariyta atinmanchu, loco hina munakusqanrayku; mañakun, conjuran, amenazan, allin kananpaq
munasqa imapaspa sunqunta allinta takyachiy. Mana hunt’aq kayta manchakuyllan aswan hatun manchakuyta qon; promesakunaman yapan, atencionmanpas muchuchiy manchakuyta; chayraykun manchay muchuykunata paqarichimun, chaykunatan paypaq rikuchin
ñawinkuna llapan aparatota amenazaspa, mana chayqa chayman churakunman.
(181-185)
nisqa.
Ichaqa sichus esposa kutichin chhayna k’arak sonqowan mana agradecekuywan, mana chaskiywan, mana hunt’aq sonqowanlla chayqa, chaymantan chay phiñasqa munakuyqa phiñakun proporcionalman hina aswan kawsaq hinallataq aswan sonqomanta. Yachanchismi, maqasqanpa rigorninmanta, mana tukukuq munakuy kasqanmanta, chaymi vengakun mana tukukuq phiñakuy chaskisqanmanta. Chhaynaqa, Yayay, munakuymi tukuy imapipas ruwaqpuni, hinaspa
kikin infiernoqa munakuypa efectonllan: aswan sensitivo, aswan sensitivo
ñut’uq hinallataq aswan manchakuypaq ñak’ariykuna chaypi tarikusqanqa, manaña hayk’aqpas munakuyta atiymi, paywan wiñaypaq huklla kayta munaqqa
kamasqa, hinallataq wiñaypaq munakuyninta merecenanpaq tukuy imata ruwasqa. Yayay, kay qhepa kaq, aswan iskayrayanapaq desgraciamanta waqaychawananchispaqmi, kay divina munakuymi chhayna manchay retratokunata, amenazakunata pintawanchis, hinallataq kaypi rimapayawanchisraq kunkaywan.
Divina atributokunaq t’aqakuynin, hinallataq munakuypi hukllachakuyninku.
Chhayna karqan, Yayay, llapan Diospa wakin atributonkunawan, chaykunan mana yupay atina aswan yachaysapa kamasqakunapaq... Chayraykun Señorninchis rikuchiwarqan sapankanku Diospa rikch’ayninta, hinallataq hanaq pacha hatun kaynintawan representasqankuta.tukuypi, ichaqa siempre kay atributowan tupachisqa en particular. Diospa rikch’aynintan nirqani, hinallataq hanaq pacha hatun kayninmantawan llapa wiñaypaq kayninkunapi, chaymi karqan ñoqa kikiyta uyarikunaypaq; imaraykuchus, Taytay, allinta convencikuy kay ordenpiqa manan kanchu imaymana rikch’aykunapas, nitaq retratokunapas, nitaq figurakunapas, nitaq estatuakunapas, nitaq imapas paykunaman asuykuq: tukuy imapas kawsashanmi Diospi, kaytaqmi
tukuy hinantinpim chiqap kaqlla, kawsaylla. Sapa atributopin chay hinata representasqa kanku, ichaqa mana rimay atina hina, llapan wakin atributokuna primerapa relacionninpi, chaymi predomina hinaspa llapankuta absorbeq hina, mana ichaqa ima confusión kaqtin. Kaytam J.-C. qawachiwarqa. Por
ejemplopaq, yapamanta, khuyapayakuy atributo ukhupi rikunchis wiñaypaq, hatun kayta, chanin kayta llapan hukkunatapas, ichaqa sapa kuti khuyapayakuypa relacionninpi, munakuymanta nisqanchis hina; chaynapi tukuy imapas rikchakunanpaq
Diospi khuyapayakuy, manataqmi imapas mana khuyapayakuq, nitaq rikukunchu
aswan sinchi justicia. Chaynallataqmi chanin kaywan, atiywan, yachaywan, sapakamata hapiptinchikqa (1).
(1) Inter atributos Dei absoluta, multa sunt quœ de se invicem et de aliis prœdicari possunt sapa modum concreti adjetivi propositionio certa juxta pictaviencem teologiam , 1 vol., p. 313. 313.
Chay hinapin llapa kay atributokuna hukllachasqa kanku huk ordenpi, mana yuyaymanay atina ordenwan, hinallataq hukllachasqa kanku divina esenciaq hukllachasqa kayninpi... ¡Yay Taytay, yapamanta nini, hayk’a misteriokuna huk misteriollapi! Paykunaqa ocupanqanku
chay admiracion, llapa santokunaq yuyaymanaynin tukuy wiñaypaq, mana hayk’aqpas kay mana tukukuq kusikuyninkuman tukuchiyta atispa... Saminchasqakuna, J.-C. mosoq tarisqanku, manataqmi hayk’aqpas falnqanqachu material ch’uya, q’oñi kayninkupaq kuskiy. Paykunaqa manan aswan hatun kusikuyniyoqchu kanqaku
Diosta yuyaymananankupaq, llapan hukllachasqa perfeccionkunaq huñunakuyninta, chaykunatan Diosqa paykunaman kusisqa tarinqa, munakuyninkuq munakuyninta, kawsaq kaynintawan hunt’ananpaq... ¡Imataq kusikuyta kusikuytawan apachin!... ¡Ima hunt’asqa, hunt’asqa kusikuymi! ¡Mayna paraisom huk paraisollapi!
Santokunaq kusikuynillan. Diospa mana entiendey atisqan.
Kaymanta, Taytay, yuyarini, allin waynaraq kashaspay, hinaspa huk p’unchay yuyaymanaspa divina hatun kayninkunapi, hunt’asqa kayninkunapipas, ñoqa
Llakisqa yuyaymanaykunamanmi saqerparirqani, chaytaqa Diosqa mana iskayrayaspanmi permitirqa ancha sunquchakuq cheqap kaqta explicawananpaq. Yuyarqanim, Hanaq pachapi kaspayqa, ancha sasachakuywanllam allin Aputa qawayta atisaq; mana hayk’aqpas rimay kusikuyniyoq kanaypaq
sapallay paywan, huk kutilla sunquyta kicharinaypaq, anchata munasqayman hina. Kay llakisqa yuyaymanaykunam yuyaywan llakichiwarqa; ichaqa pichus
karqan chay objeto allin karqan chaykunata ch’usaqyachinanpaq, sut’ita qhawarichiwaspa sapankan Hanaq pachapi saminchasqakuna hina libreta Diosninpa reqsiyninwan kusikusqankuta, payllapas Diosqa kay privilegiowan favoreceyta munanman hina; hinaspa chayta
kay kusisqa kacharichiyqa ruwan aswan kawsaq, aswan yuyayniyoq, aswan hatun kaqta Santokunaq kusikuyninpi, kikin Diospa kusikuyninta qosqanrayku, chaypin kashan llapan esencia soberano felicidad. Chaypimantan llapa llakikuyniy chinkapurqan, aswan ch’uya kusikuytaq sonqoyta hap’irqan, chaymi ñawpaqmantaraq kay tukuy hatun kusikuywan kusisqa karqan, chaytan suyakuyta atrevikurqan.
Chhaynaqa, yapamanta kutisun, Yayay, kay kusikuy yachayman, Diosqa pay kikinmanta qowananchispaq, pay kikinta willawaspanchis, saminchasqakunaq tiyasqanpi, manan nishuta yuyaykusunmanchu, chaywantaq ocupakusunmanchu.
Admirakuspa, musphaspa ima tukuy ima rikusqay Divinidadpi, Diospa qosqan kusikuymanta rimaspa, llapan Hanaq pacha Santokunaman, sonqoypiraqmi sienterqani huk chikan llakikuyta, chaymanmi Diosqa, ancha hatun, liberal karqan unanchasqan, llapa qhapaq kayninta, mana tukukuq kaynintapas, yaqa imatapas mana waqaychaspa. Diosniy, payta nirqani, tukuy imaykikunatapas, tukuy imaykikunatapas qechuyta munankichu
(186-190)
nisqa.
qan kikiyki akllasqaykikunata qhapaqyachinaykipaq?... ¿Qanman hoqariyta munankichu, icha paykunamanchu uraykachiyta munanki, qanwan kaqllata rinaykipaq
unan?... ¡Oh hatun kay! qan, mana kuyuriy atina tiyananki wiñaypaq sayan, ¿imaynatataq mana imaman chayanaykipaq ruwanki?.... ¿Maypitaq tiyasqayki karqan manaraq tukuy pachakuna kashaqtin, kay hatun wiñaypaqtaq mana qallariyniyoq, mana hayk’aqpas tukukuq?
Hinaptinmi, Yayay, huk kunkata uyarirqani, chaymi niwarqa: Waway, ñuqa kikiypi tiyarqani, maypi kunankamapas tiyachkani, maypitaq sapa kuti yachasaq mana haykapipas saqispa. Creeway ususiyta, hinallam nirqa, ñuqapa beatitudeyniyuq kasqayta hinaspa huk reinoyuq kasqayta maypichus aswan munasqay tiyay kachkan, huk divino palacio maypi sapallay waqaychani huk apartamento digno ñuqapaq: manam mayqin unanchasqapas chayman yaykuyta atinmanchu; kay reino otaq kay palacioqa aswan hatunmi aswan hatun yachaykunamanta aswan hatun, Hanaq pacha kay pachamanta hoqarisqa kasqanmantaqa.... Kaymi wiñaypaq wasiy.... Kaypin kani pakasqa mana reqsisqa Dios, mana imapas entiendey atiq Dios. Kaymanmi rinqa tukuy atiyniyoq kayniypa, divina kayniypa llapa atributonkuna, chaytaqa ñoqallaymi reqsini, entiendeni ima. Manan, ususiy, ñoqawan ñoqawanmi hatun kayniypa imapaq kayninta rikunchis, mana tukukuq kaypas, hunt’asqa kayniypa tupanakuyninpas, qhawariyniypa pukyunkuna hina; imapas mana Dios kaqqa manan chayman haykuyta atinmanchu. Ñoqan wiñaypaq kani, wiñaypaqtaq ruwaq; Sapa minutotan yupani: ñawpaqeypin huk punto hina.
Munakuyllan wiñaymantapachan kay pacha kamasqa kananpaq, Simi runaman tukunanpaqpas kallpachaq.
Chhaynaqa, Yayay, wiñaypaqmi Diosqa kikinmanta kawsarqan, kusikuynintataq tarirqan kikin kusikuyninpi. Tukuy wiñaypaqmi wañuchisqa corderokunapi paypaq hina yupaychaykunata chaskirqan. Tukuy wiñaypaqmi pay kikinpi malliykusqa beatitudes, honores, jubilaciones, huk kusikuy tukukuypi proporcionasqa hatun hatun kayninman. Ichaqa, ñuqayku hina
Nisqanchis hina, kay Diosqa, munakuywan, allin kaywan hunt’a, manan sapallan wiñaypaq kusisqa kayta munarqanchu; huk ratopi unay tiemponpi (sichus pipas ninman duracionninqa huk puntoyoq kasqanmanta chayqa), decidikurqanmi wiñaypaq yuyaykusqan hatun diseñota hawapi reparananpaq, chaypa ejecucionnintaq wiñaypaq decretonkunapi churasqa karqan. Chayraykun mana imamanta unanchakunata horqoyta munarqan, imaynapipas kikinpa kusikuyninta pay kikinwan rakinakunankupaq, mana ima dañotapas ruwaspa ni hatun kaynintapas nitaq kusikuynintapas; chayraykun hich’aykusqa, mayu hina, kikinpa hatunchayninpaq kamasqan akllasqakunaman, mana ima necesidadwan nitaq huk intereswanchu chayman apasqa, manataq munakuyninmantachu. Ichaqa, Taytay, mayna liberalña, mayna prodigalña kay kusikuymanta kanman chaypas,
allinta entiendesqa ima kamasqapas, nitaqmi llapankuta atipaqpas, Diospa Mamanpa hatun kayninwan, hinallataq esencianpas, llapan hunt’asqa kayninkuna hina, chaymanta lloqsimuq, sapa kutilla kanqa, llapanpaq, mana payllapaqchu, huk mana haykuy atina misterio.
Taytay, kay sublime hinaspa mana entiendey atina misteriopi aswanta admirachiwan hinaspa manchachiwanqa, kay alto majestadpa hatun kayninta kay pachaman uraykamuqta qawaymi, Runaman tukusqa Simipa runanpi.... Sichus wañuq kawsaypa llank’ayninkunapas hinallataq wañuyninpa ñak’ariyninkunapas, k’umuchisqa kayninkunapas runaman tukupusqanpa qhepankunalla kanman, manataq imapas chaywan tupachisqachu kanman chayqa, ¿imaynataq chay hina hatun Diosqa chhayna huch’uyman tukupunman?... Qhepaypi, Taytay, hakusun ama admirakuychu; misionninpa munayninta, hatun motivonkunatapas allinta qhawariqtinchis, kaypa hunt’asqa chaninchayninta pesaqtinchis
huk Diospa asuykuyninqa, huk runaqa sientenqa, huk yuyaypiqa, mana imapas nishutachu karqan tukuy ruwasqanpi, hinallataq necesario karqan, sichus pipas chayta niyta atinman chayqa, huk Diospa p’enqayninkuna, ñak’ariyninkuna, wañuyninpas, chhayna mana allin phiñasqa Diospa k’anchariyninta allinta allichananpaq.
J.-C. karqan divina justicia saksachinanpaq, divina phiñakuy thasnunanpaq, runa allipunachinanpaq cheqaq Diosninwan hinallataq sapallan chawpichaq hanaq pachawan kay pachawan, payqa hap’irqanmi runaq causanta, paymi cargarqan llapa manukuyninta
kunan pacha, hamuq pacha, payqa allinta qhawarirqan común insuficiencianchista, pay kikinta ruwarqan llapamanta responsable kananpaq; hinaspapas nisunmanmi, qosqan satisfacción nisqapi, sichus huk exacto hinallataq riguroso justiciaq linderonkunata pasarqan chayqa, manan pasarqanchu huk sonqoq munayninta, chay sonqoqa manan yachanchu nitaq limitekunata nitaq tupunchu wiñay kusikuyninchista seguranapaq kaqtin . Huk rimayllapi, hatunchasqa kananpaq llumpayta ruwaptinqa, kuyakuyninpaq pisillataraqmi ruwarqa. Ichaqa, ¡ima hatunmi kay hatun kaypi nishuta pisichasqa kay!
Kay kikin razonraykun, Yayay, kunankamapas ancha ukhuman uraykamun adorable Sacramentoman maypichus munakuyninqa sapa kutilla payta waqaychan huk mañakuq víctima hina, Diospa chanin kayninta allinta hunt’ananpaq.
(191-195)
nisqa.
taytanpa. Kay kikin munakuymi sapa kutilla yawarninpa kunkanta huchanchiskunaq kunkanwan churanakushan; pichus munay aychanta mana haykuy atina escudoman tukuchin awqanchiskunaq llapa flechankunaq contranpi, hanaq pacha vengakuypa flechankunaq contranpi hina; huk muralla mana llimp’i chayayta atisqan, manataqmi atacaytapas atrevikunmanchu.... Arí, kay mana tukukuq munakuyninmi kamaqninpaq, kay pachata huk Diospa yawarninwan taparqan, hanaq pachaq phiñakuyninmanta pakananpaq... ¡Ay hatun kay! Waw
aniquilacin nisqa! ¡O misterio mana haykuy atina kikin angelkunapaq, mana ima rimanankupaqpas, aswanpas ch’inlla yupaychaylla!... ¡Yayay, kay admirakuypaq chinkachiymi Runaman tukusqa Simimanta, chaytan huk p’unchay Ancha Hatun Diospa kunkan yuyarichiwarqan, niwaspa : Rikurqanim atiyniy aswan pisi ñawpaqniypi, hinallataq ñoqaq
hatun kaypas nitaq chanin kayniypas manan imatapas aswanta mañakunmanchu.
Diospa atiynin kay pacha kamaypi hinallataq yuyaykuna kamaypi.
Chayraykun, Yayay, chayta decidinanpaq divina munayninta kusichiqtinllan, kay hatun mana haykuy atina Kaq kikinmanta lloqsimurqan, sichus permitikunman chhaynata rimay, kay atiymanta hawapi rikuchikuspa, mana imapas hark’akuqta, mayqentapas mana tariyta atinchu mana atipay atina hark’akunata imachus chiqamanta munasqanpi. Ñawpaq kaq kallpachakuypi rikuchikurqa, chaytaq juk obra maestra karqa; Cuerpokuna espiritukuna kamasqa kasqanmantan rimashani: Diosmi nirqan, llapanmi ruwasqa karqan; munaspanmi tukuy ima ruwasqaña karqa. Manaraq kaqkunata rimarirqa, manaraq kaqqa kunkanta uyarirqa. Hanaq pachata, kay pachatawan waqyan, hanaq pachawan kay pachawantaq lloqsimunku
mana imapas kutichinanpaq. Mana imapas admirakunchu kasqankumanta, admirasqaña kashaspapas sientenmi llapan naturalezata sinqaypi formakushaqta.
Chayna facilllatam Diosqa elementokunata huñun, imprenta chay
naturalezaman kuyuy, sapa partemanmi hatun llapanpi maypi tiyakunanta churan, chay naturalezaq sapa kuti mana cambiaq kamachikuyninkunatan churan, chaykunan universota kamachin, chaykunamanmi qelqaqqa sapallanpaq waqaychasqa kashan karunchakunanpaq.
Kaymi, Yayay, soqta p’unchay llank’aymi cuerpokuna kamaymanta; ichaqa Diosqa rikuchiwarqantaqmi espiritukunaq almakunaq kamasqa kayninta, huk k’anchaypa rikch’ayninpa uranpi, chaymantan lloqsimurqan hukmanta hukmanta k’ancharishaq chispakuna hukniray sayayniyoq, chaykunan hukniray karukunaman rirqan cuerpokunata kawsachinanpaq. Niwarqankun: Kaymi yuyaykunaq kamakuynin. Tukuy Diospa kamasqanqa allin, hunt’asqa imachus atisqanman hinan: llank’ayqa llank’aqpaqmi, manan paypaqchu; ima mana hunt’asqapas kaqtinqa, kikin llank’aymantan hamun; kay ancha hunt’asqa espiritukuna, niwanku, almakunamanta rimaspa, kawsachisqanku cuerpokunawan hukllachakusqankuwanlla qhellichasqa kanku, kay qhellichakuytaq runamantalla hamun.
Millay sistema predestinomanta, chaymi Iglesiapi yapamanta rikhurinan, ñawpaqmantaraq pantachisqa.
Aswan allinta kay hatun cheqaq kaqmanta convencekunaypaq, hinallataq chay pachallapitaqmi pantanaypaq, ñawpaqmantaraq, millay sistemata, huk p’unchaymi yapamanta rikhurinan ñawpaqmantaraq destinopi, kaypin kashan Diospa k’anchayninpi rikusqay; imaraykuchus, yachaychis, Yayay, hinallataq Diospas reqsichiwarqan, Anticristo kamachikuynin qayllaykamuqtin, chaymi niyta munan Iglesiaq qhepa tiemponkunaman, payqa hatarinqa sinqanpi huk secta allin yachaq runakunata pantayman tukuy chiqap llimpikunata quy artepi; runakuna, llulla yuyaymanayninkuwan, diabólico hinallataq t’ikrakuq sutil kayninkuwan, Iñiypa aswan mana atipanapaq hinallataq aswan allin pruebasqa cheqaq kaqkunata atacanqaku, divinidadpa atributonkunatapas.
Santokunaq ñawpaqmantaraq destinasqa kayninpas, millay runakunaq k’amisqanpas maqanakuy pampan kanqa, hinallataq mana religionninkuq teqsin hina. Mana manchakuq runakunaq millay sonqonqa astawanraqmi Diosman qonqa paykuna hina qhelli mana chanin sientekusqankuta. Ejemplopaq, ninqakun, Adantaqa libre akllakuynintan saqerqan, chaytaqa ruwarqan yachasqanrayku otaq ñawpaqmantaraq rikusqanraykun, chaywan abusakunanta, hinallataq mirayninkunatapas; aswanpas ch’uya kaqmanta kikin libre akllakuyllata qechupurqan
Virgo, hinallataq wakin huk munasqakunaman, paykunamanmi privilegiokunata ducharqan, mana ima correspondencia nitaq mérito paykunaq partenmanta. Chaymantan tukunqaku Diosqa ñawpaq kaq causa kasqanmanta, otaq iskay kaqllamantapas, reprobadokunaq desgracianmanta, paymi mediata otaq chay ratopacha llapa huchankuta ruwaq. Llapan
chaymi, ninqaku, planninpa partenpuni karqan. Chay millakuypaq monstruokunaman rikch’akuq, paykunan orgulloso kanku carcelkuna hunt’a kasqankumanta, paykunaq tiranía nisqapi ñak’ariq runakunawan, hinallataq rikukunku esclavokunawan muyurisqa kasqankuta, askha runakunaq idolochakusqankutapas, Diosmi, ninqaku, otaq aswan allinta nisunman hanaq pacha tirano, kaqllataqmi hatunchasqa kan mana huchayoq muchuchisqan runakunaq desgracianwan, hinallataq mana allinninkupaq premiasqan runakunaq kusikuyninwan, tukuy imapas ñawpaqmantaraq qhawarisqa, wiñaymantapacha sayachisqa kasqanrayku, mana runaq libre munayniyoq kaspaqa hayk’aqllapas yanqapaqmi chayman haykurqan. Kaymi kanqa infierno yachachiyninku.
Adanpa estadon manaraq mana kasukushaqtin, hinallataq Santísima Virgenpa. Libre albedrío nisqa.
Chayraykun kay manchay k’amiykunata kutichinaypaq, kay millay Dios mana yupaychay pachata ñawpaqmantaraq pantachinaypaq, Diosqa qhawarichiwarqan imaynachus kashasqanmanta
ñawpaq runa manaraq mana kasukushaqtin, hinallataq Santísima Virgenpa tukuy kawsayninpi. Chayqa karqan exactamente kaqlla apuestas situación chaymantataq yapamanta. Diosqa iskaynintan kamasqa mana qhellichasqa, manataqmi qhellichasqapas
concupiscencia nisqa; ichaqa paykunaman merecenankupaq oportunidadta, mediokunatapas qonapaq, manataq chinkachinankupaq,
(196-200)
nisqa.
paykunamanmi qosqa libre albedríota, libre albedríotapas, chaytan Santísima Virgenqa chhayna ch’uyata utilizarqan, vigilancianwan, cuidasqanwan ima, mana samaspa meritopi, munakuypi wiñananpaq; Adanñataqmi mana hark’asqalla, kikinpa huchanwan abusarqan, yuyaymanaspa ruwasqanmanta, conciencianpa contranpi, Diosninpa allin reqsisqa defiendekuyninpa contranpipas; mana kasukurqanchu, mana chay hina askha graciakunawanchu, aswanpas aswan graciakunawanpas, urmayninmanta, chaymanta qhepaman llapa desgraciakunamantapas waqaychananpaq.
Chaymantan tukunanchis, mana privilegiokunamanta t’aqakuspa, Santísima Virgenqa merecerqanmi, allin kayninkunawan, graciawan tupasqanwan ima, chay corona de gloriata, chaytaqa hap’inmi, manaña payllamantachu merecerqan Diospa maman kayninman k’askasqa favorkunata ; hinallataq, prevaricacionninwan, Adan merecerqan chay castigota, chaytan pay kikinpi experimentarqan, hinallataqmi kunankamapas experimentashan mirayninkunapi, chaymi karqan kamachikuy apasqa, hinallataq
condición mayqinchus payman churasqa karqan kamaqnin, Payqa yacharqanmi, karqan
paymantan kanqa chayman hina ruwanan, chaypaq Diospa qosqan graciata allinta utilizaspa .
Diosqa manan huchaq kamaqnin kayta atinmanchu: cheqaqtapunin munan llapa runakunaq qespichisqa kananta.
Chayraykun ancha llulla, rikusqanchis hina, runaq huchanpa kamaqnin Dios kasqanqa, libre akllakuyninta qospa manchay amenazakunawan hark’asqanrayku. ¿Manachu pisi kallpa kayninpi mana allin pukllay kanman karqan, sichus amenazaspa mana atiyta qonmanchu karqan chaykunamanta karunchakunanpaq?
chay efectota? ¡Ah! mana iskayrayaspa, Diosqa sonqonpi churarqan, Mariaq sonqonpi hina, qelqaqninpa munakuyninwan, mana kasukuyta hatun millakuyta, hunt’aq kayman sinchi munaynintawan; huk natural manchakuy viciomanta hinallataq tukuy imapas karunchakuq llapan allin kayninkunamanta, chaykunan kanan karqan ruwayninpa kamachikuynin. Kusisqa inclinación huchan mana wañusqanmanta
hinallataq absolutamente ñuqanchikpi!.... Chayraykun payqa tukuy imayoq, tukuy ima interesniyoqpas karqan, huchanmanta, mana muchuchisqa kananpaqpas; ichaqa, nisqaykichis hina, chaypiqa kanan karqan merito paypa ladonpi, digno otaq susceptible kananpaq Kamaqninpa premionkunata. Chay raykun qosqa libre albedríota, libre albedríota, piqpa yupaychaynintan paymanta mañakusqa, manaraq graciawan takyachishaspa, imapas paypi kananpaq premiananpaq; hinaspapas, Hanaq pachamanta kay regalota Adanpa abuso ruwasqanmanta suyakuyqa manan imaraykupas influyenmanchu huk esencialmente libre hinaspa hunt’asqa voluntario determinacionta paypa partenmanta. Taytay, kayqa ñuqapaqqa ancha simple hinaspa bastante naturalmanmi rikchakun.
Chhaynapin, kikin Diospa allin kayninwan aswan hatun huchasapakunaqa qespikuy graciayoqraq kanku, chaymantan allinta ganankuman; imaynan aswan hatun santokunapas Diospa contranpi churakunkuman, qosqan graciakunatapas mana allinta utilizankuman hinata.
uyakusqa…. ¿Imaynapitaq, tukuy kaykunapi, Diospa ruwayninqa huchachasqa kanman? Imatataq chaypi rikusunman mana chanin, razonable hinaspa igual kaqta
necesario chay orden establecidapaq?.... ¿Manachu aswan manchay taripayninkunaqa chanin hinaspa chanin? Hinaspa, ¿ima derechoyoqtaq huchayoq runakuna chayta mañakunankupaq?
cuenta, chaykunata kutichipunanpaq hina?.... Imachus allin seguro, Yayay, hinallataq llapanchispa hap’ipakunanchis, ima yuyaymanaytapas ruwasunman chaypas, Diosqa munan qespikuyninchista sonqomanta, cheqaq, wiñaypaq munaywan; chaymi, gracianwan chayta operananchispaq llapa mediokunata qowasqanchis, ima situacionpi tarikusqanchisman hina, pimanpas cuentata mañakunallanqa, chay mediokuna qonanmanta; tukukuypiqa manan pipas mana huchayoq kaspaqa muchuchisqachu kanqa, nitaqmi mana merecespaqa premiasqachu kanqa.
Runa mana huchallikunmanchu karqan chayqa, chaywanpas Simiqa runamanmi tukupunman karqan. Kay suposicionpi runaq mana huchayoq kaynin, hinallataq pisi tiempolla kay pachaq.
Runa mana huchallikusqanpi yuyaykuspaqa, manan runaq mirayninqa, imaynachus kasqanman hina, mana yachayman, kawsaypi llakikuykunaman, wañuy necesidadmanpas kamachisqachu kanman karqan, chaykunan pantasqanpa qhepankuna. Ichaqa, necesario kanman karqan Divinidad runaman tukupunanpaq, manan kay pachata kacharichinanpaqchu, aswanpas kamasqapa mana suficiente kayninta suministrananpaq, hinallataq runata dignoman tukuchinanpaq maymanchus rinanpaq, hinallataq Diosninwan kusikuypaq. Kayraykun Simi runaman tukupuyninqa wiñay-wiñaymantapacha Diospa yuyaykusqanman hina takyachisqa karqan, hinaspan llank’ayninpa planninpa ancha chaniyoq parten karqan; ichaqa kay yuyaypi runa mana huchallikusqanmanta, runayasqa Divinidadqa manan ñak’arinmanchu karqan: J.-C. Diosman taytanta yupaychayta, yupaychaytawan qonanpaq, paypaq hina,
poseer, atisqanchisman hina. Chayraykun entienderqani Simin Qelqa runaman tukupusqanmanta, chaykunatan Diosqa rimapayayta munarqan
uyarichiwasqan simikunata: Rikurqanin atiyniy ñawpaqeypi huch’uyyaykusqa kashaqta, hatun kayniypas manan ima mañakunanpas kanchu, chaninman tukuchiwasqanrayku
tributos nisqakunata. Ichaqa runaq mana kasukusqan qhepamanmi ancha necesario karqan Kacharichiqninqa imatapas ñak’arinan karqan, phiñakuyta thasnunanpaq, hanaq pacha justiciata hunt’ananpaqpas, manaña necesariochu karqan pay hina ñak’arinan karqan chaypas.
Runa mana huchallikusqanpi yuyaykuspaqa, manan hayk’aqpas munapayayqa cuerponpichu sientekunman karqan, nitaqmi yuyayninpipas hatarinmanchu karqan. Cuerponpas, yuyaynin hina, sonqon hina, Diospa kamachikuyninman hinan kanman karqan; tukuy imapipas Diosninpa munayninllatan pay kikinman proponenman karqan. Chaylla munapayay
(201-205)
nisqa.
chayman hina ruwayqa, akllasqakunaq yupayninta hunt’aspa, mirayninmanmi chayanman karqan, mana ima munapayay kuyuytapas rikushaspa. Kay acto de deberqa paypaqqa meritorio kanman karqan, imaynan aswan ordinario ocupacionninpas kanman karqan chay alabaykuna, yupaychaykuna ima.
Chayqa sentidonchiskunaq hatariyninmi, manan educacionpa prejuiciokunachu, chaymi inspirawanchis kay natural p’enqayta q’ala rikhuriymanta, huk p’enqay wiñaq edadwan,
mayqenpas kashaspapas, chaymi kunankamapas aswan sallqa llaqtakunata obligan ñawpaq paganonchiskunaq raphikunaq uranpi pakasqankuta tapanankupaq
huchallikusqanku qhepallamanmi. ¡Ay! chay pachallapin paykuna yacharqanku kay p’enqay herencianchista, noqanchistaq paykuna hina kasunman, mana kasukuqtinkuqa. Diosmi chayta mana huchayoq kayninta, sut’i kaynintapas qhawarichiwarqan
p’acha hina serviwasunman karqan, huk llamp’u k’anchaypa p’achawan, chaywanmi cuerponchis muyurisqa kanman karqan, chay k’anchaypa uranpitaq, sumaq sonqo modestoq murallanpa uranpi hina, tukuy qhelli ruwaykunamanta pakasqa kanman karqan. Sinqa kay mana oficial velotan llik’irqan, huchayoqtaqmi obligasqa karqanku huk velokunawan suministranankupaq, chay velokunaqa manan hayk’aqpas allintachu cambiarqan. Runaqa mana sayk’uywan, mana unquywan, machuyaywan, tukuy ima nanaywan ima kawsanman karqa.
hinallataq pisi kallpa kayta, Dios khuyapayakuyninwan takyachinankama, wiñaypaq destinontapas allichanankama, wiñaypaq samaywan wiñay kusikuywan ima. Kawsay sach’aq rurunqa kunankamaqa mosoqyachinmanmi karqan, kawsarichinmanmi karqan caducidadninta.
Sichus runa mana huchallikunmanchu karqan chayqa, kanmi tukuy razonkuna creenapaq, kay pachaqa unayñan tukupunman karqan, kaypitaq, Yayay, razon atisqanchis
qoy, chaytaqmi creeni k’ancharichiwaqniy k’anchayman hina. Yupaypa
akllasqa Diospa kamachikuyninkunapi hap’isqa kaspanku, kay pachaqa aguantananmi chay yupay hunt’akunankama. Kunanqa, llapan chinkasqa desgraciadokuna yanqalla chayman haykunku. Chayraykun necesitakun unay tiempo askha runakunaq mana qosqankuta hunt’anan, hinallataq Diosqa qhawarichiwan ñawpaqmantaraq destinasqakunapaq, umalliqninkupaqpas tukuy imata ruwasqanmanta. J.-C. kamachikuyninqa wiñaypaqmi hinallataq sacerdote kayninpas; hinaspapas huk reinota, kamachisqakunatapas qoymi, hanaq pacha atiyninmi runata mana imamanta aysarqan, yachaynintaq kamachin mana mayqenpas payta reqsikunanku pisiyanankama
umalliqninkuta hinaspa wiñaypaq cortenta ruwanankupaq. Chayraykun akllasqa runakunallaman kay pachaqa manu kashan, paykunapaq kamasqa kasqanrayku. Yapamantan pisilla kayninkuman, hinallataq askha qhellichasqakunamanpas, manaraq tukusqanmanta manu kashan.
Ichaqa runaqa huchallikurqanmi, Jesucristoq saksasqa kayninmi mana qonqanapaq hinaña kapun.
Tukuchanapaqtaq, Taytay, runaqa huchallikun, mana kasukusqanwantaq llapa llakisqa mirayninkunata p’enqayman aysarqan, kamaqninpa churasqan amenazata, kamachikuytapas qatikuspa. Llapallaykutam huk ñakayllapi qataykuwarqaku hinaspam huk uku ukuman wischuykuwarqaku. Kaymi waqayninchikpa paqarimuynin, tukuy desgracianchikkunapa paqarimuynin. Chaymanta pachan Kacharichiqpa kusikuyninqa mana saqey atina kapurqan; manataq paypa chawpichakuynin yanapaqninchisman hamunmanchu karqan chayqa, wiñaypaq chinkachisqanchisqa mana qispiy atina karqan. Ichaqa sapa kutilla munasqanchiswanmi sonqonta tiyaykachisun,
Diospa sincero hinaspa permanente, ruwawananchispaq, kusichiwananchispaqpas. Payqa manan wiñaypaq chinkachisqanchista ñak’ariyta atinmanchu, allin kaynintaqmi mast’ariwanchis huk yanapakuq makinta, chaymi uchku ukhupi takyachiwanchis, manataqmi chayman urmananchispaqchu. ¡Ima predileccióntaq favorninchispi!
Angelpa huchanwan runaq huchanwan hukniray kaynin. Llapa runakunata qespichinanpaq Diospa tukuy sonqonwan wiñaypaq munaynin.
Rikurqanim, niwarqa, angelpa hinaspa chay runapa hatariyninta. Chaykunatan balanzaman churarqani, hinaspan yuyaychasqaypi huknirayta juzgarqani. Runapa ladunmantaqa, millay kaymanta aswan pisi kallpa kayta, llakikuyta ima rikurqani. De
angelpa ladonpi, aswanpas, ch’uya millay kayta, mana aguantay atina hatunchakuyta rikurqani, hinaspan sonqoypi nirqani: kay iskay kamasqakunaqa manan kaqlla destinotachu pasananku. Hatariq angelta chinkachisun, huchayoq runata qespichisun, merecesqan wañuymanta kacharichisun, pisi kallpa kaynintataq kutichipusun chanin kayninchisman debesqanmanta saksachikuspa; chaypi tarinqa derechonkunata hinallataq khuyapayakuyninchistapas. Chayraykun runaman tukupuy rato hap’isqa karqan, runataq huchayoqña karqan chaypas, chaywanmi ñawpaqmantaña destinasqa karqan chay prevaricador angelpa tiyananta hunt’ananpaq...
Chayraykun ancha llulla, huk kutitawan hinallataq k’amikuy, Diosmi kamaqninpa huchanpa, desgracianpa kamaqnin kasqanmanta rimay, mana imamanta horqosqa kasqanrayku wiñaypaq kusichinanpaqlla, wiñaypaq kayninpi rikusqayman hina munay, mana hukniray kayta atiq, mana munay millay ruwayta atiq. Yayay, kay wiñaypaq munayninwanmi Diosqa kay pachata kacharichirqan chay hina hatun gastowan, hinallataq tukuy atisqanman hina ruwan runata payman aysananpaq; huchankunata pampachay, aprovechaypas chay
hark'akuna paypa contranpi, qespikuyta tarinanpaq.... Aswanta runa paypaq qatipasqan ñanmanta karunchakuqtinqa, aswanmi wiñaypaq chinkachiyninman churakun, aswantataqmi divina khuyapayakuyqa hinalla kashan qespichinanpaq wiñaypaq munayninta allichaspa, J.-C.-q yawarninta munakuynintawan ruwaspa.
Kay derecho hinallataq wiñaypaq munayqa mast’arikunmi llapa kamasqakunaman, hinaspapas tukuy sonqonwanmi munan llapanchis qespichisqa kananchista, imaynan Dios rikuchinqa chay p’unchaypi, maypachachus chaninchanqa providencianta, hinallataq sapanka runawan astawanqa ruwayninta, paypa k’amiyninta pantachinanpaq awqakuna; chaymi mana atiykuchu
(206-210) nisqa.
aswan allinta ruway, Taytay; kay chanin wiñaypaq munayman saqekunanchismantaqa, manan suyakuyninchista engañanmanchu. Kaytan J.-C. rikuchiwarqan huk onqoypi maypichus rikurqani llapa peligrokunata hinallataq llapa manchakuykunata huk ñak’ariymanta, chaypin supayqa tukuy atiyninta ruwarqan mana confianzaman, hukmanyayman, hukmanyaymanpas wikch’uwananpaq.
Kay sincera y permanente munaypi kashaspanchis llapa runakunata qespichinapaq, chaymantan J.-C. anchata rimapayawarqan, necesariopunin, Taytay, niykichismi imapas aswanta huk p’unchay sinchita atacasqa kananta.
Diosqa manan yachachiwanchu kay wiñaypaq munayninpa consecuencianrayku runata kamasqanmanta, kacharichisqa kasqanmantawan; ichaqa niwantaqmi paywan aswan hatun huchasapakunaman kutirinankupaq graciakunata qosqanmanta, kikin idolo yupaychaqkunamanpas atiyniyoq qespikuy ñankunata qosqanmanta. Kikin idolo yupaychaqkunamanmi nini, tukuy kaykunaqa pisillatam sut’inchana.
Razonpa antorchanmanta hawa, allinmanta mana allinmanta yachaymanta, derecho naturalmanta, pisi rimayllapi, hayk’a extraordinario mediokunataq mana empleanchu chaykunata pay kikinman waqyananpaq, chaytataq kay pacha qallariymantapacha? Mayqin suyupichus kay pachaq mana Puka Lamar-qochaq pasasqan t’oqyayninta, intiq t’oqyayninta haykurqanchu
hap’isqa, Jerico perqakuna thuñisqa, hinallataq askha huk musphanakuna huk Moisespa, huk Josue hinallataq chay reqsisqa kamachikuyninkuna akllasqa runakunaq mana iñiq llaqtakunaq chawpinpi churasqa hinalla karqanku yachayta qonankupaqlla cheqaq Dios? ¿Manachu universo t’oqyamurqan
¿Egiptota, Asiriata, kay pachapi askha suyukunatapas maqachisqanmanta, kay kikin runakunarayku, paykunatan chhayna especialta amacharqan? (1).
(1) Corripuit pro eis reges nisqa. (Sal. 104; 14).
Maypitaq mana uyarirqanchischu Salomonpa yupaychana wasinmanta, chaymi pasarqan, allin razonwan, kay pachaq ñawpaq kaq musphayninrayku, hinallataq askha huk reqsisqa monumentokunamanta, askha llamativo hinallataq llapa runaq qayllanpi hechokunamanta, chaykunan ñawpaqpi karqan mitología nisqa cuentokunatapas, chaykunan ¿yaqa llapanpiqa chaykunamanta crudo imitacionkunallachu kanku?...
mosoq, ñawpa rimanakuyman hina? ¿Imanasqataq inti chinkaykurqa? ¿Imanasqataq allpa pacha kuyurirqa? ¿Imanasqataq J.-C. wañukuptin yupaychana wasipa velonqa hawanmanta urayman llikisqa karqa? ¿Imanasqataq hanaq pachapas kay pachapas, angelkunapas wañusqakunapas huñunakurqaku dios kayninta willanankupaq hinaspa qawachinankupaq, llapanmanta aswantaqa kawsarimpusqanmanta admirakuypaq kaqkunawan? ¿Imanasqataq, kamachisqanwan, Apostolninkunapa kunkanqa kay pachapa huknin puntanmanta huk puntakama uyarikurqa, chaynapi mana uyariq nacionpas? Chaymi askha pruebakuna Diospa munaynin general, ichaqa sincera y permanente nisqamanta, llapa runakunaq qespikuyninpaq, mana ima excepción nisqawan (1). Ichaqa manan chayllachu, gracias generales nisqakunamanmi hukllawakun gracias particulares nisqakunaman, aswan allinta sapan runakunaq qespikuyninta ruwananpaq.
1) Kay kamachikuymantaqa facilmi nisunman, imaynan idolo yupaychaqkunaqa mana pampachay atina karqanku cheqaq Diospa religionninta mana reqsisqankumanta, chay admirakuypaq kaqkunapi, chaykunan karqan judio runakuna ukhupi rikuchiywan kuska; hinallataq imaynan kay llaqtaqa mana pampachay atina karqan hinallataq kunankamapas mana reqsisqanmanta Mesiastan J.-C runapi, piqpa aswan mana atipay atina milagrokunan testifikarqan divina misionta; chay hinallataqmi llapa cristiano sectakunapas mana pampachay atina kanku cheqaq Iglesiata mana reqsisqankumanta, maymantachus llapanku lloqsimurqanku, manataqmi mayqenmantapas lloqsimurqankuchu, llapan t’aqanakuymanta ñawpaq kasqanrayku, Bossuetpa nisqan hina; tukukuypiqa, divinidadpa llapa kayninkunata apakuq, llapan wakinkunata mana churaspa. Kaypi hinaqa, llapanpi rimaspaqa, Providenciaqa chaninchasqañan kay pachapi llapa llaqtakunamanta.
cheqaq kaqta yachananpaq, qatikunanpaq ima mediokunayoq kananmanta; hinallataqmi Diosmanta aswan pisi especial graciakunamanta, paymanta correspondenciakunamantapas, mana allinmanta karunchakunankupaq, allin ruwaykunata ruwanankupaqpas. Ima temakunan yuyaymananankupaq mana cheqaq Iglesiaq sinqanpi kawsakuy kusikuyniyoqkunapaq; chaypi nacespa mana chaypi tiyaqkunapaq, vocacionninkuman hina! Kayqa karumanmi qhawarikun llaqtakunapaqpas sapan runakunapaqpas.
Llapa runakunaman Diospa qosqan qespichinapaq ñan. Solicitud de los Ángeles Guardianes nisqa.
Sapa runaq wiksayakusqanmantapachan en particular, hinallataq mana ima excepciónniyoq, Dios, mana contentochu yanapayninta willananpaq almaman hinallataq cuerpoman hukllachasqa, imaynan obligasqa karqan ch’uya allin kaywan ruwananpaq, hinallataq independientemente presciencianmanta, delegado huknin angelnin kay mosoq kamasqata cuidananpaq, waqaychananpaqpas (chayqa ch’aqwanqakun reprobadokunamanta) paganokunaqa manan chaymanta qarqosqachu kanku. Allin angelninkuqa especialmenten encargasqa kanku tukuy atisqankuwan paykunata disposenankupaq revelacionpa k’anchayninkunata chaskinankupaq; chaymi chaypaqmi mana sayk’uspa llank’anku. Diospi rikuni mana kay tutela angelkunaq yanapayninwanqa mana tukukuq aswan almakuna chinkapunman karqan hinaspa...
mana judío runakuna ukhupi cuerpokunamanta. ¿Imatan mana ruwankuchu cheqaq Diosta, kamachikuy simintawan yachanankupaq? Paykunaqa manaraq naceshaqtinku, nacesqanku qhepamanpas, tukuy kawsayninkupi, wañusqanku qhepamanpas cuidanku, mana kusisqa kaqtinqa.
Almaqa cuerpowan t’aqakusqanman hina usqhayllan hukllachakun. Chaywan hukllawakuspanmi venakunata, arteriakunata, aychakunata, asichikuykunata kuyuchin; Pay
(211-215)
nisqa.
tukukuypiqa chay ancha chaniyuq q’uñi kayta apamun, maypichus sapan kawsayqa, .
sensitivo hinallataq espiritual, Dios kamachinankama kay cargomanta lloqsinanpaq; hinallataqmi allin angelninpas encargakun payman willananpaq hinaspa tukuy imata aprovechananpaq peligrokunata qarqonanpaq hinaspa allin wañuyta qonanpaq, pay hina
paypa atiyninpi kashan. Payqa k’anchayninkunatan yapan, chaywanmi disposicionninkunata yapan; chaymi payman yuyaychakun iñiy, suyakuy, munakuy sientekuykunata; paytan kallpachan kawsayninta sacrificakunanpaq, wañuyninta Diosninpa wañuyninwan hukllachaspa. Chay ratokuna ancha chaniyoq kasqanmanta rikuspanmi tukuy imata aprovechan kay qhepa pasajepaq disponenanpaq; chanin runaq almantataq cuerpomanta t’aqasqa kaqtinqa, Diospa tribunalninman pusarin, chay qhepaman Hanaq pachaman otaq Purgatorioman pusananpaq, sentencianpa tenorninman hina, juezninpa sentencianman hina.
Purgatoriopiqa watukamuspanmi consolan, sapa kutim kallpanchakun imapas ñakariyninkunata pisiyachinanpaq utaq pisiyachinanpaq hinaspa kacharichisqa kasqan ratota utqaylla ruwananpaq. Tukuyninpiqa, kay rato chayamuptin, kusikuywan apakun chay ...
Hanaq pachaman pusanku, chaypin aswan hunt’asqa munakuywan munanakunku .
Qhapaqchasqa almamanta rimaspaqa, Yayay, ah! ¡huk ruwaymi! ima nanaymi tutelador angelninpaq, payta rikuspa, tukuy kallpachakusqanwanpas,
wañuq huchapi Diospa ñawpaqenpi rikhurimunanpaq!... ¡Pitaq qanpaq situacionninta pintanman! Karumanta chaykama qatin; payqa khatatataspalla uyarin
sentencia, chaymi huchachan, chay qhepamantaq mana munaspa supaykunaq atiyninman saqepun. Juzgasunmanmi ima qolqetachus pagasqanmanta, yuyarisunmanmi kay desgraciado unanchata anchata munakusqanmanta, pantasqaña kashaspapas, mana agradecekuqña kashaqtinpas; maynatataq wiñay kusikuyninmanta, tukuy imamantapas llakikurqa
ruwasqaña karqan paypaq chayta chaskinanpaq! Payqa karqan aswan allin, aswan llamp’u sonqo, aswan sonqoyoq amigonkunamanta, otaq aswan allinta nisunman manan kanchu chhayna kallpayoq k’askakuy, nitaq qharikuna ukhupi chhayna amistadpas.... Ima llakikuy chaymanta, ima llik’ikuy
wiñaypaq chaymanta t’aqasqa rikukunanpaq!... Hanaq pachaman riqsichiyta ancha munasqan infiernoman aysasqata rikuspa!
Diosmi, paymanta, Yayayqa pesapakuspa chayman huchachan, rikunitaqmi, kamasqanta qespichiyta tukuy sonqowan munasqanpi, manchay posición kasqanmanta, wiñaypaq chiqninanpaq obligasqa kasqan, ‘pay’ nisqa almata muchuchinanpaqpas anchata munakuspa premiayta munarqan; rikukunanpaq obligasqa kasqanmanta, mana hark’ay atina juezpa ruwayninta ruwananpaq, maypichus taytanpa, amigonpa ruwayninllata ruwayta munarqan.... ¡Ah! Taytay, rumiyasqa huchasapakuna hamut’aqtinkuqa, manan ninichu ima qolqetachus paykunaman wiñaypaq t’aqanakunankupaq Diosninkumanta; ichaqa nini sichus entienderqanku ima qolqetachus Diospas chhaynata saqenanpaq
unanchata hinaspa wiñaypaq karunchakunaypaq, atrevikuni creeyta mana atisqankuta munakuyta, agradecekusqankurayku aswanta interesakusqankurayku, hinaspa paykuna
munanman ayqekuy sasachakuyta hap’iyta payta mana huchachananpaq: chay hina hatun nanaymi, sichus huk Diospa kusikuynin kanman chayqa
llakisqa kaspanmi llakisqa kanman huchasapa runa kikinpaq preparakusqan destinowan. ¿Ichapas kay desgraciado runa consentinman chayman churananpaq, hinaspa tarikunmanchu aswan yana almawan, aswan sinchi sonqowan, aswan mana sensitivowan, aswan desnaturalizasqawan,
monstruo suficiente, ingratitud kaykama apananpaq? Cheqaqtapunin Yayay, chay cosaqa manan entiendenapaq hinachu rikch’awan.
Mana bautizakuspa wañuq huch’uy wawakunamanta rimaspaqa, mayninpiqa mamanpa wiksanpipas wañuqkunamantaqa, Diosmi willawarqan paykunawan rimasqanmanta,
manaraq wañuchkaspanku, yuyaysapa unanchakuna, runakuna, ñawpaqninpi rikurimunankumanta yuyay. Allin angelninkuqa almankuta pusanku limbo nisqaman, chaypin saqepunku, misionninku tukusqaña. Chhaynapin paganokunaq huch’uy wawankunawanpas, paykunapas chay destinollatan pasananku, chaymantan rimarisunchis rantinpi. Wañuq pesapakuq huchasapakunamanta imamanta rimaspaqa, rikuni, Yayay, kay munakuywan wiñaypaq munayninpi, Dios khuyapayakuyninta rikuchinanpaq sinchi munayninta, Kacharichiqninkuq mana tukukuq méritonkunata paykunaman hich’aykuspan....
Jesuspa sonqonpa qespichisqa kananchispaq sinchi munaynin.
¡Ah! Taytay, precisamente kay voluntadmi determinasqa kusichinankupaq, huk voluntad ñawpaq ima decretomanta, kunanqa paykunata kallpachan, ancha persistenciawan, vivacidadwan hinaspa intereswan, pampachanankupaq! Paymi
pichus kutichirqan sumaq sonqo Qespichiqninchisman nanay pasionninta ancha allinpaq, chaymi mana pacienciayoq wiñarqan, sichus pipas chayta ninman chayqa, mamanpa wiksanpi, hinaspan tukuy kawsayninpi suspiran kay ancha chaniyoq rato qhepaman. Chayqa karqan runakunaq qespichiyninta, huchasapakunaq allipunachiyta tariyta sinchi munaymi, chaykunaqa, nisqaykichis hina,
hatun kallpakunawan phawarichirqan, chaymi sasa qatipananpaq, chay
qayna kutipin Jerusalén llaqtaman rirqan qhepa kaq Pascua fiestanta ruwananpaq; k’arak phiñakuyninmi raphrakunata qorqan, purinanmantaqa phalaqmi. Chay hinatan, Yayay, hatun efectonkuna, kusikuy consecuenciakuna kay sinchi wiñaypaq munaypa, kay sonqomanta, sinchi munayninpa, Diospa llapa runakunata qespichinanpaq; munay mayqin, .
nisqallayman hina, ñawpaqmi
(216-220)
nisqa.
sapa decretoman, sapa previsionmanpas (sichus ichaqa, Diospi ima clase anterioridadtapas admitisunman chayqa), chaytaqmi ima ratopipas cambianan, manataqmi hayk’aqpas cambianmanchu, kikin Dios hina mana cambiaq kasqanrayku. Chayqa ima
niyta munan kay términos permanente, fijo, decidido voluntad, chaytan askha kutita yapamanta rimarqani, chaytan yapamanta hap’isunchis, chay pantayrayku, chaymi huk p’unchay kay wiñaypaq constante disposición otaq Diospa munayninta atipanan. Ichaqa kutisun Simi runaman tukupuyninman, chaymi necesario kapun sapankanchispa qespichisqa kananchispaq, común Yayanchispa huchanwan; paqarinpaqmi kanqa.
II RAKI.
SIMPI IMAYNA RUWAYMANTA, IMAYNA RUWAYKUNAMANTA.
Santísima Virgenpa Hermanaman rikhuriynin.
Qallarinaymi, Taytay, qayna tuta imachus pasawasqanmanta willaspaymi, imakunachus ocupawasunman chay ocasión nisqapi, Simi runaman tukupusqanpa consecuenciankunatan niyta munani. Mana puñuyman kutiyta atisqayta rikuspa
rikchariruspaymi yuyaymanayta qallaykurqani materiapa ordenninpi, chaytam qatipakunanchik. Qunqayllamantam qawanaypaq hina karqa, wakintapas
yuyaypa ñawin, mana imatapas niyta munaspaqa, aswan sumaq, hatun sayayniyoq kamasqa. Payqa sumaq sonqowan qhawariwarqan, ichaqa huk laya pisi k’amiyta ruwawarqan: “¡Hey ima! mi
ususiy, niwarqan, runaman tukupuypa hatun pakasqa yachayninmantan rimanki, ¿manachu imatapas ninki, manachu ima qelqasqapas kanqa” paymanta pichus kay mana rimay atina prodigio ruwakurqan? ¿manachu imatapas niwankichischu, pitaq kani graciakunaq canalnin, hanaq pachaq munayninpa órganonpas? Confundisqa hinaspa ancha nanasqa karqani kay k’amiywan, kallpanwan justiciawan sienterqani, mana kasunaypaq condicionpi kashaspay. Kikiypiqa anchatam rimayta munarqani, ichaqa manam imatapas chaypaq hinaqa niyta atirqanichu: yuyayniykunaqa ancha pisi kallpayuqmi karqa, llumpay pantasqataqmi karqa. Chaymi ladoman churakurqani
Hanaq pacha yanapawananpaq hamunanta suyanaypaq, ancha encantasqataqmi kani allin Mamayta kasunaypaq, mañakuspayki qhepa ratopi Diospa yuyaychawasqanmanta qelqanaykipaq.
Mariaq hatun kaynin hinaspa privilegionkuna, orden común nisqamanta t’aqasqa.
Qallariypiqa, taytay, yuyaykurqanin kay atiyniyoq reypa uyanta rikusqaytaraq, qori muyuwan muyurisqa, chaymi señalarqan unay tiemponta, chaypin kashan
makinmanta lloqsimunan llapa kawsaqkunaq huñunakuynin. Intimanta aswan k’anchariq warmi, llapanku llimp’i llimp’i llimp’i llimp’i, hatun kaywan, qhawashasqa
payqa llapan ñawikuna. Chayllam entienderqani chay mana tupachiy atina doncella runaman tikrakuq Simita wachakunanmanta. Kay sumaq unanchaqa, .
wakinkuna hina, qori muyupi churasqa, chaypin alto kaq
gloria Reypa hatun kaynin; ichaqa rikurqanin hukkunamanta aswan hatun hoqarisqa kashaqta, hinaspan rikch’akurqan, kay kikin hoqarisqa kasqanwan, común ordenmanta lloqsimuq, hinallataq yaqa mana ima parteyoq kashaqta wakin qharikunapi, chayraykun mana chaypichu karqan yupay Adanpa wawankuna: kaytan entienderqani kay hoqarisqa kasqanwan, chaymi paytaqa ancha admirakuypaq ruwarqan.
Tukuyninpiqa, Taytay, rikurqani hunt’asqata regalokunawan, privilegiokunawan ima, chaykunamantan kinsa divina personakunaman rikch’akuyqa ñoqapaqqa ñawpaq kaq hinallataq principal hina karqan. Wiñay Yayaqa reqsinmi munakusqan ususinrayku, paymi mana ima ch’uya kayninta chinkachispa, tiempowan, wiñaypaq paqarichiq runata paqarichimurqan. Churiqa reqsinmi mamanrayku, paymi kay pacha kawsayta qosqan qhepaman, llapa llank’aykunata, llapa ñak’ariykunata ima rakinakurqan. Santo Espirituqa reqsinmi yupaychana wasinrayku, munasqa qosanraykupas, payqa ninallanwanmi rupharqan, mana hayk’aqpas ima hark’ayta apamuspa graciankunaman nitaq ch’uya munakuyninmanpas.
Chhaynapin, Yayaq ususin, Churiq maman, paykunata hukllachaq Santo Espirituq qosan, Mariaqa Yayamanmi rikch’akun wawayoq kayninpi; wañuq kawsayninpi ñak’ariykunapiqa Churimanmi rikch’akun; payqa Santo Espiritumanmi rikch’akun munakuyninpi. Kimsantin runakunamanta sapakamam kusikunku kikinpi coronaspa sumaq kayninkunawan sumaqchasqa kasqanmanta. ¡Ima hatunchaymi! ima alturataq! ima dignidadtaq! Atisunmanchu
imatapas astawan niy? ¿Atinmanchu huk unancha aswan altoman wichayta? ¿Divinidadman aswan qayllallapichu asuykunman? Ichaqa, Taytaymi, chay sublime ranki, chaymi divina Maman J.-C.
Paypa mana imawanpas qhillichasqa wiksayakuynin.
Hinaqtinmi uyarirqani huk kunkata Diosmanta hamuspa, chaymi niwarqan: Llapaykichismi sumaqllaña kankichis, munakusqay, manan ima qhellipas kanchu... Mayna sumaqmi purisqaykikuna, kamachikuqpa ususin ! Admirakuypaq simikuna, chaytaq, paykunamanta chaskisqay yachayman hina, Diospa mamanlla, Takikunaq cheqaq esposanman, tupanman. Ima hukmantapas rimaptiyqa
kamasqa, Jesucristo kaymanta niwarqan, allintan niyta atiyman: Sumaqmi kanki, munakusqay, manan ima qhellipas qanpiqa kanchu; ichaqa manan niyta atiymanchu: Allin sumaqmi kanki. Kay simikunaqa aswan hatun significadoyoqmi, manataqmi atinchu
kuyasqay par excelenciamanlla aplicay. Niyta munanku manan hayk’aqpas karqanchu nitaqmi hayk’aqpas kanqachu huk mancha paypi... Hinaspa rikurqani, kay alabaypa significacionninwan, chaylla kasqanmanta
(221-225)
nisqa.
Diospa maman, paymanmi chay hina hatun ch’uya kay waqaychasqa karqan. Mana ima qhelliyoq wiksallikusqanpin rikurqani ch'uya, sumaq rikch'ayniyoq kasqanta.
Adanpa wawankunaq masamanta t’aqasqa. Entendirqanitaqmi kay eulogiowan, Ancha Ch’uya Trinidadpa qosqanwan, purisqaykiqa sumaqmi, ¡Oh kamachikuqpa ususin! kayqa niyta munan, kay saminchasqa Virgenpa llapa ukhun, hawapi ruwayninpas, Diospa ñawinpi, tukuy kawsayninpi ima, kusichiqpuni kasqanmanta. Rikurqanim hinaspa rikuni kay chuya unanchaqa sapa kutim kutirqa kikinman chaypi yuyaymanananpaq Diospa hatun kayninkunata, kusisqa chinkananpaq mana tukukuq huntasqa kayninkunapi yuyaymanaypi, humilde kayninwan kutichimunanpaq tukuy ima allin kaqta ukunpi kaqta, hinaspa mana samaspa ruphachiy aswan ch’uya munakuyninpa ninanwan .
Mariaq runa kaynin Jesucristoq ch’uya runa kayninpaq ruwasqa. Jesucristoman hoqarisqa kaynin, hunt’asqa rikch’akuyninpas.
Mana imapipas mamata Churiwan tupachiyta munaspa, chayqa kanmanmi idolo yupaychaypas, k’amikuypas, k’ancharichiwaqniy k’anchaypin rikuni Mariaq ch’uya runa kaynin J.-C. runaq kayninrayku ruwasqa kasqanmanta, munasqa runa kayqa chaytan chaskikun
runaq qespichiyninpaqmi karqan; chaymi, Yayay, chay hukqa ancha pantasqa kanman kaymanta tukupayqa, chayraykun J.-C. mana llapanpa Qespichiqchu kanman nispa
qharikuna, allin kayninraykulla, kacharichisqa kayninraykulla Mariaqa qallariy qhellimanta kacharichisqa, askha favorkunawan hunt’asqa kasqanrayku;
imaynan kikin allin kayninkuraykun llapa runa mayllasqa, mosoqmanta paqarimusqa ima. Chaymi payllawanqa tukuy imapas tupan. Mariaqa manan pisichu llapan wakinkunamantaqa kikin churinman manukun, J.-C.taqmi kay yuyaypiqa kikin mamanpa qespichiq, kacharichiq, imaynan payqa Qespichiq hinallataq
Llapa wakin runakunata kacharichiq. Graciankunaq hich’akuyninqa hukkunamanmi dirigisqa karqan, chaykunata chaskinapaq, apachinapaq hina canalta wakichisqan qhepaman. Hinallataq, Taytay, J.-Cpa ch’uya runa kaynin qhepaman, mamanpa kaqninqa aswan chaninmi karqan, kanqapunitaqmi qhawariyninta allichanapaq
chay adorable Trinidad nisqa.
Manan, huk kutitawan, Dios hark’achunchu chayta niyta munani, chay privilegiokunawan, chaykunan payta karuman wicharichin llapanmanta
huk kamasqakuna, kay mana tupachiy atina Virgenqa hayk’aqllapas chayayta atinmanmi mana entiendey atina Trinidadpa aswan hatun kayninman. Manan, Taytay, ñoqaqa, Diosman gracias, karun kashani huk pantaymanta, chay pantaymantan k’amiwanchis mana imaraykupas k’amiwanchis herejía.... Mariaqa manan hayk’aqpas hunt’asqata entiendeyta atinqachu hanaq pachamanta, payqa kay Hatun Kaymanta dependeq tukusqa kamasqa kasqanrayku. Tukuy ima nisqaypas, ruwasqaypas, Yayay (no offense to the
Iglesiaq awqankuna, paypa awqankuna), chaymi Mariaqa angelkunamanta runakunamantapas aswan hatunchasqa kasqan, chaymi mana mayqen kamasqapas hayk’aqpas entiendeyta atinqachu, hinallataq aswan hatun santokunapas, ñawpaq kaq canalkuna hina , .
sapa kutinmi hatunchanqaku reinanku hinallataq mana entiendey atina kamachikuqninku hina.
Rikuni mana ima qhelliyoq wiksallikusqanmantapacha yachaywan, yuyaywan ima dotasqa kasqanmanta; payqa reqsirqanmi qelqaqninta, hatun diseñonkunatapas (1).
(1) Achka qillqaqkunam chayta yuyaymanaspanku qillqarqaku; pipas ninmanraqmi aswan allin teólogo runakunaq sientekuynin kasqanmanta. Hukkunamantapas qhaway Tratado sobre la verdadera devoción a María , Boudonpa ruwasqan.
Payqa espiritupi qonqorikurqanmi Ancha Ch’uya Trinidadta yupaychananpaq; kay ñawpaq yupaychaypas, yupaychaypas, llapan aswan heroico hinallataq meritorio ruwaykunata atiparqan, huk santokunaq Diospaq ruwasqankumanta. Chaymantapachan paykunata atiparqan, imaynan paykunamanta aswan hatunchasqa karqan prerogativankunawan, maymanchus risqanpa eminencianwan ima. Ima ancha rikchakuymi
con J.-C. aunque! Chayraykun payqa aswan allin contorno karqan adorable runanmanta. ¡Ah! Taytay, ¿atisunmanchu chhayna unanchata munakusunman, astawanqa yachaspa munakuyninta ñoqanchispaq! ¿Atisunmanchu paypi llumpay confiayta, wawanpi atiyniyoq kayninta yachaspa, allinninchista ruway munasqanmantapas? Paymi mamanchik, chaymi tukuy imata riman, ñuqanchikpas wawankunam kananchik; chhayna kachun, tukuy imapas allinmi kanqa.
Simi runaman tukupuy. Jesucristoq cuerponpa formakuynin. Paypa mana pantaq kaynin.
Kay runayasqa Simipa mamanman kay yupaychay tukukuptin, rimarisunchik
kunanqa kay munay Simi runaman tukupusqanmanta. Yayay, willasqaykichikmi Diospa willawasqanta, mana ima ruwaytapas qatipakuspay, mana pay kikinpa qatikusqanman hinachu. Kay hatun pakasqa yachayta ch’uya wiksanpi llank’achinapaq pacha chayamuqtinmi, chaypachan Trinidadqa munakuyninta sumaq sonqo kaynintawan hich’arqan Adanpa huchayoq wawankunaman, chay hina unayta kacharichiyninkuta hunt’ananpaq prometesqa hinaspa rikch’anachiy hina. Yayaqa runakunamanmi kuyakuyninta willarqa, kikin Churinta quspan. Churiqa munakuynintan paykunaman willarqan, runaman tukuspa, suyasqa inmolationwan qespichikuyninkuman qokuspa. Santo Espirituqa paykunamanmi munakuyninta willarqan kay hatun pakasqa yachayta llank’achispa. Hinaspa qhawariychis, Yayay, imatan Dios rikuchiwan kay pakasqa operacionmanta, kay hunt’asqa obra maestra Divinidadmanta,
Simi runaman tukupuynin. Mariaqa pisillatan consentimientota qosqa
(226-230)
nisqa.
Hanaq pachamanta kachasqa runaq munaynin yuyaykusqan, Santo Espiritu wiksanpi J.-C. divina Qespichiqninchispa adorable cuerponta, ch’uya runa kaynintawan formasqanmanta, rikuni kay divino cuerpon paypi formasqa kasqanmanta, manan kay sustancia destinasqamantachu , huk warmikunapi, orden naturalman hina wiksallisqa cuerpokuna formakunanpaq, ichaqa aswan ch’uya sustanciamanta, otaq aswan allinta nisunman kay Inmaculada Virgenpa aswan ch’uya yawarninmanta, llapanmanta aswan hatun sonqonta kawsachiq, chaypitaq ruphaynin sumaq kaqta waqaychaq hanaq pacha munakuy nina.
Ichaqa, payqa cheqaq natural aychan karqan, cheqaq runaq cuerpon, manan imapas faltarqanchu ñawpaq runaq cuerponman Diospa churasqanmanta, manan imapas runa kayta hunt’aqkunamantapas. Kay cuerpo, chayna
milagrowan huk Virgenpa cuerponpi formasqa, manan qatiparqanchu formación naturalpa gradacionninta, chaymi necesitan huk tiempota órganokuna wiñananpaq; ichaqa rikuni, ñawpaq ratomantapacha, huch’uyña kashaspapas, mana reparay atinaña kaqtinpas, llapanpi, hunt’asqatataq llapa chaki-kachankunapi, aychachankunapi, venankunapi, paypaq formasqa kashasqanmanta
yawar, arteriakuna, wiksakuna; llapan ukhupi hawapipas organizacionninmi tanqasqa karqan hunt’asqa kayninman, hinaspan dispuesto karqan ch’uya hinallataq hanaq pacha almanpa llank’ayninta chaskinanpaq... Payqa manan uñayoqchu karqan, manan chukchayoqchu karqan manataqmi necesitasqanman hinachu formasqa karqan, chay circunstanciapaq. , kay hunt’asqa kay huk Diospa ruwayninmanta.
Paypiqa tukuy imapas hunt’asqapunin karqan, aychapipas, wiñayllan necesitakurqan kay divina cuerpoq llapanpi (1).
1) Manaraqmi Natividad Hermanallachu kay yuyaypi kachkan; askha doctorkuna, Iglesiamanta taytakuna ima pay hina yuyaykurqanku. Kay puntomantan citasaq San Bazileq kikin expresionninkunata kay Evangelio simikunamanta. Quod in ea natum est (Matemáticas 1, 20): Hinc aptissimè liquet, mana secundùm comunem carnis indolem dúo fuisse constitución... Estatim enim quod concepto est carne perfecto fut, mana sapa intervalla paulatim formato, uti verba ostendent. (De humana, Christi miray ac nativate; Serm. 25.)
J.-C.pa almanta kamasqan Paypa hunt’asqa kayninkuna. Unión hipostática nisqa. Dios-runa.
Chay kikin ratullapi (imaraykuchus kay cuerpopaq huk ratu ñawpaqmantaraq kashasqanmanta admitisunman chayqa, razonpa ratullanmi kanman), kaq ratollapi, samaywan, otaq tukuy munayninpa ruruchiq ruwayninwan, atiyniyoq , Santo Trinidadqa mana imamantan horqomurqan kunankama aswan sumaq, aswan ch’uya almata, hayk’aqpas kanmanchu. Kay sumaq ch’uya alma, pisilla kamasqa, qelqaqninpa makinmanta lloqsimuq, allinta hukllachasqa kashan chaypaq destinasqa cuerpowan; qonqayllamantataq, huk kutillapi ruwaywan, Wiñay Simiq dios kaynin chayta hukllachan
kay iskay sustanciakunaman qayllaykusqa, manaña paykunamanta t’aqakuyta atisqanmanta. Kay chiqap hipostatico unionqa, escuelapa término nisqanman hinaqa, aswan qayllaraqmi kachkan cuerpomanta almamanta, mana rakinakuq kasqanrayku, ñawpaq kaqñataqmi rakisqa kanman: chaymi mana pipas, J.-C. nisqapi, rakinakuyta atinchu runaqa Diosmanta, nitaq Diosqa runamanta. Kaytan sutichanku runaman tukuq Simi, Dios-runa otaq Dios-runa, cheqaq Teander; huk rimayllapi, Yayay, kay iskay divina hinallataq runa naturalezakuna ancha qayllallapin kashanku
hukllachasqa, J.-C., hanaq pacha Qespichiqninchispi huklla runallata ruwanankupaq.
Runa-Diosta Yayanpa ñawpaqenpi uraykachiy. Munakuyninmanta llapa runakunarayku ñak’arinanpaq compromiso ruwasqan. Hanaq pachawan kay pachawan thak kay, hinallataq Qespichiqpa allin kayninpa ancha askha kaynin. Askha runakuna chaymanta abuso ruwasqankuta.
Chay ratollapitaqmi, Yayay, rikurqani Wiñay Yayata, paymi Santo Espirituwan kuska, aychaman tukusqa Siminman kutirirqan, hinaspan payman nirqan, munakuywan qhawarispa: Qanmi kanki allin nacesqa Churiy . munakusqay, wiñay-wiñaymantapachan kusichisqa kani, payllapitaqmi kusikuni. Chaymantataq, hinallataq sapa kuti kaq ratollapi, paywan hukllachasqa Divinidadpa kallpanwan, Runaman tukusqa Simiq ch’uya runa kayninmi hoqarisqa karqan hatun hatun kayman; chaywanpas, runa hina, J.-C. huch’uyyaykukurqan Yayanpa hatun kayninpa ñawpaqenpi, mana imaq ukhunkamapas, nisunman chayqa, espiritupi cheqaqpiwan yupaychananpaq,
sólo homenaje digno de su excelencia de su divina.... Kay Divinidadta hunt’asqa yupaychaq kikin Dios kasqanrayku, kay musphay llank’aypa hatun motivonkunata pasaspa ratifikaspa, obligakurqan runa hina ñak’arinanpaq, runaq hatariyninwan merecesqan nanaykunata, hinaspan qorqan, Dios hina, sapankaman mana tukukuq preciota ñak’ariyninkunamanta .
Noqanchista munakusqanmi wañuy ñak’arinankama, aswan allinqa Diospa chanin kayninta hunt’ananpaq, huk Yayaq munayninman hina ruwaspa, paymi kay chaninpi churarqan runaq kacharichiyninta. Taytay, nispas nin, phiñakuyniykita thasnuy, huchasapakunata pampachay, Adanpa wakcha wawankunata pampachay. Qamqa, Taytay, uywa sacrificiokunataqa mana suficiente víctimas hinam qipancharqanki, manataqmi atiwaqchu atencionniykita allichayta hinaspa qawasqaykipa chuya kayninta takyachiyta; Allin ! Taytay, kaypim kachkani, paykunapa rantinpim presentakuni, hamuni kuyayllapaq munaynikita huntachinaypaq hinaspa sinchi kuyakuynikipa munayninta huntachinaypaq... Kayraykum Taytay, huchasapa runapa rantinpi inklarakuyta munani, pimanmi qam agradecido kanqa qhawarisqaypi.
Sichus huchan mana tukukuq kanman chayqa, manan paymanta pisichu kanman. Hinaptinqa, Taytay, mana huchayoq garantiata maqay; ichaqa ama hina kaspa waqaychay
(231-235)
nisqa.
phiñakuyniykipa huchayoq hinaspa munasqa objeto. Derechoyoqmi kani mañakunaypaq, payrayku wañunaypaq arí nisqayrayku, chaymi inmolation sacrificiota ruwanaypaqlla kay cuerpota churarqani, chaytan qan kikiyki ñoqapaq ruwarqanki. Chaymi pampachay, Yayay, paykunata pampachay! Agradecekuy
runa mirayman, ñuqarayku. Tukuy ruwasqaypa resumenninmi, tukuy ima yawarniypas, kunkaypas uyarichisunaykipaqmi qhepa samayniykama!.... (1) .
(1) Kaypiqa cheqaqtapunin, mana pantani chayqa, Iglesiamanta cheqaq yachachikuymi sut’inchasqa kashan, ortodoxo hinapas. Manachá hayk’aqpas imapas aswan sut’ita, aswan sut’i, aswan kallpawan rimasqachu karqan, huk Ario, huk Apollinaris, huk Nestorius, huk Sabellius, hinallataq J.-C. divinidadpa llapa awqankunaq, hinallataq divina maternidadpa llulla yachachiyninkunaq contranpi saminchasqa Maman. Mana hayk’aqpas aswan allinta rimarqanchu iskaynin sustanciakunaq hukllanakuyninmanta hatun pakasqa yachaypi
Runaman tukupuy, Iñiyninchispa fundamental dogma; hinallataqmi kay huñusqamanta aswan k’ancharisqa juezkunaq willakuyninpas.
Manataqmi yapamanta niyta munanichu kaypi llapa sagrado textokunata citayta mana atiymanchu nispa. Pipas ch’uya librokuna leeyta yachaq chayqa, ñawpaq qhawariyllapin sientekun llapa kay detallekuna chaykunawan anchata mikhuchisqa kasqankuta, chaymi citakuna aswan espaciota hap’inman kikin textomantaqa, imaynan advertirqani hina.
Hinaptinmi Wiñay Yayapa kunkanta uyarirqani: Churiy, niwarqa, tukuy ima mañakusqaykiqa qusqa; imaraykuchus, ¿imatataq mana munakuyta atiymanchu, kasukuyta, huk Diospa dignidadninman, pay kikinta uraykamun, kamasqanpaq garantia kananpaq?... Ah!... Churiy, wiñaypaq munasqay objeto
complacencia, satisfacciónniyki aswan askha: hinallataq, kay satisfacción nisqawan, thak kay ruwasqaña: phiñakuyniyqa thasnusqañan; justiciaypas khuyapayakuyniypas wiñaypaq rimanakuytan ruwarqanku, mediacionniyki qhepaman manaña imatapas mañakunankupaq kasqanrayku... Runaman tukusqa Simi kutichirqan:
¡Yay Taytay, graciasta qoyki! akllasqaykikunaq allinninpaq chhaynata churasqaykirayku; ichaqa, khuyapayakuyniyki chanin kayniykipas hukllanakuyman tukuchirqanku, kusisqa, saksasqa kaqtinkuqa, munakuyniyku, Yayay! manaraqmi kanchu. Sientini llapanta llank’achisqa qharikunapaq huk copioso y superabundante satisfacción procurayta munaspa, Iglesiayta qhapaqyachinaypaq, hinallataq
adornay kay superabundancia graciakunawan, chaykunatan mereceyta munani, manan llapa iñiqmasikunallapaqchu en general, aswanpas gracias especiales sapa almapaq en particular. Gracias ordinarias, gracias extraordinarias, tukukuypiqa llapa qespikuy mediokunan kanqa pasiónniypa, ñak’ariyniypa rurun; paykunaman munakuyniypa efectonkunan kanqa mana tukukuq pukyuta iskaynin pampachayninkuq kusikuyninkuq, wiñay-wiñaypaq aswan askha k’anchariypa, mana hayk’aqpas huk Kacharichiqta necesitankuman karqan chayqa. ¡Yayay, hatunchanaykipaqmi! hinaspa paykunaman munakuyniykita saksachinaykipaq, chay munakuyniykipas, chaytan ñoqaqa kapuwan
munaspaymi paykunapaq achka kacharichiyniypi chayna allin qespikuy mediokunata rantiyta munani...
Hinaspa chaymanta, Taytay, kaypi kachkan J.-C.pa rimasqan:
Chay askha méritokuna qankunaman rikuchisqaymi kanqa askha runakunaq thuñiyninpa, chinkachiyninpa ocasionnin, paykunan, karun chaykunamanta gananankupaq, chaykunata paykuna kikinkuman churaspa, aswan huchayoqlla kanqaku, chay abuso penalwan ruwasqankuwan, imaynan kay kikin askha allin ruwaymi askha runakunaq qespichisqa kayninpaq kanqa. Tukuy imapas dependenqa, ama iskayrayaychu, sapakamapa chay méritokunata imayna servichikusqankumanta.
Kay rumimantam rimarqani Evangelioypi; kay k’uchu hinallataq fundamental rumi, chaymi ruwan llapa kallpanta chay edificioq maypichus utilizakun chayta, niyta munani Iglesiaymanta hinallataq sapanka miembronkunaq qespikuyninmanta. Ichaqa, sichus llank’aqkuna mana chaskinkuchu, manataq wasiman apamuyta munankuchu chayqa, urmaymanmi tukupun, chaymi pimanpas urmaykuqtinqa ñut’un, pimanpas urmaqpa umantapas p’akipun. Ay chay (1), mana haykusqan wasiqa mana pantaspa wayrakunawan urmachisqa, unukunaq hunt’aykusqanwantaq apasqa (2).
Qui ceciderit super lapidem istum confringetur nisqa; super quem vero cederit conterit eum nisqa. (Mat. 21, 44.).
Chaymi huk Diospa allin ruwayninkunaqa ñawpaq kaq paqarimuq, hinallataq runaq llapa allin ruwayninkunaq allin ruwaqllan. J.-C.pa gracianqa ancha allinmi qespikuypaqqa, mana chaywanqa manan suyakunanchischu, mana chaywanqa manan imatapas ruwayta atisunmanchu orden sobrenatural nisqapi, chaymi hanaq pachapaq yupasqa kanman. Nisi Dominus oedificaverit domum, in vanum laboraverunt qui oedificante eam nisqa . Sal. 126, i.) .
Mana allin angelkunaq urmayninpaq, allinkunaq mana saqespa kananpaq imarayku.
Kaytan Yayay, Dios rikuchiwarqan, sonqoman chayaqtataqmi reqsichiwarqan
Simi runaman tukupuynin, runaq kacharichisqa kayninpas. Kunanqa, manaraq religionman, Diospa Churinpa Iglesianmanpas pasashaspaymi, kutinay huk puntoman, chaymantan pasashaspalla rimarqani, niyta munani millay angelkunaq urmayninpa causanmanta, allinkunaq mana saqespa ruwasqankumantawan. Kaypipas, huklawkunapi hina, k’ancharichiwaqniy k’anchaypi rikusqayllatam willasqaykichik.
Ñawpaqtaqa, Taytay, chaypi chayta rikuni, kaypi ñawpaq runaman rikch’akuq
qhawariy, allin otaq mana allin munayninkuta utilizasqankuraykullan allin otaq mana allin angelkuna qespichisqa otaq qhespichisqa kanku. Qhawarisunchis imatachus Dios rikuchiwarqan chayta.
(236-240) nisqa.
Señorninchismi niwarqan, chay rebelde angelmanta quejakuspa: kay millay runaqa manan hayk’aqpas munakuwarqanchu nitaq kasuwarqanchu; payqa millaypunin karqan, ichaqa huk nisqallanpi
millay kay, ch’uya millay kay hinaspa kikinmanta sumaq kay. Kayraykun hatariynin, balanzaman churasqa, ancha huknirayta juzgasqa, muchuchisqa ima karqan, Dios khuyapayasqan runamanta, naturaleza pisi kallpa kasqanrayku,... Imaynataq, Ñañay, payta nirqani, a ancha hatun espiritu, ancha hunt’asqa, ¿hamunmanchu karqan Diosta phiñachinanpaq, hinaspataq huchanwan huchachasqa kayta merecenman karqan?... Chay sasachakuywanmi hark’awarqani, nispas kutichiwarqan; ichaqa kaypin kashan kay ratopi Dios yuyaychawasqan kutichiy: qelqay imatachus ñoqa
willasunkichis. Plumata hapispaymi yaqa simimanta simiman qillqarqani.
Cheqaqmi, Yayay, angelkunaqa kamasqa karqanku runamanta aswan hunt’asqa kayninpi; ichaqa manan paykunapas khuyapayakuypi takyachisqachu karqanku. Diospas munarqanmi, chanin kayninpi, paykunaman premiayta, qokuyninkunata imayna utilizasqankuman hina, libre akllakusqankuman hina. Kayraykun, manaraq sut’i rikuyninman haykuchishaspa, chaymi hunt’asqa kusikuypa, kamachikuq kusikuypa esencianta, otaq chaymanta qarqospa, pay
mana huchayoq runaman hina, hunt’aq kasqankumanta prueba tiempota qorqanku. Kay takyasqa pachaqa llapa saminchasqakunapaqmi kaqlla karqan. Chayta nispa, Yayay, kaypin Diosqa allin espiritukunaq, mana allin espiritukunaq ukhunmanta willawashan. Qillqaypuni.
San Miguel, ejemplopaq, hinallataq llapan partidonmanta kaqkunapas, kamasqa kasqankumantapacha qhawarikuspanku, hinallataq ancha sumaq, ancha hunt’asqa, ancha k’anchariq, hinallataq chhayna hatun yuyaywan dotasqa rikukuspanku, admirakurqanku huk kuyuywan, ancha natural; ichaqa chhaynata yuyaykuspanku, chay efectomanta causaman wicharirqanku, hinaspan paykuna kikinkumanta lloqsirqanku Diosman rinankupaq. Chayraykun paykunaqa qelqaqninkuman sonqonkuta hoqarispa qallarirqanku: ¿Pitaq ancha sumaqta ruwawarqanchis? ¿pitaq pay, kamawaspanchis, ancha hunt’asqa kaywan, ancha k’anchaywan hunt’achiwaqninchis? Payta rikuspa, payta rikuspataq k’umuykukunku
yupaychay hinaspa yupaychayta ruway llapan kayninkuwan, llapa allinninkunata reqsispa, hinallataq payman testifikanankupaq Hatun Kaqninpa allin kayninmanta dependesqankuta. Hinaptinmi Divinidadqa puririrqa, graciakunapa mayukunawan, paykunapa
sunqunta, chaytam kuyakuyninpa ninanwan rawrachirqa. Kay hanaq pacha antorchapa k’anchayninwanmi yachanku hunt’aq kayninkumanta destinasqa premiota, mana saqespaqa; hinallataqmi paykunaman suyakuq muchuchiypas, mana kaptinkuqa
iñisqa. Paykunapaqmi Diospa uyanta wiñaypaq rikunankupaq, otaq wiñaypaq qarqosqa kanankupaq. Paykunamantam kanqa akllanankupaq.
¡Mayna hatun ñawpariymi kay mosoq graciaqa kay sublime inteligenciakunapi! paykunaqa k’umuykukuspan yupaychanku Hatun Kamachiqninkuta, Diosninkutapas aswan ukhu kasukuspa, huch’uyyaykukuspa ima, mana sarunchakuq devocionwanpas hina, kay hatun kamachikuqpa llapa kamachikuyninkunata, llapa munayninkunatapas hunt’anankupaq, piqpa kaynintan hap’irqanku, wiñaypaqtaq paykunaq kayta munarqan
admirakuypaq premioyuq. Paykunaqa llapa kamasqa espiritukunaq askha huñunakuynintan conjurarqanku paykuna hina ruwanankupaq, ejemplonkuta qatikunankupaqpas: chay sinchi munaykunawan, ñawpaq graciakunaman kay hunt’aq kasqankuwanmi aswan hatun graciakunata merecerqanku, hukkunamantapas sublime vocacionta chay funcioneswan, chaykunawanmi Kamaqninku honrasqa karqanku, paymi angelkunata ruwarqan, chaymi munayninpa ministronkunata.
Chaynam secuencian hinaspa gradacionninku favorkuna paykunaman qusqa, chaykunam tukurqa kusikuywan, chay kusikuywanmi mana tukukuq kusirikunqaku. Kunanqa haykusun millay angelkunaq ukhunman, astawanqa Lucifer. Qallariypiqa
kikinta rikukuspa qhawarikusqan ratopin hukkunawan tupachikurqan, hinaspan tarikurqan llapa yuyaykunamanta aswan sumaq, aswan k’anchariq, aswan hunt’asqa. Chayraykutaqmi wakinkuna hina pay kikintapas admirakuq; ichaqa rikuni, allin angelkuna hina, yuyayninkunata Kamaqninman kutirinanmantaqa, hatunchayta apamunanpaq, yupaychayta qonanpaq, agradecekuywan munakuywan hunt’a kananpaq, pay kikinpi sayarisqanmanta.yanqa yuyaymanaykunawanpas, chaykunan payta ruwarqan yuyaykuy huk kikin munakuyta, chaymi aswan aswanta saphichakurqan kay kikin yuyaymanaykunawan. Pisi tiempollamantan iskayrayarqan sichus kanman paymanta aswan sumaq, aswan hunt’asqa runapas, kay iskayrayaymantan pasarqan huk cierta complacenciaman pay kikinta munakuyninpi, kikin runaman, hinallataq desprecioman tukuy ima kapuqninpa qelqaqninta.
Kunankamaqa manaraqmi allintachu hatarirun; ichaqa kikinmanta kusikusqanmi hark’akunata churarqan graciaq ñanninpi, hark’arqantaqmi Diosta sonqonman chay saminchakuna mayu hina hich’ananpaq, chaytan ancha sumaq sonqowan allin angelkunaman hich’aykurqan, chaymi yanqa kayninta pisi tiempollamanta mana aguantay atina hatunchakuyman tukuchirqan, chaymi Diosta obligarqan castigananpaq. Allin angelkuna llapa huñunakuyta invitaspa qonqorikusqankumantapachan, Luciferpas qatikuqninkunapas qonqoriykukuspa yupaychayman churakurqanku, ichaqa a
ancha hukniray yuyaykuna, disposiciónkuna ima. Chaytaqa pisichaspa, mana munaspapas, mana munaspapas ruwarqanku
(241-245) nisqa.
munakuywan mana hunt’aq sonqowan, iskay uya kaywan, huk hatun orgulloso phiñakuywan ima, chaytan Diosqa ñawpaqta muchuchin, chay hinata ruwasqanku graciakunaq qechusqankuwan
mana riqsisqa abuso, nisqanchikman hina; chaymi pisi tiempollapi aswan hatun huchakunaman urmachirqan: imaraykuchus, kay clasepi astawanqa, huk ukhu pachaqa huk aswan ukhumanraqmi pusawanchis.
Chaymi Diospa contranpi yuyaykusqanku phiñakuyqa tukukuypi huk chiqninakuy formalman tukupurqan, chaymi Hanaq pachaman escándalota t’aqanakuytapas aparqan. Lucifer otaq Satanas, rebeldekunaq umalliqnin kapuspa, hatunchakuyninwan willarqan mana kamachisqa kayta munasqanmanta, nitaq aswan hatun runawan ñak’ariyta munasqanmanta; mana kamachikuqpa kamachin kananpaq ruwasqa kasqanmanta. Chhaynapin kay hatunchakuq runaqa audaciayoq karqan kausayninpa qelqaqninta sutichananpaq!... Hanaq pacha!... ¿imatan orgulloso mana ruwayta atinmanchu runaq espiritunta, sichus angelkunatapas kaykama ñawsayachinman chayqa? ?... Manan, nispas nin, manan chaymanta dependesaqchu: derechoykunata, privilegioykunata utilizaspa, kallpaywanmi hatarisaq, hinaspan risaq, hinaspa tiyasaq Ancha Hatunpa ladonpi. Tukuy-atiyniyoq Diospa kamachikuy tiyanantan rakinakusaq; chaypi mana chaskiyta munaspaqa, ñoqaq contraypi kaqtinpas
elevación, ñuqa kikiy uraykachiyta atisaq.... Yapamanta, Taytay, may millay ñawsa kay hanaq pacha yuyaypi! hinaspapas, ¿chay qhepamantaq, admirakunanchischu pisi pisi kallpa wañuq runakunaq ruwasqanmanta!...”. Chay hinapin kay hatunchakuq espirituqa Hanaq pachapi tiyaqkunata t’aqan, hatun partidota ruwan, hinaspan atrevikun ch’uya manchay Dioswan guerrata willananpaq, payqa pacienciawanmi kunankamapas kay rebelde mana imayoq kayman.
Paymantaqa, Arcángel San Miguelqa manan kay oportunidadta chinkachirqanchu, Kamaqninpa allinninpaq tukuy sonqowan ruwasqanmanta rikuchinanpaq. Tukuy imata ruwaspa rebeldekunata deberninkuman yuyarichinanpaq, allinta ordenpi churarqan llapa espiritukunaq hunt’aq sonqo kaqkunata. Umankuman churakuspa, kay simikunata lema hinallataq maqanakuy qapariyninta hap’irqan: Quis ut Deus? Mana ima niyniyoq palabrakunaqa Dioswanmi tupan.
Destinota decidinankupaq tiempo chayamuqtinmi iskay partidokunata rikurqanku maqanakuyman hina ordenpi kashaqta, sapankatan umallirqan atiyniyoq manchay umalliq. Chayraykum Hanaq pachapi hatun maqanakuy karqa (1). Rikuni, Taytay, tukuy chay kallpata, yachayta, tukuy ima arte de guerra hayk’aqllapas rikuchisqanmanta wañuq runakuna ukhupi, q’otuypi, valorpi, allin yuyaywan ima, chayman yapasqa kaqtinqa llapan harawiqkunaq imaginacionninpas, chay
chay llaqtakunaq credulidadnin atribuisqa gigante de fábula nisqakunaman hinallataq llapan fabuloso heroes nisqakunaman, manan imapaschu iskaynin ladomanta ruwasqa kasqanrayku.
(1) Et factum est proelium magnum nisqa coelo nisqapi; Miguel y angel ejus prœliabantur cum dracona, et draco pugnabat y angel ejus: mana valorniyuq, neque locus inventus est eorum ampliùs in cœlo (Apoc. 12; 7, 8).
Principalkuna, hukkuna ukhupi, astawanqa iskay umalliqkuna, prodigios de valor nisqawan t’aqakurqanku, paykunaq llank’ayninkupaq hina. Diosqa saqerqanmi, mana iskayrayaspa, wakinpa hatarisqankuta, wakinpa k’askakusqankuta, allin ruwasqankutapas tukunanpaq. Kayraykun chay atipayqa huk tiempo equilibrasqa karqan; ichaqa, tukukuypiqa, justicia partidon atiparqan, chaymi mana atirqanchu
mana chayqa. Tukuy imapas rebeldekunapa ladonpim ñanta qukururqa; llapankum mana manchakuq arcángelpa kallpanchakuyninman qukurqaku, Wiñay Churin hamuptin atipayta allichananpaq hinaspa maqanakuqkunapa destinonta tanteananpaq. Payqa rikurimunmi, chaymi kay rebelde legionkuna ñawpaqninpi chinkapunku.
¿Quis ut Deus? Rikunmi llimp’i hina urmasqankuta, Hanaq pachaq altonmanta ukhu pachakama. Chaypin huk simillawan chaykunata precipitan; chaypiqa anchatan destinonkuta allichan kay manchay rimaywan, chaymi mana recursoyoq, imaynan concienciankupas mana allinchakuy suyakuyniyoq hina (1)... Chhaynapin, Yayay, chay orgullo, ñawpaq kaq, kikin angelkuna ukhupi ch’aqwayta, mana allin rimanakuytapas paqarichiq , chaytaq, sapa p’unchawraq, kawsaqkunap sumaq kawsakuyninta ch’aqwachin
kamasqa, huk kutin saqesqa Hanaq pacha mana hayk’aqpas kutimunanpaq.... Chay qhepaman, pichus mana manchakunqachu huk monstruota sapa kuti armasqa kikin Diospa contranpi, hinaspataq, mana yuyayniyoq hatariyninpi, atrevikun kay mana kuyuriy atiq patronta atacananpaq, paymi payta muchuchin ancha rigorwan, hinallataq pichus, aswan hunt’asqa kamasqankunapi, mana samaspa, mana qhawarisqa, mana khuyapayakuq, mana recursokunayoq?
(1) Kikin J.-C.mi apostolninkunaman chayta nin: Videbam Satanam sicut fulgur de cœlo cadentem, (Lucas 10, 18).
III RAKI.
IGLESIAMANTA.
§. ÑUQA.
Sumaq kay Iglesia Militante. Paypa divina caracterninkuna.
“Yayaq, Churiq, Santo Espirituq sutinpi, Jesuswan Mariawan ima, kasukuyta ruwani. »
J.-C.pa wiñay sacerdote kaynin, pachak watakuna tukukunankama Apostolkunaman, qatiqninkunamanpas willasqa.
Rikurqanim, Hermana niwarqa, kimsa kuyayllapaq Runakunapa Divinidadninpi, Santa Iglesia kay pachaman uraykamuqta hinaspa Runaman tikrakuq Palabrapa ministronwan, soberano pontífice wiñaypaq sacerdote, reypa sacerdotenwan pachasqa, chiqap Dios hinaspa chiqap runa. Payqa hamurqan noqanchis ukhupi wiñay sacrificionta tukunanpaq, kawsayninpa wañuyninpa allin kayninkunawan kacharichiwananchispaq, Santo Espirituq yanapayninwan chaypi Iglesianta takyachinanpaq.
(246-250)
nisqa.
kachasqa chayta ruwananpaq, kamachinanpaq, tukukuykama pusananpaq, hinallataq awqankunaq llapa atacasqanmanta yanapananpaq....
¡Ah! Taytay, ¡ima sumaq, hatun espectáculotan presentawarqanku !
¿Imaynatataq kutichipuykiman?... Kay Iglesiatan rikurqani huk encantador huertapa p’achasqanta, chaypin churasqa kasharqan, allin ordenpi, llapan jerarquía eclesiástica, apostolkuna, llapan paykunaq qhepanpi hamuqkuna ima. J.-C. umankupi rikhurimuspa ñawpaqeypi p’achachirqan hanaq pacha atiyninwan, llimp’i llimp’i p’acha hina, yuraq hina, chaywanmi ñawiykuna llimp’isqa karqan. Apostolkunamanta punta kaq apostolkunawanmi qallarirqa, chaymantam llamkaqmasinkunaman, chaymantañataqmi llapallanman
paykunaq qatiqninkuna pachak watakuna mikhusqa kanankama. Kay deslumbrante y misterioso pachawan pachasqa, kay brillante asamblea ñuqapaq ancha sumaq rikchakurqa hinaspa chayna
k’anchariq, chay hina misk’i sumaq q’apaytan samaykurqan, chaymi tukuy sonqoywan kusisqa karqani. Imaginarqanim J.-C.-ta sapakama kay achkikunapi qawasqayta, hinaspam yaqa achka divinidadkuna hina qawarqani...
Allinmi kay kutipi willayki, Taytay, huk circunstanciapipas, pasawarqa, huk sacerdoteman asuykuchkaptiymi, ñawiwan qawanaypaq
espiritu, kikin k’anchaywan p’achasqa, yacharqanitaq, huk comuniónpi, kay k’anchayqa sacerdote caracterta marcarqan, chaywanmi sapa sacerdote p’achasqa kashan ordenacionninwan. ¡Mayna hatunmi, mayna sublime, imayna divino J.-C.pa sacerdote kaynin!... Kutisun agosto asambleaman, chaypim llapallan ministronkuna kachkan. Divino patronninkuqa niwarqanmi, paykunata rikuchiwaspa: Kaypin kashanku ministroykuna
; kaypin kashanku ñoqawan kuska teqsimuyuntinta juzgaqkuna; pipas chaykunata uyariqmi uyariwan; chaykunata pisichaqqa pisichawanmi; paykunata hatunchaqmi hatunchawan; pichus chaykunata llamiykuqqa llamiykuwan.... Chaymantataq qowarqan entiendenaypaq, pay kikinmi sapanka ministronkunata Iglesianpi churarqan, imaynan paypas churarqan hinata
quyllurkuna hawa pachapi. Paymi paykunaman kamachin atiyninkuq tukukuyninta, imaynan sapa hanaq pacha globokunamanpas qatipan chay chiruta, chaytan willakunan puriyninpi. Sapakamamanmi churan ima llamkaymantam cuentata qunqa; payta
almapas kutichinqa imamantachus kamachisqa kasqanmanta. ¿Ima q’ipitaq? Ichaqa manan mayqen pachaq atiypas paykunataqa qarqoyta atinmanchu, jurisdicciónninkuta wikch’uyta atinmanchu, atiyninkuta hark’ayta atinmanchu, nitaq kamachikuyninkuta pisiyachinmanchu.
Chaypachan rikurqani, Yayay, kay sumaq chakrata, otaq huertata, chaytan sutichananku cheqaq kay pacha paraiso nispa; ichaqa yaqapaschá mana imatapas qhawarirqanichu, aswanpas imakunatapas, chaykunatan pipas qhawarinman karqan askha ch’askakunata hina, chaykunatan k’ancharirqan justicia intiq k’anchaynin. Rikurqanim mana pantayniyuq tribunalta, maypim Santo Espiritu tiyan, chaymantam divino oráculosninta rakin enteron Iglesiaman, chaytam pusachkan hinaspa yanapan. Mana pantayniyuqmi, saphinqa chiqap kasqanrayku. Rikurqanim Qespichiqpa allin ruwayninkunata hatun k’anchariywan k’anchariqta, k’anchariqta ima, hinaspan tukuy kallpankuta, llapan eficaciankuta qorqanku qanchis Sacramentokunaman, chaykunawanmi Iglesianta qhapaqyachirqan. ¡Ah! Taytay, sumaq qhawariy!..
Bautismopa hatun kaynin. Bautizasqakunaq allin ch’uya Trinidadwan hukllachakuyninku.
Tukuy imamanta aswantaqa Santo Bautismoqa chaypin rikuchiwarqan qespikuy graciakunaq ñawpaq kaq paqariynin hina. Rikurqanim ñawiypa ñawpaqenpi pasakuchkaqta kay sublime hinaspa mana rimay atina alianza, mana kutichiy atina hinaspa solemne contrato unanchawan Kamaqwan.
Uyarirqanim iskayninku rimanakusqankuta
respetanakuspa. Chay kamasqataq nirqan: Cheqaq JC Iglesia iñiypi kawsanaypaq wañunaypaqpas prometekuni; Maqanakunaypaqmi prometekuni
wañuykama supay, kay pacha, aycha ima, Diosniypa, Kacharichiqniypa, allin willakuyninpa awqankuna ; Wiñaypaqmi chayta renunciani, manataqmi haykapipas munanichu paykunawan imapas kaqlla kayta ....
Hinan Wiñay-wiñaypaq hatarirqan hanaq pachaq altonpi k’anchariq k’ancharishaq tiyananmanta: Allinmi, kamasqallay, nirqan, kaypi, ladoypi, favorniykipi prometekuni: ña qanmi ñoqaq kanki unanchasqa ñanninta, pisi tiempollamanta aswan munasqa sutiwanmi ñoqapaq kanki, chaymi adoptakuy sutiwan, chaywanmi manaña imatapas qankunapi rikusaqchu, aswanpas munasqa Churiypa kawsaq rikch’aynintallan, huk kikin . Chayraykun qonqani, qhawariyninpi, huchayoq nacesqayki huchata, chaymi bautizasqayki unukunaman qosaq chaymanta ch’uyanchanaykipaq allin kayninta; Peligrokunapim yanapasqayki; Qespichisqaykichis awqakunamantan defiendesqayki; hinaspataq, sichus, naturalezaykiq fragilidadninwan, hayk’aqllapas hamunki mana huchayoq kayniykiq qhapaq kayninta chinkachinaykipaq chayqa, tarinki Iglesiaypa sinqanpi, mayqenmantachus miembron kanki, llapan mediokunata kutichipunaykipaq....
Qonqayllan J.-C. kamachirqan ministronkunata hatun llank’ayninkuta ruwanankupaq, kay hanaq pacha rimanakuypa tukukuyninta churaspa; chaytataq chay ratopacha ruwarqanku. Rikurqanim Santo Espiritu bautizana wasiman uraykamuqta, chayraq bautizasqakunata hap’ikapushaqta, kinsa teológico virtudkunaq infusión nisqawan, Iñiy, Suyakuy, Munakuy ima. Rikurqanim enteron kuyayllapaq Trinidad pinturata, utaq aswan allintaqa grabarqani imagenninta kay musuqpi ukunpi
Cristiana, mana chinkachiy atina caracterwan, chaytan tukuy hinantinpi apakunqa, wiñaypaqtaqmi Hanaq pachapi hatunchayninta, otaq infiernopi ch’aqwayta... (Kay qhepa yuyayqa manchakuywan hap’ichiwan.)
(251-255)
nisqa.
Chhaynapin Yayay, Diospa, J.-C.pa cheqaq wawankuna tukuy tiempopi kamasqa kanku; kay hinatan kay pachapi Iglesianqa Hanaq pachapaq tiyaqkunawan hunt’a karqan.
Chaymi rikurqani apostolkunata, paykunapa qatiqninkunatapas. paykunata qatispataq, atipaq ejercito, martirio, confesorkunaq, doncellakunaq k’ancharishaq tropan. Rikurqanim Diospa llapallan wawankunata, J.-C. santokuna tukuy edadniyoq, llapa qhari-warmi, tukuy condicionniyoq, kay pachaq llapa suyukunamanta, cuerpopi hukllachasqa hinallataq hukllachasqa huk iñiywan, kikin bautismowan, huk suyakuywan, hinallataq huk munakuypa admirable watasqakunawan, in aswan pisi infundisqa kaqkuna; imaraykuchus J.-C. entiendenaypaqmi qowarqan, may karuña cristiano karqan chaypas, idolo yupaychaypa chawpinpi churasqa kaqtinqa, sapa kutillanmi
hanaq pachatapas kay pachatapas, paykunawan kuska kikin iñiyta waqaychashaspapas, suyakuyninkuta kawsachiq kikin yuyaykunapi teqsichasqa; payqa derechoyoqmi kaqlla premiota chaskinanpaq, chayman chayananpaqtaqmi chay yanapakuyllapi yupayta atin. Kaytan sutichanku Comunión de Santos nispa, chaymi cheqaq J.C. Iglesiata paqarichimun, hanaq pachata kay pachawan hukllachan, chaypin kashan wañuq runakunaq almankuna, paykunan tarikunkuraq Diospa chanin kayninman manu kasqankuta. Kay Iglesia, chhayna yuyaykusqa, manan maypi nitaq tiempowanchu limitasqa. Tukuypaqmi, maykama kasqanpipas, chaynallataq unayniyuq kayninpipas. Chay ukhupin hap’in, wisq’antaqmi llapan chaninkunata, mana
mana iñiyninkuta chinkachiq huchasapakunata qarqoychis. Llapa bautizasqa runaqa miembron hina, allinpas mana allinpas, miembron hina, bautizasqa kanankama
cismawan paralizasqa, otaq excomunación espadawan kuchusqa...
Kay sumaq huñunakuypa chawpinpi churasqa, admirable basepi sayarirqa kay k’anchariq antorcha iñiypa, chaymi tukuy ladomanta phawaykacharqan chispankunata hinaspa
tukuy imata k’ancharichirqan hanaq pacha k’anchayninwan. Cristianoq cheqaq pusaqninmi; runakunaq cheqaq intinmi, paymi idolo yupaychaypa tutayayninta qarqorqan, runaq miraynintataq aswan ukhu, aswan manchakuypaq tutamanta qespichirqan.... ¡Ima qokuymi Hanaq pachamanta hinallataq imayna hoqarisqa, kusisqataq runaq yuyaynin! Hayka
runaq espiritunqa k’ancharisqa, hatunyachisqa ima kay llamp’u kawsaq k’anchaypa k’anchayninwan!....
Imayna k’anchariqña sapankan kay admirable sociedad yachachiq Iglesiamanta miembronkuna rikch’akuwarqanku chaypas, payqa ancha mana hunt’asqallatan representarqan kamachikuq sacerdoteta, payllapin tiyasharqan gloriawan divina majestadwan hunt’asqa wiñay sacerdote kaywan, chaytan chaskikun paymanta santokunaq k’anchariyninpi paqarichimun. Rikurqanim kay akllasqa tropaman huk qawariyta wischuykuqta
complacencia, hinaspa uyarirqani kunkanta niqta: " Kaypim kachkan atipaq ejercito, chaytam contraypi kachkani Satanaspa kallpanchakusqanwan". Chaytaqa atacasunmanmi, ichaqa manan atipasunmanchu. Chayta k’anchachiq antorchataqa apakunmanmi otaq tutayachisunman, ichaqa manan wañuchiyta atikunmanchu. Sapa kuti maqanakuq, hinallataq sapa kuti atipaq, Iglesiayqa kawsanqa aswan phiñasqa wayra-parakunaña kaqtinpas, awqankunaq tukuy kallpachakusqankuwanpas, imaraykuchus teqsinkunaqa allin takyasqa rumipin kashan, chaymi
simiypa cheqaq kayninmi, chayta takyachinaypaqtaqmi prometekuni. Arí, kasaqmi, otaq aswan allinta nisunman, sinqanpin kashani kawsachinaypaq, defiendenaypaqpas; Paywanmi kashani pachakunaq tukukuyninkama, qhepamanpas, manataqmi hayk’aqpas infiernoq atiyninkuna atipanqachu. »
Iglesia, hinallataq Hermana, yapamanta rikuchiwarqanku uvas sach’a, chakra, sach’a, muyu, hukkunapas, hukkunapas, qhepaman rikusqanchis hina. Ichaqa, taytay, manan dispensayta atiymanchu kaypi willanaypaq huk sapan rasgota, chaywanmi Diosqa kay unionta dedoypi llamichiwarqan.
admirable kay ch’uya Iglesia cheqaq wawankuna ukhupi kamachikuq, chaymi J.-C. churinpa reino. Kaypim chiru kachkan:
Admirable Concierto de las Virtudes de la Iglesia Militante.
Chayninta pasaspa, huk primavera punchaw, ayllupa huknin ventananpa hichpanpi, chaymi qawakurqa huk callejón hatun sachakunapa callejón nisqaman wichqasqa cercoykupi (kay callejón, Taytay, achka watakuna ñawpaqtaraqmi kuchusqa karqa, chaypim hapirqa kunan kimsa filata qawasqayki sitiota chaypi sustitusqa wayna lime sach’akunamanta), sumaq paqarinmi karqan; Munarqanim, wakin kutipi ruwasqay hina, huk ratullapaq qukuyta mana huchayoq kusikuyta uyarispay achka imaymana pisqukunapa qapariyninta chaypi tiyaq. Kay sumaq qhawariypa yuyaymanaykunan qallariypiqa ancha allinmi karqan; pisi tiempollamantan llakisqa kapurqanku, hinaspan tukukuypi rikusqayki hina tukurqanku....
¡Mayna sumaqmi naturalezapiqa tukuy imapas! Ñoqaqa sonqoypin nirqani; ¡imaynatataq chaypi tukuy imapas Kamaqpa kunkanta kasukun! ¡imaynatataq tukuy imapas Tukuy Atiyniyuqpa hatunchayninta raymichan! Llapa kawsaqkunam saminchanku, sapakama imayna kasqanman hina. ¡Ima orden, ima Armonía, ima acuerdo perfecto! ¡ima admirakuypaq conciertotaq mana irracional creaturakuna ukhupipas!.... ¿Necesariochu, ¡ay Diosniy! chay kamasqa, razonwan dotasqa, askha privilegiokunawan graciakunawan hunt’asqa, sapallan kay pachapi ch’aqwayta churananpaq, chaymi llank’anayki, qan contra hatarispa, kamachikuyniykikunata hark’aspa, ch’uya munayniykita mana kasukuspa!.... Achka kutitañataqmi kay pisqukunapa kunkanta uyarirqani; ichaqa manan hayk’aqpas kay takitaqa ruwanchu
(256-260)
nisqa.
chayna ukhu yuyaymanaykunata ruwawarqan. Yuyayniymi llakisqa karqan, sonqoypas kuyurirqanmi imayna impresionawasqankuwan. Ñak’ariyniypin Wiraqochanchisman rimapayarqani, hinaspan payta nirqani: ¿Imaynataq kanman, Wiraqocha, runa chhaynata qan contra hatarinanpaq, llapa kawsaqkuna saminchashaqtiyki, uywakunamanpas llapanku yupaychayniykita takinankupaq? . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
¡Ima k’arak k’arak kaytaq! ¡ima ingratitud universaltaq paymanta!, chhaynata quejakushaqtiymi J.-C.qa yuyaywan, runa hina rikhurimuwarqan. Paqarisqa
ama llakikuychu waway, niwarqan, asuykamuwaqtin, llapanmi mana hatarisqachu nitaq chinkasqachu, yuyaykusqaykiman hina, runamasiykikuna ukhupi: kaypi pantasqaykita reqsinaykipaq, hinalla rimarirqan, uyariy hinaspa allinta qhawarikuy imata Uyarichisqaykichik .... Chay ratopachan Taytay, sonqoypi uyarirqani a
concierto armonioso divino munakuymanta, chaymi Divinidadmanta lloqsimurqan imaymana mirasqa kunkakunawan, chaymi waranqa waranqa saminchakunaman phatarirqan, chaykunatan qorqan Santo Trinidadman .
Santokunaq Comunión nisqa.
Manan cheqaqtachu willayta atiyman kay divino concierto hanaq pachamantachu hamurqan icha kay pachamantachu, nitaq hawa sentidoykuna afectasqachu icha manachu; tukuy yachasqayqa muyuriqniypi uyarisqaymi; Chawpi hina karqani, otaq aswan allinta nisunman payqa ñoqapi karqan, espirituyta, hamut’ayniyta, sonqoyta ima hunt’achirqan, llapan atiyniykunatan hap’irqan... Manan atiymanchu Taytay, qanman rimayta
maynatataq kay divina munakuyqa alman karqan chayman apamusqa armoniowan, llapanmanta aswantaqa chay sumaq misk’iwan, chaymi derechota sonqoman rin, hap’ispa mana maqanakuywan horqon....
¡Admirable kaq, hinaspa pichus sientekunman mana rimayta atispa! imaymana tonokunapi hinallataq kay divina acorde modulacionkunaq hukniray kayninpi, t’aqarqani Iglesiamanta imaymana Ordenkunaq Santokunaq hukniray allin kayninkunata, apostolkunaq sinchi k’arak sonqo kayninta, confesorkunaq mana manchakuq valorninta, kallpanta, mana chiriyaspa kaynintapas the martirs , doncellakunaq mana cambiay atina ch’uya kayninku ruphashaq suspirankunawan, mana sarunchakuq hunt’aq kayninku casarasqakunaq watakuynin, sapa haciendaq allin ch’uya kaynin. Tukuy imapas, kay llapanpa sapa partenpas, allin hinaspa análogo tonokunawanmi, sapa kuti mana musyay atina maticeskunawan, aswan pisi sensitivo llamiykunawan, ruwasqa hinaspa expresasqa karqa; tukupaypi, kay chikan chikan gradacionkuna karqanku
variado hinaspa combinado achka artewan, delicadezawan hinaspa simetríawan, chaymi mana haykapipas kay pachapiqa karqachu chayman rikchakuq, manam imapas asuykunchu ni huk chikantapas.
Pisqukunapa takiynintaqa llapantam qunqarurqani; imaraykuchus chay ratopin sonqoy kusikuywan nadasharqan, manañataqmi imamanpas prestakuyta atirqanñachu, hap’iwaq concierto tukukuqtinmi Señorninchis kaykunata rimapayawarqan
sunquchay simikuna: "Qhawanki, waway", llapan mana chinkasqanmanta
creesqaykiman hina. Qawakunki kay pachapiqa kashallanraqmi hunt’aq almakuna mana saqespa alabawanankuta, saminchawanankuta, munakuwasqankutapas, atipaq Iglesiawan hukllachakuspa kaypi hanaq pachapi ruwasqakunata ruwanankupaq kaypi uraypi ; imaraykuchus chayraq uyarisqaykiqa huk pisilla muestrallan, kay pachapi santokunaq huñunakuyninmanta, maqanakuq Iglesiaypa allin kayninkunamantawan lloqsimuq conciertomanta: manaraqmi imatapas uyarirqankichu chay kusikuypaq conciertokunamanta, paykunaq saminchasqa espiritunkunan hanaq pachata ruwan Jerusalén llaqtaqa mana samaspa t'oqyashan.... Ichaqa, Yayaymi, kay iskay partekunaq purgatoriopi kaq almakunawan admirable reunión nisqapi, hinallataq relacionninkupi, intercurso recíproco nisqapipas, chay
santokunaq comunión, cheqaq Iglesia J.-C.: kay sumaq admirakuypaq sociedadqa huk Diospa yawarninpa chaninmi, tukuy atiyniyoq kayninpa obra maestran hinallataq aswan llamp’u munakuyninpa objeton; tukukuypiqa, wiñaypaq kamachikuyninmi.
¡Necesariochu, Yayay, mana imapas aswan willanaykipaq J.-C. infierno sutipi, kay Iglesia qhepaman chayraq rikusqanchis chhayna sumaq qhawariypa uranpi! Confesaykichismi yuyayniy chaywan ch’aqwasqa kasqanmanta, sonqoypas mana munananpaq hina sientekunman; ichaqa, chhaynataq tukukuykama paypaq rakinan kananrayku, ¿manachu kanman paypa ruwayninta traicionaspa cheqaq kaqta dañota ruway, hanaq pacha willawasqanmanta ch’inlla kay? ¿Manachu chayqa kanman rimanaypaq kamachiwaqniy J.-C.-ta mana kasukuy? Chayraykun Yayay, ima gastakuwaqniytapas rimasaq. Paymanta mañakuwasqanman hinan llapa kamachikuqkunaman nisaq, chaymi paqarinpaq kanqa.
§. II.
Iglesia qhepa qatiykachasqakuna. Chaykunaq causankuna, efectonkuna ima.
Satanasqa Iglesia contra kacharirqan.
¡Ah! ¡taytay ! nispas nin Hermanaqa, cruzpa señalnin sapa kuti ruwasqan qhepaman, ¡Taytay!.... Diosmi rikuchiwan Luciferpa millay kayninta, hinallataq yanapaqninkunaq diabólico hinallataq perverso intencionninta ch’uya Iglesia de J.-C. - .
(261-265)
nisqa.
Anticristopaq ñankunata, ñankunata ch’uyanchananpaq, paypa kamachikuyninmi qayllaykamushan. Kay sumaq espirituq waqlliq samayninwanmi runakunata venenarqanku, askha plaga onqoyniyoq runakuna onqoyninkuta willanakusqankurayku, chaymi contagioqa generalman tukupurqan. ¡Ima ch’aqwaymi! ima escándalotaq
!.....
Chaytan Taytay, ñawiypa ñawpaqenpi pasashaqta rikurqani. Kikin Satanasmi satéliteninkunaman rakiq, pikunatachus hucha ruwasqanmanta yanapakuqta ruwarqan, huk qhelli sustanciata, chaywanmi mat’inpi otaq qaranpi mayqen partepipas llamiykurqan, impriminanpaq hina
llamkayninman qukuyninpa carácternin. Kay satélites, chhayna llamiykusqa, ñoqapaqqa chay ratopacha lepra onqoywan qatasqa hina karqan, chaywanmi llapa runakuna llamiykunankupaq saqeq runakunata hap’ichinanku karqan. Kay siqiqa, Taytay, Iglesia ukhuwan, hawanwan ima tupan; hinaspapas, qallariq revolución nisqapi hunt’asqa hunt’akuyninllataña kanan chaypas, chaywanpas allintan rikuchin unay tiempo wakichiqkunaq disposicionninkunata, allin ruwasqankutapas. Kaykunaqa infiernoq kallpachakuyninmi almakunapi J.-C.-pa kamachikuyninta chinkachinanpaq, hinallataq iñiqkunata religionninkupi ch’aqwachinanpaq. Kay supaypa kachasqankuna, kay Anticristopa ñawpaqnin, yachachisqa kasqayman hina, mana yupaychaq qillqaqkunam, paykunam, licentioso hinaspa seductora sistemankuwan, unayña wischurunku chay
fundamentokuna irreligión nisqamanta, chaymi kamachin materia infectada nisqataqa, chaymi contagiota tukuy hinantinpi willan, manataqmi imapaschu kay qhelli composición de impiedad nisqamanta, hukkunapas, hukkunapas; licentiousness which gains on all side and which causes all mild, chay especioso sutiwan filosofía , chaytaqa manan hayk’aqpas merecerqanchu. Ichaqa, Taytay, kaypin kashan wakin simikuna, chaykunatan ancha sut’ita uyarirqani, chaykunamanmi kunankamapas valekuykichis ama imatapas cambianaykichispaq; paykunaqa Diosmanta hamuq hinan ñoqaman rikch’akurqan: “Centinelakunaqa puñusqañan; awqakunaqa hark’akunata p’akispa llaqtaq sonqonman haykurqan. Paykunaqa ciudadelakamam purirqaku, chaypim sede centralninkuta churarqaku. Atiyniyuq
tutayaqmi imperionta mastarirun; payqa sinagogamanmi tukupurqan; payqa altarkunatan sayarichin, chaypin idolokunata churarqan yupaychanankupaq. satanas hamun
sinagoganman yaykunapaq, hukkunapas, hukkunapas, hukkunapas. »
Chay qhepamanmi Taytay (amaraq imatapas cambiaychu willasqaypi), rikurqanin hatun atiyta ch’uya Iglesia contra hatariqta. Señor Diospa uvas chakranta saphicharqan, suwarqan, thunirqan; chayninta pasaqkunapaq saruy rumi hina ruwachirqan, llapa suyukunaq k’amiyninmanmi churarqan. Celibatota k’amispa, religioso estadota sarunchaspa, kay hatunchakuq mana manchakuq runaqa Iglesiaq kaqninkunata usurparqan, hinaspan p’achakurqan Santo Taytanchis Papaq atiyninkunawan, paypa runanta kamachikuynintapas pisicharqanmi .... Rikurqanim
Iglesiaq columnankunata kuyurichiy; Hinaspapas rikurqanin askha runakuna urmasqankuta pikunamantachus aswan allin takyasqa kayta suyakunaykupaq razonniyoq karqayku.... Arí, Taytay, payta yanapanan runakuna ukhupin kasharqan manchali runakuna, mana digno runakuna, .
michiqkuna, corderopa qaranwan qatasqa lobokuna, paykunaqa sasan almakunata seducinankupaqllam corralman yaykurqaku, J.-C.pa ovejankunata wañuchinankupaq, hinaspa
Señorpa herencianta qoy secuestraqkunaq, yupaychana wasikunata, ch’uya altarkunatapas qhellichasqa kanankupaq....
Kaypin Señor Diosqa phiñakuyninpi, chanin phiñakuypi yuyaykusqanpipas nin: “¡Ay, traicionaqkuna, apóstatakuna ima! ¡ay, Iglesiaypa kaqninkunata usurpaqkunamanta, hinallataq llapan kamachikuyninta pisichaqkunamantapas! Paykunaqa phiñakuyniytan apamunqaku; Kay sumaqllatam ruphaykachisaq
yanacha; payqa ñawpaqeypi chinkapunqa wayrapi q’osñi hina, huchankunamanta muchuchisqa kananpaq. Paymanmi herenciata mañakusaq
aswantaqa yupaychana wasikunata, ministroykunatapas allinta qhawarinapaqmi,
wakchaykunata allinyachinanpaq hina. Sonqonta rumiyachisaq, yuyayninta ñawsayachisaq, Hucha patamanmi huchata ruwanqa; mana allinta ruwaspanmi allin ruwaqta yuyaykunqa; pikunatachus machachin chaykunaq urmayninqa aswan ukhunchasqa kanqa, hinallataq
aswan wañuypaqmi, hatunchakusqankuwan aswan altoman hoqarikusqankuman hina. Kaypin, Yayay, ñawpaq kaq razon kay Wiraqochaq sinchi kayninmanta; chaymi allinta qhawarinapaq hina.
Filosófico orgullo nisqa imayna kaynin; kikin Diospa contranpin hatarin. Manchay muchuchiymi suyashan.
Qawachiwasqanman hinaqa, kay hatunchakuyqa, ñawinpi aswan mana aguantay atina, manan comúnchu, chay hina, ejemplopaq, talentonmanta otaq qhapaq kayninmanta hatunchakuq runaq; kayqa huk huch’uy yanqa hatunchakuyllan, yaqapaschá mana ima ruwayniyoqpaschu hatunchakuywan, chaymi kikin Diosman horqon derechonkunamanta ch’aqwananpaq, manataq kasukunanpaqchu; imaraykuchus kay hina hatunchakuyqa kaqllan, hanaq pachapi, Luciferta Ancha Hatunpa contranpi hatarichiqwan... Kay kikin hatunchakuyninpas, Diosmi
qawachiykuna, chaykunam Anticristopa hatariyninta caracterizanan, chaymi ñawpaqninkunata kawsachinña hinaspa kawsachinñapuni, kunan pachakunapi hinaspa tukuy pachakunapi mana yupaychaq runakunatam niyta munani, paykunam atrevikunku hinaspa atrevikunku Diospa chuya sutinta k’amiyta hinaspa
churin J.-C. Iglesia contra banderata hoqariy, chay iñiypa cheqaq kaqkunata atacaspa, chay iñiypa waqaychanan.
(266-270)
nisqa.
Kay sumaqllañaqa, sentidokunata alabananpaq hinaspa waqllichinanpaq, imaginacionta encantananpaq, razonta hinaspa entiendeyta deslumbrananpaq. Aswan ordinario efectonmi aswan chanin hinaspa aswan manchakuypaq muchuchiy, sapa kuti yuyayta ñawsayachispa sunquta rumiyachispa rikuchisqa chiqapkunamanta hinaspa...
piqpa iñiyninmi qespikuypaqqa necesario... Sapa kutinmi mosoq kayman inclinasqa, pantayman dispuesto, pay kikinta ruwan, ambicioso pretensionninkunaman hina, sistemas de licencialidad y impiedad nisqakunata; pruebakunan ñawinta hap’inman, cheqaq kaqmi sonqonta tentanman, fantasia hina, llulla yuyayninkunapin mana saqenchu, pruebakunaq k’anchayninman ñawinta wisq’an, sonqonta rumiyachin
pesapakuypa contranpi, hinaspan cheqaq kaqwan maqanakuspa mana saqenchu, Diospa espiritunta aswan manchay k’amiy hina.... Tukuyninpiqa ñawsa kaymanmi urmaykun, chaymi mana allin ruwasqankunatapas allin ruwaykunapaq hap’in, mana allin ruwaypitaqmi iñin cheqaqtapuni allinta ruwashasqanpi. Chaymi mana hukniraychu kayman hamuq runata rikuy, qhelli ruwayninkunawan kusikuspa, kikin huchata allin llank’aypaq hap’ispa, Diosta servispa, huk ruwaywan kusichinanpaq yuyaykuspa, chaytan defiendekun, pichus phiñachin hinaspa pichus pisichan... Arí, kay monstruokunaqa religioso kasqankutan yuyaykunqaku yupaychana wasikunata qhellichaspa, religionta thunispa. Chay hinallataqmi paykunapas hatunchakunqaku llaqtamasikunaq sutinpi, llapan ley civilkunata thuñichispa, chaykunan ruwanku tayta suyuq seguridadninta, llapan principiokunata
patriotismo y humanidad: llaqta runakunata, religionmanta ministrokuna wañuchiy kikinmi kanqa kay ñawsa voluntariokunapaq huk religioso ruway, hinallataq llapa kamachikuykunata thuñichiy llapan ruwaykunamanta aswan ch’uya.... Chaymi chaypi tukun kay clase orgullo mana pantaspa! Chay rumiyachiynin
sunquta hinaspa yuyaypa ñawsayayninpas, chaymi mana allinta entiendespa punta kaq principiokunapa pruebankunata wischuykuspa....
Diosmi chayrayku rikuchiwan, Yayay, kay hina hatunchakuyninqa ancha millakuypaqmi ñawinpi, chaymi qatipakun huk clase mana samayniyoq kaywan, chaytaqa manan rimayta atikunmanchu, yaqapaschá mana atikunmanchu pipas suyakunman samarinanpaq apamunanpaq kay llakisqa runakunaq t’ikrakuyninmanta. Arí, Taytay, Diosqa aswan allintan pampachanman ima huchatapas, imaraykuchus ima huchapas manan chay hina contrapichu: ima huchapas manan kikin ukhupichu apakun chay grado de millay malidadta, chaymi atacashan, chaymi phiñakun atributos divinos nisqakunata: kay mana aguantay atina hatariyta, kay kichasqa hinaspa willasqa guerrata, chaytan payqa soberano millakun, chaypataq wiñaypaq mana allipunachiy atina awqan... Chaymi ama musphasunchu, ñakasqa, qhellichasqa hina thak purispa, kay ñawsa voluntariokuna llakikuy tukukuyman chayaqtinku, hinaspa urmaykuqtinku manchay chinkay-chinkay ukhuman, patronnin Luciferwan kuska, chay ratopi, pay hina, hanaq pacha pataman wichariyta yuyaykusqankupi. Chhaynatan destinonku kanqa; hinaspa imakuna chaypi kasqanmanta
ancha manchakuypaqmi, Diospi rikuni chay sentenciaqa apasqa hina kasqanmanta, manataqmi gracia milagro kaqtinqa, mana pipas prometekunmanchu chayqa, kanqa
infaliblemente su ejecución.... Ichaqa, Yayay, kasukuyniy hora kasqanrayku, valekuykichismi disculpawanaykichispaq, sichus chay hinalla ruwayta qhepaman churasaq chayqa.
§. III.
J.-C.pa quejacionnin chay desgraciakunamanta, chaykunan llapa Reino Católicokunata ch’usaqyachinqa, aswantaqa Franciatapas. Mana allin sacerdotekunapa escándalonkuna.
“Yayaq, Churiq, Santo Espirituq sutinpi. »
Taytay, huk tuta mamayku depósitopi puñuchiwaptin, wasi aswan allin kananpaq, uyarirqani, rikchariruspay, huk llakikuypaq kunkata, chaymi ñuqapaqqa iglesiapa waqtanman hamuchkanmanpas hina karqa, chaymi karqa lluqsispa.de santo
tabernáculo maypichus altarpa Santísima Sacramenton waqaychasqa kashan. Faciltan entienderqani J.-C. wiñay Taytanta mañakushasqanmanta. Chaymi prestarqani, con
astawanraq atencionta ruway, chay sonqoman chayaq kunkata uyarispa, chayqa cheqaqtapunin runaq kunkan karqan, ichaqa nanaq, quejakuq acentonkunan, creeni, huk kallpayoq, huk kallpa expresionniyoq, runaq kunkanpi mana hayk’aqpas hap’isqan, manataqmi kanmanchu mana divinidadwan kawsachisqa kaqtin. Chaypachallapitaqmi, Diospa qayllanpi haykusqa hina sientekurqani, uyarirqanitaqmi, juzgasqayman hina, huk mañakuyta, chaymi anchata tuparqa Olivos Huertamanta... J.-C. rimarirqa, niwaspa hamuspa paywan mañakunaypaq... Chaylla hatarirqani, mamaykumanta permiso generalta chaskisqayta qatikuspay, imaraykupas, ima motivo kaptinpas. Divino Yachachiqniymanmi hukllawakurqani hinaspam huk hora masnin paywan mañakuypi qiparqani ...
¡Mayna kusisqachá karqanki, Ñañay, nispan rimarirqani, chhaynata Diospa Churinpa mañakuyninwan tupachisqa kasqaykimanta!... ¡Ah! Taytay, kutichisqa Ñaña, kay kusikuy
hatunmi karqan, cheqaqmi; ichaqa yachawaqchismi ima ñak’ariytapas, hayk’a qolqetachus gastawasqanmantawan chayqa, rikuwaqchismi chhayna favorkunataqa mana naturalezaq envidiakunanta. Ichaqa, qankunamanmi willakunayki, kusisqa tarikurqani Qespichiqniypa, Diosniypa llakikuyninkunata rakinaypaq, hinallataq payta yanapanaypaq, imaynapipas.
(271-275) nisqa.
chay hinata, paywan kuska ñak’arichispa chaykunata aguantananpaq. ¡Mayna kusikuymi! ichaqa ima ñak’ariytaq!...
Chaymi uyarirqani, Yayay, Diospa Churinpa waqayninta, huchasapakunamanta quejakusqanmantawan, paykunaq destinontan aswanta hap’irqan
munay. Aswan sonqoman chayaq hina, aswan k’arakta waqasqan huchakunaqa karqan mana allin sacerdotekunaq, llapa eclesiásticokunaq mana hunt’aq kayninku, prevaricacionninku, escándalokunan ima, paykunan irregularidadninkuwan, escandaloso kawsayninkuwan ima, sacramentokunata qhellichanku. . Iglesiaypa kaqninkunamantan suwarqanku, fiestankuwan, pukllayninkuwan, mana imapaq valeq gastonkunawan ima, wakcha runakunaq qolqenwan, paykunaq kawsayninkuta suwarqanku; hinaspan sonqonkupi nirqanku: kay allinkunaqa ñoqanchispan, mana ima cargotapas nitaq obligaciontapas. ¡Ima usurpaciontaq! ¡ima sacrilegiotaq!
J.-C. chayraykun waqarqan Diospa huchallikusqanmanta, Iglesia ch’usaqyachisqa kasqanmanta, iñiypa, munakuypa chinkasqanmanta; almakuna chinkachiymanta, qhellichasqa runakunaq desgracianmantawan, chaywanmi infierno hunt’aykushan tukuy ima ruwasqanmantapas, chaymanta hark’ananpaq. Payqa waqarqanmi runaq llapa onqoyninkunamanta, astawanqa cristianokunata amenazasqa kasqankumanta, askha mana hunt’aq kasqankumanta, hucha ruwasqankumantawan... Kunkanqa amigonpa rimasqan hinan uyarikurqan
confia amigunpi hinaspa quejakun llakikuykunata payman apamusqanmanta... Ususiy, niwarqanmi, sonqonpa k’arak sonqonpi, ichaqa tayta hina tonowan, sonqoq hich’ayninwan ima, chaymi nanaywan, llakikuywan ima haykuwarqan.llapallanta munakuy huk kutillapi: Ususiy, ¿creenkichu? Iglesiaypin tarirqanku Judaskunata, paykunan traicionawarqanku, vendewarqankutaq: Saqechisqan kani, hukmantan negawarqanku; entregarqayku
Barrabas, ñoqataq wañunaypaq sentenciasqa karqani. Millay maqasqa karqani hinaspa
Kichkakunapa coronan. P'enqaywan, k'amiywan ima qatasqa kani; ¡Iskay kaq kutita chakatasqa kanaypaqmi wañuchisqa karqani!..... Ima muchuchiykuna
merecen anchata hinaspa chayna yawarllaña indignacionkunata! Ichaqa, Iglesiaypa mañakuyninkunatan uyarirqani; waqayninpas, suspiranpas maqanakuytan ruwawarqan, hinaspan decidikurqani preso apasqa kasqan tiempota pisiyachinaypaq...
Diospa phiñakuyninta thasnunapaq ñan; J.-C.wan hukllawakuy hinaspa Pasiónninpa misterionkunata yupaychay.
Chay hinapin J.-C. kay sinchi mañakuypi allin taytaman rikch’akurqan, payqa phiñakunmi rebelde wawakuna sonqonpa contranpi muchuchinanpaq obligasqanmanta, munakushaspapas. Wakin kutipiqa rikurqanim makinta paykunapa contranpi hoqarispa, chinkachinanpaq amenazachkaqta, chaynallataqmi paykunapaq ofrecerqa ñakariyninta, laq’ayninta, yawarninta hinaspa wañuynintapas. Paykunaman wiñay chinkachiymanta willakuq hina, hanaq pacha cuerponpa llapa k’irinkunatapas paykunaq rantinpi rimananpaqmi ruwarqan .
chaymanta kacharisqa. Paymi invitawarqan paypa mañakuyniykuman hukllawakunaypaq, Taytanpa chanin kananpaq maqanakuyta ruwanaypaq; ichaqa, almay kasqanpi ukhu misk’i kaypi
buceo, imaraykuchus huk parte ñak’ariyninmi siq’iykusqa, wakcha sonqoyta unuwan hunt’aykusqa hina, yaqapaschá mana imatapas ruwayta atirqanichu, aswanpas waqay, waqaylla ladonpi. Kay llakikuypaqmi, Taytay, pay kikinmi kamachirqa chay
método, chaytan ñawpaqta rikuchirqaykichis, phiñasqa hanaq pachaq phiñakuyninta thasnunaypaq, nanay pasionninpa misterionkunata yupaychaspa......
Religionpa solemne promesakunaq hatun kaynin, chaykunaqa predestinomanta gracia especialmi.
Achka watakuna ñawpaqtam kay rikuyniyuq karqani; ichaqa, ¡hayk’a kutitan mana uyarirqanichu J.-C.pa quejakuyninkunata imaymana temakunamanta Iglesianwan tupaqmanta! hinaspa kaypi hukkunamantapas huk p’unchay monástico promesakunaq imayna kayninmanta niwasqan, ñawpaqmantaraq quejakuspa chaykunamanta ruwasqa sarunchakuymanta
Kunan. Paymi reparachiwarqan kay promesakunaqa kikin divinidadninmanta lloqsimuq hina kashasqanmanta; otaq, aswan allinta munaspaqa, huk gracia especial predestinomanta, chaymi chaylla lloqsimun wañuyninpa méritonmanta; hinaspa kay hinata sut’inchawarqan: chaypaqqa necesitakunmi especial atención, .
Graciaq llumpay askha kaynin, hinallataq mana tukukuq munakuypas, runaman tukusqay tiempopi Yayaypa willawasqanmi, niwarqan, sonqoyta unuwan hunt’achirqan, munayniytataq kamachirqan, mana obligaspa. Dedicarqanin, chay ratomantapacha, llapa facultadniykunata, hatun munaynin hunt’akunanpaq, tukuy imakunapipas, chaykunan interesanman karqan glorianta, munakuynintapas; hinaspa payta ruwarqani a
perfecto y entero devoción de todo kikiypa. Chaymanta pachan, munayniy Yayaypa munayninman hinapuni kasqanrayku, kay kikin khuyapayakuymi pusawarqan, libre akllakuywan, tukuy imaymana llank’aykunata, k’umuchisqakunata, ñak’arichiykunata ima ñak’arinaypaq, cruzpi wañunaypaqpas. Arí, munarqanim libreta hinaspa kuyakuyniypa munasqanman hina. Chayraykun kawsayniypa sacrificionqa karqan
sapa kutinmi aswan munasqay munasqay objeto. Kunanqa, yapaykurqa, yachay
chay solemne religioso promesakuna, chaykunawanmi huk kamasqa llapanta Diosman sapaqchakun, chaykunaqa sacrificio ruwasqaymanta emanacionmi, chay hinataqmi libre kanan. Kay ñawpaq graciaq hich’aykuyninmi, yawarniypa allin kayninllapin paqarimuynin: sapan gracia predestinomanta, chaytan ñoqa
pikunamanchus qoyta munani chaykunamanlla qoy. Mana ima maqanakuytapas munasqankuman hina ruwaspa, kay
(276-280)
nisqa.
graciaqa chaypa señoranmanmi tukupun, sumaqllatan sonqonkutapas munayninkutapas hap’in; kay pachamanta t’aqan, mana sarunchaspa ñoqawan hukllachananpaq, hanaq pacha munakuypa aswan k’iski nudokunawan; Niyta munani promesakuna cercomanta, wiñaypaq kasukuymanta, wiñaypaq renunciay munasqankumanta, wakcha kaymanta, mana hark’asqa mana qhelliyoq ch’uya kaymanta, chaykunan paykunaq sapaqchan
sonqonkuta, cuerponkuta, almankutapas, astawanraq hap’ispa
sapa kutilla cruzniyman k’askasqa aswan meritorio martiriowan, aswan unayta aswan voluntario kasqanmanta paykunaq partenmanta....
J.-C.pa phiñakuynin, promesakunawan payman sapaqchasqa almakunaman maqanakuy ruwaqkunamanta.
Kaymanta, Taytay, J.-C. huk ch’uya phiñakuywan kawsachisqa hina karqan, hinaspa kawsaq tonota hap’ispa hunt’a intereswan: munakuyniypa ancha chaniyoq víctimas; sunquykama llachpaykuwarqaku.... Desgraciadokunaqa paykunamanmi maqanakuyta ruwarqanku munayninkupipas, chaymantan anchata envidiakuni, chaytan ñoqa kikiy saqeni llapa runakunaman munasqankuman hina, libre decidisqankuman hina utilizanankupaq. Juicio p'unchaypin vengakusaq, nispa. Yachasunmi ima derechowanmi kunan punchaw hamusqankuta, unanchasqaykuna mana qullqillapaq yupaychayta qechunankupaq. Paykunan kutichiwanqaku kay munasqa warmikunarayku, paykunaq munayninta obligarqanku; paykunaqa sientenqakun justo rigorniypa maqayninmanta, ñoqan kani absoluto patronman, paymanmi tukuy imapas entreganan, manataqmi pipas mana castigasqa valorniyoqchu;
Hinaptinmi, Taytay, rikurqani manchakuypaq castigokunata paykunapaq waqaychasqanmanta, chaykunatam listo kachkarqa paykunapa contranpi... Seizing the apprehension of a
chaymi llakikuypaq suceso, sonqoyta yuyaytapas chakiman wikch’uykurqani, hinaspan mañakurqani Santa Pasionninpa méritonkunawan, ama mana huchachanaypaq
recursota hinallataq mana wiñaypaq chinkachinankupaq, aswanpas paykunaman graciakunata qonapaqmi, kay qhepa desgraciamanta karunchakunankupaq.
Huk punchawmi sunquy nanaywan pakisqa karqa, hayka kasqanmanta hinaspa hatun hucha ruwasqa kasqanmanta, uyarirqanim J.-C.-ta kay huchakunamanta sinchita quejakusqanmanta, chay huchakunam, nisqanman hina, kay pachata yakuwan huntaykusqanmanta, hinaspa kamachikuy tiyananman wicharisqanmanta venganza mañakunanpaq... Payqa llipyaynintam saqirqa hinaspam manchakuywan khatatatarqani huchasapakunata ñut’usqanmanta.
Jesucristo quejakun Francia nacionpi hucha ruwasqankumanta. Chay qhepamanmi desgraciakuna kanqa. Hermanaman qosqanmanta prueba llamativa.
Qhepa kuti kay hina rikusqayqa karqan iskay kinsa wata ñawpaqta, chaypin Asamblea Nacionalpa convocacionnin hamurqan, notablekunaq qhepanpi, Francia suyupi ñawpaq sasachakuykunata paqarichinanpaq. Mana iskayrayaspa yuyarinki, taytay, ñawpaq diputadonchiskuna París llaqtapi wisq’asqa kasqankuta, kacharisqa kasqanku p’unchaypitaq Bretaña suyupi hukniray llaqtakunapi kusikuykuna karqan; Bueno, Fougèrespa chaypaq preparakusqankupin, Marqués de la Rouarie, huknin diputadonchis kutimusqanpi, sut’ita uyarirqani J.-C. pay, aswan hatun kasqankuta.... Entendirqaniraqmi Fougeresmanta astawan rimasqanmanta. ¡Los sonsos! nispas qaparirqa, ñawsakunaqa yapamantam qukunqaku, ñam qukuchkankuña huk kusikuyman chaymi qatinqa achka waqay! ... Paykunaqa saminchanku huk revolución nisqatan, chaymi rikukuq muchuchiylla; esclavitudmanta llamiykuspankuqa libre kaytan alabanku, hinaspan ninqaku kusisqa kashasqankuta, chay desgraciakuna paykunaman hunt’aykunanpaqña kashan.
Prueba, yapaykurqa, tukuy imapas pasanqa imayna willasqayman hina, kunan punchaw, chayna horapi, nina ninata hapinqa llaqtapi; qanmi kanki
rikuq ; hinaspa chaymanta lluqsiq dañoqa kanqa ñawpaq puriqlla utaq pisilla figura universal nina rawraypa, chaymi pisi tiempollamanta Francia nacionta ch’usaqyachinqa... Tukuy imapas pasarqa chay punchawllapim, ñuqaman willawasqankuman hina. Shuk cohete nina artificial, mana yuyaywan kachashka, shuk wasi pataman urmashka, Grande Rue llaktapi, chaypimi ninata churashka.... (1). Cuartoykupin kasharqani, ocupasqa Diosmanta mañakuypi, churasqa horapi, chaypin uyarirqani Hermananchiskunata askha kutita punkuq ñawpaqenpi pasashaqta, hukmantataq pasashaqta, hinaspan advertiwarqanku, askha kutipi, nina llaqtapi kashasqanmanta. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . ¡Ay! Allintan yacharqani, chaymi usqhaylla yacharqani thak kanaypaq; mana imapaq valeqmi karqan cuerpoq ñawinwan rikuspayqa.
1) Achka kutitam rikurqani nina rawraykunata kachaykuqta; manataqmi yuyaykusqachu kaypi huk profecía hunt’asqanmanta imaynan hunt’arqan hinata.
Kay pasakusqan qhepallamanmi kinsa p’unchay uyarirqani chay kikin kunkata kallpawan quejakushaqta, Iglesia contra, reinoq religionninpa contranpi huk partido hatarichisqa kasqanmanta. Jesucristoqa manchay k’amiykunatan rimarqan kay partido contra, chaytan suticharqan ferocioso, bárbaro, yawar ch’akichiq, mana Diosniyoq.... Paykunatan tumparqan wawankunamanta phiñakusqankumanta, hinaspan Taytanta conjurarqan chay wayra-parata hark’ananpaq, manataqmi saqerqanchu tutayaq yuyaykusqankuta hunt’anankupaq.... ¡Ah! millay runakunaqa, nirqanmi, Iglesiaypa contranpi, ministroykuna contra, llapa ñoqaq kaq runakunaq contranpipas rimanakurqanku! kikiymanta phiñakuymi; ichaqa chaymanta muchuchisqa kanqaku... Yawarninkuta hich’anqaku; ichaqa kay hich’asqa yawarmi urmaykunqa
chayta hich’aqkuna, vengakusaq nispa... Llasaq kayninwan atipachikunqa... Ichaqa, Taytay, hinalla rimarirqa, ama hina kaspa, sichus pay
(281-285)
nisqa.
ichapas, kay manchay muchuchiyta qespichiy, huchakunata qespichispa, chaykunan paykunaman aysanan!... Kimsa p’unchay qhepamanmi quejakuna tukupurqan, pisi tiempollapitaqmi yacharqayku Bastilla hap’isqankumanta, Reypa disfrazasqa presochasqa kasqanmanta, wañuchisqa kasqanmantawan guardiankunata, sagrado runanpa, compañeronpa peligrokuna purichisqan, huk simillapi, París llaqtapi llapa sasachakuykunata, chaypin, kusikuypaqraq, huchakuna, ch’aqwaykunapas karqan
aswan pisilla, chay rebeldekunaq audacian razonta qorqan hap’inankupaq...
Tukuchanapaq, Taytay, en general niykiman, Francia suyupiqa yaqapaschá ima interesante sucesopas pasarqan, astawanqa Iglesiapaq, manan J. C. nisqamanta chay hina advertenciata chaskirqanichu Ichaqa willanaykitaqmi ima figurakunawanchus ruwawarqan chayta qhaway ñawpaq kaq causata chay hina a
Iglesia nisqapi, Estadopipas mana allin ch’aqway; Sapa kutinmi pay kikinmanta rimasaq, ichaqa yuyaykuni allinmi kanqa chay detallekunata paqarinkama aplazay, sichus acuerdopi kanki chayqa. Chay mañakuyqa chaskisqa karqan, qhepantin p’unchaytaq Hermanaqa willasqanpa q’aytunta hap’irqan.
Faubourg Roger llaqtapi nina rawray, kaypi wakin kuti willasqa. Huch’uy wasi, nina rawraymanta milagrowan waqaychasqa.
Creeni atiyman, parrafo tukunaypaq, kaypi churayta huk anécdota, chaymi anchata tupan ñawpaq kaqwan, aunque chay motivoqa hukniraychá karqan; kay hinatan Hermana rimapayawarqan huk circunstanciapi:
Yachanki, taytay, manaraq yachankichu chayqa, niwarqanmi, iskay kinsa wata ñawpaqtaraqmi nina rawrarisqanmanta (chayraq rimasqay ninamanta yaqa iskay killa qhepamanmi) Faubourg Roger llaqtapi wakin wasikunapi . Chay monjakunaqa ñoqa hinan kay llakichiq espectáculo nisqamanta testigokuna karqanku. Wakinpas karqanmi llaqtaq torreman wichaqkuna, aswan allinta qhawanankupaq, wayra-parakunapi wichariq nina rawray imayna puririsqanmanta. Chay nina rawraywanmi tarinchis, wakin kutipiqa, huk huch’uy yuraq wasita, chaymi aswan manchachisqa hina rikch’akurqan, nina rawraykunaqa wayraq direccionninwan chiqanmanta, sinchita ima apasqa kasqanrayku. Astawanraqmi inspirasqa sientekurqani
waqaychananpaq Diosmanta mañakuy; imaraykuchus yuyaykurqani wakin wakcha aylluq wasinchá kanman. Mañakuchkaptiymi, Diospa kunka kasqanpi iñisqay kunka ukuypi niwarqa: “Kay wasimanta mañakuwasqaykiqa manam chinkanqachu, chaypi yachaqpa kunan ruwakusqan mañakuytapas respetasqayraykum”, nispa ñuqaman. Chay qhepallamanmi nina rawrayqa huk ladoman cambiarqan, chimpa ladomanta wayra wayramusqanrayku, chay wasichataq waqaychasqa karqan; chaymi llapa runakunata sinchita musphachirqan, chaymi milagroman rikch’akurqan.
Kay Hermanamanta willakuymanta iskay kimsa punchawmanta, chaytaqa tarirqanim wakin monjakunapa willakuyninman hina, chaynallataq rimayniywanpas
ñawpaq uyarisqayman hinaqa, chay yuraq wasichamanmi rirqani, chay wasiqa Roger punkupa waqtanpipunim kachkan, hinaspapas rupasqa wasikunapa tuñisqanpa hichpallanpim kachkan. Chayqa karqan ancha honrado carniceroqmi, esposanmi pasarqan chay cheqaspi huknin aswan allin católico kananpaq; kay aylluqa chaymantaqa allin riqsisqam karqa chay llaqtapi director kasqaypi.
Iskay kinsa mana interesakuspa rimasqay qhepamanmi, kayman apamuwaqniy temaman rimayta apamurqani, tapuspaymi imaynatas wasinku waqaychasqa kasqanmanta, imamanmi atribuyenku waqaychasqa kasqanmanta. Imatataq atisunman
atribuy, nispas kutichisqa warmiqa, manataq Virgen Santaq yanapayninmanchu, Diospa atiyninmanpas? Qatiway, nispas hinalla rimapayasqa, willasqayki
imaynataq tukuy imapas pasarqa... Qusaqa wasipi qipan, huertaman lluqsiyku, pay, ñuqa hatun ususinwan, Marie sutiyuq, chunka pusaqniyuq iskay chunka watayuq, chayraq casarasqa.
Qawankichu, wiraqocha, kay verdurata niwarqa; Allin! qonqoriykurqayku kaq cheqasllapi, ususiy Marion kaypi, ñoqataq, chay tiempopi
chay nina wasiykuman mast’arikusqanmanta. Marionqa willasunki llullakusqayta. Iskayniykum San Sulpicio iglesiapa waqtanman qawarichkarqaniku maypim kachkan,
yachasqaykichis hina, Notre-Dame des Marais nisqa ch’uya rikch’ay. Kay mañakuytaqa allin Wiraqochamanmi kallpawan rimarqani, Marionpas ñoqawan kuskan niwarqan. Nirqanim: “Diosniy, yachankim mana pitapas huchallikusqayta, manataqmi munaymanchu hukpa kaqninkunata huk qullqillawanpas: kay pachapiqa kay wasiyllam kachkan; sichus ruphananta saqenki chayqa, kaypin wakcha huch’uy Aylluy mana alojamientoyoq, qhepa llakikuyman pisiyachisqa; chaymi wakcha wawaykuna ripunqa
T'antankuta maskhay, ñoqataq paykunawan kuska. Diosniy, khuyapayaykuway paykunata, ñoqatapas, kawsayniykuta qespichiy, huch’uy wasiykuta qespichispa, qanmantallan suyakuni: ch’uya Mamaykiq mañakuyninwanmi mañakuni, paypin,
qan qhepamanmi tukuy confianzayta churarqani. Kay favorta qowanki chayqa, huk misallapas nisaqmi, huk velatapas ruphachisaqmi paypa honorninpi, S. Sulpiceq ch’uya rikch’ayninpa ñawpaqenpi. »
(286-290)
nisqa.
Iñiywan anchata kawsachisqa karqani, kaynata rimaspay; kinsa kutikamataqmi kaqllata mañakuq kayku, sapa kutitaqmi ususiyta kacharqani nina rawray mana maymanchus risqanmanta qhawanaypaq, manataqmi sonqoykuta chinkachispa hukmanta qallarirqayku.
Tukuyninpiqa, kimsa kutipi, wayra tikrakusqanmanta, nina rawraytaq chimpaman risqanmanta willawarqa; chaytataq llapa runa musphaspa qhawarqanku, wasiykutaq qespichisqa karqan (1).
1) Chay ratollapin Hermanaqa chayraq uyarisqa kay kunkata, hawapi rikusqanchismanta willashaqta.
§. IV.
Religioso ordenkuna chinkachisqa kananpaq hatun causakuna. Kay pachaman, kikinmanpas k’askakuy. Promesa ruwasqankunata sarunchaspa.
Ñawpaqtaqa, religioso ayllukunapaqqa, askha kutitan rikurqani, mosqoykunatapas, chaykunawanmi Dios rikuchiwarqan maymantachus ismusqanku; kaypin wakin aswan admirakuypaq: rikurqani, ichaqa askha kutipin, palomakuna, palomakuna hanaq pachaman perpendicularta wicharishaspa phawaykachasqankuta, hukniray alturakunapi: imachus admirachiwarqan, kay palomakuna, palomakuna yaqa llapankuta kutispa aysasqa kasqankuta rikuspay allpapi wakin llikakunawan, chay llikakunam watasqa hapiq, chaywantaq mana rikuy atina maki chayman kutiykachirqa, jaulapi hina utaq chaypi suyaq trampapi hina.... Unay tiempon kay rikusqayta hap’iwarqan
p’inqasqa, mana mayqen directorpas kay puntomanta ima satisfactorio nisqatapas niwashaqtin. Tukuchanapaq, anchata mañakusqaymanta, kaypi kachkan J.-C. kikinpa sut’inchawasqan. Kay palomakuna, kay urpikunapas, niwarqa, iskaynin qari warmipa religioso ayllunkunam: arí, paykunaqa religioso almakunam, compromisonkupa contranpi, sapa kutim unanchaman hinaspa kikin munayninkuman watasqalla qipanku, hinaspapas pasionninkupa kamachinraqmi kanku , chaykunan, askha llikakuna hina, sapa kutilla kay pachaman aysan, hinaspa hark’an hanaq pachaman phawayta, maymanchus risqankuman hina. Chay hinaqa, ruwanankuta mana allinta qhawarisqanku, promesa ruwasqankuta mana hunt’asqanku, kay pachaman, paykuna kikinkumanpas k’askakusqanku, kaymi hamuq tiempopi sarunchasqa kasqanku....
Yuyarini huk tuta (kayqa ordenniykumanta astawanqa llakikunman), musqukurqani, nini, huk hatun willakuqpa kunkanta uyariyta. Aswan qayllamanmi asuykurqani; taytanchis San Franciscon karqan ordenninmanta monjekunata, monjakunatapas predicaq; kallpawanmi k’amirqan mana hunt’aq kasqankumanta, mana allin ruwasqankumanta, mana allin ruwasqankumanta. Paymi quejakurqan kamachikuynin pantasqa entiendesqa kasqanmanta, qonqasqa kasqanmanta, hinaspan paykunaman willarqan aswan hatun desgraciakunata, laxidadninkumanta muchuchikuspa; chinkachisqa kanankutapas manchakunmanpas hinam karqa.
Huk kutitaqmi musquyniypi rikurqani p’achanta churakunaypaq devocionta; tukuy hinantinpi maskhashaqtiymi rikhurimuwaspa niwarqan: P’achayqa ususqañan, ususiy, espirituyta churakuy, amataq kamachikuyniyta saqeychu:
chaymi, creeway, aswan seguro punchu hamuq wayra-paramanta hark’asunaykipaq.
Iskay kinsa wata qhepamanmi rikurqani huk uvas chakrata saqueoman qosqata, ch’usaqyachisqata, tukuy ladomanta chayman wikch’ukuq suwakunaq haykusqanwan: manan podasqachu nitaq tarpusqachu; k’allmankunan, k’aspinkumanta t’aqasqa, pampaman urmaykusqa, otaq aswan pisillaña puchusqa allin kashaq hina. Kay chikan chikan figurakuna, chaymantapacha yachasqayman hina, representarqanku iskaynin desordenkunata hinallataq castigokunatapas religioso qharikuna warmikunaq, paykunan prevaricarqanku promesankuta kamachikuyninkutapas mana hunt’aspa, hinallataq
yuyaypa imayna kasqankumanta t’aqakuy.
Huk tutataqmi huk profecía mosqoytapas rikurqani, chaymi, chaymanta Diospa sut’inchawasqanman hina, chay maqanakuypa cheqaq embleman karqan
manchaymi, chaytan revolución Francia suyupi Estadoman qonan, aswantaqa religionman, religioso ordenkunamanpas. Huk urqupi rikurqani huk sumaq sach’ata, hatun kallpasapa; chaymi simetricamente muyuchisqa karqan k’allmakunaq contornonwan hinallataq
verde k’allmankunaq sumaq churasqa kaynin; t’ikachankunapas, rurunkunapas kaq pachallapin aswan misk’i q’apayta, aswan askhata rikuchiqku
munakuq. Kay sumaq sach’amanta iskay kinsa puriyllapin hukta rikurqani aswan pisi kallpayoqta, ichaqa chay sach’aqa kaqlla rikch’ayniyoqmanmi rikch’akurqan, ima rurukunawanchus cargasqa kasqanwan, t’ikakunawan ima qatasqa kasqanwan ima; manan ñawpaq kaq hinachu allin muyuchisqa nitaq allin churasqachu karqan, repararqanitaqmi hawan iskay puntopi otaq crestakunapi tukushaqta.
Kay iskay sumaq sach’akunata admirashaqtiymi qonqaylla rikurqani kinsa kaq sach’ata, paykunaq chawpinpi kaq espacioq chawpinpi derechota wicharishaqta,manta
imaynachus hukninmanta hukninmantawan kaqlla karun karqan: kayqa manan t’ikayoqchu nitaq ruruyoqchu, aswanpas huk rikch’ayniyoqmi karqan, chaymi sumaq raphinkunapi karqan, chaytaqmi rikch’akuq rikch’akuq karqan ñawpaq iskay sach’akunaman uma, ancha hanaqpi
paykunamanta, chaymantataq hukmanta hukmanta maqayta qallarirqan, pañaman kuyuywan
(291-295)
nisqa.
lloq’e ladomantaq, sinchita mancharikurqani; Ichaqa repararqanin, ñawpaq sach’aq k’allmankunallata sinchita k’uyukuqta, ch’aqchuq hina kashaqta, chay sach’aqa sapa kutillanmi hark’akuq mana mayqen t’ikantapas nitaq ruruntapas chinkachispa;
ichaqa huk sach’aq llapa k’allmankunata p’akirqan, chhaynapin sach’anpas saphillanpas qheparqan, chaymi sasa karqan iskay puntankunata t’aqay.
Kay manchay operacionmanta, uyarirqani huk kunkata, chaymi qaparirqa: Sallqa saphimanta kuchuy, chinkachisqa kasqanmanta, hukninmi ñawpaq iskay sachakunata waqaychananpaq cuidasqanmanta. Kay simikuna rimasqanku qhepallamanmi ñakasqa sach’a k’iriqta uyarirqani, hinaspan rikurqani urmaykushaqta, urqu ukhuman t’oqyachispa rolloykuqta. Kaypi, qatiqninpi niwanku, chayraq rikusqayki: ñawpaq sach’aqa J.-C Iglesiatan marcan, iskay kaqtaq, chaymi niyta munan
iskay patayuq sacha, iskay qaripa religioso kaynin, sinqanpi formasqa; kikin rikchaqmi kanku, chayraykum kikin rurukunata rurunku. Kay mana ruruq, sumaq sach’a, iskayninku chawpipi wiñaq, hinallataq sayayninpi paykunata atipaq, kunan pacha filosofíaq hatunchakuyninmi, chaymi pisi tiempollamanta Francia suyupi qhepa kallpachakuykunata ruwanqa Iglesiata chinkachinanpaq, chinkachinanpaqpas.. hinallataq religioso Estadotapas.
Niwaqmi karqan sallqa uywakunaqa ñawpaq sach’aq saphinmantan paqarimurqan, kunan pacha filosofíataqmi respeto hina rikch’akunqa
religionpaq hinallataq Iglesiapaqpas; payqa munanqaraqmi convencechiyta, payqa amachanallanpaqmi, kutichipunanpaqtaqmi ñawpaq perfeccionninman: chay efectonkunan rikuchinqa imatan paymanta creenanchis karqan, rikuchispa llapa cheqnikuyninta paykunapaq, hinallataq evangélico runakunapaqpas allin kawsaykuna, pikunachus cristianota ruwanku; payqa qallarinqa contrastaspa puramente runa hinallataq moral virtudkunata, chaykunatan hatun ostentacionta ruwanqa mana suficienteña qespikuypaq kashaqtinkupas: unayñan rikuchirqan llulla k’anchariyninta engañawananchispaq, kaq pachallapi
tiempopi, iñiyninpa rantinpi razonta churayta munasqanmanta. Kayraykum chay ...
sallqa uywakunaqa sumaq raphiyuqmi kasqa, chayllataqmi kasqa. Kay monstruoso filosofía nisqapa thuñikuyninqa tiemponmi kanan, religionpas Iglesiapas kay wayra-paramantan kawsanqa. Iskay kaq sach’aq saphinpas, tronconpas , kunankamapas qhepaqmi, hinallataq uvas sach’aq saqueomanta ayqekuq pisi stockkunapas, rikuchinmi mana tukuy imapas mana suyakuyniyoq kashasqanmanta, religioso estadopaqqa, huk p’unchaymi tarinqa recursokunata sarunchaqninkunaq contranpi usphachanmanta wakmanta nacey hinaspa
barcon chinkapusqan qhepamanmi yapamanta rikhurimunqa.... Chaymantapas, rikurqaykutaqmi Iglesia p’enqaypi kananpaq ñawpaq kaq causata, chay escándalokunapi, mana allin iglesiakunaq mana ordenpi kawsasqankupipas. Chaynatam kay pachapi hinaspa sapa kuti clerokunapaq, monjakunapaqpas; kunanqa qhawarisunchismi laicokunaq ch’aqwayninpi huk qhepa kaq razonta, chaymi Diosta obligawanchis castigawananchispaq, hinallataq consecuentemente huk causa agravante Iglesiaq desgraciankunamanta, Estadoq ch’aqwayninmantawan... Kutisun, Taytay, kay parteta ñawpaq kaq huñunakuy ; munaspaqa paqarinpaqmi kanqa, chunka horas tutamanta hina, otaq tawa hora ch’isiyaq hina.
§. v.
Huk causakuna religion qatiykachasqa kananpaq hinallataq Estadoq ch’aqwayninmanta Iglesia wawakunaq especie apostasia nisqapi; iñiy espiritun paykuna ukhupi wañupun, Diostaq mana hunt’aq nacionkunaq sonqonpi wakmanta rawrachin.
“Yayaq, Churiq, Santo Espirituq sutinpi, Jesuswan Mariawan ima, kasukuyta ruwani. »
Kaypin, Taytay, huknin circunstancia kawsayniypi maypichus aswan seguro niyta atiyman, sichus kay clasemanta mayqentapas hap’iyman chayqa, J.-C. rikukuq hina rikhurimuwarqan, al menos yuyaykurqanin payta rikusqayta. cuerpoq ñawinkunamanta, kunankamapas kay convenceypin kashani; ancha allin ruwasqa, ventajoso sayayniyuqmi rikchakuwarqa; sepultura hinaspa majestuoso apasqanmi inspirasqa virtudta, exuded decencia hinaspa kamachirqa respeto; imapas divinoqa tukuy hawanpin k’ancharirqan, llapanmanta aswantaqa uyanta k’ancharirqan, chaymi payta rikuspay, tukuy niwasqanman kutichispapas, manan hayk’aqpas atrevikurqanichu uyanta qhawayta, imayna kayninta reparanaypaq. Ichaqa yuyaykusun, munaspaqa, tukuy kaykunaqa ch’uya ukhu k’anchayllapin pasarqan, imaynaña pasarqan chaypas,
Jesucristo, p’achawan qatasqa, aswan askha kutita ñawpaqeypi puriq: chhaynapin pusawarqan hatun campo chawpipi tarikuq altoman; chaypi, iskay runakunata sayashaqta, mana kuyurispa, allin rumiwan t’aqasqata rikuchiwarqan; kay espacio chawpimanmi churakunchis; payqa cristianon karqan, idolokunata yupaychaqtaqmi karqan: J.-C. niwarqan, paña ladonchispi, inti lloqsimuy ladopi churasqa cristianota rikuchispa: pay kikin ukhupi iñiypa k’anchayninkunatan wañuchirqan, manañan reqsiwanñachu, yachachikuyniymanta pukayapun manataqmi reqsiwanchu
(296-300) nisqa.
ñuqamanta karunchakunaykipaq kallpachakuylla...” Hinaspa chiqaptapuni, repararqani wasan J.-C.man tikrasqa kachkaqta, hukninpa wasantaq kuskan muyurisqalla kachkasqa, ladonpi kasqanrayku, hombron ñuqaykuman.
Qunqayllamanta, huk divina k’anchaywan, J.-C. ñawpaq kaq ukhuman haykuchiwarqan, chaypitaq rikurqani huk concienciata ancha huchasapata, chaymanta sapallan yuyariylla kunankamapas khatatatachiwan...... Hanaq pacha! chayqa karqan huk manchay chaqwa millay huchakunamanta!.. Huk k’anchaymi kay ch’aqwayta pasarqan
tutayaq, tukuy manchakuykunata rikuchiwarqan. Arí, Taytay, kay rayuwanmi rikurqani manchakuypaq espectrokunata, monstruokunata, imaymana rikchaq, sayayniyuq hinaspa rikchayniyuq, chaykunam, sapa kuti kuyuchkaq hina, mana samaspa tupanakuq, maqanakuq hinaspa maqanakuq hina, urmaykuq, pasay hinaspa kaqmanta pasakuq.huk above the huk; maqanakuyninkupi, huk ladoman urmaspa huk chhikanta t’aqanakuspa t’aqanakuq hina kashaqtinku hinaspa
huk ladumantaq, askha runakunata, mana tukukuq huk huch’uy monstruokunata, aswan millay rikch’aykunata, hormiga urqu hina, wakmanta naceq hina, mirachiq hina karqanku; aswan hatun urapi pakasqa wakin k’uchukunapi p’ampasqa lloqsimurqanku; kay rikhuriyqa, Taytay, ancha hatun manchakuywan hunt’achiwarqan, chaymi kuskan wañusqaña karqani; Muyuriqniypi rikurqani wañuypa llanthullanta, infiernoq rikch’ayninta, qhepa desgraciaq rikch’aynintapas; imaraykuchus chhayna concienciaqa mana kusisqa wiñaypaq pasayllan.
Chaypimantam J.-C.qa Occidente lawpa chimpanpi churasqa idolo yupaychaqman kutirispan nirqa, payta qawachispan
impresorqan huk cierta ideata existenciaymanta hinallataq huk cierta atracciónta reqsiwananpaq hinallataq adorawananpaq.dioskuna paykunaq munayninkuman hina, dioskuna conformados paykunaq grosero yuyayninkuman, hinallataq favorables chay pasionesman paykunaq satisfacer munasqankuman......... Chaymanta, kutirispa ñuqaman, niwarqa: Qamqa qawanki hinaspa admiranki graciaypa atiyninta huk mana iñiqpa almanmanta, paymanmi iñiyniypa k’anchayninta willayta munani. »
Chay ratollapitaqmi rikurqani Divinidadpa huk k’anchayninta, chaymi nina rawray hina kay kusisqa mana iñiqpa ukhunmanpas haykurqan, hinaspan chay tiempopi rikuwasqanman hina sut’itaraq rikurqani tukuy chaypi pasashaqta .- .
hawapi: ñawpaqtaqa, kay idolo yupaychaq kunankama ladomantalla rikhurimuq, kikinmanta kutirispa mancharisqa J.-C.pa ñawpaqenpi derechota churakurqan, huk ciertowan chaqrusqa
admiración de sorpresa: chaymanta, almanpa ukhunta qhawarispa, rikurqani kay rasgo cheqaq Diosta reqsichisqanmanta, hanaq pachata kay pachata kamaq, kawsaymanta wañuymantawan kamachikuq arbitro....... ¡Ah! nispas waqarqan sonqon ukhupi, ukhu waqaykunawantaq, q’otusqa karqani, kaypin kashan cheqaq Dios! kaypim sunquypa munasqan, yuyayniypa maskasqan, imayna kaynin
enteridadmi willawarqa chay kasqanmanta....... sunquypi uyarikurqa, ñuqa kikiy kaptinpas sienterqani manaraq riqsikuyta atispay. ¡Ima ñawsa kaytaq! ¡imayna mana atiyniyuq runaqa mana qillqaqninpa yanapayninwan, sapallanmanta mana hapiyta atisqanrayku, chay pruebakuna rikurimuq hinaspa admirakuypaq kayninkunawan muyuriq! Tukuyninpiqa, tarirqani; ichaqa, ¿imaynataq unayta kawsarqani mana payta reqsispa munakuspay? Arí, chaypim kachkan qillqaqniypas hinaspa kamachiqniypas, paywanmi hinaspa piraykupas ruwasqa kasqayta sienteni! Kay ratomantapachan wiñaypaq saqepuni llulla dioskunata, paykunamanmi kunanmantapacha manaña yupaychayniykunata nitaq inciensoyta haywayta munaniñachu. Kay simikunata uyarispan, mana kuyurispa, k’umuykukuspa sonqowan, yuyaywan, cuerpowan ima yupaychan, cheqaq Diospa hatun hatun kayninta, ñawpaq kaq yupaychaymi karqan kayninpa divinidadninman.
Kay rikch’anachiy hinallataq wakichiq graciamanmi Diosqa huk aswan chaniyoqraq yapayta munarqan, chaywanpas, huk nisqallanpi, chayman yapakuylla, yapaylla; Niyta munani, chay kinsa teológico virtudkuna munasqan, chaykunan hamurqan almanpi pintakunankupaq, aswan Santo Trinidad kinsa runakunaq yachayninwan iñiyninwan ima, Runayachiypa pakasqa yachayninmanta, huk cheqaq Iglesiamanta, bautismomanta ima qowanchis chayman haykuyta J.-C.pi mosoqmanta paqarichispa, aswan chaniyoq gracia, sichus pipas chayta niyta atinman chayqa, kay kusisqa t’ikrakuqmi munakuyta qallarikun tukuy kusikuywan yachaywan: paypi iñisqanman hina, payqa suyakunña huk p’unchay saminchasqa wiñaypaq rikunanpaq: tukukuypiqa, tukuy kallpanwanmi payman aypaykun, mana saksasqa munayniyoqraqmi kayta aypananpaq ch’uya bautismowan chaymi punku.
Chaypachan nanaywan yuyarirqan burlakuykunata, mana allin railleriakunatapas, chaykunataqa yaqapaschá askha kutita ruwarqan cheqaq kaqkuna contra, kunanqa llapanpi hunt’asqa hina sientekun. Cheqaq Diospa religionninmanta ñawpaq yachayqa, ñawpaqtaqa paykunatan hap’irqan pisichananpaq ocasión kananpaqlla: ichaqa kay ñawpaq yachayqa iñiypa muhu kaynintan yuyaykun, chaytan hanaq pacha allin kayqa, mana yachasqan hina, pakasqa In
(301-305) nisqa.
sunqun chaypi huk punchaw wiñananpaq, rurunanpaq; chaypi kashasqa, mana pay kikin reparaspa, kusisqa ratota suyaspa: pay kikinta presentakurqan, otaq aswan allinta nisunman Providencia payta khuyapayarqan, graciataq iskayninta aprovecharqan
allin oportunidadta, kay runaq disposiciónninpas, qespichikuyninpa ñanninpi llapa sayaqkunata atipananpaq; chayllatam rikurqani almanpa ukunpi.
"Chaynam", J.-C. - huk nacionmanta huk nacionmanpas pasakunmi ... Segurayki, hinallam nirqa, kay iskay runakuna maypi kasqanku estadopi wañuptinkuqa, chay rikchayninniyuq kaqmi Cristiano wiñaypaq kanqa rikch’ayninta idolo yupaychaq wiñaypaq kusisqa kanqa, imaraykuchus munaypa bautismowan payqa, infusiónwan, iñiyta llapan allin ruwaykunatawan hap’in
ancha chaniyoq cristianoq qespichikuyninpaq, hinallataq Iglesiaywan hukllachasqa kasqanmanta mana iñiqkunaq chawpinpi kashaspapas, huknintaq mana mayqen allin kayninpas kanchu, aswanpas llapa idolo yupaychaqkunaq millay ruwayninkunan; paykuna hina chinkanqa, caracterninqa manan hayk’aqpas servinqachu aswanpas k’amisqa kayninmi, huchachasqa kayninmi. »
Kaymi chay llakikuypaq disposición maypichus Francia tarikurqan askha watakunaña, kay llakikuypaq disposicióntaqmi aswan hatun causa, otaq chay
aswan pisi aswan universal kaq, chay general ch’aqwaymanta hinallataq mana yupay atiy desgraciakunamanta, chaykunatan pisi tiempollamanta experimentanqa. Kay wañuypaq, llakichiq revolución tayta mamanchikpa, unaymantaraqmi, Taytay, ñuqapaqqa representasqaraqmi karqa kay entrevista tukunaypaq nisqaykiman hina:
Sumaq orqoq puntanpin espiritupi karqani, chaypin ch’uya wayrawan kusikurqani, aswan sumaq horizontetapas rikurqani. Kay sumaq urqupiqa sayachkasqa huk wasi ancha sapa kuti ruwasqa hinaspa huk
aswan hatun rikchay; imachus musphachiwarqan, llapa avenidakunata libreta rikusqaymi, llapa haykuykunapas tukuy ladomanta kicharisqa mana reqsisqa runakunapaq, paykunan chaypi askha runakuna huñunakurqanku ancha ch’usaq wayrawan.
Ancha allin qhawariq ñawiwan tukuy imata admirashaqtiymi repararqani wayra qonqaylla tutayachisqa kashaqta, chaykunaqa kay pachamanta lloqsimuq vaporkunan, hinaspa
chaytaq, chawpi suyuman chayaspa, rakhu yana phuyuta ruwarqan, chaytataq mana musyaylla urquman tanqasqa, juk rawraq wayrawan, chaytaq juk ladomanta qallarirqa. Kay millay vapor, chaymi suwarqa chuya kayninta chay
p’unchay, willarqan manchay wayra-parata, hinallataq chayta ch’aqwachiq wayra-parapas. Sospecharqanim huk desastre kasqanmanta; ichaqa repararqanin, phuyu ukhupi, huk yuyayniyoq objeto, chaymi huk ratullapaq yupawarqan hanaqmanta yanapaypi. Chayqa huk rikchaq killa killam karqa, puka llimpiyuq, ancha utqaylla kuyuywan tukuy lawman puriq. Manam yacharqanichu kay mana entiendey atisqay aparicionmanta suyakunaychu icha manchakunaytapas: aswan ñawpaqman risqanman hinam aswanta rikurqani chaqwakuynin yapakusqanmanta, aswantataqmi sienterqani llakikuyniy yapakusqanmanta.
Tukuyninpiqa, urquman chayaspa, phuyumanta t’aqakun, hinaspa hamun, nisunman, chakiyman urmananpaq. ¡Dios Taytay, may manchakuymi! manchay dragón karqan, cuerpontaq escamakunawan qatasqa karqan
hukniray llimp’ikuna, manchay rikch’ayta rikuchirqanku; payqa ninayuqmi karqan
ñawinta, phiñakuy sunqunpi, hatun sunquwan umantapas chupantapas hoqarispa; hinaspapas uñankunawan, iskay fila suni wañuchiq kirunkunawan ima armasqa, tukuy imata llik’inanpaq amenazasqa. Chayllam sumaq kaqman kallparqa
wasi, chaywanpas huk desvíota ruwaspa, karunchawananpaq hina, contraypi ancha animasqa hinaña karqan chaypas.... Kay rikusqaywanmi khatatatani, hinallataq ñoqaq
ñawpaq impulsoqa karqan tukuy kallpaywan qaparinaypaq punkukunata wisq’anaypaq, dragón phiñakuyninmantataq cuidakunaypaq.... Paykunaqa uyariwarqankun huk distraesqa, burlakuq wayrawan: huk loca hina, huk visionario, huk extravagante hina hap’iwarqanku.
Manan pipas sasachakurqanchu yuyaychasqayta aprovechananpaq, tukuy sonqoywan ruwasqayqa ironiakunawan k’amiykunawanllan pagasqa karqan.
Chaykamataq dragón ñawpaqman rirqa, ñañataqmi phiñakuyninpa viktimankunata ruwasqaña. Ñawiyku kichariyta qallarichkarqayku hinaspa yanapakuyta mañakuyta, chayllamanmi Dios kamachiwarqa chay monstruota atacanaypaq hinaspa mana mana allinta ruwanaypaq. Ichaqa, ¿imaynataq rikchakun, nirqani, ñuqa hina wakcha sipas, mana armayuq, mana kallpayuq, mana chaypi yuyaymanananpaqpas valorniyuq, haykapipas atipayta atinman ?
? Maytaña defiendekuspaypas, kasukunaymi karqan chay kamachikuyta, chay kamachikuymi mañakurqan llapa runakunaq qespichisqa kanaypaq kawsayniyta sacrificanaypaq. Chaytaqa ruwarqani, mana astawan yuyaymanaspa. Chaymi dragónman kallparqani, harkanaypaq hinaspa maqanakunaypaq... ¡Oh prodigio! yaqa
payta atacaqtiyqa manan hark’ayta atiwanmanchu karqan: Sansonpa makinpi kaq leonmi karqan. Chay ratopin llik’irqani, tukuy kallpachakushaqtinpas... llik’irqani, sinchi transportepi, kuyuriq makinkunata; qhawaqkunapas entienderqankun ima peligromantachus chaykunata qespichisqayta.
(306-310) nisqa.
Unayñan, Taytay, kay rikuy sut’inchawananpaq. Tukuchanapaqtaq, J.-C. chayraq quwarqa chaypa ima niy munayninta, aswan pisita kay simikunawan: Yuyariy, ususiy, wayna kasqaykipi chayna circunstanciakunapi rikusqaykita. Chaytaqa yuyarirqanim, chayllaraq willasqaykiman hina; Kaypim niwarqa:
Chaypacha maypi kasqayki orqoqa Francia reinotan representarqan; punkunkunapas, avenidankunapas llapa hawa llaqtayoq runakunapaqmi kichasqa karqan, imaraykuchus unayñan francés runaq ch’usaqyachiynin, yachay munayninpas, aswanraqmi libre kayta munakuynin, chaykunan paypaqqa natural hina, chaymi anchata hap’irqan mosoq kaqkunaman iñiy., hinaspa ancha atiyniyuq aswan extravagante sistemakunaman quyta. Chayna disposicionkunawanqa manam imapas mana chaskisqachu kanman.
Chay q’omer vaporkunan kay pachamanta hatarispa intiq k’anchayninta tutayachirqan, kaykunan kanku mana religionniyoq kaypa, q’otukuypa kamachikuyninkuna, chaykunan, huk chikan Franciamanta, huk chikantaq hawa llaqtakunamanta ruwasqa, chayarqanku llapa kamachikuykunata pantachinankupaq, tutayaqta tukuy hinantinman mast’arinankupaq, chaymanpas tutayachiy iñiypa antorchatapas, razonpa hina... Chay wayra-paraqa Franciamanmi tanqaykusqa, chaymi kanman punta kaq teatro thuñichisqanmanta
after having been its focus... Puyu uranpi rikuriq objetoqa representaran revolución otaq mosoq constitucionta, chaymi Franciapaq preparakushan; it qan
hanaq pachamanta hamuq hina karqan, kay pachaq wapsillanmanta ruwasqaña karqan chaypas; allinta yacharqanki chayta rikuspalla, formanmanta, desastroso proyectonkunamantawan; chay hinallataqmi, mosoq hatun kamachikuyqa askha runakunaman rikhurinqa, imayna kasqanmantaqa, hukniraymi; hanaq pachamanta regalo hina saminchasqa kanqa infiernomanta regalollaña kaqtinpas, chaytan hanaq pachaqa chanin phiñakuyninpi saqepun: efectonkunallanmi obligasqa kasun tukuy imata chinkachiyta munaq dragónta reqsinanchispaq, tukuy imatapas mikhuyta munaspa... .. Tukuchanapaq, kamachiyniywan, yanapayniywan ima, chayta atiparqanki. Kaypi, ususiy, huñusqa Iglesiayta representarqanki, chaymi huk p’unchay kay huchasapaq millay kamachikuyninta urmachinan, chinkachinan ima
hatun kamachiy. Kayqa niyta munantaqmi chay huch’uy llank’aymanta, chaymantan yuyaykunata qosqayki, chaymi dragón kallpachakuyninta anchata maqanakunan, sinchitataqmi mana kusichinanchu, chaymi wañupunman phiñakuymanta, sichus hayk’aqllapas infierno phiñakuyninman urmaykunman chayqa.
Kaykunaqa mana iskayrayaspa, Taytay, ancha manchay desgraciakuna; ichaqa manan pakanaychu qankunamanta, Diospa qowasqan suyakuykunata, religionpa wakmanta sayarichinanpaq, Santo Yayanchis Papaq atiyninkuna kutichipunanpaqwan. ¡Ima consuelotaq qanpaqpas ñoqapaqpas! ¡may kusikuymi llapa cheqaq iñiqkunapaq! Divinidadpin rikuni Santo Espirituq pusasqan hatun atiyta, chaymi iskay kaq ch’aqwaywan allin ordenta kutichipunqa...Diospin rikuni Iglesiamanta ministrokunaq askha huñunakuyninta, paykunan ejercito hina churasqa kasharqanku maqanakuy , hinallataq takyasqa mana kuyuriy atiq pilar hina, Iglesiaq umalliqninpa derechonkunata takyachinqa, ñawpaq wanachiyninta kutichipunqa; astawanqa rikuni iskay Señorpa ministronkunata, paykunan kay sumaq maqanakuypi Santo Espirituq allin kayninwan t’aqakunqaku, paykunan sinchi sonqowan rawranqaku
kay reqsisqa huñunakuypa llapa sonqonkunata rawrachirqan.
Llapan llulla yupaychaykunan chinkachisqa kanqa, niyta munani, llapa abuso revolución nisqakunan thunisqa kanqa, cheqaq Diospa altarninkunapas wakmantan sayarichisqa kanqa. Ñawpa costumbrekuna kutichisqa kanqa; hinallataq religionpas, wakin ruwaykunapipas, aswan t’ikarimunqa ñawpaqmantaqa... Ichaqa, ¡ay! Señor, hayk'aq
chayamunqachu kay kusikuy pacha... haykakamataq kanqa? Mana iskayrayaspa huk pakasqa, chaytam qam kikiykipaq waqaychanki; Kaypiqa rikuni J.-C.pa qhepa hamuynin qayllaykamuqtinmi, huk millay sacerdote kanqa, paymi Iglesiaman askha ñak’arichiyta apamunqa; ichaqa huk circunstanciakunapin huk rakhu cortina pakawan hinallataq unay tiempota, hinallataq epocantapas
kacharichiy... Diospa munayninmi hark’awan aswan karuman rinaypaq... Kunan p’unchaypaq chayllapi saqesun, Yayay, manchakusqayrayku sayk’uchinaykipaq, otaq sumaq sonqo kayniykita abusanaypaqpas.... Paqarin, allinta tarinki chayqa, kay pachapi llapa suyukunapaq ancha importante puntomanta rimasunchis.
IV RAKI.
PACHAPA QHEPA TIEMPOKUNA.
Francia Iglesiamanta maqanakuykunamanta, revolución nisqamantawan rimaq principal notakunata huk ordenpi churaruspaymi, chaymantaqa rikchawan
kaypi churay imatachus Dios Hermanata qhawachirqan, universal Iglesia qatiykachasqakunamanta qhepa revolucionninkama, chaymi kanqa tukukuynin
kay pachaq historianmanta. Ñoqapaqqa kay hina ordenpas kasqanman hinan karqan, manaña llapanchu chay notakuna huk arreglollapichu qosqa karqan chaypas. Astawanpis, secuencia naturalmanjina, chanta...
rimanapaq, otaq aswan allinta nisunman yuyayninman hina t’ikranapaq hatariq cheqaq kaqkunapa qatiqnin, chaymantan kallpachakusunpuni mana karunchakunanchispaq.
(311-315)
nisqa.
§. ÑUQA.
J.-C.-pa qhipa hamuyninmanta ñawpaq rimaykuna, willakuykunapas.
“Jesuswan Mariawan, hinallataq Ancha Ch’uya Trinidadpa sutinpi, kasukuni. Hinaptinmi niwarqa:
Taytay, kunan punchawqa ancha manchay asuntowanmi qallarisunchik; chayqa kanqa Qhepa Juiciomanta willakuymi, chaymantaqa qatikunanchismi manchakuypaq imayna tarikusqanmanta. Confesani kay llamkayqa aswan huk ruwaykunapi nanayniyuq kasqanmanta; tukupaypiqa, qallarisun .
Señorninchismi yachachin kay pacha tukukunanpaqña kashasqanmanta .
Aswan huk kutitan tarikurqani, espiritupipas, kay hatunpi
campaña nisqamanta willasqaykichikña. Huk punchawmi sapallay chaypi kachkaptiy, hinaspa Diosllawan kachkaptiy, J.-C. rikurimuwarqa, hinaspa, huk urqupa puntanmanta, horizontepi huk puntaman watasqa sumaq intita qawachiwaspan, llakisqa niwarqa: —Kay pachaq uyanqa pasashanñan, qhepa kutimunay p'unchaytaq qayllaykamushan. Inti chinkaykuchkaptin, nispas hinalla rimapayasqa, p’unchawqa ripun, tutataq chayamun nispa ninku... Llapan pachak watakunaqa huk p’unchaw ñawpaqtaraqmi; chayrayku juzgasun hayk’a tiempon kay pachaqa kananraq, chay espaciowan intipiraq qhepakusqanwan
Navegar. Allinta qhawarirqani, hinaspan juzgarqani intipi yaqa iskay hora sayaylla puchusqanmanta. Qawarqanitaqmi chay willakusqan muyuqa watapi hatun punchawkunamanta pisi punchawkama huk chawpi puntota hapisqanmanta.
J.-C. mana mana iskayrayaspa qowasqan munaypa contranpi hinachu rikchakusqayta qawaspay, kay admirakuypaq rikuypa wakin circunstanciankunamanta tapunaypaq, aventurakurqanim tapunaypaq sichus chay punchaw rimawasqanmanta pasananpaqmi karqan, huk chawpi tutamanta huk tutakama yupay, otaq paqarin tutamanta ch’isi tutakama, otaq inti lloqsimuymanta inti chinkaykuykama. Kaymanta kutichisqa: Waway, llamk’aq runaqa inti horizontepi kachkaptinlla llamk’an; Tutaqa tukuy llamk'ayta tukuchin. Ay, chaypi llamkaq runaqa
laqhayaq, manataqmi paypaq lloqsimuq chanin kay intiq k'anchayninwanqa allinchu karqan. Chayrayku, ususiy, inti lluqsimuymanta pacha
inti chinkaykuy, chay p’unchawpa sayayninta tupunayki kasqanmanta ... Ama qunqaychu, yapasqa
pay, kay pachapaq waranqa watamanta manaña rimananchispaq; payqa kanmi
pisi pachak watakuna pisilla, unayniyuq. Ichaqa testamentonpi rikurqanin kay yupaymanta cheqaq yachayta pay kikinpaq waqaychashasqanmanta, manataqmi tentasqa karqanichu kay objetomanta astawan tapunaypaq, contento yachaspa Iglesiaq thak kaynin hinallataq The restoration of his disciplina was to take bastante considerable tiempo.
Tukuy imaymana sasachakuykuna, Anticristo kamachikusqanmanta ñawpaqtaraq.
Mana imapipas allintachu aprovechaspa imachus Qelqa willawanchis juicio general nisqamanta willakuqkunamanta, hinallataq k’anchaymantalla rimaspa mayqen
k’ancharichiway, Diospi rikuni unayña manaraq anticristo chayamushaqtin, kay pacha yawar ch’aqwaykunawan ñak’arichisqa kananta; llaqtakuna hatarinqaku llaqtakunaq contranpi, suyukunaq contranpi, wakin kutipi hukllachasqa, mayninpitaq t’aqasqa, huk partidopaq otaq contranpi maqanakunankupaq; ejercitokunan manchayta chhaphchinakunqaku, kay pachatataq hunt'achinqaku wañuchinakuywan wañuchinakuywan ima. Kay ukhupi, hawa llaqtakunapipas maqanakuykunan hatun sacrilegiokunata, profanacionkunata, escándalokunata, mana tukukuq millaykunatapas apamunqa, Santo Iglesia nisqapi incursiones nisqakuna ruwakusqanwan, derechonkunata usurpaspa, chaymantan hatun chaskinqa
ñak’ariykuna Kaymanta hawaqa, kay pachaqa huknirayta chhaphchisqa kananta rikuni
manchay khatatataykunawan, khatatataykunawan ima. Rikuni orqokuna t’aqanakushaqta, phatariqta ima, chaymi huk t’oqyaywan, chaymi manchakuywan muyuriqninta hatarichin. ¡Ancha kusisqa kaspaqa, chay qapariywan manchakuywan ima qipaptinchikqa! Ichaqa, manan: rikuni kay orqokunamanta lloqsimuqta, chhayna t’aqasqa, kuskan kichasqa, nina, q’osñi, azufre, betún nisqa wayrakuna, chaykunan llapa llaqtakunata usphaman tukuchin. Tukuy kaykunapas waranqa huk desgraciakunapas huchasapa runa hamunanmanta ñawpaqtaraqmi kanan........
huk k’iti, tutayaq, tutayaq ñanta rikuchiwarqan,
satélitekunawan muyurisqa, mana asuykunanpaq armasqa runakuna Qonqayllamanta huk kallpasapa kallpasapa runa rikhurimurqan, kay ñanninta pasananpaq wakichisqa
: lloq’e makinpi antorchata hap’iykusqa, paña makinpitaq iskay filoyoq espadata hap’isqa. Paypa k’anchayninwan purispa tutayaq ñanman haykurqan
antorchawan, hinaspa espadanwan paña lloq’e maqanakuspa, llapan ejercitota maqanakunanpaq hina. Tutayaq ñanpa muyuriqninpiqa achka qaqakunam karqa, chaypim satélitekuna urmachiyta munarqaku.
Tukuyninpiqa, trampasninkupi, kallpachakusqankupis, kay atiyniyuq, valorniyuq runaqa kusisqa tukukuyman chayamurqa, chaymantataq awqankunaman kutirirqa, kutinpi pisi kallpa kasqankuta, manchali kayninkuta ima insultananpaq........
Anticristo kamachikusqanman, kay pachaq tukukuyninmanpas aswan qayllaykusqanchisman hinan J.-C.
(316-320)
nisqa.
satélites nisqakunan kallpachakunqa hunt’aq runakuna toqllanman, llikachankunaman urmachinankupaq. Askha peligrokunamanta ayqekunanpaqqa, cristianopaqqa espadawan antorchawan hap’ispa purinanmi kanqa, chayraq admirasqayki kallpasapa runa hinataqmi valorwan armakunan.......
Kay pachaq tukukuyninman aswan qayllaykusqanchisman hinan aswanta rikuni chay yupayta
chinkachiypa wawankunan yapakun, ñawpaqmantaraq destinasqa wawakunaqtaqmi chay hina proporcionpi pisiyan. Kay wakinpa pisiyachiynin, wakinpa kay yapakuyninpas kimsa imaymanapim ruwakunqa, chaytam J.-C. qawachiwarqa: 1°. askha akllasqa runakunawan, paykunatan pay kikinman aysanqa, Iglesianta hap’iq manchay ñak’ariykunamanta qespichinanpaq; 2°. askha martiriokunawan, chaymi Diospa wawankunata anchata pisiyachinqa, chaywanpas qatiykachay espada mana cosechaqkunapi iñiyta kallpachanqa; 3°. askha apóstatakunaq ruwasqanwan, paykunan J.-C.-man saqepunqaku awqanpa partidonta qatikunankupaq, religionpa pakasqa yachayninkunawan hatun cheqaq kayninwan maqanakuspa .
Iñiymanta Mártirkuna J.-C.pa chiqap kayninman Santo Eucaristía nisqapi.
Huk punchaw comunión nisqapi tarikurqani aswan kallpawan maqasqa hinaspa yaykusqa Santo Eucaristía chiqap kasqanwan...... Admirakurqanim chayna hatun Dios ancha uchuylla ruwakusqanmanta. ¿Atikunmanchu, nispaymi payta nirqani: ¡Oh divino Qespichiqniy! kay hatun Dios, kay atiyniyoq manchay Dios, Hanaq pachaq altonkunapi kamachikuq, kay hatun teqsimuyuntinta kamachikuq kasqaykita? Maypitaq chay
kay tukuy atiyniyoq kaypa marcankuna, kay hatun hatun kaypa?...... Ichaqa, arí, Diosniy, arí, munasqay atiyniyoq Kacharichiqniy, qan kikiykin kanki; Chaypin reqsiyki tukuy divina hina chaypi rimasqaykiwan sonqoyman.
Promesaykiq cheqaq kayninpi sayarispa, creeni chaypi cheqaqtapuni kashasqaykita, kusisqataqmi qhawarikuyman kay cheqaq kaqta defiendenaypaq martirio kayta atispa.
Hinaptinmi ukunpi uyarirqani huk kunkata, chaymi niwan: Achkallañam kanqa huk punchaw payrayku chayta ñakariqkuna, pachak watakuna tukukunanpaqña kachkaptinqa sinchita atacasqa kanqa hinaspa atipaq hina defiendesqa kanqa. Hatun awqaypa hamunanmanta pisi watakunallaña kachkaptin, hinallam nirqa, Satanasqa llulla profetakunatam hatarichinqa, paykunam anticristota willakunqa chiqap prometesqa Mesias kasqanmanta, hinaspa
kallpachakunqa chinkachiyta llapa dogmakuna cristiano kay ... Hinaspa ñoqa, yapaykurqani
pay, huch’uy wawakunata, machu runakunatapas profetizachisaq; wayna sipaskuna willanqaku imakunatapas, chaykunan willanqa qhepa hamusqayta.......
Kaypi willasqayqa, ususiy, hinallataq tukuy ima rikuchisqaykipas, pachak watakuna tukukunankama ñawinchasqa, willasqa kanqa......
§. II.
Anticristopa kamachikuynin.
¡Ay! Taytay, ima llakikuypaq detallekunamanmi imakunapa ordennin pusawan
!... Obligasqa tarikuni anticristo runamanta rimanaypaq, hinallataq millay kayninpa Iglesia de J.-C nisqapi mana allinkuna ruwananmanta.....
Askha graciakuna, chaykunatan Diosqa Anticristota anyanqa, chaykunatan payqa abusanqa.
Runa kayninmanta rimaspaqa, J.-C. rikuchiwarqan yawarninwan kacharichisqa runakuna ukhupi churasqanmanta, hinallataq paykunaman qosqankuta, wawa kasqanmantapacha, llapa necesario graciakunata, hinallataq considerasqa graciakunatapas hinallataq
qespikuypa ordenninpi extraordinario. Aswan machu edadpiqa manan negakunqachu sinchi gracias de conversión nisqakunata, chaykunatan abusanqa ñawpaq kaq hina: rikuni llapankuta pay kikin contra kutichinanta, huk sinchi abusowan, huk k’ullu hinallataq sumaq hark’akuywan, chaymi pusanqa to
yuyaypa ñawsa kayninwan hunt’a, sonqo rumiyachisqa; pay
amistadninkunapa llapa yuyaychayninta, allin ejemplonkunatapas pisichanqa; conciencianpa llapa pesapakuynintan asnachinqa; payqa sarunqan llapa mediokunata, chaywanmi Hanaq pacha kutimuyta munan, mana hayk’aqpas Diospa kunkanman entregakuyta munaspa, paymi, paymantaqa, qhepaman saqepunqa q’ewisqa yuyayninman, hinallataq compañeronkunamanpas.
Nishu hatunchakuynin, Iglesia wawakuna contra phiñakuyninpas.
Kay sumaqllaña pichus chhaynata paykunata hatarichin Hatun Kaqpa contranpi, rikuni, Yayay, hatun taripay p’unchaypi ancha p’enqachisqa, p’enqachisqa ima kanan, chaymi llapanku obligasqa kanqaku huchankulla kasqanmanta willanankupaq mana allin qhawarisqa kaychis, qespichisqa kanankupaq aswan askha graciakunayoq kasqankurayku. Sapa mana iñiq, sapa idolo yupaychaqpas kaqllatataqmi willakunqaku, chaywantaqmi huchachakunqaku, chanin kasqankuta, llapa runakunaman Diospa allin kaynintapas chaninchaspanku.
Kay millay runa kay pachapi rikurimuptinqa, chaypim rikurimunqa paywan kuska tukuy hatunchakuynin, tukuy millay kay rebelde angelpa hinaspa compañeronkuna. Yaqachus hina llapa infiernowan kuska kanqa, llapan huchakuna qatinqa. Kay llakisqa chinkay wawaq llapa yanapaqninkunan umalliqninkuq muyuriqninpi huñunakunqaku Wiñay-wiñaypaq maqanakunankupaq. Hinaptinqa, J.-C.qa willachkanmanpas hinam, Olivo Huertamanta pusaq Judaspa satélitenkunaman nisqanmanta: Horayki
chayamusqa; tutayaqpa atiyninmi imperionta mastarinqa...... Hinaspapas permitinqa millay kayninkuta tanqanankupaq chay marcasqa kasqanman, hinallataq maypichus hark’ananpaq diseñoyoq, mana hayk’aqpas chaymanta pasayta atispa.
(321-325)
nisqa.
Iglesiapin rikuni chay hina manchay escándalota, universopi chay hina general wañuchinakuyta, chaymi chaypi yuyaykuyllaqa khatatatan. Manam haykapipas rikurqanchikchu chayna achka engañokunata, traicionkunata, iskay uyakunata, envidiakunata, millakuykunata, tukuy rikchaq millay runakunata.... Askha k’ancharisqa runakuna, llulla devotokuna, llulla devotokuna, anchatan favorecenqaku llullakuyta, hinaspan mast’arinqaku tukuy hinantinman charlatanismo imperiota magia ilusioneswan, paykunan atinku seduciyta entiendeyta, yuyayta, sonqotapas, pikunachus aswan pisi kanman. Manam haykapipas rikurqanchikchu chayna achka llulla milagrokunata, llulla
profeciakunatapas, nitaq llulla profetakunatapas; karumanmi risunchis k’anchaykunata, k’anchariq figurakunata ima horqonanchispaq, chaykunatan divinidadkunapaq hap’isunchis..... Huk rimayllapi,
tukuy ima infierno inventayta atinman ilusionesmanta, prestigiomantawan, implementakunqa anticristopa favorninpi simple runakunata engañananpaq (1).
San Pabloqa ninmi anticristomanta rimaspa, paytan sutichallantaq chinkachiypa churin nispa: Cujus est adventus secundum operationem Satanæ in omni virtute, et signis, et prodigiis mendacibus, et in omni seductione iniquitatis iis qui pereunt, hukkunapas. (II. ad Tes. 2; 9, 10) Surgente enim pseudochristi y pseudoprofetas y dabunt signa magna y prodigia ita ut in errorem inducantur (si fieri potest) etiam electi. (Matemáticas 24, 24.) Ecce predixi vobis nisqamanta. ( v. 25. ) .
Chiqapmi J.-C.pa ministrunkunaqa ñawpaqtaqa maqanakunqaku kay llulla yachachikuykunapa munay mosoq kayninwan hinaspa kay prestigiokunapa llullakuyninwan, chaynallataqmi kallpanchakuyninkupas, Santo Espirituwan kawsachisqa, hatun harkakuykunata chaypi churanqa, yanapaspa J.-C.pa causanta hinallataq Evangelionpa cheqaq kayninta Ichaqa, ay! kay ancha chaniyoq viktimakunaqa pisi tiempollamantan divin patronninku hina qhawarisqa kanqaku; paykunaman wikch’uykusun; wañuchisqa kanankupaqmi apasqa kanqaku: phiñasqa runakunaqa creenkun wañuchispa kamachikuyninta llapanta chinkachisqankuta; ichaqa paykunallatan ruwanqaku
astawan astawan kallpachay. Arí, Taytay, rikuni, wawankunaq martirio kasqanwan Iñiyta pisiyachinankumantaqa, cheqaq iñiq runakunaq sonqonllapin wakmanta rawrachinqanku, astawanqa allin sacerdotekunaq sonqonpi.... Diosmi qhawarichiwarqan religionninta, munakuq runanta cheqnikuspa, qhepa discipulonkunapi mosoqyachinankupaq estudianankuta, nanaywan munakuyninpa llapa circunstanciankunata .
Diosqa huk rato upallalla kanqa. Ichaqa, ¿imatan ruwanman llapa infierno phiñakuy huk Diospa tukuy atiyniyoq kaynin contra? Chaysi atipasqanmanta felicitakuqtinmi k’anchariywan atiparqan, hinaspan pay kikinta servichirqan hatunchayninpaq... Dios, rikuni, chayrayku pakakun, qhawaq hina
maykamataq rinqa awqanpa insolencianqa..... Ah! Taytay, ¿aswan karumanchu rinman? Kikin Luciferpa hatunchakuyninwan ñawsayachisqa, rikuni kay mana yuyayniyoq runata Wiñay-wiñaypaq kamachikuy tiyananman hatunchakuyninpi wicharishaqta, coronanta horqospa kikin umanman churanman hina; payqa p’achasqa kashan
ñawsa kay Divinidad kasqanpi iñinanpaq, chinkachinanpaq kallpachakunankama, kamachikuy tiyananta hap’inanpaq, chaypitaq llapa kamasqakunaq yupaychayninta chaskinanpaq, hinaspataq tukuyman mast’arinanpaq imperionta Tukuy Atiyniyoqpa thuñisqan pataman... ¿Imatataq ruwachkanki, llakisqa? Ñuqataq qaparirqani: imprudente, imatataq ruwachkanki? ¡Ah! huchaykikunaman alturata churanki hinaspa reprobacionniykita consumanki!.... Qamqa kallpanki qampaq
wiñaypaq desgracia... Sayasqa; ama hina kaspa Yachachiqniykita reqsikuy: Kamachiqniykita yupaychay; Diosniykiman kutiy; ichapas tiemporaq kachkan!...
Payqa maqasqa, chinkachisqataqmi compañeronkunawan.
Pantasqa kani Yaya; ancha tardeñan... Chiruqa phuyumanta lloqsipurqan..., huchayoq umanpi wayra-para phatarirqan, chaymi desgraciadoqa tukukuypi chay llipyawan tupan, chaytan atrevikurqan desafiayta.... Qhepa kaq ataquewan kashaqtinmi, payqa
kallpachakurqan, nisunman, chaki uranpi Wiñaypaq kaqta pisiyachinanpaq, J, C. siminmanta samaywanmi wañuchin; alto patamanta pay
phawaylla purin compañeronkunawan infierno ukhuman, chaypi experimentananpaq chay rebelde angelpa destinonta, paymi qatipakurqan hatariyninta, hatunchakuynintapas. Chaypin paykunata rikuni
urmay ancha utqaylla hinaspa ancha kallpawan, chaymi uku ukupa ukhunqa llakisqa, hinaspa llapan infiernopas chaywan uyarikun!.... ¡Ima urmaymi! Kikin Satanaspas mancharisqallañam kachkan....
Askha compañeronkunan iñiyninkuman kutipurqanku.
Nirqanim, Yayay, anticristoqa yanapaqninkunawan kuska urmaykusqa; ichaqa llapan compañeronkunan karun paywan urmasqankumanta: chaypin kasharqanku principalkunalla, aswan huchayoqkunalla; imaraykuchus rikuni khuyapayakuypa yuyaykusqankunapi, hanaq pacha allin kayqa ancha askha runakunatan waqaychan, pikunamanchus t’ikrakuy graciakunata yuyaykushan, chaykunamantan, cheqaqta rimaspaqa askha ganakunanku.
Diosqa munanqaraqmi, rikuwasqanman hina, paykunaq favorninpi, wakin señalkunata, wakin mana allin sucesokunatapas suspendeyta, aswan tiempota saqenanpaq penitencia ruwanankupaq, chay qhepallamanmi justicianta hunt’anqaku phiñakuyninta, sonqomanta cheqaq nanaywan, hinallataq pesapakuq huch’uyaykukuq sonqoq suspirankunawan, kusikuywan ima, Wiraqocha llapa taripayninmanta willaqkunaman libre kamachiyta qonanpaq.
Qhepa Juiciomanta mosoq willakuqkuna.
Chhaynaqa, Yayay, iskay kutitaña pacha chhaphchiykunata rikusun; de la
rakhu tutayaqmi hawanpi mast’arikunqa, manañan takyasqachu kanqa, aswanpas waranqa cheqaskunapin kicharikunqa chaypi tiyaq runakunaq chaki uranpi; llaqtakuna, .
(326-330)
nisqa.
castillokuna, mana yupay atina runakuna kay kicharisqakunapi millp’usqa kanqaku; elementokuna confundisqa manchayta ch’aqwachinqaku, hinallataq virtudes de
hanaq pachakunan chhaphchisqa kanqa chaywan...... Nina, hanaq pachamanta kacharisqa, wiksanmantataq vomitasqa
kay pacha, t’uqyaykunawan, llimp’ikunawan ima hukllachakunqa, paykunaq wayran kanqa
sapa kuti kuyurichisqa, ninawan ruphachisqa; lamar qochaqa phiñasqa, kay pachata unuwan hunt’achinanpaq manchachispa, linderonta chimpaspa, espuma hina olakunata hanaq pachaman hoqarinqa.....
Achka desgraciakunata qawaspankum nacionkunaqa manchakuywan chakirunqaku. Ichaqa, Taytay, Diospi rikuni huchasapakunapas chinkachisqalla kanankuta
sapankama. Diosmi paykunata suyanqa qhepa kaq ratokama, wakinpa muchuchisqantaqmi, manchakuywan, hukkunaq t’ikrakuyninta paqarichinqa; admirakuypaq chanin chaninwan khuyapayakuywantaq, ñawpaq kaqpa perlanta tukuchiqqa iskay kaqpa qespichiyninpaqmi servinqa. Ñawinkuta kicharinqaku, penitenciata ruwanqaku hinaspa Diosman kutipunqaku, infiernotaq hunt’aykunqa guerrapi huk plagakunapipas mana allin ñak’ariqkunawan
cosechasqa.... ¡Ah! Taytay, rikuni chaypi urmasqankuta, imaynan huk campoman granizo urmamun hinata, sinchi phiñasqa wayra-parawan paramuqtin!
huñunakunqaku aswan sistemakuna impiedadmanta, licenciomantawan ruwanankupaq. Manataqmi imatapas neganqakuchu munasqankumanpas nitaq munasqankumanpas, hinaspapas huchankumanta churaspankum huchachakuyninkupa alturanta churanqaku.... Inmerso en el
qhelli ruwaykunata, q’otukuqtapas, chaykunatan rikuni, qori copakunata makipi hap’ispa, Ancha Hatun Diospa amenazasqanmanta burlakuspanku, khuyapayakuyninpa, phiñakuyninpa efectonkunawanpas kaqllata pukllasqankuta. ¡Ima manchay, huchasapa kusirikuykuna! hinaspa, ¿pitaq entiendenman hatun mana manchakuq kayninta, hinaspa paykunapaqqa mayna wañuypaqchá kanman?
Uyarini ñawpaq compañeronkuna conjurasqankuta, waqasqankuta, ejemplonkuman hina comportamientonku cambianankupaq, hinallataq Diosman kutipunankupaq, chayllaraq kashaqtin
pacha... Imatataq ruwachkankichik, masinchikkuna! paykunaman waqanku ... imatataq yuyaykushanki, ima wañuypaq ñawsa kaytaq seducisunki? ¿Manachu rikunki hanaq pachaq vengakuynin umanchis pataman phatarispa tukuy ladomanta maqawashaqta? ¿Manachu sut’i rikukun kay engañaq promesakunawan, prestigiowan ima engañasqa kasqanchis, paymi Dios hina yupaychasqa karqan, J.-C.
riguroso castigasqa insolencia?... Hanaq pacha mana khuyapayarqachu chayqa, ¿imatan prometekunanchis pantasqanta qatikuspa? hinaspa, ¿manachu chay muchuchiy rikusqan tukukuy kanqa, chaymantaqmi kawsayninchispas tukukunan?... ¡Ay amigonchiskuna! valekuykiku, ñawiykita kichariy reqsinaykipaq hinaspa yupaychanaykipaq ñoqaykuwan kuska cheqaq Diosta, paymi chay hina chaninta muchuchiwanchis chaymanta khuyapayawananchispaq.... Hucha ruwasqanchiskunapi compañerokuna, kachun
penitencianchismanta; hukllawakusun hanaq pacha phiñakuyta desarmanapaq, hukllachakusqanchis qhepaman. Justicianta violenciata ruwasun, atikuqtintaq kallpachakusun engañawaqninchis engañaqpa destinonmanta karunchakunanchispaq...
Cheqaqmi, kutichiychis millay runakuna, yupaychasqanchis Diosta urmachisqa kashaqta rikunchis; ichaqa kaymi ñoqaykupaqqa huk razontawan mana mayqenninkutapas reqsinanchispaq yupaychananchispaqpas, manaña ima suyakunanchistapas yachayta atisqanchisrayku. Chayrayku umalliqninchis pañaman otaq lloq’eman urmaykusqanqa manan ancha importantechu ñoqanchispaq: kaypin allin kashanchis, aswan yachayniyoqtaqmi, seguro kaqwan kusikuy, mana llakikuspa hamuq pachamanta, ichapas mana kasqanmanta., hinaspa mana allinta llakichiwananchis chay destinota rikusqan otaq ima
suyay... Arí, yapamanta rimanku, arí, kusikuy pachata aprovechaspanku tukuy ima kusikuyninta tikray atiqkunata qarqunku, allin edadpa waytankunata manaraq chinkachkaptin pallanku, kaylla yachaysapakunapa puriynin , chaymi ñuqanchikpa tukuy filosofía nisqa. Manan umanchista rack nisunchu huk teología atrabilario yuyaykunawan, yuyaykunata, cuerpokunata ñak’arichiq, hinaspa mikhuq
chinkachiy sumaq p’unchaykunata, chaykunatan naturaleza qowanchis kusirikunallanchispaq...Chay hinatan ninku kay sonsokuna, yuyayninkuq ñawsa kayninpi, sonqonku rumiyachisqapi, paykuna kikinku contra kutirispa llapa qespikuy ñankunata....
¡Ay! manataqmi rikunkuchu llakikuypaq destinota suyasqankuta; imaraykuchus Dios paykunata maqaspa umalliqninkuwan usqhaylla urmachisqan qhepaman, chaytaq paykunaq ukhupi
pasiones, voluptuosidadpa marq’ayninpi, hinallataq siminkupi chay phatmayoqraq kashaqtinku .
§. III.
Extraordinario consuelokuna hinallataq yanapakuykuna Diospa yuyaykusqan Iglesianpaq qhepa maqanakuyninkunapi.
Tukuchanapaq, Taytay, lluqsimuchkanchik huk asuntomanta, chaymi anchata ñakarichiwarqa, qatiykachaykunamanta hinaspa Iglesiamanta ñakariykunamanta. Kunanqa aswan consolachiq kaykunatan willanaypaq paymanta, hanaq pachaq qhepa kutikunapi paypaq yuyaykusqan yanapakuykunamanta, sonqochaykunatapas. Justiciaq divina intinqa manan hayk’aqpas aswan k’anchariq k’anchaykunata k’ancharirqanchu atmantaqa
(331-335) nisqa.
chaypa churakuynin. Niyta munani, J.-C.pa divinidadninqa manan hayk’aqpas aswan k’anchariywan rikhurirqanchu, cruzpi wañunanpaqña kashaqtin hinaqa. Chaynallataqmi kanqa warminwanpas, payqa manam haykapipas aswan divino hinachu rikurinqa, tukukuyninman asuykuptin, hinaspa wañunanpaqña kaptin... Hinaptinmi pusasqa hinaspa aswan achka yanapasqa chiqap kaqpa, kallpapa hinaspa sunquchaypa espiritunwan, ñuqa qhaway kay ch’uya esposata marq’ayninpi hinallataq qelqaqninpa amachasqanpi, payqa manan saqenqachu yanapayta hinallataq iskay kutita yapanqa, necesitasqanman hina, aswanta
ancha munasqa, aswan atiyniyoq yanapayninkuna, aswan yuyaysapa graciankuna, aswan señal favorninkuna, aswan misk’i consuelokuna...
Wawankunata llapa purisqankupi pusaq divina iñiy antorchaqa tawa kutitan paykunapaq k’ancharinqa, Santo Espirituq sonqonkupi waqaychanan hanaq pacha nina rawraytaq chaymantaqa mana tupachiy atina aswan ch’uya, aswan rawraq kanqa. Rikuni chay tukuy sonqowan ruwasqankuta Diospa k'anchariyninqa paykunapi yapakunqa, paykunaman kawsachiq iñiywan, suyakuywan, munakuywan ima. Paykunaqa manan martirio kanankupaqllachu preparasqa kashanku, aswanpas chunka waranqa anticristokunaq phiñakuyninwan tupanankupaqmi. Hinallataq anchata munanku yawarninkuta hich’ayta, chaymi rikuni askha runakuna phawaykachasqankuta espadaman rikuchikunankupaq, kusikuywan ñak’arinankupaq aswan nanay ñak’ariykunata naturalezaman. Paykunapaqqa suficientem huk kutilla J.-C.paq declarakusqanku, llapa awqankunata aswan hunt’asqa hinaspa sumaqllaña atipayta gananankupaq. Paykunata atacaspa atipaspaqa kaqllan cheqaq iñiqpaqqa, astawanqa chhayna calibre cristianopaqqa.
San Miguelqa ch’inneqmanmi pusamun pisilla iñiqmasikunata, paykunan qhepakunku Anticristo qatiykachasqa kasqan qhepaman. Milagro paykunaq favorninpi .
Diosqa mosoq profetakunatan hatarichinqa, paykunan kachanqa Iglesianta sonqochanankupaq, paypa rantinpi willaspa, paypaq allin ruwaykunata. Cheqaq hunt’aq runakunaqa sapa kutillanmi allin angelninkuwan huk espiritual atiyniyoq runakunawan rikhurimunqaku amachanankupaq sonqochanankupaqpas ,
astawanqa Arcángel San Miguel, Iglesia maqanakuqpa aswan kallpawan defiendeqnin, paywantaqmi kanqapuni tukukuykama pusananpaq. Payqa rikuyllaraqmi rikurimunqa hukniray tupanakuykunapipas.... Diosqa askha milagrokunatan ruwanqa kay ñak’arisqa Iglesiaq favorninpi, rikunitaqmi wakin primer ordenta hinallataq aswan hatun k’anchariqta ruwananta, ahinataq llapa runaq qayllanpi hinallataq mana allin reqsisqa kawsarimpuyninta
Iñiyrayku wañuchisqa kaqkunamanta askha. Paykunaqa kawsarichisqa kanqaku, kay Iglesiaq hatun sonqochayninpaq, chay Iglesiaq yanapaqninkuna, defiendeqninpas aswan mana atipay atina kanqaku, qatiykachaqkunaq phiñakuynin manaña paykunaq contranpi imatapas ruwayta atisqanrayku. Nanaypa ejenkunaman mana haykuy atina kanqa, wañuy manchakuypaqtaq mana haykuy atina kanqa. Kay kawsarimpuq santokunaqa Diospa kachamusqan angelkunawan, runakunawan kuskanchakunqaku, hunt’aq runakunata sonqochanankupaq, yanapanankupaq ima; wawqenkupaq rikusqaña kankuman chaypas, hanaq pachapi ch'uya runakuna hinan kanqaku, kaypi Diospa rikuyninwan, qayllanpiwan kusikuspa....
Ñam nirqaniña, Taytay, J.-C.pa martiriokunata ñakarinankupaq imaymana ñak’arichiykuna ukhupi, aswan riqsisqaqa kanqa paykunapi mosoqyachiypi llapa circunstanciakunata patronninku chakatasqa kasqankumanta, in chiqninakuy hinaspa
nanay pasionninta desafiaspa. Chay hinapin, cheqaq diabólico inventowan, infiernoq phiñakuyninqa tarinqa huk ñanta hinallataq pukllananpaq munasqa runanwan, hinallataq saksachikunanpaq, wañuchisparaq chay
sapanka miembronkunapi umalliq..... Ichaqa, rikunitaqmi Diosqa kay loco runakunaq phiñakuyninta hark’ayta atisqanmanta, decidisqanman hina askha runakunallata wañuchinanpaq . Yanqapaqmi yarqasqa leonkuna hina kay munasqa ovejaman wikch’uykukunqaku, tukuy imata wañuchiyta yuyaykuspanku, manan hayk’aqpas cosechanqakuchu, aswanpas ovejankunatan cosechanqaku, chaykunatan pay kikin martiriopaq marcasqa kanqa, hinaspataq destinasqa kanqa hatunchasqa kananpaq. Kay yupay hunt’asqa kashaqtinmi, makinta rikuni llapan-
atiyniyuq phiñakuyninkuta sayachinanpaq, mana atispa, imahinapas, atipayta, hukllatapas wañuchiyta mana munayninpa contranpi......
Qonqayllamantan, Taytay, k’ancharishaq San Miguel, rikukuq hina rikhurimun Iglesia ministrokunaman, wawankunamanpas, chaymantapacha pisiyasqa ancha pisiman, ñawpaqpi kasqanwan tupachispa: Qatiwaychis, amigoykuna, paykunata nirqan, saqeychis ñuqayku ayqiyku.... Kayqa Diospa kamachisqanmi.... Huk suyuman risun aswan seguro asilo maskhaq qatiykachaqninchiskunaq phiñakuyninmanta.... Kay simikunata uyarispan paykunaq umanpi purin, llapa Iglesiataq payta qatikun, imaynan Israelpa wawankuna Moisesta qatirqanku promesa hallp’aman hina.... Chaymi, Taytay, rikuni, tukuy atiyniyoq makinmanta huk prodigiowan, J.-C. llapa Iglesianta mana rikukuqta ruwan awqankunaman, qatipasqankumanta pakananpaq, imaynan pay kikin chinkapurqan hinata, makinmanta ayqekunanpaq pikunachus huk p’unchaw qaqa patamanta parachiyta munarqanku chaykunamanta....
Qatiq ejercitokunaqa manañan ima rastrotapas rikunkuchu.
yuyaykuy llapankuta chinkachisqankuta hinaspa felicitanku atipasqankumanta,
umankupi puriq arcángeltaq, Santo Espirituq kuyuyninta qatispa, ch’inneq ukhuman pusashan, hatun sapallan cheqaspi, chaypin
(336-340) nisqa.
yarqaymanta askha ñak’arinan kanqa; ch’akiymanta, pisiyaymanta, wakcha kaymanta ima tukuy llakikuykunamantawan; ichaqa pruebakunaqa, khuyapayakuywan, paykunapaq cheqaq ch’uyanchakuy ñanmanmi tukupunqa. Diosqa cheqaq milagrokunawanmi yanapanqa... Mayninpiqa milagro t’antawanmi mikhuchinqa, mayninpitaq hanaq pacha siminwan, aswantaqa kikin cuerponta chaskispa. Hinaptinqa Santa Comuniónlla kanqa paykunata takyachinapaq....
Diospa llaqtan chhaynata ch’inneqpi huñunasqa, aswan millay sucesokuna wakin runakunapaq allinpaq qhawarisqa kanqa, hinallataq naturalezapas
llapan munayninqa necesitasqanman hina prestakunman hina.... Allpa pacha, mayqinchus tukuy ladomanta
qhelli runakunaq chaki uranpi kicharikun, Diospa wawankunaq chakinpa uranpi allin takyasqa, allin takyasqa ima kapun. Rumikunapas urqukunapas, sinchi ch’aqwaykunawanmi t’ikrasqa kanqa, allpa ukhupi hatun ñankunatan kicharinqaku, chaypin iñiqkuna pakakunqaku wayraq k’amisqanmanta, hinallataq chay
awqa suyukuna.... Kay allin retirokunaqa pisi tiempollamantan templokunaman t’ikrakunqa, chaypin tuta p’unchay Diospa alabaynin uyarikunqa. Uyarichisaqku
altarkunata hatunchananpaq, chaypi ministronkunapas sagrado rumikunawan, vasokunawan, apamusqanku adornokunawan ima, sapa p’unchay chaypi divina pakasqa yachaykunata raymichanankupaq, Señorpa akllasqankunaq ch’uya huñunakuyninta kallpachanankupaq ...
Chhaynatan Tukuy-atiyniyoqqa awqankunaq millay sonqonwan pukllanqa; payqa asikunqa pikunachus, sonsokuna hina, kay pachapi purinqaku sutinta k’amispa, tukuy ima excesos nisqakunapipas, mana huk vestigiotapas cristianismo nisqamanta tariyta atispa, chaytan hatunchakunqaku chinkachisqankumanta..... Chhaynapin iskaynin partidokuna contrariokuna atipanqaku , imaynan ruwankuña, sapankanku kikinkupi
ñan, qhipa kaq tanteaykama, iskayninkupa destinonta mana kutichiy atina allichaspa, qawachirqaña mayqin iskaymantataq razonniyuq karqa atipananpaq...
Chhayna huñusqa iñiqkunaq ch’uya kaynin.
Kay sumaq ejercito, Israelmanta puchuqkunamanta ruwasqa, Diosmi rikuchiwan, Yayay, huk huch’uy atipaq carroq rikch’ayninpi, chaypin kashan akllasqankuna, chaytan atipanqa llapa Hawka puriyninpa contranpi kaqkunata.... Tukuy flechakunamanta pakasqa, hanaq pachaq waqaychasqa, kay ch’uya, admirable sociedadqa saminchaspallan ocupakunqa, kacharichiqninta, Diosnintawan yupaychayllapi. Munapayaq watasqakunawan hukllachasqa, huk sonqolla, huk almalla kanqa; ichaqa paykunaq
munakuyqa ancha ch’uya, ancha t’aqasqa kanqa pasionesmanta, chaymi, iskaynin qharikunaña kanku chaypas, manan kanqachu abuso nitaq escándalo; manataqmi chaypiqa casarakuymantapas rimasunchu: iskayrayani chaypi yuyaymanananchikmanta, al menos Diosqa manam imatapas chaymanta yachanaypaqqa saqiwanchu. Yaqachus hina kay predestinasqa participanqakuña saminchasqakunaq estadonpi, chaymi testifikanqaku millakuypaq imakunachus naturalezata alaban, pasioneskunatapas satisfacen. Paykunaqa yaqapaschá mana anchatachu churakunqaku, aswanpas religionpa ejercicionkunamanmi, Señorta yupaychaylla, serviy ima cuidakuyllapin preocupakunqaku; reino hamunanpaq, causanpas atipananpaq mañakunanpaq.... Paykunaqa manan mañakunqakuchu awqankunata muchuchinanpaq, aswanpas k’ancharichinanpaq, hinaspa
panpachay…..
Tukuy kay tiempopin willasqa kanqa qatiykachaqninkuq maniobrankumanta, allin angelkunaq ministronwan, paykunaq amachankuta. Kay saminchasqa espiritukunan kay pachata purinqaku, huchasapakunata penitenciaman churanankupaq, Iglesia sinqanman kutichimunankupaqtaq mana hayk’aqpas reqsiqkunata, otaq saqespa kutimuyta munaqkunata, anchatan cuidanqaku advertinankupaq chaypi tukuy ima pasananmanta hunt’aq, astawanqa awqa nacionkunaq yanqa kallpachakuyninmanta, paykunan jurarqanku thunisqa kanankupaq. Kaywanmi yachanqaku maykamachus millay kasqankuta, hinallataq tukuy phiñakuyninku ruwasqankuta, San Miguel hamunankama, paykunaman willananpaq, Diospa mana samayniyoq runakunamanta vengakusqanmanta, paykunan paykunata qatipashankuraq, sapa kutinmi kallpachakunku maypi kasqankuta tarinankupaq jubilacionmanta...
Aswan phiñasqa awqanchiskunaqa chinkachisqañan kashanku, nispan willanqa; mana ch’uya, thuñichiq ejercitonkumanta huk puchuqpas puchunchu. Wiraqochataqmi defiendekuyniykuta makinpi hap’irqan; llaqtanpa awqankunaman, sutintawan chaninta ruwarqan
: presochasqa kasqanchik pachaqa tukusqañam; kunanqa rikhurimusunmanmi, allpa ukunchistapas saqesunmanmi..... Yapamanta qatiwaychis, hinaspan pusasqayki qhepa kay pacha qhepakuyman, chaytan Hanaq pacha qanpaq yuyaykushan, aswan sumaq, aswan sumaq qhepakuyman, chaypin suyananchis aswan k’arak munasqanchiskuna hunt’akunanta [...]. Paymantan niykichis, Señor Diospa p'unchaynin qayllaykamusqanta. pisi tiempollamantan rikusunchis k’ancharishaq hamuyninta, vengakuynintapas
auténtico chaymi llapa awqankunamanta, ñoqanchismantawan horqonan... Ripusun, nispan ninqa, hinaspan rikuniña atipaq ejercitonta qatipashaqta qhepa campamentonman, kay mosoq suyuman, chaymantan rimasun ñawpaq kutita.
Anticristopa hinaspa qatiqninkunapa huchankuna hinaspa muchuchisqan, chay
qatiykachaykuna, Iglesia atipayninkunapas qatiqninpin askha tiyaykunata hap’irqanku; pulpitopas tribunalpas, aswanpas, iskay solemne p’unchaykunan anchata sayk’uchiwarqanku: umaypi, sinqaypi ima nanaykunatan rikurqani, chaymi
(341-345) nisqa.
obligawarqan pisi p’unchaykuna samanaypaq; chaymi huk semana qhepallaman pukllayta wakmanta qallarirqayku. Tiempo tukukuqtinmi uyarirqani Hermanaq rimapayawasqan punkuchata llamp’ullata takashaqta. Asuykurqanim, payqa upallalla tapuwarqa ñuqamanta
willaykuna. Ancha allinmi sientekuni, ñañay, nispaymi kutichirqani. Creewaqtiykiqa taytay, nispas kutichisqa, manan qan kikiykitaqa aplicankichu
kunankamapas: huk nisqallanpiqa, samarinaykipaq invitanaypaqllam hamurqani; necesitankipuni, chaytaqa totalmente entiendeni.
Ichaqa, taytay, nispas hinalla nirqa, manam pakayta atiymanchu pachaqa ancha sasachakuymi empresaykupaq.... Chayta rikuni ñuqayku
hark'akuykunata experimentaspa.... Llachpaymi llachpaykuspa qatikachasqa kaymanta (1). Pisillapi qan
Tukuy imapas yuyaykusqanman hinan pasarqan. Kay willakuytan payqa 1790 wata tukukuypi otaq 1791 wata qallariypi ruwawarqan; chay pachataqmi tapukuyllaraq karqan, nisqaku, paganapaq mediokunata tariymanta
respetasqa sacerdotekunata, manataq qatiykachanankupaq....
obligasqa kanki saqewaspayku ayqekunaykipaq, manchakunitaqmi chay pasananta manaraq tukuy ima puchuqmanta notaykikunata tukushaspayki willanaypaq. Kay llakikuypaq t’aqanakuy, Taytay, manchakuni, seguro kay, qanpaq, llapa wasipaq, hinallataq ñoqapaq en particular.... Ichaqa, manan, valekuyki, sut’inchakunaykichu, chaypaq, aswan onqochisunaykipaq: imaynapipas Diosta tentacionmi kanman. Willawaptiykiqa hamusaq.... Manan, ususiy, nirqanin, manan hayk’aqpas paqarinkamaqa qhepachinaykichu kunan p’unchay ruway atisqaykita. Tukuy kay tukupay p'unchawkunapim suyarqayki; Kunanqa ancha kusikuywanmi uyarinaypaq hina kachkani; hinaspapas karun aburriwanaymanta, tukuy willawasqaykipas aswan allin hampi kanqa ñuqapaq
wakin kutipi rikusqay uma nanaypa contranpi.... Nishu honrado kanki, taytay, nispas kutichisqa; ichaqa kamachisqaykimantapachan kasusqayki.
¡Dios qochun manan chaypaq aswan millaychu kanki! yachankiñam imayna mortificado kayman.... Chaymi ñuqapa q'aytunta hoqarisaq
discurso, pusawaqniy k’anchayta qatispa. Kunan punchawqa pisillatam nisaq
; chaymantapas, ama hina kaspa willawaychik sichus pisillatapas p’enqachisqa kankichis chayqa; imaraykuchus chaylla jubilakusaq.....
§. IV.
Iglesia wawakunaq qhepa tiyasqanku: imayna kawsasqanku ; sunquchayninkuta; llakikuyninku; paykunaq ñak’ariyninku; wañuyninku.
“Yayaq, Churiq, Santo Espirituq sutinpi, Jesuswan Mariawan ima, kasukusaq.”
Piensariy, Taytay, huk distritupi, otaq allpapa espacionpi, maypichus naturaleza huñurun llapa qhapaq kayninta, llapan sumaq kaynintapas, maypichus runaqa mana ima munasqanpas kanchu cuerpoq kawsayninmanta; kusikuy hallp’a, cheqaq kay pacha Paraiso, chaypin kikin Dios tarpurqan imaymana puquq sach’akunata; allpa, chaypi tiyakkunapak mikuna kachun, kushikuchun tukuy ima mutsurishkakunata, naturalmente rurak; kaypin kashan encantasqa cheqas, chaytan Diosqa wawankunapaq yuyaykushan, chaymanmi allin ordenpi rinku; payta hatunchananpaq takikunata takispa. Chhaynataqmi prometesqa hallp’a, chay hallp’amantan paykuna kikinkuta hap’ikapurqanku, ñawpaq kaq arcángelpa umallisqan, paymi hark’an Diosmanta
pasay distritupa linderonkunata mayqinkunatachus paykunapaq kamachin, imaraykuchus paykunaq muyuriqnin allpaqa huchakunawan ñakasqa, qhellichasqa allpa kasqanrayku hinaspa
chaypi tiyaq runakunaq waqlliynin, pikunachus wiñaypaq kananku
t’aqasqa... Kay kusisqa suyupi aswanta hap’iwaqqa chaypaqmi expresamente ruwasqa k’anchay cuerpo, chaymantan chaypi tiyaqkunalla beneficiakunqaku... Ichaqa manan yachanichu imayna uyarisqa kayta...... Representay- qan, Taytay, an manchay wayra-para, p’unchay k’anchayta suwaspa, kay pachaman tutayaq mast’ariq. Sichus intiq k’anchaynin hamun maypipas chay tenebroso phuyuta t’oqyachinanpaq chayqa, karumantan rikunki huk k’ancharishaq muyuta kay pachaq cheqasninpi maypichus allin k’anchayninkuna apashan, maypipas ñawikuna tarinku laqhayaqman entregasqa suyukunallata imaynan chay phiñakuy wayra-paramanta....
Chay hina kanqa Diospa cheqaq wawankunaq mosoq llaqtan, kay pachawan tupachisqa.... Paykunaqa kusikunqakun, kay sumaq cheqaspa huk allinninkunamanta aswantaqa, intiq llamp’u sonqochakuq k’anchayninwan, chay k’anchayqa chayllapaqmi ruwasqa kanqa
paykunata, chaytaqmi, k’anchayninpa k’anchariq muyuyninwan, horizonte sensitivo nisqallata k’ancharichinqa, hinallataq kay huknin Gessenpa k’iti muyuriqninta, huktaq manchay chaqwallata reparanqa karu, vecino suyukunaq tukuy mast’arikuyninpi.
Rikuni hunt’aq runakuna ñawpaqta ocupasqa kasqankuta templokuna ruwaypi chaypi huñunakunankupaq, hinallataq divina serviciokunaman rinankupaq, ch’uya pakasqa yachaykunata raymimanpas rinankupaq. Templokunatan nini, rikusqayraykun hunt’aq runakunaqa askharaq kanankuta, huk templolla llapankupaq aypananpaq. Achkatapasraqmi apakunqa; imaraykuchus manan yuyaykunichu kay pachapi kay hina askha parroquia kasqanmanta
(346-350)
nisqa.
Wiraqochaq akllasqankunaq sumaq t’aqan, nitaq hallp’anpas hap’ikapunan hina hatunchu karqan; chaywanpas kay tropaqa ancha huch’uyllan kanqa imaynachus kananwan tupachisqaqa, allpapas ancha k’iskillan kanqa, awqa suyukunaq hap’isqan suyukunawan tupachisqaqa......
Kikin Diosmi qonqa llapa materialkunata chay wasi ruwanapaq, hinaspan rikuchinqa imaynatas chaykunata hunt’anapaq, hinallataqmi rikuchinqa imaynatas ruwanqaku chay ruwaykunata, imaynatas ruwanqaku chayta, chaykunatan dedicanqa payman dedicasqa llank’aykunata. Sapa p'unchaymi chaypi haywanqaku altarkunaq Santo Sacrificionta. Sacerdotekunan Iglesiaq sumaq ordenninta kutichipunqaku, atisqankuman hina ; paykunaqa raymichakunqaku, willanqaku, yachachinqaku, llapa ruwayninkuta hunt’anqaku, manataqmi hayk’aqpas saqenqakuchu Mesiaspa hamuyninpaq sonqokunata wakichiyta, manaña allintachu yachayta atinkuman kay segundoq hayk’a pachanpuni kasqanmanta chaypas
adviento nisqa. Paykunapa nisqanman hinam sapa punchaw suyasaqku. Iñiq runakunaq huñunakuyninqa sapa kutillanmi sapa p’unchay kanqa askha runakunapaq. Ñawpaq iñiqkunaq phiñakuyninpas anchatan atipasqa kanqa Saminchasqa espiritukuna, sapa kuti encantasqa allin willakuykunata Iglesiaman willanankupaq Diosmanta, tukuy imaymana kutimuy hina
oficinas, iskay kutita yapanqa k’anchayninkuta llank’aynin tukukunanpaqña kashaqtin rikuni hanaq pachamanta kay pachaman phawaykachasqankuta, usqhaylla
mana yuyaymanay atina hinaspa mana yuyaymanay agilidadninkuman hina. Paykunaqa hatun espaciokunaq llimp’inpi purinku, aswan karu suyukunata watukunku, trigota ninaman destinasqa pajamanta, pajamanta t’aqanankupaq. Paykunaqa Iglesiaq sinqanman kutichinku askha cheqaq pesapakuq runakunata, paykunan t’aqakurqanku, sinqanmanpas apamunku mana bautizakuyta chaskiq, mana hayk’aqpas Diosmanta yachayniyoq barbarokunata.
Rikuni iskayninku kuskan wañusqa hina kasqankuta J.-C. sacerdotekunaman, paykunaq chaskisqa kanankupaq, mosoqmanta nacekuy graciawan, hinallataq llaqtapaq penitenciawan. Paykunaqa sut’itan willanqaku mana hunt’aq kasqankuta, hucha ruwasqankutapas, ichaqa nanaywan, chaymi aswan mana sienteq runakunata kallpachanman, wañuchiytataqmi atinkuman, sichus Dios mana kawsayninkuta waqaychanmanchu chayqa . Ministrokunan paykunaman qonqaku ch’uya bautismota otaq penitenciata, necesitasqankuman hina. Paykunaqa chaskisqa kanqaku Iglesia sinqanman, llapa iñiqkunaq sayarichinankupaq, sonqochanankupaqwan Chhaynapin chay
Ancha Alto, destinonkuman hina, kay saminchasqa espiritukunan paqarichinqaku divina khuyapayakuyta ñawpaqmanta destinasqakunaman, chhaynapin tarinqaku mediokunata hunt’anankupaq askhata, Iglesiapi, chaymanta kuchusqa kananku apostasiawan, otaq chaymanta lluqsiyta atinman karqan qatiqninpi; imaraykuchus iñiqkunaqa manan iñiypi, nitaq khuyapayakuykunapichu churasqa kanqaku
mana chaskiy atina; ichaqa atinqakun abuso de albedrío de albedrío nisqawan chayta qichuyta hinaspa prevaricayta.....
Kay Iglesiaq cheqaq wawankuna chhaynata hukllachasqa munakuypa watakuyninkunawan, .
paykuna ukhupin huk huch’uy repúblicata paqarichinqa, kay pachapi rikusqamanta aswan hunt’asqa. Manan kanqachu ni leyes civiles, ni jurisdicción, nitaq policía externa, imaraykuchus yachasun Diospa kamachikuynintallan, paypa ch’uya kamachikuynintan qatikusun, principio de concienciawan munakuywanlla, mana qhawarispa.. deviar from a single point. ¡Kusisqa estado! chayqa kanqa cheqaq teocracia, runaq gobiernollan kanman karqan, runa mana huchallikuqtinqa. Chaypin llapa kaqninkuna comun kanqa, manataqmi t’aqasqachu kanqa ñoqaq qanpa kaqninpas . Chaymi ñawpaq Iglesia kaymanta huk bosquejolla karqan Llapa runan cuidanqa
razonwan, aswan necesidadwan, huk moderado llamkaymanta, sapa punchaw atiq ruwayta huk cuerpota yaqa llapan hanaq pachamanta kawsananpaq, hinaspa huk kawsayta waqaychayta, chaytam suyanqa ima ratopipas tukunanta......
Llapapaq aswan hatun cuidadoqa chayraykun kanqa altarkunata yupaychay, hinaspa
religionwan tupaq tukuy imakunata waqaychaspa, yanapanmantaqmi llapa runaq qespichisqa kanankupaq, wawankunaq mana pantaq kanankupaqpas. Huk runaqa kay ch’uya sociedadpiqa uyarinqa kusikuymanta takikunallata, cantículos nisqallata, kusikuymanta wayrakunata , .
armonios acordes nisqakuna, chaykunatan divina munakuy mana samaspa formanqa, kinsa kuti ch’uya Diosta yupaychaspa; manataqmi chay qhelli takikunachu, chay lascivo y corruptor acentokuna huk warmi takiypa kusichiq hinaspa llampuyachiq
kunan p’unchaymi chay hina huchayoq pachak watakunapi huchayoq wawakuna...... Kay hanaq pacha acentokunawanmi llapa sonqokuna haykuspa aswan ch’uya nina rawraykunawan rawrachisqa kanqa, kay pachaq Iglesianpa sinqanmantataqmi sapa kutilla hatarinqa a
sumaq concierto, hukllanachinanpaq hinaspa Hanaq pacha Iglesia conciertokunaman kutichinanpaq, hinaspa musikuman kutichinanpaq natural ruwayninta hinaspa ñawpaq destinonta.
Chhaynaqa, ¿admirakunanchischu kay pacha tropa aswan aswanta Hanaq pachaq qhawariyninpa, complacencianpa objetonman tukuqtin?...... ¿Admirakunanchischu sichus Diospa Churin aswan munasqa kusikuyninkunata chaypi hap’inman, hinaspataq tukukuykama tiyayta munanman chay kay runakunaq wawankuna chawpipi? ¿Admirakunanchischu, tukupaypiqa, sichus kanman, J.-C.pa reqsichiwasqanman hina, askha munaykunamanta, munaykunamantawan martiriokuna, pikunatachus aswan kawsaq munakuyqa q’oñikuyninwan mikhuchinqa? Kay kusisqa ñak’ariqkuna suyaspa ch’akinqaku
(351-355)
nisqa.
J.-C.-ta sumaq kayninpi rikuspa dueñochananpaq. J.-C. paymantaqa kusikunmanpaschá aswan munasqa wawankunaq chhayna munasqankuta rikuspa. Payqa kusikuywanmi chaskinqa sonqonkupa sumaq suspirankunata. Kay allpapi angelkunaqa serafinkunaq nina rawranwanmi rakinakunqaku, hinaspan Hanaq pachapi ñawpaq tiyaqkunawan munakuypi ch’aqwanqaku.....
Warma kayninpi Hermanapa rikuynin, chaymi qawachirqa Iglesia imayna kasqanmanta kay qipa pachakunapi.
Kaymantaqa taytay, willanaymi huk rasgo singular wawa kasqaypi, imaraykuchus chayta willanaypaqmi, kunan punchaw Dios quwasqanmanta.
chay sut’inchayta, kunankama mana uyarisqayta. Qanchis, pusaq watayoqllaraq kashaspaymi, Diosqa kay hinata huk visionta qowarqan; chaymi cuerpoq ñawintapas yuyaypa ñawintapas huk kutillapi afectaran: Yaqa ancha tutayaq tuta chawpipin rikch’arirqani, rikch’arispataq taytaypa k’anchayninpa chawpinpi rikurqani yaqa iskay metro muyuriqpi.
Kay muyu espacioqa ñuqapaqqa hunt’asqapunim rikchakurqa ruphachkaq hinaspa qatiqninpi kaq q’umirkunawan, ancha simetriawan hinaspa unionwan churasqa, chaymi sasa karqa huk iskay kimsa lineamentokuna rakinakuymanta musyay, chaymi mana karqachu
chay diferenciaqa allinta reparakun hatun kayninkullapi... Ninawanmi llapanku kawsachisqa, hunt’aykusqa karqanku, llapankumanmi huk chikan kuyuyta qorqan, chaytan llapanku rimanakurqanku mana hayk’aqpas maypi kasqankumanta lloqsispa. Paykunapa
colorqa chiri tiempopi sumaq inti chinkaykuy hinam karqa, chaypa disconqa aswan hatun hinaspa aswan inflamasqa hinam karqa, punchawpa altonpi kasqanmantaqa. Chaymi niyku tormenta pronóstico kasqanmanta..... I
Hukmantan repararqani kay deslumbrante muyu kayqa hanaq pacha azul muyuwan muyurisqa kashasqanmanta, moradomanta pisillata aysaspa, allin pulgada anchontapas....
Chay wasipiqa llapallankum puñuchkasqaku, lliw wasipas, kay sitiomanta aswanqa, rakhu tutayaqwanmi huntasqa karqa. Yuyayniypi hamuwarqan, nina rawraypi ninachá kanman karqan, ch’isiyaqtaq usphawan sinchita qatasqa kanman karqan, ichaqa
manan nina rawraypa kasqanchu karqan; chayta ch’uyanchanaypaqtaq mana ima manchakuytapas sientespa hatarirqani. Kay sitiomanmi asuykuni, chayqa manam nina rawraypachu karqa; Ancha allinta qhawarini kay extraordinario objeto nisqamanta, chaymantaqa manan imatapas entiendeyta atirqanichu. Hinaptinmi rirqani nina rawraypa ninanta tarinaypaq, chaymantam ruphaytaqa sienterqani... Chaynatam kutirqani punta kaq imapas kaqman, chaymi wasipa chawpinpi qipaqpuni.... Curiosidadmi pusawarqa dedoypa puntanwanpas achka kutita llachpayta munanaypaq; Manam chaywanqa ruphasqachu karqani, manam ima nanaytapas sienterqanichu, chay llimpi muyupa colorllanmi makiypi pintasqa hamurqa, sapa asuykuptiymi ukunpi huk kunkata uyarirqani, chaymi niwarqa: Ama llachpawaychu. Kay kunkaqa musyachiwarqam huk punchaw yachasaq ima ninan kasqanmanta.... Puñunayman kutispaymi tukuy imapas chinkarurqa.... Manam manchakuytapas nitaq pimanpas willayta munarqanichu, chayta
imayna tukuy imapas chaypi qhipakusqanrayku, J.-C. tukuy imata sut’inchawanankama....
Kay rikhuriyqa, chayllaraqmi niwarqan, chaypachaqa Iglesiaypa imayna kaynintan representarqasunkichis, imaynan kunan rikuchishaykichis hina, chaymi niyta munan, maypichus kanqa pachak watakuna tukukuyman hina, hinallataq qhipa kutipi unayniyuq kasqanmanta. Tutayaq chawpipi k'anchariq k'anchayniymi , tutayaqtaq mana entiendesqan .
Kay muyu kay rikusqaykiqa chay apartamento tutayaqpi, marcarqan chay espaciota maypichus ocupanqa chay profano hinallataq infiel nacionkunaq chawpinpi. Tutayaq kayninkumantaqa t’aqasqa kashan huk efectollanwan, chaymi ancha particular hark’akusqaywan, chaytan representasqa huk hanaq pacha azulq muyuwan, chaymi muyurirqan. Chay simetricamente contiguos nina rawraq q’umirkuna, chay k’anchariq espaciota hunt’aykurqanku , chaykunan suticharqanku ministrokunata hinallataq cheqaq iñiqkunata, pikunaq Iglesian kanqa
chaymantataq ruwasqa; sayayninpi hukniray kayninqa, maykunapipas, allin ruwaykunapipas hukniray kaynintan marcarqan, llapanmanta aswantaqa munakuymanta, allin ruwaykunamanta ima gradokunapi; paykunaq
contiguidad, chay union fraternal nisqa, chaymi paykunapura kamachinqa, kamachikunanñataqmi
llapa cristianokuna ukhupi. Paykunata kawsachiq k’arak phiñakuymi rikuchirqan kay ch’uya almakuna, chhaynata hanaq pacha munakuypa hornonman wikch’usqa, mana imapaschu kanankuta, aswanpas ninallan, manataqmi imapaschu aswanpas munakuylla... Arí, huk kutitawanmi, kaypi k’anchayniy: kay k’anchaymi paytaqa tutayaqpi hap’in, tutayaqtaq mana entienderqanchu....
Yapamanta willasqayki, taytay, qayna domingo, chay kikin kutipi imachus pasawasqanmanta. J.-C. runa hina rikhurimuwarqan, ancha reparasqataqmi agradecekuyniypi, comunión ruwasqay qhepaman. Payqa Santo Mesa qayllapin sayashasqa: rikurqanin paña makinta haywariqta qhawapayawashaqta, dedonpa puntanwanpas imatapas rikuchiwananpaq hina.
Manam rikurqanichu willawachkanmanpas hina, manataqmi yacharqanichu imata willawananpaq munasqanmanta. Ichaqa, qhawariwasharqanraqmi, hinallataqmi kaqlla actitudpi qhepakurqan... Señor, Diosniy, imatataq niyta munanki otaq uyariwayta munanki, nispa tapurqani?... Qawachiykimanmi asuykamuq juicioyta , kutichiwarqan , hinaspa chinkapurqan ... Mana yachaspa, mana astawan mañakuspa qhipakurqani... Huk circunstanciapitaq Iglesianta rikuchiwaspa niwarqan :
(356-360)
nisqa.
Ch'uya runaqa astawan ch'uyanchakuchun, ch'uya runataq astawan ch'uyanchakuchun. tiempo pisilla kasqanrayku... Qawanki, waway, ima qhepa (ordealkunawan) Iglesiayta wakichisaq qhepa taripayniypi ñawpaqeypi rikhurimunanpaq.
Iglesia ukhupi ñak’ariykuna.
Qonqayllamantan, Taytay, rikurqani sinchi nanayta, chaymi mast’arikurqan llapa ministrokunaman, wawankunamanpas, huk nanaymi paykunapaqqa aswan sinchi, aswan sensitivo karqan yarqaymanta, ch’akiymanta, llakikuymanta, Satanaspa llapa qatiykachasqankunamantawan
anticristo... Chayqa karqan yuyayniyoq, ukhupi consuelokuna qechuymi. Rikurqanim Diosqa hanaq pachamanta llapa yanapakuykunata paykunamanta qichurusqanmanta.... Manañan rikukuq hinachu angelkunaq yanapasqan kanku, manañan uyarinkuchu profetakunaq sonqochay kunkanta. Manañan yuyayniyoq graciakunawanchu thasnuchisqa kanku; kikin ministronkupas, manaña yachaspanku ima suyasqankuta mana hunt’asqata rikusqanku promesakunamanta, yaqapaschá tentasqa kankuman chinkachinankupaq
suyakuy: ichaqa manan hayk’aqpas saqenkuchu pacienciakunankupaq kallpachayta. Mana pantaspa hamunqa, paykunaman yapamanta ninku, ichaqa tiemponchistan suyananchis mana valorta chinkachispa. Hanaq pachaqa tukukuykama pruebayta munan, ocasión kananpaq
allin ruwasqanchiskunata yapanapaq. Iskay kutitaña kallpachakusun, k’arak sonqonchista, k’arak sonqonchista, penitencianchistapas: aswan kallpawan mañakusun qhapaq suyun hamunanpaq.... Taytay, Diosmi yachachiwan chayna sumaq disposicionkunapim paykunata tarinan..... chaymantam dedo puntanwan juicionta llachpanqaku chaymi munarqa actitudniywan uyarinaypaq mayqinkunatachus kapuwanchik
rimasqa, hinaspa chay serio wayra, chaymi anchata chanincharqa chay willakusqanman...
Munakuymanta ñak’ariynin.
Ichaqa, Taytay, kayqa qallariyllanmi otaq huknin partellan Iglesia ukhupi nanayninkunamanta. J.-C. qhawarichiwan imaynatas kusikun kay llakisqa, ñak’arisqa ch’uya warmita martirioman churaspa: payqa Santa Pasión nisqapa k’arak cálizninmantan unayta ukyan; payqa anchatan munan llakikuywan, k’amiywan ima saksachiyta, chaykunan qaparichin: Almayqa wañuykama llakisqa kashan.... Rikuni ukhu ch’usaqyachisqa kayninta: hanaq pacha munakuymi llapa flechankunata payman t’oqyachiq, llapa nina flechankunatapas t’oqyachiq. Imaynan hornopi ladrillo wayk’upun, chay hinatan almanpa llapa atiyninkuna ruphasqa ch’akisqa; wañuy atiy pisi kallpa kayman, llasaq kayman ima urmaykun, hinaspan rikukun llakikuypaq ñak’ariyman pisiyachisqa. Ukhunpi llakikuynin, nanayninpa hatun kayninpi, qaparimun: Llapallan pasaqchis, qhawariychis hinaspa qhawariychis sichus hayk’aqllapas ñoqaman rikch’akuq nanay karqan chayta!... Munakusqayta suyaspaqa sayk’ukunin: payta rikuytan sinchi ch’akiyta munani; Al menos yachayta munani
chayamusqan hora, chay qhepamanmi unayña suspirani! ¡Llapaykichis, sonqokuna sensitivo encantonkunaq atraccionesninman, participaychis nanayniypi !....
Aswan llakichiqmi imayna mana seguro kasqanpi saqisqan, sichus
payqa munakuyninpaq otaq cheqnikuyninpaq hinan; chayqa yaqapaschá mana saqerparisqanmanta yachananpaq, millakusqanpipas wikch’usqa hina.
Manchakuy, chaymanta huk pacha t’aqasqa kay yuyaylla, mana k’uchuyuq sayaynin wiñaypaq hina rikch’akunman, munakuyninpa maqanakuyninwan, paypaqqa nanaypa espadanmi, chaymi t’oqyachin, wiksantapas llik’in ; imaynan wañuchiq lanza cruzpi divina qosanpa sonqonta t’oqyachirqan, huk rikch’akuy rasgo, chaywanmi divina munakuyqa chaymanta horqon aswan hunt’asqa copiata divina objetonmanta. ¡Diosniy! ¡Diosniy! ¿ñuqachu kanki
saqisqa, nispas qaparimun llakikuyninpa k’arak sonqonpi! ¡Ah! Kuyasqay
qusa, ¿imamantaq ñuqapaq tukurqanki, icha ñuqataq qampaq kapurqani? Ama hina kaspa, llakikuyniykunata, alarmaykunatapas qechuy; hinaspapas, atikuqtinqa, .
! Ichaqa, Yayay, ¿ima nisaqtaq! ¡Ah! ch'uya munayniyki hunt'akuchun, amataq ñoqaq munayniychu; ¡Qhipa samaykama chaymanmi entregakuni! Ñuqaqa anchatam merecerqani justo rigornikipa efectonkunata, hinaspam munani chaykunata sufriyta imayna munasqaykiman hina hinaspa munasqaykiman hina....
Chaynatam riman kay waqaq kuyaqnin, contento destinowan, chaymi payta atipan.... Ichaqa pisi tiempollamantan sonqonqa manaña aypayta atirqanñachu chay k’arak phiñakuywan, chaymi payqa
Sionpa ususinkunamanmi rimapayashan; Hanaq pacha Jerusalén llaqtapi saminchasqa almakunamanmi niyta munani, noticiakunata yachanankupaq. Willaway, valekuyki, maypitaq kuyasqaypa tiyasqan kachkan! Tukuy chaykunamanta yachachiway
llamiykun, maypipas rikurqanki chayqa; willaway mayman risqanmanta, chaynapi paypa puriyninta qatinaypaq; imaraykuchus payta munakuytan anchata munani... Decidisqañan kashani tukuy imata ruwanaypaq maypipas tarinaypaq... llaqtaq punkunkunatan pasasaq; Tapusaqmi centinelakunata, ¿manachu rikurqankichik kuyasqayta, suspirasqaypa kuyasqay objetonta, munasqaytapas? Campokunapi phawasaq, manataqmi ima samaytapas qosaqchu kay sonqoypa munakusqan objetota tarinaykama, chay qhepamantaq unayta suspirani; sumaq uyanta rikuspay uyarinaykama
kunkanpa sumaq uyarikuynin...
¡Pitaq chayta creenman, Taytay! kay ch’usaq warmiqa karumantan maskhashan ancha qaylla qosata. Mientras
(361-365)
nisqa.
phawaykuspa waqyasqanqa, makinmanta pusaqmi, otaq aswan allinta nisunman, marq’ayninpi hap’iq... Paymi kay suspirokunata, kay sinchi munaykunatawan formaq: tukukuypiqa kutichin, hinaspan chaywan reqsikun chay kunka, chaymi qallarichin. may misk’i munakuyniyki ñoqapaq, imayna sensitivotaq kani llamp’u munakuyniykiwan!... Arí, munakusqay, k’irirqanki ñoqapaq
sunqu, ancha sumaqmi kanki ñawiypi.. .
Hinaptinqa, Taytay, ima kusikuy, ima kusikuytaq!... Rikuni divina kuyakuyqa tukuy rikchayninkunatam kacharichin hinaspa tukuchin, chaypaqqa manañam chuya noviaq sunqunqa aypayta atinmanchu.... ¡Ah! nispas nin, kuyasqay qusay, manañam apayta atinichu.... Ñuqaqa fracasachkani... ¡sonqoymi qanta munakuywan llasaqyashan! Ruphan
¡qankunawan hukllachakuyta munaspa, mana hayk’aqpas chinkachinaykichista mana manchakuspa dueñochakuyta munaspa! Perdón expresionniykunata, Taytay, mana imapas qhelli yuyayniypi, seguraykimanmi. Diospa rikuchiwasqanqa manan saqenaychu qelqasqa kananpaq.... Ay pichus, Diospa yuyaykusqanpa contranpi, huk alegoría enteramente espiritualpi escándalopaq ocasionta tarinman, chaymi edificacionninllapaq.... Chayraykun kay ratopi rikuni Santo Qosata hinallataq...
santo esposa en abrazos y rapturas del más tierno y viva munakuy... Huk hunt’asqa union hinan... Ichaqa manaña suficiente kayta atispa, ch’uya esposaq sonqon sucumin divina munakuypa kallpachakuyninwan... payta ruwan niy, imaynan J.-C. cruzpi: tukuy imapas
consumado... ¡Diosniy!... kuyasqay, sunquy, sumaq kaynikikunawan kusisqa, fracasan.... Almaytaqa makiykimanmi churani...
Chaymi, taytay, paytaqa rikuni expirachkaqta hina....... Ichaqa, ¿imatataq nini! mana wañuqmi, cruzpi J.-C. hinataqmi iskay kutita sinchita phiñakuyninta sientekun. Kayqa
as she breathes the liveliest and most ardent sighs towards her divine spouse, until the moment when I see her be sleeping on his bosom and between his mars Chaymantataq uyarini divina esposata, paymi nin llapa naturalezaman : ama rikcharichiychu munasqayta rikcharinankama otaq kikiypas rikcharichini (1).....
1) Hermana willawasqan qhepamanmi chayllaraq rikusqanchis iskay misterioso esposakunaq munakuyninkuta llamiykusqanmanta, tapurqani sichus mana rikurqanchu Cánticos librota; paytaq kutichiwarqan: “Taytay, yachanin, mana iskayrayaspa, Santo Qelqakunapi huk libro kasqanmanta, Canción de Canciones; ichaqa chayllatan chaymanta yachani: manan hayk’aqpas leerqanichu, chaymanta seguro kay. Chaymantapas, yachankichismi mana Qelqamantachu rimasqayta, aswan pisiraqmi runaq yachayninmanta.
Tukuy chayraq willasqayqa Iglesia ukhumantan riman J.-C.-manta; Ancha kunanllaraqmi rikurqani chayna ordenpi chayllaraq kutichimusqaykiman hina.... Ichaqa, Yayay, Diospin rikurqani, hinallataq huk hinapi ancha espiritual hinallataq ancha divino, chaymi mana tukukuq sentidokunamanta, naturalezamantawan aswan pataman, mana ima parteyoqpas; chhaynataq, Yayay, tukuy rikusqaypi mana ni imallatapas
algo disingenuo yuyay...
Chayraykun kay mosoq situacionqa qosa otaq esposamanta representan, Yayay, Iglesia wawankunaq, ministronkunaq imayna kasqankuta, paykunaq ukhupi hawapipas ñak’ariyninkuta rikurqayku. Llakikuykunapas, ch’usaq kaykunapas, ñak’ariykunapas, manchakuykunapas aswan sasa pruebakunan; paykunan kanku flechakuna, paykunaq munakuyninkuqa mana samaspa sonqonkuta k’irin, chaymi aswan nanay ñak’ariyman pusawanchis, chaywanpas munakuymi cheqaq kusikuyta tarichin....... Uyarinitaqmi paykunapura: ¡ay! mana
yachay maypachachus Wiraqocha hamunanta; ¡Mayna aburridopunim! ¡Hayka watañam kay llakikuypaq situacionpi llallinakunanchik! ¿Manachu hayk’aqpas rikusun atipasqan p’unchayta wiñaypaq kamachikusqan p’unchayta?....... Chaypachan kanqa, nin Wiraqocha, dedonkuwan llamiykunqaku, qhepamantaq kay pachaq tukukuyninta, qhepa taripayninta, ancha munasqanku runaq hatun hamuynintapas rikunqaku......
Iglesiaq, llapa wakin runakunaq wañuynin.
Rikunitaqmi Iglesiakunapi huñunakuq ministrokunata, llapa runakunawan kuska, chaypi hanaq pacha pakasqa yachaykunata raymichanankupaq, imaynan sapa kutilla ruwarqanku hinata, ichaqa manaraq yachaspa kaypi kashasqanmanta, qhepa kutita, hayk’aqllapas kanankuta
raymichasqa....... Llapa hunt’aq runakunamanmi Comuniónta qonku. Chaymi, Taytay, chaymantam kay llampu abrazokuna ruwakun, kay misterioso union qusawan warmiwan, kay raptokuna....... kay éxtasis nisqakuna, .
kay transportekuna aswan tierno aswan kawsaq munakuymanta...... Tukuyninpiqa, manaña divino munakuypa kallpachakuyninta yanapayta atispa, chayman sucubenku, hinaspan rikuni llapankuta pisi pisimanta Wiraqochaq much’ayninpi tukusqankuta, llamp’u sonqo wawa hina thak puñuywan payta apakuq ñuñupi...
Kaymi Diospa llapa wawankunaq, Iglesianpa ancha chaniyoq wañuynin. Runaq wakin wawankunapas chay pachallapin wañunku, llapan kawsaqkunapas wañuywanmi ñak’arirqanku... Samarisuntaq, Yayay, kamasqakunaq universal ch’inlla kayninpi, suyashaspanchis rimananchista chay general rikch’ariymanta, chaymi kanan mosoq ordenpa hatun qhawariyninta k’ancharichiy. Diospa chaymanta rikuchiwasqanqa sapa racional kamasqapa yuyaynintam allichanan.......
Paqarin, munaspaqa, manchachikuq siq’ita bosquejasaqku. Rumi sonqo huchasapakunaq yuyayninpi aswan allin yuyayta ruwachun,
¡paypa favorninpi inspirawaqniypa diseñonkunaman hina!...
(366-370)
nisqa.
ARTÍCULO V.
JUICIO GENERAL nisqa.
§. ÑUQA.
Ninawan chuyanchasqa Hanaq pachata, Pachamamatapas musuqyachiy .
“Yayaq, Churiq, Santo Espirituq sutinpi; Jesuswan Mariawan, hinallataq Ancha Ch’uya Trinidadpa sutinpi, kasukuni.....”
Diosniy, Yayay, ima manchay asuntotan kunan p’unchay qallarisunchis llapa kamasqakunaman qosqa aplazamientota, llapa promesakuna, llapa amenazakuna hunt’akunanpaq; chaninpaq, huchasapapaqpas churasqa término; askha escenakunaq, askha intrigakunaq llakikuypaq tukukuynin; Señorpa p’unchayninpin, chaypin cheqaq kaq askha runakunata tukukuypi atipanan
pantaykunata, hinallataq maypichus tukuy imapas hayk’aqllapas ordenman kutinan; teqsimuyuntinpi qhepa kaq hatun llaki; simita nisun, kay pachaq tukukuynin, taripay
universal con sus circunstancias manchay manchay!... Ñoqapaqqa, Yayay, ñawpaqmantaraqmi mancharikuni, chaymi necesitani Diosmanta kamachikuyta obligawananpaq chaymanta rimanaypaq...... Chay manchakuymi ñoqapi inspirawashan chay manchay espectáculota bosquejanaypaq valorta, manataqmi yachanichu kallpay kanqachu icha manachu chayta
chayta purichiy....... Ichaqa kasusaqmi Yayay, hinaspan katkatataspa yapamanta rimasqayki Diospa rikuwasqanta qelqanaykipaq... Kallpachakusun k’anchayta qatikunaykupaq, chaymi k’ancharichiwaq, pusawaq....
Sapa kawsaq wañupusqan qhepamanmi, kay pachaq tukukuynin nispa sutichasqa, uyarirqani huk pantasqa qapariyta, llapa mana kawsaqkunamanta universal quejakuyta, sapankanku hap’irqanku, kay ratopi, huk elocuente, manchay simita. Chayqa karqan naturalezaq waqayninmi. Intiqa tutayaq, tutayaqña kaspa, puriyninpi sayarispa, Kamaqninta nirqan: Hatun Yachachiq, mana imamanta horqowasqaykimantapachan, manan saqerqanichu kamachikuyniykikunata hunt’ayta, kay pachata k’anchayniywan k’ancharichispa, kawsachispa kawsachiq q’oñi kayniywan; ichaqa, ¿ima agradecimientotataq qharikuna rikuchisurqanki askha beneficiokuna paykunaman chayamusqanmanta, chaykunan paykunaman chayamurqan medioyniywan?... ¡Los ingrates!.... paykunaqa k’anchayniytan abusarqanku; paykunaqa rayoykunatan infectarqanku, ñawpaqeypi, uyaypa ñawpaqenpipas huchakunata huchakunata ruwaspa
!..... Mañakuyki reparacionta, justiciata, venganzata ima, Señor, askha phiñakuykunata ruwasusqaykimanta, mañakuykitaqmi ch’uyanchasqa kanaypaq askha qhelli kusikuykunamanta, chaykunawanmi ñawiypa ch’uya kayninta qhellicharqanku....
Aswan kawsasqaraq, hinallataq ñawinpi pukayasqa, killaqa mañakun justiciata, vengakuyta ima, runakunaq k’anchayninman encargasqankumanta p’enqay huchakunamanta, tuta llanthunwan p’istuyta maskhaspa p’unchay k’anchaymanta pakananpaq. Llapan ch’askakunan mañakunku ch’uyanchasqa kanankupaq, chay huchakunamanta testigo kasqankumanta, huk clase complicidadwan;... aswan kallpawanraqmi kay pachaqa waqan huchasapakunaq mana agradecekusqankumanta vengakunanpaq, hinaspan ch’uyanchasqa kayta munan millay ruwaykunamanta qhellichaspa teatrotapas qhellicharqanku..... Mikhuchirqani, nispas nin, kamachisqaykiman hina; Paykunataqa escalera hinam servirqani, tukuy ima necesitasqankutapas qurqanim kawsayninkupaq; hinaspapas, tukuy reqsisqa kanaypaqmi, tukuy imapi infectawarqanku, pisichawarqanku, abusawarqanku ima. Lamar qocha, nina, wayra, hinallataq llapan elementokuna, sach’akuna, yurakuna, imaymana uywakuna, .
huchasapakunaq contranpi divin; tukuy imapas huñunakunmi k’aminanpaq serviciokuna chaskisqanmanta, chaykunamanta abuso ruwasqanmanta, mana agradecekusqanmanta beneficionkunamanta
Kamaq.... Tukuy imapas tukukuypiqa mañakunmi yapamanta ch’uyanchasqa kayta, llapan pachamamataqmi munan allichayta, mosoqmanta paqarichiyta, mosoq hina
existencia, chaymi wiñaypaq kacharichin chay esclavitudmanta, chaymi pisiyachisqa runakunaq yanqa kayninman, pasionesnintawan servinanpaq....
Chaylla uyarini tukuy atiyniyoq kunkata niqta: Arí, kay tiempon tukuy imata mosoqyachisaq..... mosoq hanaq pachata mosoq hallp’ata ruwasaq .... hinaspa huk ñawi ch'ipiyllapi ruwakunqa. Huk admirakuypaq nina firmamentomanta qallarispa wayrapi mastarikuspa, kay pachaman uraykamun, maypichus, huk minutollapi, tukuy imata ruphapun, tukuy imata thuñisqa, tukuy imata ch’uyanchasqa, mana huk qhelli vestigiollapas puchuq. Chay hinapin ninawan ruwakunqa kay hatun ch’uyanchakuy, kay admirable mosoqyachiy elementokunaq hinallataq llapan naturalezaq, chaymantan lloqsimunqa mosoq hallp’a mosoq hanaq pachakunapas.
§. II.
Purgatorio tukukuynin. Almakunaq ñak’ariynin yapakuy, pisi watakuna manaraq kacharichisqa kashaqtin.
Kay hatun qhawariyman, Yayay, Diosmi hukta allinta ruwachin, chaymi mana pisichu kikinpiqa, nitaqmi aswan pisichu hatun tukukuypaq wakichikuq; Niyta munani, purgatoriomanta qhawariwasqanmanta, chaymi tukukunanpaqña kashan....
Chaymi kaypi rikuni Yayay, mana yupay atina almakunata unuman chinkaykuqta
(371-375)
nisqa.
mikhuq nina rawraypi, hinallataq munakusqanku imapas rikuyta, hap’iyta munasqankupas astawan ñak’arichisqanmanta. Llapallankum ninawan anchata ñakarinku, ichaqa manam kaqllatachu. Rikuni wakinta nishuta ñak’ariqkunata, chaymi paykunaq nanayninkunaqa igualanman maldecidokunaq nanayninwan, sichus saqesunman hukmanyasqa kayta wiñay kawsaytawan... Paykunaqa Diostan munakunku, manataqmi hukmanyasqachu kanku, chayraykutaqmi huk laya thak kaywan kusikunku.in the midst of ñak’ariyninkuta. Resulta
ichaqa, kaytaqmi purgatorioq aswan hatun nanaynin, mana yachaqkuna, to
allinta niy, maypi kasqankumanta, pikunachus mana segurochu kanku destinonkumanta; pikunachus iskayrayanku, huk nisqallanpiqa, Dios khuyapayasqanmanta, hayk’aqllapas chayta rikuspa, dueñochakunankupaq kusikuyta tarinqakuchu icha manachu chayta. Paykunaqa manan yuyarinkuchu paykunata ñakasqanmanta; hinaspa, kay yuyaypi, chaymi llapa suyakuyninkuta ruwan hinaspa
consuelonkuta, saminchanku hinaspa munayninman renuncianku.... Kay esencial diferencia paykunawan reprobadokunawanqa suficientem huk incertidumbreta pisiyachinanpaq, mana chaywanqa purgatorionkutam huk clase infiernoman tikranman. Ichaqa facilmi kanqa entiendey, manataqmi iskayrayanachu, imayna hukniraymi chayna ñak’ariykunapi mana allintachu yachay maypi kasqanmanta, utaq yachay, mana iskayrayaspa, infiernopi kasqanmanta;... mana atiymanta yuyariy ima sentenciatachus huk runa ñak’arisqanmanta, otaq sapa kuti yuyarinapaq huchachasqa kasqanmanta sentenciata , .
mana huk ratullapas chaymanta karunchakuyta atispa. Ñawpaq kaq suyuqa manchaymi; ichaqa iskay kaq sapallanmi destinonta infiernotapas huk reprobadota ruwan....
Paykunata ruphachiq ninaqa kay wakcha almakunatan allin yuyaywan ruwan, hinaspan huchankuman hina otaq hanaq pacha justiciaman manu kasqankuman hina muchuchin. Ñawpaq kaq allinyachiymi, Diosqa, nanayninkupa unayniyuq kayninwan utaq Iglesianpa votowan k’umuykuspa, paykunaman qun, paykunamanta kayhina mana seguro kayta hurquymi, chaymi paykunata saqirqa chayna millay situacionpi. Hinaptinmi ancha sutillata yuyarinku mana qipanchasqa kasqankuta; aswanqa Diosta rikuspa dueñochakunankupaq destinasqa kasqankuta. ¡O consolador memoria! paykunaqa purgatorionkuta ñak’arinku aswan renunciawan, munakuywan ima...
Rikuni mana yupay atina askha paykunamanta pikunachus chaypi kanku ancha pisi pantaykunallarayku, ahinataq mana imapaqpas valeq rimaykuna, mana imapaq valeq yuyaykunapi kikinkumanta indulgencia, allinpi kikinkumanta chaninchakuy kutimuy, mañakuypi wakin voluntario distracciones, huch’uy ch’aqway , estado de ánimo, usqhaylla kay, kawsaq kay contradicciones nisqapiqa, hukkunapa pantasqankuta mana yanapay; wakintaq, creenkichu taytay, mana hunt’asqa kayllamanta, ejemplopaq, mana kapuwasqaykimanta
graciawanmi tuparqan suficiente fidelidadwan nitaq Diospa munasqanman hinachu; Diosman mana aypasqanmanta kallpawan hinaspa
takyachiy; mana allin kallpawan, munakuywan ima servisqanrayku; mana paykunamanta mañakusqanman hina ch’uya kasqanrayku, chaypaqtaq paykunaman qosqan graciakunaq tupusqanman hina.... Tukuy imapas nina rawray ukhunta pasanan, tukuy imapas purgatoriopi muchuchisqa, ch’uyanchasqa kanan; hinaspapas allinta juzganapaq, pisi pantaykunata sutichasqa kaqkunata, allinta yachanapaqpas, Diospa paykunamanta cheqnikuyninta allinta yachanapaq, amigonkunapipas sinchita muchuchisqanmanta, ima exactitudwantaq muchuchisqanmanta, rikunanchis, sientenanchistaqmi chinkachin huch'uyllatapas.vestige, mana huchaq qhelli ñawinpi rikhurinanpaq, manataqmi qhellichanmanchu qayllanpi ch'uya kayninta, wasinpa ch'uya kaynintapas... Ichaqa kanmi almakuna Diospa ruwasqan
munakuymanta purgatoriota sufriy aswanpas significadomanta... Paykuna hina munakunayki, rigorninta entiendenaykipaq...
Diosmi rikuchiwan, askha watakuna manaraq juicio kashaqtin, Purgatorio nanaykuna sapa almapaq yapakunanta, aswan manukuna paganan kasqanman hina: imaraykuchus rikuni huk watallapi, Diosqa, munaspaqa , atinman pachak watamanta aswanta huk almata ñak’arichiy.
Uyarini angelkunata paykunaman willasqankuta, chay hina millay ñak’arisqankuta, juicio qayllaykamusqanraykulla, hinallataq Diosqa ñak’ariyninkuta rigorpi yapan, pisi tiempollapi pisiyachiyta munasqanraykulla.... Rikunitaqmi J.-C. hatun kawsarimpuymanta señalta qunanpaq listo kaptin, angelkuna
Purgatorioman rinqa chaymanta llapa ch’uyanchasqa almakunata horqonankupaq, chaykunatan apamunqaku Wiraqochaq much’ayninpi tukusqa Iglesia wawankunawan kuska, kay qhepa watakunapi rikusqanchis hina, cuerponkutaq saminchasqa espiritukunawan waqaychasqa kanqa.
§. III.
Allin kaqpa mana allinkunapa kawsarimuynin general.
Chay hawa pachaqa, imayna kayninpi mosoqyachisqa, llapan ch'askankunawan sumaqchasqa,
rikuchinqa huk intita ch’askakunatawan huk sustancia espiritualman rikch’akuq, hinallataq huk templado sut’i kayninta, mana hayk’aqpas ch’usaqyachisqa, hinallataq mana tukukuqta llasaq llapan kunan rikukuq hanaq pachapi aswan admirakuypaq kaqta... Kay pachaqa, ch’uya globoman tukusqa kaspan, chayta ruwanqa aswan sumaq cristalpa tukuy chuya kayninta, mana sinchi kayninwan. Manan imapas chinkanqachu, aswanpas uywakunalla, llapan imakunachus kunan kayninpi kawsanankupaq. Tukuy imapas musuqyachisqam kanqa,
(376-380)
nisqa.
salvo reprobadokunaq cuerponkuna, chaykunan aswan mana allinman t’ikrakunqa, hinaspan waranqa kuti aswan llakisqa kanqa, destinonkutaq waranqa kuti aswan mana allin kanqa.....
Nini, Yayay, mana uywakunallaqa manan ima kawsaqpas chinkanqachu, hinaspa
kayqa sustanciamanta hamut’ana tiyan, chaytaq kaqllapuni qhipakunqa ; ichaqa ninaqa chinkachinqa, mosoqyachispa, llapan chaypi ismuq kaqkunata. Chaymantapas, rikuni Dios tukuy kamasqankunata waqaychananta. Kaykunaqa _
makinmanta lloqsimuq kamasqakuna, chaymantan wiñaypaq hatunchasqa kayninta horqoyta munan. Wiñaypaq, atisqankuman hina, alabasqa, agradecido ima kanqa; llapankumanmi mosoq saminchayta qonqa. Sapakamataqmi, Kamaqninpa asuykuptin, kusikuymanta saltanqaku, waqtanpi cordero hina
maman. Kay pachaqa t’ikakunawan, mana ismuq sach’akunawan ima qatasqa kanqa, chaykunaqa yaqapaschá huk iskay kinsa kawsaqkunata servinqa, chaykunaqa hukmantan chaypi tiyanankupaq destinasqa kashanku. Mana kunan p’unchay kaymanta astawan willawaspa, Diosqa ñawpaqmantaraqmi qhawarichiwarqan kay sumaq hatun tiyaypiqa wiñaypaq kawsanan kamasqakuna, paykunan chaypi payta hatunchanqaku imayna kasqankuman hina, manataqmi yachachiyta munanchu....
Rikuni angelkunata aswan achkata kay pachaman uraykamusqankuta
ñawpaqmantaqa; Wiraqochaq kamachisqanman hinan rikuni trompetakunata siminwan tocasqankuta, kay pachaq tawa k’uchunman mast’arikusqankuta, wañusqakunaq hatun kawsarimpuyninmanta manchay señalta qonankupaq .......
Trompetankuta tocanku, chay ratopin saminchasqakunaq cuerpon tarikunku kikin aychankupi, aychankuwan, nervionkuwan , tendonesninkuwan, tullunkuwan hinallataq llapan imakunachus esencia de la
runaq cuerpon, mana ima partepas faltaq. Waranqa kuchuman kuchusqa, llik’isqaña kaqtinku; wayraman wikch’usqa usphanku llapan hallp’awan t’aqasqa kaqtin; lamar qochapa hatun sinqanman, lamar qochapa chinkay-chinkay ukhunman ch’unqasqaña kaspankuqa, chay ratollapin milagrowan hukllachasqa kanqaku, yapamanta kikin cuerpokunata ruwanankupaq, chaykunan kay iskay kaq composiciónwan tarikunqa mosoqyachisqa, mosoqyachisqa, . sumaq cristal hina chuyanchasqa. Paykunaqa tukuy sumaq kayninkunawanmi dotasqa kanqaku ;
ichaqa almanku manaraq chayman kutimusqanraykun mana kuyurispa mana kawsayniyoqta rikuni. Hinaptinmi rikuni mana yupay atina tropa guardia angelkuna chayamuqta, qatiqninpi almakuna kayna recompuesto kay cuerpokunaman yaykunanku... ¡Ima kusikuymi! ¡ima consuelotaq! ¡Ima atipaymi hukpaq hukpaqpas, kay ratopi kay sumaq almakuna sapankanku kikinku cuerponkuta tarinqaku, reqsinqaku ima, chaypitaq hukmanta huñunakunqaku, waranqa saminchakunata waranqa yupaychaykunatapas qonakuspa!... Tukuyninpiqa, hukmantan tariyki chayna unay mana kasqay qipatam, kuyasqay compañeroy penitenciaykunapa hinaspa llamkayniykunapa, kay suerteyuq alma ninqa! ¡Chayna unay mana kasqaykimantam tariyki! ¡Ah! ¡Mayna misk’ichá kanqa manaña hayk’aqpas saqepunaypaq, manan hayk’aqpas chay hina sumaq, ancha munasqa, ancha munasqa hinachu rikch’akurqanki! merecesqa
!... Pampachaykuway, cuerpoy, sichus zapato patapi anchata ñak’arichirqayki chayqa; ichaqa pisi tiempollamantan reparanki kusichinaypaq llank’ashasqayta. Llakikuyniykunatam rakinakurqanki, hamuy, chanin kasqanrayku, hamuy hinaspa malliy chay premiota mana tukukunanchu... Sientini qampaq kasqayta hinaspa destinoykupas anchata tinkisqa kasqanmanta, chaymi mana atiymanchu,
en una manera, perfectamente kusisqa kanaykipaq mana participasqaykiwan!... ¡Hamuy, hinaqa, kusikuyniyta coronanaykipaq, qan kikiyki malliykuspa, ñoqawan kuskanchaspa!...
Chaymantataq, Yayay, cheqaq kawsarimpuyqa ruwakunqa, chaymi niyta munan, sustancial y hipostatico reunión, chaywanmi kay saminchasqa cuerpokuna
yapamanta kawsaq, kawsaq runakunaman tukunqaku tukuy partenkupi.... Rikuni sayariqta, askha k’anchariq ch’askakuna hina k’ancharishaqta, llapanku t’ikarimuq wayna-sipas kasqankupi, hinallataq J.-C.-pa saqesqan edadpi hina
kay pacha... Dios, atiyninwan suministraspa naturalezaq accidentekunata, pantaynintapas, manañan rikusunñachu chaykunapi ni deformidadkunata nitaq mana hunt’asqakunatapas mayqen ladomantapas. Hatun kayninqa llapanpi kaqlla kanqa, chaynallataq wasichakuypas; ichaqa coronakuna, glorioso cualidades nisqakunapas hukniraymi kanqa, méritokunaq t’aqanakuyninman hina...
Kay cuerpokuna, chhayna milagrowan kawsarichisqa, qatipanqaku, huk nisqallanpi, J.-C. aya p’ampanamanta lloqsimuq cuerpoq sumaq kayninkunata. Chayqa kanqa kikin sumaq kaykunan paykunapi yuyaymananqa, kawsarimpuyninkutaqmi kanqa paypa lloqsimuyninlla..... Mayna k’anchariqña paykunallamanta kanku chaypas, ¡hayk’araqmi mana aswantachu tukunku almankuwan hukllachakusqankuwan !
Kay ratomantapachan mana hayk’aq rikusqanku mosoq kawsaywan kusikunku
sienterqanku, askha kutitaña chaskirqanku chay principiota, promesatapas, predestinasqa umalliqpa cuerponpi participasqankupi. Kusikuy mayu hamun paykunata unuwan hunt’achinanpaq; mastarikun llapa ukhunkupi hawapipas, chaytan sapankankupaq específica sensaciónta experimentananpaq ruwan, chhaynapin cheqaqtapuni diosman tukusqa runa kay kanqa. Paykunaqa kanqa aspiracionwan respiraciónwan, sumaq q’apayniyuq, paladarpitaq admirable satisfacción ruwasqa kanqa a
(381-385)
nisqa.
sumaq, mikhuyniyuq saliva; huk jugo, aswan misk’i, aswan mana t’aqay atina, venankupi, wiksankupipas purinqa, chaypi mana samaspa kawsaypa, mana wañuq kaypa kamachikuyninta waqaychananpaq. Payqa manan faltanqachu mayqen partetapas, mayqen miembrotapas runaq cuerpon hunt’asqa kananpaq. Diosqa manan mutilanchu imachus munaspalla waqaychasqanmanta...
Rikuni hanaq pacha espiritukuna kinsa t’aqaman t’aqasqankuta saminchasqa runakunata, paykunatan t’aqarqankuña millay runakunamanta. Kay pachapi corderota aswan allinta qatikuq ch’uya almakunaqa, ñawpaqtan phawarinqaku, ñawpaqtataq hap’isqa kanqaku.
alto wayrapi; hanaq pacha patiomanmi hukllawakunqaku, hatun reypa atipayninwan kuska purinankupaq, paywan kuska uraykamunankupaq.... Iskay kaq bandaqa firmamentopin churasqa kanqa, wayrata hunt’achinqa pasayninta, pomposo puriynintapas sumaqchananpaq, maypichus sayanan chaykama. Hukniraqwan chaqrusqa
angelkunaq coronkunata, rikusunmi kay saminchasqakunata allin ordenpi filasqa kashaqta, ñanta alfombrata churaspa chaypi sayarichispa mana wañuq gloriankuman arcos triunfales nisqakunata, aswan k’anchariq trofeokunatapas, takispa, deslumbrante victoriankuta, hinaspa tukuy imatapas aswan allin tupaqwan aswan munakuywan uyarichispa .....
Saminchasqakunaq kinsa kaq t’aqanmi kay pachapi qhepakunqa hamuyninta suyanankupaq, huk llakikuywan chaqrusqa huk clase manchakuywan, chaytan kay hatun aparatopas, wakichikuq sucesoq ancha chaniyoq kayninpas paykunapi kallpachanqa; umankuta hoqarispanku, maymanchus hamunan cheqasman allinta qhawarinqaku,
chay asuntopi aswan interesakusqankuta qawachispan.... ¡Ancha llamativo posición, mana iskayrayaspa, Taytay, ancha interesante suyakuy, hinaspa huk espectáculo allinta admirachiyta llapan runaq mirayninta, llapan Adanpa mirayninkunata! Ima runataq mana imapas qukuq hina qipanman chayna escena tukukuptin, yuyaymanaptinqa
atentamente chaymi mana qispiy atina kasqanmanta!....
! ¡Ima manchay monstruokuna!.... Kaykunaqa reprobado runakunaq cuerponkunan, chaywanmi kay pachaqa qatasqa kashan...rikuypi mana aguantay atina objetokuna; Ñuqa
qallariypiqa mana kuyurispa rikuy, ch’uya runakunaq hina; ichaqa qhawariychis, qosqa señalpi, infiernoqa qhelli almankuta vomitan, chaypi huñunankupaq aysaq supaykunawan kuska.... Nini infiernoqa vomitanmi, divina justicia paykunawan ruwasqan violenciata marcananpaq, juicionpi rikhurimunankupaq obligaspa, mana hukllapas puchuqtin, mana chaypi presentasqa kaqtin
kurku….
Chaymi kay llakisqa almakunaqa kaykunaman kutinankupaq hikutasqa kanqaku
millay manchakuypaq carrion, chaytaq, huk kutillapi, paykuna hina sientekunqa llapan infierno ñak’ariykuna ... ; otaq aswan allinta munaspaqa kay almakuna
desgraciado kanqa, chay ocasión de su cuerpo material, atacasqa, hinaspa
qullqi churasqa hina, tukuy laya unquykunawanpas, unquykunawan, unquykunawan, mana aguantay atina nanaykunawanpas yaykusqa kay mana kusisqa kurkukunapa tukuy rakinkunapi Kayman yapay tukuy ima nanayta yapanqa, ruway
mana entiendey atina mana aguantay atina ninawan Chaymi qawani
chay millay ayakuna, chay asnaq ayakuna pampapi sirisqa; ichaqa infecciónninkupas waqlliyninkupas ancha huñusqa kasqanraykun mana munaspalla apakuq kay pachaqa mana imapipas qhellichasqachu.
Rikuni divina justicia ejecutorkuna llapankuta lloq’e ladoman churasqankuta
chaypi suyanku qhepa kaq juiciota, chaymi wiñaypaq allichanan destinonkuta, hinallataq cheqaq sentenciata, chaymi pisi tiempollamanta wiñaypaq justificanqa chanin sinchi kayninta
sentenciasqa.....
§. IV.
J.-C. majestadwan uraykamun Mundota juzgananpaq. Conciencia nisqa rikuchiy.
Yuyarinkichikmi, mana iskayrayaspa, kay pachapa tukupay punchawninmanta rimasqayta, chanin runakunapa hinaspa huchasapakunapa wañunanmanta. Allin! Yayay, chay pachamantapacha tukuy ima willasqayqa chay p’unchaylla tutamantanmi pasarqan..... Apunchispin rikuni, k’ancharishaq Rey rikhurimuspa taripayninta ruwananpaq uraykamuqtin, punkuta kicharinqa hatun wiñaypaq; kay punkutaqmi kicharikunqa yaqa chawpi p’unchay chay p’unchaypi, chaymi kanqa kay pachapi qhepa kaq... Chaypin tukukunqa pachakunaq qatiqnin, pachak watakunaq, watakunaq muyuynin... Manañan yupasunchu p’unchaykunata, tutakunata, killakunata , utaq
semanakuna, nitaq pachakuna Manañan kanqachu horakuna, minutokuna, nitaq ratokuna... Tukuy kaykunaqa kutimunqan hatun mamaqochaq sinqanman; tukuy imapas wiñaypaqmi sutichasqa kanqa!..... wiñay kawsay!..... wiñay kawsay!.....
Diosqa, huk simillawanmi kay pachata mana imamanta hatarichirqan, chaywanpas soqta p’unchaymi llank’ayninta churarqan, hunt’achirqan, tukuy atiyniyoq kayninpi libre kayninta rikuchiwananchispaq, manataqmi imapas libre munayninta obligayta atisqanmantawan [...]. Chaynallataqmi, Taytay, rikuni, Dios kay pachata tukuchinman hinaspa huk ñawi ch’ipiyllapi juzganman chaypas, libre kayninwanmi hunt’asqata chaninchanqa providencianta, justicianpa decretonkunatapas.
(386-390)
nisqa.
Chayraykun rikuni kay importante rimanakuyman huk largota qonanta, ichaqa ancha pisi tiempollapin kanqa...
¡Qhawariy, Yayay, kay hatun manchay taripay hora!.....
Wayrapi rikuni kacharichisqa kayninchispa k’anchariq señalninta, instrumentota
qespikuyninchismanta, Qespichiqpa cruzninmanta, ñawpaqman puriq...... Ima deslumbrante triunfo
! Kay cruzpa awqankuna, ¿imataq qankunamanta kanqa?.... ¿Imaynatataq aguantayman chayta qawayta?... Rikuni hatunchasqa Reyta asuykamuchkaqta tukuy sumaq kayninpi
suprema majestad, tukuy atiyniyoq kayninpa manchay aparatonpi... Rikuni justicia tronopi tiyashaqta, mana kuyuriy atina basenmi huk deslumbrante globopi sayan, k’anchariq phuyu hina, chaymi llimp’ikunata, llimp’ikunatawan wikch’un... Ichaqa juez asuykusqanman hinan rikuni kay t’oqyaykuna, llimp’ikuna lloq’e ladonpi kashaqta, reprobadokunaq ladonllapi tupananpaq. Rikuni hanaq pacha cortetapas llapan Iglesiatapas triunfashaqta muyuriqninpi
Reykunapa Reyninpa trononpi, aswan hatun takikunata takispa, hatunchayninpaq.... Señor Diospa hatun kaynintan hanaq pachamanta sumaqllata uraykamushaqta rikuni, imaynan hanaq pachaman wicharisqan p'unchaypi chayman wicharqan hinata. Payqa tiyashanmi huk llimp’i llimp’i phuyu patapi, otaq aswan allinta nisunman huk k’anchariq globo patapi, chaytaqa munaspallan ruwasqa kashan; kay pacha ch’uyanchasqa kasqanrayku
mosoqyachisqa, nisqanchis hina, manañan phuyu ruwaq vaporkunata kachanqañachu.....
Rikuni kay pachapi kaq angelkunaq, chanin runakunaq t’aqantapas, kusikuymanta kusikuymantawan khatatataspa, hinallataq munayninkumanta hatarispaña paywan tupanankupaq, saminchasqakunaq conciertonkunaman hukllachakuspa, chay kusikuy waqaykunaq wayrankunata t’oqyachispa uyarisqay atipay, chaymantan Diosqa munan imatapas yapamanta rimanaypaq. ¡Alto hanaq pachapi Diosta hatunchachun!.... ¡Davidpa churinman Hosana!...¡Saminchasqa kachun Señorpa sutinpi hamuq!...Diosninchispaq, kamachikuy tiyanapi tiyaq Corderopaqpas hatunchasqa, yupaychay, allin kay, atiy ... . ¡Ima kusisqa chayamuytaq!......
Rikuni kamachikuq juezpa tiyananta iskay chunka kinsa chunka metro pampamanta sayashaqta, sapa kuti muyurisqa kay k’anchay globowan, chaymi mana saqenqachu huk ladonpi llamp’u sumaq k’anchaykunata wikch’uyta, huknin ladonpitaq vengakuq nina rawraykunata, qhellichasqa runaq wikch’unankama ukhu pachaman wikch'usqaña.....
Hanaq pacha cortepa chawpinpi, Reyninpa muyuriqninpi Iglesiapas, allin ordenpi churasqa hinaspa mana ima chaqwayuq, rikuni achka tronokunata J.-C.pa muyuriqninpi wicharichkaqta, chaykunaqa ministronkunapaqmi, paykunatam qawani chaypi tiyasharqanku ordenninman hina, ñawpaq apostolkunamanta qallarispa allin sacerdotekunamanta qhepa kaqkama. Chaypin tiyashallanqaku patronninku hina, paykunallataqmi kay privilegiowan kusikunqaku, sichus kacharichiqpa Mamanta saqesun chayqa, paytan kay hina kayninpi llapa akllasqakuna reqsinqaku Reinapaq, universo kamachikuqpaqpas.... Huk santokunaq mana yupay atina t’aqanqa manan tiyanqakuchu taripay pachapi; llapankun sayarinqaku respetasqankurayku
adorable runa paykunata juzgaqpa, hinallataq kay hatun taripaywan tinkuchiyta munaqkunaman atiyta qosqanmanta.
Hinaptinmi rikuni huk hatun tomota, chaytam angelkuna juezpa ñawpaqenpi qawachinku. Tukuy ladomanmi sellasqa kashan mana atipay atina qori raphikunawan..... Kaypin, nirqan juez, concienciakunaq pakasqa kaynin, chaytan unayña pakarqani... Runakunaqa rikunqakun yachanqakupas mana yachasqankuta.. mana hayk’aqpas rikurqankuchu, mana allin ruwaymanta pakasqa yachaykunata, chaykunataqa manan sospechankumanpaschu karqan; imaraykuchus chayqa tapukuymi providenciayta chaninchanaypaq, hinallataq llapa Universoman pruebanaypaq juicioykuna chanin kayninta.... Lliw pachantin leechun, juzgachun, decidichun kamasqaywan ñoqawan... Ñoqaqa risaqmi kikin huchasapata t’aqawaqninchis ch’aqwayta arbitrota hina hap’inaypaq: paytan juzgasaq kikinpa ruwayninpi, ñoqataqmi ruwasaq waqyaychis willawananpaq sichus mana chanin kasqayta huchachaspa...
Kay rimaykunawanmi juezqa makinta churan chay wañuypaq volúmen nisqapi, chaypin qelqasqa kashan kay pachapi llapa huchakunamanta millay historia, chaykunaqa manan cheqaq penitenciawanchu expiasqa karqan. Payqa llimp’iwanmi p’akikun pakasqa sellokunata, ñawpaqeypitaq chay volúmen kicharikun llapa kamasqakunaq ñawinman, hanaq pachaman, kay pachamanpas; ahinapi tukuy ima kananta rikunkapak
mana hayk’aqpas qhellichasqa runakunaq sonqonmanqa pasarqanchu, espejopi hina otaq hunt’aq pinturapi hina yapamanta. Rikusunmi llapa millay ruwaykunata, llapan pakasqa huchakunata, chaykunamantan huchayoq kanqaku.... orgulloso yuyaykuna, mana hark’asqa vengakuy munay, mana honrado kuyuy, mana huch’uy ruwaykuna, waqay mana chanin ruwaykuna, mana allin qhawariykuna, millay ruwaykuna, mana allin reqsisqa mañakuykuna; mana yupaychaq hinaspa Diosta k’amikuq burlakuy, manchali hina qhepaman k’amiy, .
millay k’amiykuna, yana traicionkuna.....; hatun sacrilegiokuna, manchay profanacionkuna..... Tukuy imapas rikukunqa, yupasqa, qhawarisqa, pesasqa, mana hanaq pachapipas nitaq kay pachapipas huk kamasqallapas kanqachu, mana llapanniyoq
yachay, hinaspa pichus mana rikunchu llapa millay kayninta, tutayaq kayninta, sapankankuq hatun kayninta en particular, huk soberano manchakuywan huchasapapaq....
(391-395)
nisqa.
Chayqa kanqa concienciaq rikuchikuyninmi. Hinaptinqa, ¿imataq kanqa iskay uya kaypa llakikuypaq kaqninkunamanta, mana chanin kaypa tutayaq ñanninkunamanta, mana allin iñiypa engañaq rikchayninkunamanta, mana Diosniyuq kaypa mana hatun tukuq atipayninkunamantapas? ¡Ima deslumbrante venganzatataq, Señor, chaymanta hurqunki kay hatun punchawpi!....
Ch’uya runakunaq huchallikusqanku huchakunapas rikhurillanqataqmi, otaq aswanpas reqsisqa kanqa; ichaqa imaynan J.-C.
rikurimunqa hatunchakuyninkuraykulla, hinallataq huk trofeota sayarichinankupaq divina khuyapayakuyninman, chaymi paykunata pampachasqa kanqa... Tukuy ch’uya yuyayninku, llapan mortificacionninku hinallataq limosnanku, llapan aswan pakasqa allin ruwayninku, llapan maqanakuyninku paykuna kikinkuwan, paykunaq graciaman hunt’aq kay, sapa p’unchay sacrificio ruwasqanku, sapa kuti atipasqanku, aswan huch’uyllapas in
Saqraq contra, kay pachaq, aychaq contranpi rikhurimuy...... llapan kaykunaqa rikukunqa, reqsisqa, rikuchisqa kanqa lliw teqsimuyuntinpa ñawpaqenpi; hinallataqmi, imaynan Diosqa ch’uya runakunaman chanin kayta apamunqa hinata, kay pachaq contranpi, mana manchakuq runakunaq contranpipas kay pachaq sinchita qatiykachasqa amigonkunaq huchanta hap’inqa....
Rikuni kay atipaq ejercitoman kutirispa paña ladonpi churasqa, hinaspataq chayman wikch’uykushan huk llamp’u sonqo munakuq qhawariyta, chaymi llapa sonqokunata rawrachin, pay
kay simikunata ancha misk’i, ancha sonqochakuqta rimapayay: Kunanmi, amigoykuna, munasqa wawaykunapas, ñoqarayku tukuy ruwasqaykichista, ñak’arisqaykichistapas reqsikunay; qankunaqa, pesapakuq, chakatasqa kawsaywanmi, wañuq kawsayniypa nanayninkunata, ñak’ariyninkunata, llank’aykunatapas rakirqanki: allinmi kanman, sumaq kawsayniypa kusikuyninkunata, premionkunatapas rakinakusqaykiqa, chaytan qanrayku merecerqani wañuyniywan. Cruzniyta apanaypaq yanapawarqanki, allinmi chaypa allin kayninta huñusqayki; chaki purisqaypi purirqanki
ejemplota qosqay allin kayninkunata qatipakuspaymi, allinmi kay hunt’aq kaypa tukukuynin kanan reinoman qatiwasqaykichik, chaypitaqmi chayna munasqayki modelota dueñochakunaykichik.
imaynan..... Sutiypi cristiano caridadta ruwarqanki wawqeykikunaman, ñak’ariq miembroykunata wakcha runakunaq runanpi allicharqanki, pikunatachus alojarqanki, taparqanki, saksachirqanki ima, onqoyninkupi, hampina wasikunapi, carcelkunapipas watukurqanki; kanki
ñuqarayku insultokunata pampachasqa; awqaykikunatapas munakurqanki.... Kunanqa ñoqamantan kanqa promesasqaypi hunt’aq kasqayta, serviwaqniykunamanpas hatun kasqayta pruebanaypaq... Manan ima ruwasqaykipas chinkanqachu, chaymi obolmanta, vasomantawan cuentata qosqayki
chiri yakumanta; allin munayqa allin ruway hinan qanpaq valenqa, manataqmi imapas mana premioyoqchu kanqa. Kawsayniykipi pisi ruwaykunapi hunt’aqmi karqanki, kay huch’uy ruwaymantataqmi hatun mana tukukuq kusikuyta chaskinki.
Chaymi ama imatapas manchakuychischu, munakusqay, destinoykichisqa wiñaypaqmi seguro; puchuq taripayniyqa manañam qamtachu llakichisunki: sunqu tiyayachiy – chayrayku, amataq amenazaq aparatonwanqa llakichikuychu....
Chaymi, Taytay, manaña paykunaq transportekunata hark’ayta atispa
agradecekuyman, nitaq munakuyninkuq k’arak phiñakuyninmanpas, rikuni llapan kay saminchasqakunata juezninkuq taytankuq tiyananpa ñawpaqenpi kuska k’umuykusqankuta, llapanta churaspa
iskayninku coronanku chakinpi.... Hanaq pachaq, kay pachaq kamachikuq jueznin, ninku: ‘K’anchariq rey, sonqoykupa reynin, llapa kamasqaykikunaq khuyapayakuq taytan, qanmi noqaykupi coronawarqanki qokuyniykikunata, khuyapayakuyniykikunatapas, ancha chaniyoq yawarniykitapas premiarqanki; ñak’ariy, mañakuykiku, kay coronakunawan yupaychanaykupaq, chaykunataqa mana tukukuq khuyapayakuyniykimantalla hap’iyku, wiñaypaq wiñaypaq khuyapayakuyniykikunata takispa....
Munakusqay, kutichin J.-C., sonqoyta hunt’arqanki, tukuy munasqayta hunt’arqanki. Ancha kusisqan kashani wañuymanta ñak’arisqaymanta, askha allinkunata apamususqaykirayku; hinallataq chayllapaq karqan chaylla ñoqa
chayta ñak’arisqaña. Wiñay kusikuyniyki, chaypa rurun, allintam kutichiwan qamrayku yawar hich’asqayta, hinallataq achka runakuna mana chaymanta beneficiakusqankumanta.... Graciaykunaman hunt’aq kayniykita reqsinaypaqmi wiñaypaq kusikuy mayukunata hich’asqayki, chaykunan divinidadniymanta paqarimunqa... Yayaypa saminchasqan kanki, wiñaypaqtaqmi chhayna kanki. Amistadniykuna, Anchatam llamkarqankichik, achkatam ñakarirqankichik; tukukuypiqa, qankunapaqmi chayamun premiokuna qoy tiempo, awqaykikunapaqtaq vengakuy tiempo; wiñaypaq kusikuymi huk pasaq llakikuypa rantinpi kanqa; huk ratu waqayqa ch’akisqa kanqa wiñaypaq kusikuywan, pisi nanay pachataq wiñaypaq kusikuywan qatinqa.... Wiñaypaqmi ñoqawan rakinakunki gloriayta, kusikuyniyta, hinallataq, nisunman, kikin divinidadniytapas.... Chhaynaqa hamuychis,
(396-400)
nisqa.
ch’uya ministrokuna, qankuna anchata llank’aqchis, anchata mañakuqchis, kunanqa chiqninakuyninkupi ñak’arichisqa kasqaykichis qhepaman destinonkuq juezkuna kaychis; Qankunatan tupachiyki chay juiciowan, chaytan pasasaq.... Allin ! amigoykuna, ¿ima niwaqtaq kay desgraciado culpablekunamanta, hinaspa imatataq ruwanaypaq munanki?... Rimaychik mana disimulakuspa, hinaspa justiciapa kamachikuyninkunallata qatipaychik hinaspa de
chanin kay....
Kamachiq Yachachiqninkuq kay invitacionninwanmi rikuni llapa juezkuna kamachikuy tiyanankumanta kuska hatarisqankuta; Uyarinitaqmi huk simillawan qaparisqankuta: Señor Diosniyku, mañakuyku justiciata, vengakuyta kay desgraciado runakunamanta, paykunan anchata phiñachisunkiku.... Hinaptinmi llapa chanin runakunaqa kay rimayta t’aqllaykurqaku: waqaspanku: Amén. Hinaspa llapa naturaleza chay manchaykunata yapamanta ruwarqa
letras: Justicia y venganza....; millay runakunaqa wiñaypaq p'enqachisqa kachunku.....
Qespichiqpa cruzninta, chaymanta rimarqaniña, hanaq pacha patio chawpipi sayarichisqa chanin runakunaman seguro hinallataq consuelo hina servinanpaq, angelkunan J.-C.-pa kamachikuy tiyananpa ñawpaqenman apamunku; chaymantataq hamun San Miguel, hatun balanzakunata apaspa tukuy imata santuariopa llasayninkama pesananpaq.... Juezpa ñawpaqenpin churakun, cruzpa ladonpi. Hamuychik, nispas nin J.-C.
concienciakunata, hinallataq Jerusalén linterna makipi qhawanapaq... Yayay, ah! ¡ima manchakuypaq siq’ipin kunan ñawiykuna kashan!... Kayqa Hatun Juezpa lloq’e ladonmi; Katkatatani... Ama hina kaspa, sayasun, hinaspa pinturata huk pachakama churasun ....
§. v.
Qhapaqchasqa runakunaq taripaynin; mana bautizakuspa wañuq wawakunaq destinon.
“Yayaq, Churiq, Santo Espirituq sutinpi, hukkunapas. »
Taytay, Hatun Juezpa lloq’e ladonpi churasqa desgraciadokunaq umanpi, rikuni llapa pikunachus, atiyninkuwan otaq k’anchayninkuwan, Iglesiapi aswan mana allinta ruwanqaku, aswan huchayoqtaq kanqaku chay chaskisqanku graciakunata abusaspanku; Judaskuna, anticristokuna, llapan t’aqanakuykunata, herejía nisqakunaq qelqaqkuna, llapan cheqaq kaqpa awqankuna, llapan millay sacerdotekuna, llapanmanta aswantaqa millay pastorkuna; tukuy ima Iglesiapi hap’isqan, hayk’aqpas hap’isqan apóstatakunamanta, sacrilegiokunamanta, intrusokunamanta, simoniokunamanta, lobokunamanta cordero qara qarawan p’achasqa, iskay uya runakuna, pisi rimayllapi, tukuy imaymanamanta, paykunan mana allinta ruwarqanku kamachikuyninkuta, ch’uya kaynintapas, hinallataq llaqtaq mana yachayninkuta, iñiyninkutapas, iñiyninkuq kamachikuyninkunata t’ikranankupaq, pantayman pusanankupaqpas ; chaymanpas yapaykuymi iñiqkunata kamachikuqkunata, qatiykachaqkunatawan. Kaykunan kanku chinkachiy wawankunaq elite nisqakunata ruwaqkuna, hinallataq pikunachus Wiraqochaq phiñakuyninpa ñawpaq kaq aswan manchay llimp’inkuna urmaykunqa....
Iskay kaq rankipiqa rikuni llulla yachaysapakunata, kallpasapa yuyayniyuq kaqkunata, mana allin ruwaqkunapa mana iñiqkunata, mana ancha riesgoman churakuspa Diospi mana iñiq nispa nichwan; huk libertina filosofía nisqa qatikuqkuna, ruwaqkunamanta qallarispa
aswan millay abuso ruwasqankumanta, k’anchariyninkumantawan, sasan almakunata seducinankupaq; en general llapan chay escandalosokuna asuntos de morales o creencias nisqapi.... Kimsa kaq clase reprobado nisqakunaqa llapallanmi kanku vulgar hinaspa ordinario huchasapa nispa sutichasqa kasqankumanta: orgulloso, mana modesto, machasqa, vengakuq, suwa, pequeño impio otaq subalterno filósofo,
etc...Imaynan huklla kay llapa huchakunamanta necesitakun maldesqa kananpaq, chaymi seguro kayta atisunman kay qhepa kaq clase mana tupachiy atina llapanmanta aswan askha kananmanta.... Llapan kuraq idolo yupaychaqkunapas lloq’e ladopin churasqa kanqaku, ichaqa hucha ruwaq cristianokunamanta sapaq cheqaspi; kaykunaqa sapaqchasqa kanqa huk nota de apostasía nisqawan, chaymi tukuy hinantinpi compañanqa bautizakusqanku caracterwan, chaymantan hatarinqa huk oposición formal hinaspa aswan llalliq, chaymi paykunapaq kanqa mana aguantay atina carga, chaymi kanqa digno huk castigopaq... . Hinallataqmi rikuni mana yupay atina tropa wañusqa naceq wawakunata: aunque mana bautismo carácterniyoq kasqankupas lloq’e ladomanmi churan, chaywanpas manan ñoqapaqqa destinasqa hinachu rikch’akunku chay hina destinota ñak’arinankupaq....
Qonqayllan, Taytay, manchay t’oqyay hina qhawarispa, reprobadokunaq partidonman, J.-C. huk t’oqyay kunkata hap’in, chaymi t’oqyashan postemanta huk postekama
huknintataq hanaq pachata, kay pachata, infiernotapas chhaphchiy.... Kay llamp’u corderoqa wakinpaqqa wakinpaqqa qapariq leonmanmi tukupun, chaymi angelkunatapas khatatatan.... Sichus chanin runakuna mana yanapasqachu nitaq sonqonta tiyaykachisqachu kankuman karqan chayqa
concienciankumanta testimonio hinallataq chayllaraq qosqan sumaq sonqo kaypa marcankunatapas, manan aguantayta atirqankuchu ni kay manchay kunkaq k’anchariyninta, nitaq kay phiñasqa juezpa amenazaq wayrantapas... ¿Imataq kanqa huchasapakunapaq!....
Hanaq pachata kay pachatapas waqyaspa testigo kanankupaq chanin purisqanmanta, chaninchasqanmantawan, uyarini t’oqyaq kunkanta awqankunata k’amishaqta, allinninkunata, mana agradecekusqankutapas.... Payqa paykunatan detalladata k’amikun, chay gracias señalesninta abusasqankumanta, chaykunatan paykunapaq adquirirqan
(401-405)
nisqa.
yawarninpa chanin. Paykunata huchachan llank’asqanmanta, ñak’arichisqanmanta, wañusqanmanta... Paykunapaq huchachan tukuy ima ruwasqanmanta, aswan llamp’u munakuyninpa yapakusqanmanta.... Payqa k’aminmi hucha ruwasqankumanta, escándalo ruwasqankumanta, ñawsa kasqankumanta, mana khuyapayakuq kasqankumanta, sacrilegio ruwasqankumanta... Yapamantan mañakun paypa yawarninta
wawakunata qatiykachaspa wañuchirqanku.... ! Allin! willaway imatawantaq ruwayman karqan qespikuyniykipaq?.... ¡Ah! hich’asqa yawarniy, chay
Hukmanta tapuyki, wiñaypaqmi justificanqa phiñasqa kuyakuyniyta.... Llasaqwan llallisunaykipaqmi urmaykusunki.... Ichaqa kutichiy: Hukmantan permitiyki; justificay, atispaykiqa, hinallataq monstruosa ingratitudniykita hinallataq sapa kutilla infidelidadniykikunata, hinallataq hatariyniykikunaq yana kayninta, hinallataq tukuy hatun kayninta ñoqawan ruwasqaykita..... »
Chaninmi kanki, Señor, llapankun qaparinqaku almankuq k’arak sonqonpi, kay desgraciado reprobadokuna... Juicioykikunaqa chaninmi hinallataq conductaykipas kikin justicia... Hanaq pachaq ñawpaqenpin reqsiyku.... Arí ñuqayku
kunan p’unchay mana chanin ruwasqaykutaqa huchachayku, hinaspan obligasqa kayku reqsikunaykupaq chinkasqa kasqaykuqa huchayku kasqanmanta, ñoqaykumantan karqan aprovechanaykupaq invitacionniykikunata, amenazasqaykikunata, graciaykikunatapas .... ¡Ah! ¡chayna tardetachu reqsinanchis!... Idolo yupaychaqkunan willanqaku mana allintachu rimasqankuta, chaymi mana reqsinankupaq sapallan qelqaqninta
universo, hinaspa conciencianku contra mana allinta ruwarqanku.. Ñawsa judiokunaqa reqsinqakun mesiasankuta, hinaspan tumpakunqaku ch’uya millay sonqowan wañuchisqankumanta....
-Chay hinaqa, hatun juezmi hinalla rimanqa, huchachayniykitaqa ñawpaqmantaraqmi aparqan kay ukhupi kaq juez, paypa sentenciantaqa ñoqallan rikuchisaq, ñoqa
niyta munan chay chanin kaymanta, natural equidadmanta kamachikuykunata, chaykunatan qankuna kikiykichispa ukhunpi grabarqani, chaymi karqan ñawpaq kaq kamachikuy, chaymantaqa manan hayk’aqpas t’aqanaykichischu karqan... Qankunapaq, desgraciado apóstatakuna, ninkichis.. paymi reprobadokunaman Cristianokuna, Iglesiaypa rebelde wawankuna, kay ñawpaq kaq kamachikuy qonqasqaykichismanta hawa, yapamantan contradicirqankichis tukuy puntokunapi Evangelioypa aswan ch’uya kamachikuyninta, waranqa kutitataqmi bautizakuyniykichispa rimanakuyninkunata saruncharqankichis: iskay kutita huchayoq, ruwankichis iskay kuti huchayoq kay
huchachasqa hinaspa iskay kutita muchuchisqa.... Iñiynikichikpa kamachikuyninkunaman hina hinaspa concienciaykichikpa kamachikuyninkunaman hinam juzgasqaykichik, chaynapi mana ruwanay kasqanta yachankichik
ñuqapa kanankupaq pukayasqa kaqkunata ñuqapa hina riqsiy. Nishu pisillan: Yayaypa ñawpaqenpi llapa runakunaq ñawpaqenpi saqerpariwaqniykunatan saqepunay . Kaymi destinoykiqa; concienciaykiq contranpi, rimanakuyniykikunaq contranpi mana allinta ruwasqaykichisman hinataq, kamachikuyniykikunawanpas juzgasqa kankichis
kikin simiykiwan huchachasqa....
“Ima muchuchiykunamantaq, masiykuna, kay imaymana huchasapakunata huchachankichik, payqa tapunqa tropa evaluadorninkunata?.... Señor Diosninchis, llapankun kutichinqaku kuska, huchankutan pesananku santuarioq balanzanpi, hinallataq chaninchasqa kananku yawarniykiq chaninpi, chaymanta hucha chaskisqaykimanta, espirituq millay kayninmanta hinallataq chaykunata ruwaq sonqoq qhelli kaynin... Pesasqa, yupasqa, t’aqasqa ima kananku, tukuy mana chanin kaqtaq allin ruwayninkumanta kuchusqa kananku.
pukllayman hamunanpaq.... Hinaptinmi, Señor, vengakunki justiciayki sapakamaman huk castigo proporcionalta sapakama huchankupa hatun kayninman hina kay chikan willakuykunapi qawasqa kaptin.... Tukuy imapas kallpan. Rimanakuyqa llapanpaq kaq pachallapim ruwakun
mana ima excepción nisqawan; hinaspapas chay tiempon kanqa, maypachachus kay llapanta t’aqwiyqa duranqa, sapankankupaq, paylla juzgasqa hina, hinallataq chay divina justicia payta t’aqwiyllapaq, sapallanta huchachayllapaq churakusqan...... Sapankataqmi en particular kanqa hanaq pacha phiñakuypa llasayninta sientey, paypaq hina
huchakunaqa merecesqachá kanqa. Chaywanmi rimanakuy tukukun; ichaqa, qhepa kaqpi sentencia pasananta suyashaspa, qhawarisun taytay, chay tropa huch’uy wawakunata, pikunamantachus rimarqanchisña....
Kay pachapi llapa suyukunamanta, llapa atikuq suyukunamantawan huñusqa kasqankuta rikuni; imaraykuchus Diosmi yachachiwan, kaypi, idolo yupaychaqpa wawankunawan, manaraq yuyaywan wañuqkunawan, imaynan cristianokunaq wawankunawan, manaraq bautizakushaspa wañuqkunawan hina, sichus mana imapas k’anchaypi hark’akuqtinku, chaymi kanman karqan paykunaman rikuchirqanku cheqaq Diospa kayninta, idolonkuq yanqa kaynintapas; imaraykuchus rikunitaqmi, graciakunaq pisillatapas abusasqankupas, kay hinapi, paykunaq wañuy huchaman tukupunanta, mana ima huchayoqña idolo yupaychayman prestakuyta atinkuman chaypas, mana yachayniyoq mana yuyaymanayniyoq kaqtinpas. Kunanqa, ¡mayna cristianokunaq wawankunan mana hayk’aqpas mosoqmanta nacerqankuchu! Llapallankutan rikuni, huch’uy mana huchayoq víctimakuna hina, mana huk simillatapas rimaspa qhawanakuspanku, mana tumpanankupaq nitaq disculpata mañakunankupaqpas yuyaykuspanku; llapan sayaq filasqa, .
(406-410)
nisqa.
destinonku, mana imatapas suyaspa, mana manchakuspa....
“¿Qhawankichu kay huch’uy kawsaqkunata, nispas J.-C. tapun Iglesianpi ministrokunata? Paykunaqa manan mosoqmanta nacerqankuchu, ichaqa manan paykunaq huchankumantachu; paykunaq munayninkuqa manan hayk’aqpas imaynapipas ñoqaq munayniypa contranpichu karqan; Mana haykaqpas
manataqmi kikinkupa huchankunatachu ruwarqanku; paykunaqa manan hayk’aqpas ofenderqankuchu paykunaq
autor... ¿Manachu imayna kasqanku khuyapayanapaq hina? Ñak’arini, willakuni, mana chaykunata tinkuchiyta atisqaymanta, imaynapipas, akllasqaykunaq kusikuywan; imaraykuchus chaykunapi rikusqay original manchaqa contranpi kashan ñoqaq efectonkunawan
allin kay, chanin kaypas manan saqenchu paykunaman khuyapayakuypaq, ch’uya runakunaq wiñay kusikuyninmanta qarqoq sentencia kasqanrayku
mana kutichiy atiy.......
Manam paykunaman hanaq pachata kichayta atiymanchu, chaymi paykunapaq wichqasqa kachkan ñawpaq taytankuq huchanmantapacha, justiciaypa sinchi kamachikuyninkuna harkawasqanmanta qawaspa, yawarniypa, mediacionniypa allin kayninmanta imatapas paykunaman churanaypaq... Chayraykum atinku ama hayk’aqpas kusikuywanchu kasqaywan kusikuyqa. Ichaqa, amigoykuna, ¿imatataq ruwasun?.... imamanmi huchachasun?... hinaspa ima destinotataq yuyanki kay wiñay kawsaypi pasanankuta, manataqmi haykapipas tukukunanchu?.... Manachu paykunapaq imatapas ruwayta atirqayku, imaraykuchus atisqaykuman hina paykunata favorecenaypaq inclinasqa sientekuni.... »
Qanmi kanki patron, Señor, llapa santokunan qaparinqaku, astawanqa ministrokuna; qanmi patronqa kanki, munasqaykiman hinataqmi ruwanki; ichaqa, mañakusqaykimantapachan nisqaykiku, manan allinchu rikch’akuwanchis Adanpa huchanmanta wiñaypaq muchuchisqa kanankupaq huchachananchispaq... Ñan
anchata wiñaypaq qichunaykipaq, chaymi, ñuqaykupa yuyayniykuman hina, tukuy ima mana mayllasqa kasqanku mancha merecesqanmanta....
"Sonqoyta thasnurqankichis, munakuynintapas hunt'achirqankichis chayraq nisqaykichiswan", nispan JC paykunaman willarqan; uyariychis chaymanta, amigoykuna, chay solucionta, chaytan proponeni paykunaq ocasionninkupi, hinaspa yapamanta willawaychis imatachus chaymanta yuyaykunkichis: sichus kanman karqan huk seguro ñan al menos kay wakcha huch’uy kawsaqkunata Satanaspa tiraníanmanta horqonapaq, pichus chayta qhawarin paypaq kaq presa, hinaspa derechowan hap’iyta yuyaykuq; manachu imapas qosunkiman chayta aprovechanaykipaq
?.. Paykuna unanchasqaykikuna kanku, Wiraqocha, kutichiy llapa santokunata; absoluto maestro hina, paykunamantaqa mana qechuy atina derechoyoqmi kanki, chaytan supayqa mana ch’aqwayta atisunkichu, sonqoykumantataqmi ari niyku yachayniyki tukuy ima ruwananta, paykunaq favorninpi engañananpaq, kay runaq awqanpa millay suyakuyninta...
J.-C. nillantaq: “Kaypiqa, kikin Satanaspa mana suyasqan admirakunapaq pakasqa: ch’uyanchasqa allpa pacha, rikusqaykiman hina, kanqa
residencia maypichus, mana reqsiwaspa, munakuwaspa kusikuyniyoq kaspa, akllasqaykunaq destinonpi mana imapipas participaspa, wiñaypaq kusirikunqaku a
cierta felicidad natural, que consisten principalmente en la exempción de todos los clases dolor...... Pisi tiempollamanta, tukuy atiyniyoq makiypa kallpanwanmi cadenawan watasaq ukhu pacha ukhuman Satanaspa, paywan kuska kaqkunaq phiñakuyninta; Chaypin paykunawan sellasaq infierno hina tutayaqninkuta; Mana kusisqa qhepakusqankumanta llapa lloqsinakunatan hark’asaq, chaymi mana mayqen espiritupas paykunamanta lloqsiyta atinqachu kay pachapi tiyasqankupi hamuspa ch’aqwananpaq.
Chayhinam, yapan, chayman rikchakuq estratagemawanmi huk yanapaq makipas mayninpi yachan hawa llaqtayuq rebañota, chaypim interesakun sumaq sunqu kasqanrayku, millay animalpa wañuchiq kirunmanta, icha piñakuyninta harkaspan, . otaq pay kikinta wisq’aspa, chhaynapi rebañokuna kusikunankupaq
qispisqa kay. Pasiónniywan mana paykunaq qespichiqnin kayta atisqayraykun, aswanpas paykunaq favorable juezninkuta ruwasaq, paykunata amachaspa, paykunaq kamaqnin hina ñoqapaq atikusqanman hina.... Chaymi, Yayay, paykunata riman, khuyapayakuq ñawiwan qhawarispa: “Qankunatan niran: Satanaspa atiyninman wisq’asqa kasqaykichis tutayaqmanta, presochasqa kasqaykichismantawan. Manañam fierrokunapiqa waqankichu; kay tutayaq, allpa ukhupi carcelkunaq rantinpi, kay allpa pacha, atiyniywan ch’uyanchasqa, sumaqchasqa ima, wiñaypaq tiyasqayki tiyana kanqa, mana imatapas astawan ruwayta atispa
huchayoq kamasqakuna ñawiypi: huk chikanpiqa qankunapaqmi mosoqyachisqayqa, chaypi kusisqa kanaykichispaq, atisqaykiman hina, Adanpa wawankuna hina, hatariyninpa herederonkuna hinallataq estadonkuwan qechusqa kasqaykichis kusikuyniymanta kusikuymanta, hinallataq yachayniypas, munakuyniypas apamusqan kusikuymantapas. »
Paykunaman kamachikuq juezninkuq allin kayninwan encantasqa, rikuni kay t’aqa huch’uy mana huchayoq runakunata qonqoriykukuspa, ñawpaqenpi, uyanku pampaman k’umuykukuspa, kay hinata nispa: Oh, kawsaq runakunaq, wañusqakunaq kamachikuq jueznin , yupaychaykiku. , saminchaykiku kamaqniyku hinallataq mana tukukuq allin Diosniyku hina. Wiñaypaq agradecekuytan qoykiku allinkunawan parachiwasqaykikumanta, mana ima méritoyoq ñoqaykumanta, mana tukukuq khuyapayakuyniykimantawan
(411-415)
nisqa.
utilizay ñuqaykuman: chaymanta kay, Señor, wiñaypaq saminchasqa hinaspa hatunchasqa llapa santoykikunaq..... Llapan hanaq pacha corteqa t’aqllakuywanmi uyarikun; llapan pachamama kusikuymanta khatatatan, Iglesiataq kusikuymanta takikunata takin Kamaqpa hatunchayninpaq... Mana yupay atina t’aqa huch’uy mana huchayoq runakunan yapamanta hatarinku ; hinaspa imaynatapas kusisqallaña desgraciankupi, mana tukukunan destinoman, mosoqyachisqa hallp’atapas hap’ikapunku, chaymi wiñaypaq paykunaq parten kanan ...
Imaynan Diosqa mana espiritunkutapas, nitaq munayninkutapas, nitaq sentidonkutapas castiganan kanqa, mana hayk’aqpas hatariykuna nitaq ch’aqwaykuna kasqanrayku, manataqmi mayqen atiyninkupas kanqachu , nitaq hucha ruwaypa instrumentonkunapas, chaymi saqenqa ch’inlla kusirikunankupaq natural kusikuymi runaqa ch’uya naturaleza nisqapi malliykunman karqan, chaypi waqaychasqa kanman karqan chayqa. Paykunamantaqa, ancha kasukuqmi kanqa Diospa munayninman, chaymi, karun ima oposicióntapas chayman experimentaspa, tukuy imapipas chayman hina kayta munaylla kanqa... Mana sut’i kayninta, nitaq huk cualidades nisqakunatapas
saminchasqakunaq kaqninkunan, cuerponkuqa llapa natural hinallataq necesario facultadkunawan kusikunqa kawsayninkuta allinta waqaychanankupaq, kallpasapa wayna-sipas kaspanku, aswan hunt’asqa kashaspapas. Runaq naturalezaq pasionesninmanta, mana allin necesidadninmanta ima kacharichisqa kanqanku; paykunaq qhepakuyninku, sumaqchasqa, ñoqanchis hina
nisqanchis hina, naturalmenten paykunaman qonqa huk frugal kawsayta llapan mana huchayoq kusikuykunawan chaywan kuska; chaymi kanqa cheqaq kay pacha Paraiso, sichus kay rimayta utilizayta munasunman chayqa, chaypi tiyaqkunan mana huk llank’ayniyoqchu kanqa, aswanpas imayna kasqankuman hina yupaychanankupaq Diosta, paymi sumaq sonqo kaywan paykunamanta qechunqa huk chinkachiymanta yachayta, chaymi mana kusisqachu kankuman hinaspa mana kusirikunankupaq
chay clase kusikuy paykunapaq destinasqa....
Paykunaqa rikunqakun, aswanpas, imayna ventajoso destinonku kasqanmanta: Diosqa allin kaytan apanqa idolo yupaychaq wawankunaman willananpaq, kawsankuman karqan chayqa, mana pantaspa hinan qatikunkuman karqan pantaykunata, huchakunatapas, chaykunan kanqa taytankuta maldespa. Paymi cristianokunaman willanqa, wañuy mana usqhayllachu paykunata qechunman karqan chayqa, yaqapaschá chay mana hunt’aq ruwaykunata, kaqlla pantaykunata ima ruwankuman karqan, chaykunan askha paykunamanta huchachanman karqan cheqaq Iglesia wawankuna ukhupi. ¿Imataq kanqa chay cisma pantaypi waqaychaqkunamanta, paykunaqa yachanqakun paykuna hina Infiernota merecenkuman karqan, mana ordenniyoq pasionesninkuta qatikuspa, kikin graciakunatapas abusaspanku; huk rimayllapi, bautizakuyta chaskinkuman karqan chayqa, ichapas wiñaypaq huchachasqa kanankupaqlla kanman karqan.
Kay detalle bautismo graciamanta qarqosqa wawakunaq destinonmanta qhepamanmi, Hermana tapuwarqan ima yuyaykusqayta Diospa ñawpaqenpi; sichus chaypi rikurqani iñiypa kamachikuyninkunaq contranpi imatapas; nillarqantaqmi, manan mana reparankichu kay temamanta imayna sientekusqayta’, nispa. Yuyarqanin tukuy kunan willasqayta rikusqayta, k’ancharichiwaqniy k’anchaypa yuyayninpi; Kunankamapas creeniraqmi; ichaqa yachankichismi, manan imatapas chaskiyta munanichu Iglesiaq yachachikuyninpa otaq iñiyninpa contranpi kaqta, chaytan reqsikuni inspiracionkunaq cheqaq llamiy ruminta hina, chhaynaqa, ama hina kaspa, willaway imatachus chaymanta yuyaykunki, sichus chayta manataqmi ima iñiy kamachikuypa contranpichu kanman...
Hermanaqa kutichiyta necesitarqan; Yuyarirqanin allintapuni chay sustancianta, chaytan chayllaraq leerqani allin qelqaqpi, paymi refutan kunan tiempopi filósofokunaq nisqankuta, paykunan ecota ruwaspa, cismáticos nisqakunata, mana manchakuqkunatapas, Iglesia Romana nisqataqa k’aminku mana uyarisqa millay ruwaywan, mana ejemployoq barbaridadwan , chaymi aswan karuman rin, ninku , wiñaypaq nina rawrayman, Adanpa huchallanmanta huchayoq kamasqakunata. Chay hampiq
católico nisqa llulla, kay k’amiy imputacionpa contranpin hatarin, maymanchus apasqankuta rikuchispa, Iglesia Romana nisqa yachachikuy kasqanmanta. Kaypin, paypa nisqanman hina, sustanciapi kutichirqani:
Ñañay, qallariy huchaq dogmanqa huchachawanchismi wiñaypaq Diospa rikuyninmanta, kapuyninpa qespichisqa kananchispaq, ichaqa manan
wiñaypaq nina rawraykunata, chaykunaqa yaqapaschá kikinchispa huchanchiskunaraykulla, sapanchispa huchanchiskunarayku; aswanpas, yaparqanin, pay qhepaman, Santo Qelqaqa manan imatapas paymanqa ninchu; Iglesiaqa manan chaytaqa decidirqanchu; Santo Taytakunaqa manan atrevikurqankuchu chayta afirmayta, wakinninku ñawpaqman puririchiptinkuqa, kamachikuyninku, wakinpa hina
escolar qillqaqkuna, mana hayk’aqpas imatapas formankumanchu aswanpas huk yuyayta, chaymi mana ima kamachikuytapas ruwayta atinmanchu iñiymanta. Chaymi, Ñañay, manan rikunichu imamantachus pipas rechazakunman Iglesiaq iñiyninpa otaq iñiyninpa contranpi hina, chayllaraq willawasqayki kay sumaq puntomanta, astawanqa aswan allin kayninwan tupaq hina kasqanrayku Diosqa unanchasqanrayku.... Hermanaqa manan imatapas kutichisqachu; ichaqa ch’inlla kasqanqa willawaq hinan karqan kaymanta wakin ch’aqwaykunata ñawpaqmantaraq qhawarisqanmanta. Katichiytaqa qatiqninmanmi aplazayku
ruwana….
(416-420)
nisqa.
§. VI.
J.-C.pa ñakaynin reprobadokunapa contranpi; paykunaq contranpi qhepa sentencian, infiernopi p’ampasqa kasqankutapas.
"Yayaq, Churiq, Santo Espirituq sutinpi, hukkunapas".
Taytay, huch’uy wawakunaq destinonqa manan ima manchachikuqtapas nitaq ancha nanaytapas ofrecewanchischu naturalezapaq; ichaqa ¡ima manchay escenan paykunapaq preparakushan!.... Rikunin Satanas hatunchakuq umanta hoqarispa, derechoyoq kasqankuta nisqanmanta, manataqmi Diosqa mana mana chanin kaspaqa paymanta qechuyta atinmanchu nispa. Llapan reprobadokuna, supaykunapas chay audaciata qatipaspankum yanapanku...
umalliqninkupa nisqankuna; Rikuni huk infinito infierno monstruokunata huk partidomanta rango.... Huklawkunapi rimasqay reprobadokunapa cuerponkunatam qawani, kaykunata
millay cuerpokunata, waranqa kuti aswan manchakuypaqtaq kawsarichisqa kasqankumantapacha, rikuni hunt’asqa sayayninkupi siriykusqa kashaqta, uyanku pampaman, chaytan umankuwan maqarqanku, hukniray kutikunapi Diospa contranpi hatariyta munaspa, paytan tumpanku mana chanin ruwasqankumanta paykunata... Paykunata k’aminku paykunapaq llumpay rigor kasqanmanta hinaspa
kikinpaq ancha sumaq sonqo kay. Mana khuyapayakuq phiñakuyninkuqa manchay convulsionesmanmi wikch’un, hinaspan blasfemiakunata, millay k’amiykunatawan vomitachin....
Paykunaqa yanqapaqmi kallpachakunku Diospa contranpi hatarinankupaq, paypa makinmi llasayninwan atipan aswanta pantachinankupaq hinaspa aswan allinta vengakunankupaq audaciankumanta... J.-C. sagrado tribunal revela to the face of the sky the
huchakunata, chaykunataqa manan penitenciawan expiayta munarqankuchu. Paykunaqa k’aminku iskay uya kasqankumanta, hucha ruwasqankumanta, sacrificio ruwasqankumanta, pakallapi millay ruwasqankumanta, mana ordenpi hinaspa p’enqaypi ruwasqankumanta, yuyaykusqankuta abusasqankumanta, waqaq mana chanin ruwasqankumanta, supay hina hatunchakusqankumanta, supay hina kayninkumanta.... Riguroso justicia, Señor, llapanku huk kutillapi qaparinku, usqhaylla hinaspa hunt’asqa venganza kay desgraciado runakunamanta, paykunan atrevikunkuraq k’amiyta....
Chaymantataq kamachikuq juez, llapankuta ch’inlla kayta churaspa, sapa kutilla hukniray ñakaykunata qonqa, chaykunan kanqa askha despedidakuna hina, chaymi reprobadokunaqa obligasqa kanqaku qhepa kaqkama uyarinankupaq, chaywanmi kamachinqa wiñaypaq paymanta lloqsinankupaq, karunchakunankupaqpas paymanta wiñaypaq...... ¿Pitaq nisunkiman, Taytay, imayna llalliq kay kamachikuy kasqanmanta?
!... . Allin hanaq pacha! ¿pitaq mana khatatatanmanchu!... Uyarini manchakuypaq kunkanpa qapariyninta, chaymi ñawpaqtaqa Luciferman rimapayakun, payqa mana allin qhawarisqa runakunaq umalliqninmi, hinaspan payta nin huk tonowan
atiq payta chinkachiyta, sichus kanman chayqa: Imaynatataq, manchay uywa, imaynatataq, mana allin ruwaypa monstruo, urmay qhepaman hukmanta hatariyta yuyaykunki
manchay pitaq hanaq pachaq altonmanta ukhu pachakama usqhaylla phawaykachirqasunki, chaypin tukuy atiyniyoq makiyqa mana hayk’aqpas saqenqachu mana respetoyoq hatunchakusqaykimanta muchuchiyta?
Huchayoq mana imayoq kay, ichaqa Ancha Hatun Diospa llimp’inwan ñut’usqa, ¿imaynatataq yuyanki manchakusqaraq kasqaykita? Riy, Yayaypa ñakasqan, waranqa waranqa kutita ñakayki, kay ñakay qosqaypa manchay efectonkunaqa wiñaypaqmi huchayoq umaykipi qhepanqa......
Kay rayo rayopin llapa naturaleza khatatatan; kay pachaq postenkunan chhaphchisqa kashan. Hanaq pacha corteqa manchakuywan hap’isqa kashan; angelkunan llakisqa kashanku; santo runakunaqa khatatatanku; Paykunata thasnunanpaqmi J.-C. huk kutitawan paykunawan rimanan: Qankunapaqqa, amigoykuna, llamp’u sonqowan, munakuq wayrawanmi paykunata nirqan, ama manchakuychischu. Manan qankunamanchu phiñakuyniypa maqaynin urmanan..... Yayaypa saminchasqan kanki, saminchayniymi wiñaypaq compañasunki. Hamuy ñoqawan kuska, paymi Reyniyki, Taytayki, umalliqniykipas kani. Hamuychis, munasqa wawaykuna, hamuychis kay pacha qallariymantapacha prometesqay, wakichisqay qhapaq suyuta .....
Llapallankum chay munakuywan invitacionta chaylla kutichinku, sapakamam qawachinku munasqanku kawsaq kayninta hinaspa sunqunpa munakuyninwan kusisqa kayninta
munakuywan kusikuy wayranwan.... Rikuni angelkuna Qespichiqpa cruzninta wayraq chawpinman hoqarisqankuta, llapa saminchasqakunaq atipaq puriyninta ñawpaqman purinankupaq. Libropas, balanzapas chinkapunmi. Diospa llaqtanpa atipaq ejercitonqa allin ordenpin kashan Reyninpa ñawin ukhupi... Angelkunan hatarinku hawa pachaman. J.-C. llaqtapi sacerdotekunaqa, munay, ch’uya runanpa guardiankuna hinan muyurinku. Wakintaq hunt’achinku kay Gloria Reypa muyuriqninpi imaymana espaciokunata, tukukuypiqa llapa awqankunata atipaspa.
Huk pomposo hinaspa hatun aparato, chaymi wiñaypaq ñak’arichinqa reprobadokunata; iskay kuti mana kusisqa kaspankupas chayta rikunqakuraqmi. Ichaqa, ¡O desastroso momento! llakisqa wañuypaq desenlace llapan escenakuna kay pachamanta!... Kaypin kashan naturalezaq qhepa revolucionnin, llakikuypaq despedida,
chanin runaq huchasapaq, kamasqapa, Diosninpa wiñaypaq t’aqanakuynin! ¡Ah! ¡Taytay, ¡mayna desgraciam! hinaspapas manchakuypaqmi chay desgraciado churasqakunapa fiestanpaq
(421-425)
nisqa.
lloq’e ladoman!... Rikuni chay ripusqan ratopi J.-C. qhepa kutita paykunaman kutirisqanmanta; mana hayk’aqpas, kunanmanta pacha, munay uyanta rikunqakuchu...... Hamuychis, ñakasqakuna, nispas manchay kunkawan, ñawinpi phiñakuywan paykunaman nisqa; riy, ñawpaqeymanta qarqoyki, justiciayta ruwaqkunaman entregayki, mana allinkunaq unu hunt’aykusqanpi usqhaylla ruwanaykipaq, kay pacha kamasqa kasqanmantapacha, supaypaq, llapa partidonpaqwan wakichisqa karqan: manchay ñak’ariykuna chaytataq huchaykiwan merecerqanki hinallataq llapa mana allin ruwasqaykikunaq yanapaqninkunawanpas.... Kutikuy, wiñay ninaman riy.... Arí, infiernowan ninawan, kaypim kachkan parteyki hinaspa destino suyasusqayki wiñaypaq vengawanaykipaq indignacionnikikunamanta!.... ¡O último manchachikuq convulsión, naturalezamanta !
Chay ratollapin, yaqapaschá rimasharqan, kay pacha kicharikurqan, ukhu pachataq hatun sinqanta mast’arirqan chaypi yaqa mana tukukuq yupayta chaskinanpaq
huchayoq... Rikuni kay millay unu hunt’ayman, kay mana ukhuyoq, mana qocha patayoq ukhu pachaman, chay yuyaylla urmasqankuta, chaymi hukta khatatatan. Chaymanqa aswan utqaylla urmaykunku, wayrata chimpaq llimp’ikunamantaqa, chaykunata ruwaq phuyu sinqanta llik’ispa.... Kay sinchi urmaywanmi infiernoq ukhunman chinkaykunku, punkunkunan yapamanta wisq’akun, chay ratotaqmi sellasqa kanku, mana atipay atina kallpaq pernokunawantaq watasqa kanku llapa kamasqa atiyman. Manañan hayk'aqpas kicharisqachu kanqaku, makipas
Tukuy-atiyniyoqpa chaymanmi sellota churan: Wiñay-wiñaypaq.... Chay hinapin tukuy imapas Diospa muchuchisqan kanqa, tukuy imapas mana qhawarispa muchuchisqa kanqa, tukuy imapas mana khuyapayakuspa muchuchisqa kanqa, tukuy imapas muchuchisqa kanqa mana recursoyoq hinallataq mana ima suyakuyniyoq kutimunapaqpas nitaq ima cambiopas hamuq pachapaq... Yayay, Hermana willan ñuqa kaypi, maypachachus . J.-C. kay manchay qhawayta ñawiypa ñawpaqenpi churarqan, anchata mancharikurqani, chaymi yuyaykurqani desmayaspa wañunayta; Munarqanim ñawpaqmantaraq huchayoq runakunaman willayta atiyta imarayku manchakusqayta, chaytaqa Diosqa allinmi karqa moderananpaq
qatiqninpi, chaypi tarinankupaq huk waqaychaq llapa desgraciakunamanta aswan manchakuypaq, llapan desgraciakunamanta qhipa kaq hinaspa aswan manchakuypaq.... Ñawiypa uranpi taripay pasasqan cheqasmi rikuchiwarqan hatun orqoq patanpi hina, huk aswan altomanta t’aqasqa, ancha ukhu wayq’owan, chaymi juezpa lloq’e ladonta hap’irqan; Chay orqopa puntanmi paña ladonpi kasqa....
Mana bautizasqa warmakunallam chaypi qiparqaku.... Rikurqanim juezpa tiyananta takyachiq phuyuta, t’ikakunawan alfombrasqa ñanninta, firmamentoman wichariqta, hinallataq aswan sumaq conciertokunaq armoniawan, chaywanmi llapa kay hanaq pacha ejercito raymichakurqanku chayraq gloria Rey ganasqan k’anchariq atipayta llapa awqankuna. Payqa atiparqanmi, waqarqanku, atiparqanmi wañuyta, huchata, infiernotapas..... Payqa tukukuypiqa vengakunmi causanta hinallataq llapa llaqtanpa causantapas llapa awqankunata hinallataq ñoqanchispa llapan awqankunata atipaspa... payman hatunchay, honor, alabay ima kachun tukuy wiñaypaq!...
Envidia ñawiwan chanin runakunaq kusikuyninta qhawarispan, hinalla rimarqan Hermana, llapanku mana iskayrayaspa khatatataspa, Taytay, desgraciado reprobadokunaq destinonmanta. Qankunaqa, convencisqa kani, tentasqa kankiman paykunata khuyapayanaykipaq, hinallataq, nisunman, Diospa justicianta tumpawaq nishuta sinchita, nishuta mana kuyuriy atiq rigormanta paykunawan. Ama hina kaspa, uyariychik qayna tuta kay kutipi J.-C. niwasqanmanta.
Diospa allin kaynin. Huchata cheqnikusqan.
“Ususiy, yawarniypa chanin chaninwan chaninchasqayman hina, yawarniypa chaninmanta, chaymanta Diospa huchallikusqanman hina chaninchaspaykiqa, ama ruwaychu
ichaqa ama creenichu justiciaypa rigorninta paykunaman tanqasqayta
maykamachus riyta atinman karqan, nitaqmi kay desgraciadokunata kay kamachiypi atisqankuman hina, kanankuman hina muchuchisqaymanta. Yawarniypa allin kayninmi pesasqa, chiqapmi, huchankupa hatun kayninwan; ichaqa khuyapayakuyniyqa balanzaq huknin ladontan pisillata sayachirqan, mana llasayninwan nishuta atipananpaq. Mana hark’ay atina justicia hunt’asqata allichanankupaq mañakuqña karqan chaypas, manan imatapas qoyta atirqanichu.
imapas, atisqayman hina paykunata favorecespa, aunque astawanqa tukuy kaypi rikurqankichis huk ancha pisilla muestrallata rigor juicioykunamanta. »
Chaymi Taytayqa, huchata cheqnikusqanta qhawarispa, yapaykurqan: “Mana agradecekuqkunapas manan hayk’aqpas agradecekuwanqakuchu ima ruwasqaymanta”, nispa
paykuna... Aswanpas, manan saqenqakuchu k’amiwayta, k’amiwashaspapas, nishuta sinchi k’arakta rimaspa, hinaspan ñakawanqaku mana chanin runa hinallataq
mana aguantay atina tirano.... Ichaqa, hinallam nirqa, kay exceso de condescendenciamantam gloriayta hurqusaq, chaywanmi saminchasqa runakunaqa mana haykapipas saminchawanqachu wiñaypaq... Manan, manam tiranochu kani; ichaqa mana tukukuqtan cheqnikuni phiñachiwaqniy monstruota... Kay wañuq mana khuyapayakuq hucha cheqnikuymi, chaymi justiciayta obligan, tukuy sonqowan munakusqay unanchakunaq k’arak awqanta, kutimuyta munasqay runakunaq k’arak awqanta muchuchinaypaq kusi. Paykunaqa manan huchata chinkachiyta munarqankuchu, awqay; kay awqataq paykunaq allinpaq qhawarisqanku, ñoqa contra hatarichiqtaq kanqa
(426-430)
nisqa.
wiñaypaq wañuchiqninkuta. Chayqa chinkachinaypaqmi, otaq mana tukukuqta muchuchinaypaqpas, mana saqenaypaqmi paykuna kikinku maqanaypaq, mana samaspa ñak’arichisqa kanankupaqpas. Ichaqa, ima niptinkupas, desgraciadokuna, khuyapayakuywanmi paykunawanqa servichikusaqraq, allin kayniyqa apakunqataqmi chay
infiernos....
“Huk chhikanta yuyaykuy, ususiy, imatachus rikuwarqanki almakunamanta, paykunaqa qallariy huchallamanta huchayoq karqanku: ¿tirano hinachu comportakurqani? ¿Atiwankumanchu paykunata cheqnikusqaymanta, chinkachisqankuta, wiñaypaq mana kusisqa kanankutapas munasqaymanta? ¿Manachu aswanpas, hukmanta saminchawanankupaq yuyaykunku
huk Yaya hina, paymi paykunata kusichirqan justician atisqanman hina?... Manam samincharqanichu hinaspa wiñaypaqmi qichurqani qawayniymanta, chiqapmi; Manam haykapipas saminchasaqchu, manam haykapipas rikunqakuchu kasqayta; ichaqa, paykunawan sumaq sonqo kasqayraykun, qichurqani ima allin kaqkunamanta yachayninkuta, mayqinkunamantachus qichusqa kachkanku... ¡Ah! ima desgraciataq paykunapaq, sichus yachankuman karqan chinkachiyninku hatun kayninta, sichus yachankuman karqan mana hayk’aqpas paykunaq saminchasqa kasqankuta
Kamaq! Ichaqa wakcha wawakuna yupaychawarqanku, saminchawarqanku, .
yupaychawanqa, saminchawanqataqmi mana samaspa paykunaq imayna kasqankuman hina; hinaspa kay wiñaypaq ocupacionqa tukuy kusikuytan ruwanqa chaypi qhepakusqankumanta.....
Chayraykun huchata cheqnikusqaylla, sonqoy kashaspapas, kamasqaykunata qarqowan, chaymi allin kasqaymanta llik’iwan chanin kayniyman incarganaypaq, obligawantaqmi sinchi juezpa ruwayninta ruwanaypaq, maypichus munayman taytanpa, amigonpa kaqllan ejerciciota ruwayta munanku. Conceptay maynata chiqninay hinaspa millakunay chayna monstruota, piqpa piñakuynin, piqpa millay kayninmi chinkachin hinaspa kutichin llapa planniykunata.... Hinaptinqa nisun: ¡Ay, millay hucha! Diosniypa awqan, almakuna wañuchiq, yawar wañuchiq J.-C., imaraykutaq mana yuyayniykipaq tukuy manchakuykunata merecesqaykita!... ”
Chhaynaqa, ama admirakusunchu, Yayay, Iglesiamanta llapa ch’uya runakunaq Diospa phiñakuyninta mañakusqankuta uyarisqanchismanta, taripaypi citasqa huchasapakunamanta chanin kayta, vengakuytapas mañakuspa. Ima! ninkichismi, ancha allin qhawarisqa kamasqakuna, pikunamanchus Diosqa askha khuyapayakuyta qorqan, mañakuychis wiñaypaq chinkachiyta pikunawanchus kawsarqanku, pikunawanchus kay pachapi ancha hukllachasqa karqanku; pikunamanmi manu karqanku waranqa serviciokunamanta, ichapas kawsaypaqpas!... ¿Kayqa entiendenapaqchu ch’uya almakunapi, pikunatachus Diospa aswan ch’uya munakuyninpas runamasinpapas kawsachinan?...
¡Ah! Taytay, amayá kay kamachikuykunamantaqa juzgasunchu, chay kamachikuykunaqa kunan ordenninpaqmi. ¡Chaypachaqa caridadqa J.-C.-pa miembronkuna Iglesianwan kuskallan kanqa! hinaspapas desgraciado reprobados nisqakunapas manañam kanñachu. Kaymi aswan hatun desgracianku; manañan ima khuyapayakuypas, munakuypas, khuyapayakuypas kanchu paykunamanta suyasqa; mana imapas aswan rikch’akuq ch’uya runakunawan, ajllasqakunawanpas; paykunapaqqa manañan yawarpa watakuyninpas nitaq amistadpa watakuyninpas kanñachu; naturalezaqa llapa derechonkunatan chinkachipun ¡Manchay situacion, posición abrumadora! ¡Oh destino más desesperación!... Diospi hunt’asqata ch’unqasqa, saminchasqakunaqa interesninkunallatan qhawarinku, manañataqmi imatapas rikunkuchu paywan tupachispalla... Manañan taytayoq, mamayoq, wawqeyoq otaq panan, esposayoq otaq amigoyoqchu kanku, aswanpas paykuna ukhupin chay
Diospa wawankuna, amigonkuna ima. Payta munakuq runakunallatam kuyanku; mana atipay atina huchata cheqnikusqanmanta rimaspataq, hucha tarisqa llapa runakunata pay hina cheqnikunku; chaymi, llapanpi hukniray disposiciónwan, ch’uya munakuywan, wañuykama qatipanku Diosninkuq llapa awqankunata. Kutisun saminchasqakunaq tropanman, hinaspa saqesun kay sonqo nanachiq yuyaymanaykunata; imaraykuchus, Taytay...”
§. VII.
Akllasqakunapa atipaynin; Hanaq pachaman haykusqanku, mana rimay atina kusikuyninkupas.
Saint Malo llaqtapi qillqasqa.
Chay juicioq consecuenciankunawan presentasqan manchakuy espectáculoman, Diosmi munan allinta ruwanaypaq aswan sublime espectáculo tukuy imapi, aswan majestuoso hinallataq aswan consolador, chaytan yuyayqa yuyaymanayta atinman: tropa chayamuyninta saminchasqakunaq qhepakusqankupi, chaytan paykunaqa q’oñikunanku
wiñaypaq. Chaytaqa rikurqanim, achka kayna kaqkuna hina, chaymanta willakuyta qunaypaq; ichaqa, Taytay, ¿imaynataq willaykiman ñawpaqeypi chaypi pasasqanmanta? Imaynatataq qanwan rimasunman imamantapas, manataqmi kikinpa rikuchiynin kanchu, manataqmi tupanachiy atina, llapan hamutaypas atina; apostolpa mana willayta atisqanta sut’inchanapaq, ¿imataq cheqaqtapuni angelkunaq runakunaq rimayninmanta aswan allin? Yapamanta kallpachakusun Taytay, yuyayniypa q’aytunta, pusawaqniy k’anchaypa puriyninta qatipanapaq. Manam kikiymanta imatapas nisaqchu; ichaqa tukuy kallpachakusqaymi entiendesqa kanaypaq yanapanqa kaypi mana atiyniyoq kasqayta rikuchinaypaq.
Kay ejercito mayqinchus rikurqayku firmamentoman wicharichkaqta chaymanta...
juezpa tukukuy sentencianpiqa, Diosmi ñawiywan Hanaq pacha pataman qatinaypaq ruwawarqan, hinaspan rikuchiwarqan llapa chayamusqanmanta. Ima
(431-437)
nisqa.
bomba hermosa! ¡ima contrastetaq reprobadowan!... Rikurqanim gloria reyta kay mana yupay atina tropawan muyurisqata, wiñay reinonman glorioso hinaspa triunfal haykuchkaqta.... ¡Ima rikuchiytaq! hinaspa, ¿imaynatataq wañuq ñawi payta yanapanman? ¿imaynataq mana deslumbrasqachu, manataqmi sinchi k’anchaywanchu llallichisqachu?Ah! Taytay, sichus chaymanta rikusqay musquylla kanman chayqa, cheqaqtapunin aswan sumaq musquyqa kanman, mana iskayrayaspataqmi kawsayniypi aswan sumaq musquykunamanta huknin; ¡llapanchis huk p’unchay rikusun, experimentasun ima cheqaq kayninta!...
Jesucristo, yaykuspanmi, Taytanpa kamachikuy tiyananman ñawparirqa; paña ladonpi tiyaykuspataq, kay simikunata ancha sut’ita payman rimapayarqani
uyarisqa: “Tukukuypiqa, Taytay, tukuy imapas tukusqañam, tukuy imapas tukusqañam; thak kayqa hunt’asqa, kunanmanta pacha wiñaypaq. Wañuy atipasqa, hucha chinkachisqa, manataqmi hayk’aqpas hamuq pachapi aswan phiñasqachu kanqa adorable majestadniyki chaywan... Awqanchiskunan pantasqa kashanku; tukuy atiyniykiwan paykunata atipasqay qhepamanmi, wiñaypaq wisq’arqani wiñaypaq wisq’aykurqani pisichasqa munakuyninchista vengakunaypaq....
“Kunanqa, ch’uya, yupaychasqa Taytay, kaypin kashanku akllasqaykikuna
encargasqa, manataqmi mayqenpas chinkasqachu; kaypin kashan llapa Iglesiay qankunaman presentasqay: llank’ayniypa rurunmi, makiykichisman churasqay yawarniypa chaninmi; paykunaqa tukukuypiqa kamasqaykikunan kanku, chaykunapi reqsiy wawaykikunata ñoqaqtapas. Paykunaqa kunkaykitan kasukurqanku, chayraykun deign, Yayay! promesaykiman hina chaskikunaykipaq, hinallataq alabasuspayki wiñaypaq dueñochasunaykipaq kusikuyman chaskikunaykipaq. Kaytan, Santo Taytay, derechoyoq kanku khuyapayakuyniykimanta, chanin kaymanta, munakuyniykimanta ima suyanankupaq...
Lliw hanaq pacha corte Divina Majestadpa muyuriqninpi sayaq,
kuyayllapaq hinaspa mana entiendey atina Trinidad, kuyayllapaq Churinpa tukuy atiyniyuq mañakusqanman kutichispan, hanaq pacha Yayaqa llapa akllasqankunaman kutirispan kusisqa hinaspa kusisqa wayrawan paykunata nirqa: Hamuychik, llapallaykichik, kuyasqay wawaykuna , aswan munakuywanmi marcarqayki, Churiyta kachamuspayki, unanchaspayki marcasqaykimantaqa; kunanqa, ¿imatataq mana munaymanchu chayna chawpichaqpa mañakuyninta, ancha kuyasqay unanchakunapa favorninpi rimapayawaptin? hinaspa imatataq mana debekunichu qanrayku hich’asqan yawarpa allin kayninman?...
Chhaynaqa hamuychis, munakusqay, paypin qallariymantapacha llapaykichista samincharqaykichis, paywan payraykun llapaykichista hukmanta saminchaykichis, saminchayniyqa wiñaypaqmi qankunapi kanqa.... Rimayninpi ñoqapi iñispa mana contentochu, allin kawsayninpa ch’uya kayninman hinan ruwarqankichis; paymanmi k’askakurqanki; paytaqa qanpa modelonpaqmi hap’irqanki
allin kay; hinaspapas imaña kaqtinpas, pay hina kanaykipaqmi kallpachakurqanki, chay sublime virtudkunata qatipakuspa, chaykunaq sonqonman chayaq ejemplota qosurqanki runanpi... Chayraykutaqmi wawaykunarayku reqsiyki, munakusqaykitaqmi kay munakuywan, pay kikinta munakusqaywan, chaymanta participacionwan, qan kanki, destino hina! hinaspa, ¿imaynatataq huk unanchasqa wiñaypaq suficiente kanman?...
Sichus huk rawraq espejota chawpi p’unchay intiq k’anchayninman churasun chayqa, rikusunmi, k’anchayninpa kuyuriyninwan, kikin intita vidriopi pintasqata, chhaynapin creesun iskay intikunata rikusqanchispi, imamanta pisi kallpawan tupachiymantaqa Rikuni, kay rimanakuywan tupachisqa, Dios kikinmanta akllasqankunaman ruwasqanwan. Rikuni llapa saminchasqakuna munakuywan ñawinkuta churasqankuta, munakusqankupa kuyayllapaq runanpi
Kacharichiq. ¡Ima kusikuymi! ima kusikuytaq paykunapaq tukuy sumaq sonqo kayninkunapi yuyaymananankupaq!..... mana tukukuq perfeccionninkunawan kusirikunankupaq, manataqmi huk ratullapas t’aqasqa kayta otaq distraekuyta atinkuchu chhayna amistadniyoq objetomanta, kay mana tukukuq fuentenkumanta wiñaypaq napaykuy!...
Paymantaqa rikuni J.-C. llapankuta munakuywan qhawashaqta, kay qhawariywantaq kusichin kawsaq, munay rikch’ayninta almankuq ukhunpi pintan, ¡ña aswan ch’uya, aswan k’anchariq cristalmanta!.... Taytacha ! ¡ima gloriataq! ima esplendortaq! ima brillanteztaq!.... ¡Hayka millonnintin intikunam!.... ¡Hayka dioskunam huñunakurqaku!... Yayay, pampachaykuway rimasqayta; Manam tarinichu mayqintapas chay temaman hina kaqta; Manam yachanichu imaynatam yuyayniykunata qankunaman chayachiyta; Mana ima tupanachiytapas rikunichu chayman asuykuq, hinaspapas sichus hukta maskhayta munani paykunata hoqarin, ñoqa kikiyña kashaspaypas Divinidadpin chinkakuni: chaymanqa haykuni necesariamente hina, imaraykuchus llapan puchuqmi urayninpi kashan, hinaspa
sapallan kasqanmanta, chay objetokunamanta rimanaypaq....
Chayraykun rikuni, Yayay, sapa saminchasqapi yapa-yapamanta hanaq pacha atributokunaq hatun kayninta, llapantataq kuska, yapamanta, huklla hina ruwanku
dioskunaq huñunakuynin, paraisoq huñunakuynin, kusisqa wiñay kawsaykunaq huñunakuynin... Sapankataqmi kusikunqa, nisunman, Diospa mana tukukuq kayninkunawan; Diospi rikunqa, Diospi yuyaykunqa, Diospi ruwanqa, kikin Diospa sumaq kaynintapas hap’ikapunqa... Kusikuyninpi compañeronkunaq destinonmanta envidiakunanmantaqa, kusikuyninkumantan kusikunqa
(438-442)
nisqa.
munasqanman hina chayman yanapakuspa, runamasinta Diosllapi munakuspa, Diosraykulla; payqa hukkunaq kusikuyninmantan kusikuyninta ruwanqa, paraisontataq paykunaq kusikuyninmanta
hanaq pacha…. Tukuchanapaq, ¿imatataq willasqayki? Kay kusisqa tiyaypiqa, felicidad pública nisqa ruwanqa particular felicidadta, imaraykuchus, wiñaypaq kacharisqa hinaspa kacharisqa llapa runaq naturalezaq pantayninkunamanta, manaña mayqenpas chay millay distincionkunata waqaychaspa, chaykunan kaypi uraypi churanku askha hark’akunata unionman
sonqokunata, nitaq chay mana kusisqa pasiones nisqakunamantapas, chaykunan kikin allin kayta waqllichin, chay saminchasqa almakunaqa yachanqakun Diospa, runamasinpa aswan hunt’asqa munakuyninllata, kaytataqmi huk tiempopaq, chaymi wakmanta qallarinqa, mana tukukuspa, manataqmi hayk’aqpas tukunqachu.... ¡Ah! Taytay, uyarirqanin paykunata, kay wiñaypaq saminchasqa almakuna, kay unanchasqakuna Diosninkupaq ancha munasqa, llapankutaq rawrashanku hanaq pacha munakuyninpa ninanwan; Uyarirqanin Wiñay Aleluia nisqa qelqata kay kinsa kuti ch’uya Diosta yupaychaspa tonificasqankuta; Uyarirqanim chay sublime himnokunata, chay...
conciertokuna ancha sumaqllaña, chaykunawanmi hanaq pacha Jerusalén llaqtapa sagrado bóvedas nisqakunata uyarichinku... ¡Yay Taytay! ima divina armonía nisqataq huñunakuyninkumanta lluqsimun
!..... ¡imayna pisilla kay pachapi conciertonchiskuna, hinallataq runaq takiyninchis pisilla tupan!... Ñawpaqtaqa kuska takiyta takinku, hinaspan raymichanku kay pachaq, infiernoq llapa atiyninkunata atipasqanmanta ....
¿Creewankimanchu, Yayay, Te Deum nisqa qelqapi wakin estrofakunata reqsisqayta willaqtiy , chaykunawanmi allinta entienderqani J.-C.-pa ruwasqan Diosta hatunchasqankuta, kamasqakunaq mana chaninchasqa allinninpaq , kacharichiymanta, runakunaq ch'uyanchasqa kayninmanta.... Paykunaqa Kacharichiqmanmi hatuncharqanku, kikin huchata atipayta atisqanmanta, chaywantaq, chayta utilizaspa, sichus pipas chayta niyta atinman chayqa, Yayanpa aswan hatun k’anchariyninta tarinanpaq, runakunaq aswan hatun kusikuynintataq llumpay graciakunawan. maypi mast’arikusqanmanta huchaqa askhayasqañan kasharqan, chaymi llapa akllasqakuna qaparirqanku, ñawpaq runaq mana kasukusqanmanta rimaspa: ¡Kusisqa hucha! ¡pichus askha saminchakunata tariwarqanchis, chhayna Kacharichiqta merecewaspanchis! Ima gloria chaymanta, ima tema de honor y alabanza chay adorable persona J.-C.
!.....
Kaypi, Taytay, hinalla nirqa Hermana, sustanciapi huk willakuyta quyki, imakunatam Dios qawawarqa chaylla Iglesiamanta asuntoman churasqa kananpaq, qallariyninmanta tukukuyninkama chaywanmi chaymanta rimayta tukusun. Qallariypiqa askha imaymanakunatan qelqachirqayki; ichaqa askha imaymanakunatan qelqarqanki manaraq qelqasqa kaqkunata, chaymantapachan rikuchiwarqanku: chaykunamantaqa allintan pantasqa yuyayniyoq karqani, Diospipas rikurqanin, munaspaqa; ichaqa hatunchakuyniyqa askha hatun hark’akunatan chaypi churarqan, chaymi chaykunata saqepunay karqan; ichaqa chaykunata sut’inchanaypaq rimaspaqa, Diosmi saqerqan aswan ordenwan yuyayniyman rikuchikunankupaq....
Piensariy, Taytay, ancha chuya yakupa chuya cristalninta, hukqa ancha sutillatam chaypi rikun tukuy chaypi kaqta; ichaqa unu phuyuman tukupun chayqa, tukuy imapas phuyuman tukupun, manan imapas chaypiqa rikukunmanchu, aswanpas ch’aqwaylla. Kaymi ñuqapa estadon
concienciaywan espirituywan ima, Diospa tukuy ima rikuwasqanwan tupachispa, chaymanta yachayta qonaypaq. Wakin sasachakuykunapi, tentacionkunapipas, Supaypa rikcharichiwasqanpiqa, manañam imatapas rikunichu, aswanqa pantachiyllatam: yuyaykunapa sapinllatam hapini, kasukuypas, graciaman kasukuypas kutichimunankama.. ordenta hinaspa hawka kayta . Chhaynaqa, Yayay, llapan secuencian yuyayniyman presentakun Dios qhawarichiwasqanman hina; hinaspa willasqaykichik, Supay kallpanchakuptinpas, achka kutipim anchata admirakurqani kaypi ima pasawasqanmanta, chaymi tapukuy karqa
yuyariyniytapas chinkachisqay kaqkunata yapamanta qillqayta qallarinaypaq. Paykunaqa yuyariyniypi sapallankupas hina representakurqanku, hinaspan naturalmente churakurqanku maypichus tiyananku karqan chaypi.
Hinaspapas, Taytay, sienteni mayna karunchakusqayta metaymanta, hinallataq mayna expresionniypas yuyayniypa urayninpi kasqanmanta; kallpachakusun chayta allichananchispaq, llapanmanta aswantaqa kallpachakusun graciawan sapa kutilla tukuy kaymanta aswanta yachananchispaq; imaraykuchus manan qanpas, nitaq ñoqapas, nitaq pipas, hayk’aqpas allintachu entiendenkichischu Santo Iglesiaq destinonmanta niyta munasqayta, nitaq Santokunaq kusikuyninmantapas, k’ancharishaq tropankuwan hukmanta huñunakunanchiskama, chaytan rikusunchis mana phuyuyoq llapan kay cheqaq kaqkunata kikin paqariyninpi, chaykunatan paykuna hina tukuy tiempopi hap’isunchis
wiñay kawsay. Hanaq pacha graciata qowayku! Chayna kachun...
§. VIII.
IGLESIAPA TUKUYNINPA, LLAPAN PACHAPA TUKUYNIN.
Infiernomanta imaymana Rikuykuna; maldecidokunaq manchay ñak’ariyninkuna, astawanqa Qhepa Juicio qhepaman, kay pachaq tukukuynin qhepamanpas.
Taytay, kunankamaqa yaqapaschá mana imatapas infiernomantaqa willarqaykichu; huk repu- .
(443-447)
nisqa.
yaqa mana atipay atina atiymi sapa kutilla qhepaman churawarqan Diospa reqsichiwasqanmanta willanaypaq; astawanqa iskay chikan tupanakuykunapi. Ichaqa tukukuypiqa, wakinkunapi hina kay puntopipas entregakunanchismi; Diospa kunkanpas, concienciaypa kunkanpas, kamachikuyniykichismanta aswan kamachikuqraqmi, obligawan kay asuntomanta rimanaypaq, hinallataq reprobadokunaq manchay qhepakuyninta siq’inaypaq, chaytaqa manan Iglesiaq asuntonman apamuyta atirqanichu, imaraykuchus kay llakisqa runakunaqa wiñaypaqmi chaymanta qarqusqa kanku; chaymi aswan millay ñak’ariyninkumanta, llapan onqoyninkuq kausayninpas. Necesitakunqa chaymanta rimanaypaq, infiernota qhawarinaykupaq iskay circunstanciakunapi rikuchiwasqankuman hina....
Ñawpaqtaqa, Taytay, kinsa chunka wata masñan chaypi tarikurqani espiritupi Divinidadpa k’anchayninwan apasqa, kaytan kay k’anchayqa rikuchiwarqan: ñawpaqtaqa huk manchay ch’usaq k’ancharisqa divina tukuy atiyniyoqpa phiñakuyninwan, chaymi haykurqan chay reprobado almapa aswan íntimo hinaspa sensitivo partenkunawan hinaspa chaynintakama. Maldecidokunaqa llapankum nina kanku ukunpi hawapipas.... Kay nina rawraypa hatun pampanpim rikurqani millay mikuykunata. Hanaq pacha ! ¡pitaq willakunman manchakuypaq kaqkunata! Piensariy, Taytay, huk mayu diquekunata pakiruspan tukuy kallpanwan kallpachkan hinaspa manchay qapariywan chay desgraciado víctimas nisqakunapi
engulf, submerger and devour... Chunka pichqayuq wata masñam kachkani mana chiqaptapuni yachaspay tukuy ima kay mayu niyta munasqanmanta, nitaq tukuy ima atisqanmanta
manchachinapaq. Diosqa askha kutitan kamachiwarqan...
Kay hatun t’oqoq mast’arikuyninpin Diosqa mana tukukuq askha machaykunata otaq ukhu manchay qaqakunata rikuchiwarqan, t’aqanakusqa, ancha rawraq ninawan hunt’asqa. Sapanka kay precipiciokunapin wisq’asqa kashan, ñak’arichisqataqmi kashanku maldecidokunaq, paykunan kawsayninkupi kikin desórdenes nisqapi cómplices karqanku, hinaspan recíprocamente huk ukhu ukhuman aysanakurqanku, chaypin verdugo hina servinakunku. Kikin huchakunamanta huchayoq kaspankuqa, kaqllatataqmi muchuchisqa kananku, ichaqa grado de millay de
sapankanku; mana allin ruwaypi hukllachasqa kasqankuman hinataq, wiñaypaq llank’aypi kanqaku; paykunaqa kikin muchuchiykunatan rakinakunqaku, imaynan hucha ruway kusikuykunata rakinakurqanku hinata. Chaypaqmi Diosqa paykunata churarqan huk clase sapaq infiernopi, chay infiernomantan paykuna kikinku supaykuna kanku, sichus pipas chayta niyta atinman chayqa, chaypiqa paykunapura wañuchiqmi kanku, hinaspapas aplicasqallan rikukunku. ruwaspa serviy
instrumentokuna hina ñak’ariyninkupaq imaymana pasionesninku
kawsasqanku tiempopi esclavo kanqaku. Cuerpoq parten otaq almaq facultadnin, sapa huchaq chaylla sujeton otaq instrumenton hina serviq, chaypas chaskinqan, aswan particularmentetaqmi sientenqataqmi chay castigota; ichaqa tukuy kaykunatan yapamanta nini, huchayoqpa gradonman hina, hinallataq gradonman hina
sapa huchaq hatun kaynin; imaraykuchus, huk cheqaspi nisqaykichis hina, Diosqa manan pisi chaninchu muchuchiykunapi, premionkunapimantaqa; infiernopipas hanaq pachapi hina, tukuy imapas ruwasqa, llapanmi rakisqa llasawan tupuywan, hinallataq aswan sinchi exactitud kamachikuykunaman hina. Kikin razonqa manan chaytaqa ruwanchu
mana saqewanchischu huk yuyayta ruwananchista Diospa chanin kayninmanta...
Chaymi rikurqani, Taytay, kay millay monstruokuna llik’inakusqankuta, rabioso allqukuna hina mikhunakusqankuta;... Uyarirqanin k’amiyninkuta, millay k’amiyninkuta, chaykunata yuyariyllataqmi chirichiwan.
aswan manchakuy... Iskay kaqpiqa, rikurqanin supaykuna phiñakuyninkuta yapasqankuta kay desgraciado almakunata ñak’arichinankupaq, pasionninkuman qosqankuman hina; aswan allintaqmi divina venganzata ruwanapaq, imaymana muchuchiykunata maskhanapaq churakuy, chaykunatan sapankan pasión satisfacer mañakun, hinaspa
sapa hucha ruwasqa en particular... Hanaq pachalla!... ¡Katkatakunin!... millonnintin infiernokunatan rikurqani huk infiernollapi, chaykunaq manchakuyninkunatan mana representayta atikunmanchu....
Pikunachus, kay pachapi, tukuy llumpay ruwaykunapi, tukuy millay ruwaykunapi, mana imatapas mana munaspa qurqanku, mana allin allichasqa munasqankuman; allinmi, Yayay, kaykunaqa askha infiernokunan paykunapaq, chaymi viciokunawan mikhurqanku, pasioneswantaq mantenirqanku; chay hinata
de infiernos que they have committed crimes... Supaykunaqa mana yuyaymanay atina millay sonqowan, millay ruwaywanmi churakunku kay wakcha almakunata dañanankupaq, llik’ispa waranqa waranqa t’aqaman churanankupaq, sichus pipas niyta atinman chayqa, mana chaywanqa wañunkumanmi huk kutilla, nitaq hayk’aqpas suyakuy ima tukukuytapas nitaq ima allinyachiytapas onqoyninkumanta.. huk unu hunt’aymi, chaymi mana samaspa huchayoq umankuman urmaykun llasayninwan llallinanpaq...
Concienciankupa ukunpim sientenku huk chukchuq kuruta, chaymi mana samaspa ñakarichin hinaspam sapakamata nin: ¿Maypitaq Diosniki kachkan?... Kikinpa huchaykiwanmi chinkachirqanki, huk ratullapaq mana kusisqa kusikuypaq, a millay interes... Kusikuyninpa kusikuyninta libreta saqespa, kay millay ukhu pachaman wikch’ukurqanki, chaymantan mana hayk’aqpas lloqsinkichu...
(448-452)
nisqa.
Llumpay nanaywan atipachikuspa, kay llakisqa kawsaqkuna hanaq pachaman, kay pachamanpas hurqunku mana allinkuna aguantasqankumanta huchachanankupaq.... Arí, Taytay, maldecidokunaqa mana samaspa manchay ñakaykunaman, k’amiykunaman ima qokunku kikin Diospa contranpi, paytan k’aminku, paykunaman qosqanmanta, vengakuyninpa, millay ruwayninkunaq, tiraníankunaq víctima kanankupaqlla kasqankurayku... Desgraciadokunaqa munanku payta llik’iyta atiyta kamachikuy tiyananta wiñaypaq chinkachinanpaq. Allinta ruwayta munaspankum, paykuna kikinkupa contranpi piñakuywan armakunku, kikinkupa kaynintapas chinkachinankupaq; ichaqa yanqapaqmi qhepa kallpachakuyninkuta ruwanku, Diosmi paykunapaq waqaychan wakinña kashaqtinkupas... Orqokunamanmi qaparinku yanapayta prestanankupaq, thunisqanku ukhupi ñut’uspa, orqokunapas manan uyarinkuchu paykunaq rimay….
Diosmanta sinchi k’amiy, concienciankumanta k’iriq pesapakuy, infierno phiñakuy, manchay hukmanyay, wiñaypaq ñak’ariykuna llapanku,
imaynan askha vengakuq t’oqyaykuna Tukuy Atiyniyoqpa makinmanta lloqsimushan hina, huñunakunkichis huk desgraciado reprobadota ñak’arichinaykipaq....
Infiernomanta musuq willakuy.
Arí, Wiñay kawsay manchay ukhunwan, infierno ninankunawan
mikhuq.... kaymi kunanqa paypa rakiynin; mana imapas huk suyakuy paypaq... Kaypin kashan nanay cama maypichus mast’arikunan Dios Dios kanankama....
¿Necesitarqachu chayna hatun desgraciapaq nacekuy?... ¡Ah! imakuna puchuq chaypi
mana imapas!…. otaq aswan allinta nisunman imaraykutaq mana huk destinota merecerqanchu!... Mana imapaq valeq munaykunata, mana imapaq valeq pesapakuykunata, chaykunan ñak’arichinallapaq servin... Llakikuypaqmi, mana tukukuqtan rikunqa kikin tukukuyninwan chinkachisqan hatunchay coronata, merecesqan ñak’ariykunata ... Mana hark’ay atina kuyuymi paytaqa apanqa
sapa kutilla chinkachisqan Diosman; ichaqa mana kuyuriy atiq rigormi mana khuyapayaspa qarqonqa. Chhaynapin, munaspaqa, maldecido runaqa sapa kutilla infiernonta hanaq pacha pataman apanqa; ichaqa, huk sinchi vengakuywanmi, hanaq pachamanta munayninta infierno ukhuman kutichinanpaq hikutasqa kanqa....
Imayna manchachikuqña, Yayay, kay infiernomanta ñawpaq kaq siq’iña kanman chaypas, Diosqa munanraqmi chayman yapanaypaq chay mosoq circunstanciakunata, chaykunatan chaypi rikuchiwarqan wañusqakunaq prosa nisqapi, qayna p’unchay llapan Santokunaq P’unchayninmanta. Rimasqayki qhepamanmi anchata ocupasqa karqani wañuqpa almanta mañakuspa, imaynan kallpachawarqanku hina; Ñak’ariyninkupi yuyaykusharqani, chayraqmi Comuniónta hap’irqani paykunamanta kacharichinaypaq, yuyaychasqaykiman hina. Purgatoriomanmi churawarqanku, taytay, J.-C.taq infiernoman churayta munawarqan. Pay
rikhurimuwarqan monjakuna Dies irae nisqapi kashaqtinku , hinaspan, sapa kutilla tononwan, llamp’u sonqowan ima rimapayawaspa, payta qatikunaypaq invitawarqan hinaspa
urayman uraykamunaypaq... Kikiypi khatatatani, hinaspan huk hark’akuyta ruwarqani; ichaqa divina munayninmi sientechiwarqan impresionninta, kasukunay karqan. Chayllam tarikurqani kikin infiernopi wichqasqa, ichaqa consueloyuqmi karqani chaypi J.-C.wan rikuspay, paymi rimapayachkarqa ima qillqanaykita sut’inchawananpaq. Hinaptinqa, kaypim, Taytay, kay manchay nina carcelman yaykuptiy chaylla maqawarqa.
Repararqanin tukuy ladonmanta admirakunapaq hina rakhu perqakunawan wisq’asqa kashaqta, mana ruphay atina punkunkunataq tukuy ladoman watasqa kasharqan wiñaypaq braserokunaq ninan pukayasqa fierromanta barrakunawan, hinallataq hatun mana atipay atina cerradurakunawanpas tukuy kallpanwan
kamasqa... Ñawpaq kuti chayman uraykamusqaypiqa, infiernoqa manan chhayna wisq’asqa hinachu rikch’akurqan, chaymi atrevikurqani pusaqniyta tapuyta imarayku kay t’aqanakuy kasqanmanta. -Ususiy, nispas kutichisqa J.-C., ñawpaqtaqa infiernota rikurqanki
kay pachaq kasqanpi imayna kasqan; kaypi rikunki chay estadopi maypichus kanan tiyan juicio qhepaman, chaymi niyta munan, mana cambiaq, takyasqa hinallataq wiñaypaq estadopi maypichus wiñaypaq qhepakunan, mana ima supaypas nitaq maldecidopas hayk’aqpas chayta ruwayta atispa.. hawaman, manataqmi huk kawsaqpas haykuyta atinmi..."
Kay kutichiy qhepamanmi puririnchis; hinaspataq ñawpaq kaq imapas rikusqayman rikuchikuq, infierno carcelpa ukunpi, karqan nina mayu, chaymi ñawpaq rikuypi anchata llamiykuwarqan. Chaymi rikurqaniraq Diospa phiñakuynin mayu hina; ichaqa kaypiqa aswan manchakuypaqraqmi rikchakuwarqa: puriyninqa punkisqañam karqa, qapariyninpas anchatam yapakurqa. Payqa aswan phiñakuywanmi phawarirqan llapa reprobadokunaman, paykunamantan yacharqan aswan huchayoq kaqkunata t’aqayta, hukkunamantapas, paykunatan pisi tiempollamanta Diosniyta sutichasaqku! J.-C.man qaparirqani, ¿ima ninantaq kay mayu chayna piñakuywan huntasqa? “Chayqa, kutichiwarqan, justiciaypa phiñakuyninmi, chaytan kallpasapa makiywan kachaykuni, chaymi wiñaypaq kanqa.... Qawasqaykiman hinaqa, hinallam nirqa, taripaymantapacha mayna yapakusqanmanta; chaymi, juicio general nisqa llapan rimanakuykunata tukuchinan, llapan suyakuykunata tukuchinan. Chaykamaqa nisunmanmi, huk nisqallanpiqa, chay reprobacionqa manan hunt’asqachu karqan, askha razonkunarayku: 1° cuerpoqa manan ima ruwayniyoqpaschu karqan; kunanqa iskay kutitan chaskinan alma mana paypa kasqanwan ñak’arisqanmantaqa
(453-457)
nisqa.
participación nisqa; 2°. tiempon rikuchinan karqan maykamachus escándalokunaq efectonkuna, huchasapakunaq millay sonqo kayninpas runakuna ukhupi ripunman karqan, chayman
maykamachus huk maldecido castigasqa kanman karqan chayta decidinanpaq; mana kutichiy atina destinonta kay patapi allichananpaq, hinallataq graciaykuna wañuyniypas muchuchisqanwan hunt’asqata vengakunanpaq, mana penitencianwan vengakusqankurayku. Justiciayqa manan tiempollanpichu hunt’akurqan, wiñaypaqchá, kaypitaqmi phiñakuyniy suyashan pikunachus allin kayniypa ofrecimientonkunata rechazankuman karqan..... Juicio generalllanmi llapa kay tapukuykunata decidinman karqan qhepa kaq recurso hina, mana apelación nisqawanpas. Chayraykun, ususiy, kay mayu mayuqa, ñawpaq kutita rikuchisqaymantapacha, anchata yapakuchkanmanjina. »
Kay sut’inchay qusqa, J.-C.
desgraciado víctimas de venganza celestial, hinallataq qhawarqani, ñak’ariyninkuq detallenpi, mana reparayta atisqay mana kaqlla kasqankuta
ñawpaqtaqa, cuerpokuna mana almakunawan hukllachasqa kasqanrayku; kaypi kasqanmantaqa
cuerpokunapas almakunapas muchuchisqa, ñak’arichisqa ima kanku... Chaymi rikurqani mana allin qhawarisqa runakunata sapa machaypi ñit’isqata, huñusqata, hornopi ladrillokuna hina. Manchakuywanmi hap’ichikurqani llapa ch’usaqkunata rikuspay maypichus Diosqa aswan cheqnisqan huchakunata muchuchin, ahinataq wañuchiy, veneno, apostasia, supaykunawan pactokuna, millay ruwaykuna hinallataq naturaleza contra huchakuna, ch’uya kaqkunata layqakunapaq hinallataq magiapaq utilizasqa, orgullo de a wakin sumaq, sut’i rikukuq mana chanin ruwaykuna, iskay uya kay, yana traición, venganza, mana religión, machay hinaspa huk rikch’aq excesos nisqakuna, chaykunataqa manan hayk’aqpas rikunchu, aswanpas phiñakuywanmi.
Sapa rikch’aqmi huñusqa kasqa, aswan huchasapakunapas aswan manchakuypaq, millay ñak’arichisqataqmi karqanku. Kay manchakuypaq monstruokuna, extrañamente ruwasqa grotesco hinaspa millay figurakuna imaymana animalkunamanta, aswanta hamunmanku hina piqpa phiñakuyninta, millay kayninta otaq brutalidadninta aswanta qatipasqankumanta, paykunaq pasiones dominantesninkupi. Rikurqanim huk yupayta, aswantaqa umanpa waqtanpi, imapas toroman asuykuchkaqta, huk uywata, vengakuq, piñasqa, orgulloso hinaspa lascivo, qawanapaq
hatunchakuypa, qhelli kaypa embleman hina.
Hatun siminkuqa manchay waqaykunata, qapariykunata ima rimarqanku, chaymi kay tutayaq tiyaypi kamachikuq sasachakuypas, ch’aqwaypas anchata yapakurqan.... Yayay, ah! manan mana razonniyoqchu kay hinata qaparisqanku, qaparisqankupas... Ichaqa manan yachanichu maypi kasqayta, nitaq ima ñantachus purinaytapas... Huk ladomantaqa, yuyayniy qarqosqa kashaqta sienteni ñak’arichisqankuta rikuchisqankuwan; huk ladumantaq Diosqa munan kasukunayta: Ancha allinmi, Yayay”, extravagantepaq pasanay kaqtinpas, rikusqaytan nisaq; hinaspa ay, chaymanta aswan hatun huchachay temallata hurquq!....
Katkatatachun, mana kamachisqa imaginacionpa sonso kaynin nispa sutichasqanqa huk punchawmi ancha chiqaplla kanqa paypaq... Piensariy, Taytay, kay imaymana uywakunamanta rimasqay, wañuchisqa hinaspa pampaman urmachisqay , muyuriqninkupi, arpikuna hinallataq infierno monstruokuna, paykuna kikinkuta estudianku millay kaywan, millay kaywan, cheqaqtapuni supay hina inventaspanku aswan sensitivo hinallataq aswan mana aguantay atina ñankunata ñak’arichinankupaq, astawanqa maypichus huchallikusqanku cheqaskunapi, hinallataq proporcionalmente ima clase hinallataq grado pantasqankuman hina !
Taytay......ah! Taytay, manañam apayta atinichu.... Naturalezaqa manan munanchu, sonqoqa ñak’arispanmi mana allintachu ruwan.... Chaykunataqa rikuchkaniraqmi hina; ichaqa pampachaway, huk ratuta necesitasaq kay manchakuymanta qhaliyanaypaq... (1)
Tukuyninpiqa, huk chhikanta pay kikinpaq, Hermanaqa, waqaspa, anchata suspiraspa, chayhinata manchachikuq willakuyninta hinalla puririrqa.
1) Kay ratopin hermanaqa waqasqanwan, waqasqanwanlla uyarikurqan; sunqun k’iskisqa; tukuy imapas paymanta willasqa nanaymanta manchakuymantawan.
Tukuyninpiqa, waqayninta pichaspa, tapuwarqa, manaraq hinalla rimachkaspa, yachanichu ima buitre kasqanmanta . Chayqa, kutichirqani, ancha millay hinaspa ancha mikuq pisqucha, ¡Ah! arí, Taytay, kutichisqa, arí, millaymi! Kay infierno monstruota rikurqani, piensani kunankamapas rikusqayta llik’ishaqta víctimasninpa wiksankunata manchay chupanwan, uñakunawan ima. Manam haykapipas creeymanchu karqa chayna monstruokuna pisqukuna ukupi kasqanmanta; hinaspapas mana yachasqayraykum ima sutiwan churanaytapas, J.-C. niwarqa buitre nispa sutichanay kasqanmanta .
Sapa supaypa oficinan kan ñak’arichinanpaq, kay infierno buitrekunaqa mana samaspa llik’ispa mikhunku ima hap’isqankutapas. Chayraq ruphachisqa ñak’arichisqa runakuna hina, wiksanku kuchusqa kashaqta rikurqani; uywakuna hina cuerponkuta ch’usaqyachiqku, kuyuriq makinkuta qaranta ch’usaqyachispa: timpuq wiksankunata horqorqanku, chaykunatan llik’ispa plazapi aysarqanku... Chay qhepamanmi taytay, chayta rikurqani aswan millay buitreta wakinkunaña chaypas kay qhellichasqa llakisqa runaq cuerponman haykurqan, chaypin tiyayninta hap’ikapurqan, wiñaypaqtaq llank’ayninqa kay llakisqa runaq sonqonta llamiy, siq’iy, llik’iy ima kanan karqan
chayta saqirqanchik a propósito mana haykapipas pisiyananpaq, nitaqmi huk ratullapas sienterqachu nanay pisiyasqanmanta...... Kaymi mana wañuq chukchuq kuru....... Huk chikanta juzgay, ñuqa
(458-462)
nisqa.
Taytay, sichus atikunman chay hina manchay situacionta yuyaymanayta mana sensatowan afectasqa kaspa!.... Ichaqa sichus Dios yanapawanan kanman chaymanta willanaypaqlla chayqa, ¿imaynataq kanman chayta sientespa qan kikiykipas chaymanta rimaq kay?...
¡Ah!..... ah! Taytay, sichus kay pachapi llapa huchasapakuna ñoqa hina chayta rikunkuman karqan chayqa, ¿atikunmanchu karqan paykunaq suficienteta tariyta?
ñawsakuna kikinkumanta munayninkumanta yapamanta chayman churakunankupaq, huk base interespaq utaq huk llampu satisfacciónpaq! ¡Imanasqataq mana kallpay kanchu kay pachapa huknin puntanmanta huknin puntankama uyarisqa kanaypaq! Ñawsa kasqaykichisraykun paykunata qapariyman: Llapa mana allin ruwaqkuna, Diosniykichispa huchanman qokuqkuna, ¿imamantaq churakunkichis mana allinkunata ruwaspa? Qaway hinaspa yuyaymanay ima qullqipaq kasqanmanta, kunan ima chanin kasqanmanta, ima qullqita wiñaypaq qullqita qunqa reprobadoman chayta ruwasqanmanta, chay kikin comportamientota hap’isqaykimanta
KUNAN !…. Hinaspa chayta hap’ispallapuni kanki?.... ¡Manan huk horallapas ñak’ariyninkuta rikuspa aguantayta atirqankichu, sapa p’unchaytaqmi arí ninki wiñaypaq ñak’arinaykipaq! ¡Ima ñawsa kaytaq!..... Ima phiñakuytaq qankuna kikiykichis contra!... ¡Yuyayllaraqmi atipasunkichis, cheqaq kaqtaqmi mana admirachisunkichischu! Entiendey, atispaykiqa, chayna prodigiota
endurecimiento!...
Kay mana saksasqa buitre kay wakmanta naceq mana wañuq sonqota mikhushaqtinmi rikurqani wakin supaykunata, hukniray rikch’ayniyoq, sapankanku hukninmanta aswan manchakuypaq, cuerponpa llapa wakin partenkunapi ñak’arichinankupaq churakusqankuta; wakinqa kallpawan siminta kicharirqanku wakintaq chaymanta buitrekuna llik’isqanku ruphasqa wiksakunata tanqarqanku, chayman millay, k’arak, q’oñichiq sustanciakunata chaqruspa, kaytaq yapamanta lloqsimunankupaq, manataq haykunankupaq
interrupción...
Astawanraqmi ñak’arichispa, pactokunata, hechizokunata, qhellichaykunata ruwaqkunata, Supaykunaqa sinchitan qaqchanku, burlakuykunata ima, yuyarichinku kawsayninkupi kasukusqankuta; chay pactokunaq llapa condicionninkunata hunt’asqankuta ; munakuyninkuta servinankupaq hunt’aq kasqankumanta, ichaqa chaninmi imapas cambianan, sapankaq turnon kasunankupaq kamachinankupaqpas: paykunaq kaqmi chayamusqa, manataq suyakunankuchu
mana samayniyuq kanapaq.... Taytay, kayman yapaykuy punta kaq infiernopa tukuy ñak’ariyninkunata, hinaspa yapamanta willaway sichus mana llasaywan llasayta atisunmanchu chayqa
¡hatun hatun chayna mana suyakuyniyuq hinaspa manchakuypaq wiñaypaq! ¿Atinmanpas piensayta atinmanchu mana sonqon pisiyaspa?.... Hinaspapas chaywanpas manan chayllachu ....
Kay desgraciadokunaq ladonpin hunt’a kashanku pikunachus, mana supaywan pacto formalkunata ruwarqankuchu, chaywanpas hunt’aq sonqowan servirqanku iskay uya ruwaykunawan, sacrilegiokunawan ima, chaykunan servirqanku millay ruwaypa p’enqayninta tapanankupaq traicionasqanku, pakallapi hatunchakuyninku, qhelli kayninku
pakasqa, mana allin qhatuyninku.... Qallunku, kunkanku, wiksanku maypichus ch’uyanchasqa especie chaskisqa karqanku, wiñaypaqmi llik’isqa kanqa mana saksasqa buitrekuna; hinaspapas ñak’ariyninkuqa ñawpaq kaqkunawanmi tupanqa, imaynan huchankuwanpas tupanqa hinata....
Chhayna kanqa sapa huchamanta respetowan. Ejemplopaq, orgulloso, astawanqa chay clase hatunchakuymanta rimasqanchis, hinallataq anticristopa, llapa mana Dios sonqo runakunaq sapaq kaynin hina; Allin! Yayay, kay hatunchakuy Diosmanta horqoq, manchaytan tarikunqa
humillasqa. Kay rikchaqmanta hatunchakuqkunam hukkunamanta urayman churasqa kanku, hinaspa
aswan asnaq, millay qhelli qhellikunata, qhellikunatapas sumaq umankumanmi ch’allanku, sensualidadninkuq sumaq mikhuyninkunata muchuchinankupaq, hinallataq hatunchakuyninkuq alturankunata p’enqachinankupaq...
Kaypiqa, Taytay, huk circunstancia, chaymantam anchata cuidakunanchik. Paykunataqa rikurqanim estatuakuna hina upa hinaspa mana kuyukuq; Manam uyarirqanichu ni quejakunatapas nitaq suspirankunatapas siminmanta lluqsiqta. Admirasqa hinam karqani, J.-C.taqmi explicawarqa imayna kasqanmanta hinaspa imarayku kay mana aguantay atina ñakarichiy paykunapaq. —Ñoqamanmi debekun
nispas nin, chay sumaq rimaysapa kayninmanta orgullosopi, chaywanmi ñawpaqtaqa religionniywan, divinidadniywanpas pukllarqanku, sofismokunawan, sistemakuna irreligiónwan libertinismowan ima, simple runakunata seducispanku. Paykunaqa razontan abusarqanku iñiyta atacanankupaq, filosofía nisqa pretextowan; hinaspapas manchay k’amisqankumanta muchuchinanpaqmi, Diosqa siminkuta huchachasqa wiñaypaq ch’inlla kanankupaq, chaymi paykunapaq aswan mana aguantay atina ñak’ariy... Divina justicia chhaynata ñit’isqa, asfixiasqa ima waqaychan, rikusqaykiman hina. Paykunaqa sientenku sinchi nanaykunata, supaykunaq k’amisqankutapas, chaymi...
ukhu pachaman aysasqanku runakunata; ichaqa, askha bozalniyoq, candadoyoq osokuna hina, phiñakunkun phiñakuywan, mana huk simillatapas rimayta atispa, nitaq ima señastapas ruwaspa, nitaq ima qaparitapas ruwaspa justificakunankupaq nitaq quejakunankupaqpas; paykunaqa mana Diosniyoq kayninkuq llasayninwan asfixiasqa hinan kanku, chaytan sientenku, ichaqa paykunapas
(463-467)
nisqa.
qhipaman, tukuy audacia Diosman, tukuy mana yuyayniyuq kay, tukuy extravagancia, tukuy pequeña kay, mana hayk’aqpas libre kayta tarispa imahinapas. Paykunataqa aswantan sutichanku Diospa chanin kayninpa ñak’arichisqan nispa; hinaspa J.-C. willawan chay anticristopa hinaspa paypa kasqan sitio kasqanmanta
yanapaqkunam suyasqa kachkan....
Hinallataqmi kawsani huk wañuq huchallapaq kaqkunapa infiernonpi. Payqa wakinkunamantaqa ancha hukniraymi; hinaspapas imachus reparananchismi, chaykunata ruphachiq ninaqa ancha reparaylla reparaywan dotasqa kashan, aswan pisi otaq aswan hatun kasqanmanta; chaymi llapa huchasapakunapaq general. Kan
desgraciado piqpa huchankuna chinkachiylla karqan. Manan cheqaqtachu willayta atiyman sichus hukta ñak’arinku, aswanpas dañoq nanayninmantaqa; imachus seguro kashan chayqa, supaykunaqa manan reparaq hinachu ruwanku, nina rawraykunapas pisillata llamiykunkuman hina; chaytaq mana hark’anchu situacionninku ancha khuyapayakuq kananpaq, Diospa sapallan chinkachisqa kasqankurayku,
tukuy imamanta entiendesqanku, hunt’asqa llasayninpas, mana tukukuq mana kusisqa kanankupaqmi suficiente...
Chayraykun sapa huchasapaqa muchuchisqa kanku hayk’a kasqanman hina, hatun huchankunaman hina: iskay wañuy hucha ruwaqkunaqa, llapankun kaqlla kanku hatun kayninpi, iskay kutita muchuchisqa kanku hukllata ruwaqwan tupachispa.; chunka otaq chunka iskayniyoq ruwaqkuna, chunka otaq chunka iskayniyoq kuti aswan askha kanku, wakinkuna hina; tukuy kaykunapitaqmi divina justicia ruwakun llasaywan, tupuywan ima, riguroso hinallataq mana cambiaq exactitudpi, mana qhawarispa, mana khuyapayakuspa, mana ima qhawariywanpas.... Conciencianku pesapakuspankupas, Diospa contranpi kamachikuyninpa contranpi k’ulluchakuqkunaqa, kunanqa reparankun, willakushanku ima pantasqankutapas
piensanapaq, manan aswan askhatachu qolqeta gastakun hunt’asqa millay, mana yupaychaq, millay runa kaymantaqa kuskanlla kaymantaqa, chay especioso llulla pretextowan, huk runaqa manan aswan maldecidochu waranqa huchakunamanta huk huchallamanta, hinallataq consecuentemente chay hina kasqanmanta ancha valeqmi hukpa pasionesninta hunt’asqata satisfacer mana hina
kuskan satisfacer. ¡Ima wañuypaq ilusión!... Ichaqa cheqaqmi, allinta sutichasqa condenacionqa llapapaqmi kaqlla; ichaqa ¡ima diferenciataq significado nanaypi!... ¡Ah! kay hukniray muchuchiykunaqa sut’itan sientechin imayna pantasqa juicionku kasqanmanta, obligaspa Diospa taripayninkunaq chanin kayninmanta rimanakunankupaq...
Achka manchakuykunawan muyurisqa kasqayku chawpipi, chayna manchay manchakuypaq ñakarichiykuna chawpipi, aswan ukhu hawka kayta, aswan hunt’asqa thak kayta, aswan hatun thak kayta uyapi hinallataq llapanpi repararqani
Qespichiqpa uyanta. Anchatan admirakurqani, chaymi mana tapuyta atirqanichu imarayku chayta ruwanaypaq. ¡Imaynataq, Diosniy! infiernopi chhayna ch’inlla kayta atiwaqchu? Payta tapurqani, qam, ancha allin sunquyuq, ancha sensitivo chayna hatun gastowan kacharichisqaykikunapa destinonmanta?...... ¿Imaynatataq, ancha kuyakuymanta, ancha indiferenciata qawachinman?....»
J.-C. justiciay, allinmi kanqa mana entiendey atina ruwaypa razonninmanta sut’inchay, chaytaq, llapa pakasqa yachaykuna hina, contradictorio hina rikhurinan, manaña contradicción kaqtinpas.
“Chaynaqa yachay, ususiy, unanchasqaywan tupachispaqa runa hina otaq Dios hina comportakuyta atiyman, kikiypi kasqayman hina, otaq runapaq imayna kasqayman hina; imaraykuchus hawa atributokunayoqmi kani, hinallataq ukhu atributokunayoq kani, chaykunan Divinidadniypi inherente kashan, ñoqa kikiy ukhupitaqmi ejercitakun...”
Kaymanta, Taytay, entiendechiwarqan, paypi kay munakuypa otaq phiñakuypa transportenkunata rikuspayqa, manan imapaschu aswanpas hawa atributonkunaq sensibilidad efectonllan, chaywanmi runakunaman rikuchikun, paykunaq haypayninmantaqmi churan, chaykunaman entiendechiy hinaspa munayninta qatipay. "Imaraykuchus", nispa yapaykurqan, "Divinidadniypa ukhunqa manan kay t'ikrakuykunamanchu nitaq kaykunamanpas sujetochu”, nispa
cambiokuna, chaykunan lloqsimun chay unanchaq mana takyasqa kayninmanta, chaykunan mana hunt’asqa kayninkunata rakinakuq hina kanman... Mana cambiay atiyqa suerteymi, hinaspapas ukhu sustanciaypa llapa operacionninkunan ñoqa hina necesario, ñoqa hina mana cambiaq, ñoqa hina mana tukukuq , ñoqa hina wiñaypaq; paykunaqa ñuqam kani, atributos esencialesniy kasqankurayku. Kayraykun wiñaypaq kasqayman hina kasaq, mana hayk’aqpas ni vicisitude nitaq
cambio, nitaq ima alteraciontapas...Wiñaypaqmi cheqnikusaq hucha ruwayta, wiñaypaqmi munakusaq allin kayta, mana samaspa hukninta premiasaq, mana samaspataq hukninta muchuchisaq...
Chhaynaqa manan hayk’aqpas khuyapayasaqchu nitaq khuyapayasaqchu qhellichasqakunata; At
contrario, sapa kutinmi paykunata rikusaq kikin phiñakuy sientekuywan, imaraykuchus estadonku mana allinpi huchapipas takyasqa kasqanraykun, necesitakun sonqoy mana kuyuriq kanan paykunamanta; pipas chhaynata rimayta atinman chayqa, ñoqa
aswan allinmi kanman manaña kananpaq
(468-472)
nisqa.
Dios, manaña cheqnikuyta, muchuchiytapas, mana ima khuyapayakuytapas. »
Allin hanaq pacha ! ima destino hinaspa imayna mana suyakuyniyuq!.... imayna llalliqmi
perspectiva!... ima manchay destinotaq!... ¡Imaynataq aguantayman chaymanta yuyariylla!... Manaña aguantayta atinichu.... Taytay, tukusun, valekuyki, kay llakikuypaq wañuchiq yuyaymanaykunata!... saqesun reprobadokunaq tutayaq, desgraciado tiyasqankumanta.... infiernomanta lluqsisun; khuyapayakuq Diostataq munarqani, paymi chayman pusawarqan, chaymanta runakunata waqaychanallaypaq; pichus chayman uraykachiwarqan mana chaypi urmanankupaq, kay manchay espectáculomanta beneficiakunanchispaq, chaytan qowarqan, mana hayk’aqpas chayman kutinaypaq!.... Chhaynaqa, Yayay, kaypaq tukuy atisqanchista ruwasun, yupakusuntaq chay graciapi, Diosqa manan pimanpas mana munanchu kaypaq... Ima aswan chaninniyoq sacrificio, ima aswan austero penitencia, ima qhawariytaq hark’anman kay manchaywan maqasqa almata nisqataqmi paypaq aswan hatun kaqmanta karunchakunanpaq hinaspa chay
último de desgracias!... ¡Ah! allin mana sienteq runata reqsiyman chayqa, .
Diospa saqesqan suficiente, mana chaywan llamiykunaypaq, chinkasqata qhawarisaq. Ichaqa manaraq allin kayninmanta llapa yuyaykunata saqerpariqtinqa, nisaqmi: Mana kusisqa runa, uyariway; Diosta mana manchakuspaqa, aswanpas
manchakuy infierno... Sichus creenki hanaq pacha mana valenchu merecenanpaq kamachikuyman hunt’aq kaywan chayqa, yuyaykuy mana qispiy atina alternativapi, wiñaypaq mana tukukuq ñak’ariykunapi, chaykunan qatinqa infracciónninta; hukninwan hukninwan mana chawpi kaq kasqanrayku. Wiñay destinoykipi yuyaymanay, tiempo kashaqtin; huk ratulla sayay chay qaqa patapi manaraq wiñaypaq chaypi urmachkaspayki, hinaspa, ama hina kaspa! ama hunt’aychu chay irrevocable paso nisqataqa, chaymi consuminan reprobacionniykita.
Nacesqaykimanta hermanamanta Apocalipsis nisqa qelqaq ñawpaq kaq t’aqanpa tukukuynin, hinallataq ñawpaq kaq tomoq.
CUADRO
DE CONTENIDO ÑAWPAQ VOLUMOPI IMAYNA RUWAYKUNA.
Ñawpaq rimay
usqhaylla, hinallataq paymanta circunstanciakunamantapas
Qatiqnin disposicionkuna Diospa mañakusqan Hermana de la Natividad, qelqasqa kananpaq
imatachus payman willan... 165
Artículo I. Diospa esencianmanta, atributosninmanta
tributos nisqakunata hinaspa rikuchikuynintapas ... 170
II t’aqa. Simi runaman tukupusqanmanta, hinallataq
chaypa efectonkuna 216
III raki. Iglesiamanta... 245
§. I. Sumaq kay Iglesia Militante. Paypa hanaq pacha runankuna Ibid .
§. II. Iglesia qhepa qatiykachasqakuna.
Paykunapa causankuna, efectos nishkakuna 260
§. III. J.-C.pa quejacionnin chay desgraciakunamanta, chaykunan llapa Reino Católicokunata ch’usaqyachinqa, aswantaqa Franciatapas. Escanear- .
mana allin sacerdotekunaq dales 269
Faubourg Roger llaqtapi nina rawray, kaypi wakin kuti willasqa. Huch’uy chawpi waqaychasqa wasi
qapariq nina rawray 282
§. IV. Religioso ordenkuna chinkachisqa kananpaq hatun causakuna. Kay pachaman, kikinmanpas k’askakuy. Violación de su nisqamanta
munaynin 286
§. V. Huk causakuna religion qatiykachasqa kananpaq hinallataq Estadoq ch’aqwayninmanta Iglesia wawakunaq especie apostasia nisqapi; iñiy espiritun paykunapi wañupun, Diostaq wakcha runakunaq sonqonpi rawrachin.
mana iñiq runakuna 294
IV Phatmi. Kay pachaq qhepa pachankuna ...310
§. I. Ñawpaq rimaykuna hinaspa willakuykuna qipa ave- .
311 watapi _ .
§. II. Anticristopa kamachikuynin ... 318
§. III. Consuelokuna hinallataq extraordinario yanapakuykuna, chaykunapin Dios yuyaykushan Iglesianpaq
qhipa maqanakuyninkuna 330
§. IV. Iglesia wawakunaq qhepa tiyasqanku: imayna kawsasqanku; sunquchayninkuta;
llakikuyninku; paykunaq ñak’ariyninku; wañuyninku ... 343
Artículo V. Juicio General nisqa.—
§. I. Hanaq pachata, Pachamamatapas musuqyachiy
ninawan chuyanchasqa ... 366
§. II. Purgatorio tukukuynin. Almakunaq ñak’ariynin yapakusqan pisi watakunallapi
manaraq kacharichisqa kashaqtinku ... 370
§. III. Allin kaqkunapa kawsarimuynin general hinaspa
millay runakuna 375
§. IV. majestadpi uraykamun juzgananpaq
kay pacha. Concienciapa rikuchiynin 384
§. V. Mana chaskisqakunapa taripaynin; destino de en- .
mana bautizakuspa wañusqa wawakuna ... 397
§. VI. J.-C.pa ñakaynin reprobadokunapa contranpi; paykuna contra qhepa sentencian, .
hinaspa ukhu pachapi p’ampasqa kasqankumanta 416
§. VII. Akllasqakunapa atipaynin; chayman haykusqanku
Hanaq pachapas mana rimay atina kusikuyninkupas ... 429
§. VIII. Iglesia tukukuynin, llapan Pachamamapas. Infiernomanta imaymana rikuykuna; Manchakuypaq ñak’ariykuna ñak’arichisqakunaq, astawanqa juezkunaq qhepaman.
ment qhepa kaq hinaspa kay pachaq tukukuynin ... 442
Ñawpaq kaq tomopi Tablapa tukukuynin.