WIERZĘ W JEZUSA CHRYSTUSA,
SYNA BOŻEGO JEDNORODZONEGO
Dobra Nowina: Bóg zesłał swego Syna
422 ,,Gdy jednak nadeszła pełnia czasu, zesłał Bóg Syna swego, zrodzonego z niewiasty, zrodzonego pod Prawem, aby wykupił tych, którzy podlegali Prawu, abyśmy mogli otrzymać przybrane synostwo" (Ga 4, 4-5). Oto ,,Ewangelia o Jezusie Chrystusie, Synu Bożym" (Mk 1, 1): Bóg nawiedził swój lud, wypełnił obietnice dane Abrahamowi i jego potomtwu; uczynił więcej, niż można było oczekiwać: zesłał swego ,,Syna umiłowanego" (Mk 1, 11).
423 Wierzymy i wyznajemy, że Jezus z Nazaretu, urodzony jako Żyd z córki Izraela w Betlejem, w czasach króla Heroda wielkiego i cezara Augusta I, z zawodu cieśla, który umarł ukrzyżowany w Jerozolimie za czasów namiestnika Poncjusza Piłata, w czasie rządów cezara Tyberiusza, jest odwiecznym Synem Bożym, który stał się człowiekiem. Wierzymy, że ,,od Boga wyszedł" (J 13, 3), ,,z nieba zstąpił" (J 3, 13; 6, 33), ,,przyszedł w ciele" (1 J 4, 2), ponieważ ,,Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas. I oglądaliśmy Jego chwałę, chwałę, jaką Jednorodzony otrzymuje od Ojca, pełen łaski i prawdy... Z Jego pełności wszyscyśmy otrzymali - łaskę po łasce" (J 1, 14.16).
424 Poruszeni przez łaskę Ducha Świętego i pociągnięci przez Ojca, wierzymy i wyznajemy o Jezusie: ,,Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego" (Mt 16, 16). Na skale tej wiary, wyznanej przez św. Piotra, Chrystus założył swój Kościół.
,,Ogłosić... niezgłębione bogactwo Chrystusa"
425 Przekazywanie wiary chrześcijańskiej jest przede wszystkim głoszeniem Jezusa Chrystusa, by prowadzić do wiary w Niego. Od początku pierwsi uczniowie zapałali pragnieniem głoszenia Chrystusa: ,,Nie możemy nie mówić tego, cośmy widzieli i słyszeli". Zapraszają oni ludzi wszystkich czasów, by weszli do radości ich komunii z Chrystusem: To wam oznajmiamy, co było od początku, cośmy usłyszeli o Słowie życia, co ujrzeliśmy własnymi oczami, na co patrzyliśmy i czego dotykały nasze ręce - bo życie objawiło się. Myśmy je widzieli, o nim świadczymy i głosimy wam życie wieczne, które było w Ojcu, a nam zostało objawione - oznajmiamy wam, cośmy ujrzeli i usłyszeli, abyście i wy mieli współuczestnictwo z nami. A mieć z nami współuczetnictwo znaczy: mieć je z Ojcem i z Jego Synem, Jezusem Chrystusem. Piszemy to w tym celu, aby nasza radość była pełna (1 J 1, 1-4).
Chrystus: Centrum katechezy
426 ,,W samym centrum katechezy znajduje się przede wszystkim Osoba: Jezus Chrystus z Nazaretu, Jednorodzony Syn Ojca... Który cierpiał i umarł za nas i który teraz, ponieważ zmartwychwstał, żyje z nami na zawsze... Katechizować... To odkrywać w Osobie Chrystusa cały odwieczny zamysł Boży, który w Nim się wypełnia, to dążyć do zrozumienia znaczenia czynów i słów Chrystusa oraz znaków dokonanych przez Niego". Celem katechezy jest ,,doprowadzenie do komunii z Jezusem Chrystusem... Bo tylko On sam może prowadzić do miłości Ojca w Duchu Świętym i uczestnictwa w życiu Trójcy Świętej".
427 W ,, katechezie przez nauczanie przekazywany jest Chrystus, Słowo Wcielone i Syn Boży, wszystko zaś inne o tyle, o ile do Niego się odnosi; naucza sam Chrystus, a każdy inny nauczający - jedynie w tej mierze, w jakiej jest Jego zwiastunem lub tłumaczem i w jakiej Chrystus mówi przez jego usta... Trzeba wiec, aby do każdego katechety można było zastosować to niezgłębione słowa Jezusa: «Moja nauka nie jest moja, lecz Tego, który Mnie posłał» (J 7, 16)".
428 Kto został powołany do ,,nauczania Chrystusa", powinien zatem starać się przede wszystkim o tę ,,najwyższą wartość poznania Chrystusa"; trzeba zgodzić się wszystko stracić, ,,bylebym pozyskał Chrystusa i znalazł się w Nim.... Przez poznanie Jego: zarówne mocy Jego zmartwychwstania, jak i udziału w Jego cierpieniach - w nadziei, że upodabniając się do Jego śmierci, dojdę jakoś do pełnego powstania z martwych" (Flp 3, 8-10).
429 Z tego przenikniętego miłością poznania Chrystusa rodzi się pragnienie głoszenia go, ,,ewangelizowania" i prowadzenia innych do ,,tak" wiary w Jezusa Chrystusa. Równocześnie jednak daje się odczuć potrzeba coraz lepszego poznania tej wiary. W tym celu, idąc za Symbolem Apostolskim, zostaną najpierw przedstawiane główne tytuły Jezusa: Chrystus, Syn Boży, Pan (artykuł drugi). Symbol Apostolski wyznaje następnie głowne misteria życia Jezusa: misterium Jego Wcielenia (artykuł trzeci), Jego Paschy (artykuł czwarty i piąty) i Jego uwielbienia (artykuł szósty i siódmy).
Artykuł drugi
,, I W JEZUSA CHRYSTUSA, SYNA JEGO JEDYNEGO,
PANA NASZEGO"
I. Jezus
430 Jezus w języku hebrajskim oznacza: ,,Bóg zbawia". W chwili zwiastowania anioł Gabriel nadaje niejako własne imię Jezus, które wyraża zarówne Jego tożsamość, jak i posłanie. Ponieważ jedynie Bóg ,,może odpuszczać grzechy" (Mk 2, 7), to On w Jezusie, swoim odwiecznym Synu, który stał się człowiekiem, ,,zbawi... lud od jego grzechów" (Mt 1, 21). W ten sposób w Jezusie Bóg wypełnia całą historię zbawienia dla dobra ludzi.
431 W historii zbawienia Bóg nie zadowolił się wyzwoleniem Izraela ,,z domu niewoli" (Pwt 5, 6), wyprowadzając go z Egiptu. Zbawia go jeszcze od jego grzechu. Ponieważ grzech jest zawsze obrazą wyrządzoną Bogu, jedynie On może go zgładzić. Dlatego Izrael, uświadamiając sobie coraz bardziej powszechność grzechu, nie będzie mógł już szukać zbawienia inaczej, jak tylko wzywając imienia Boga Odkupiciela.
432 Imię Jezus oznacza, że samo imię Boga jest obecne w osobie Jego Syna, który stał się człowiekiem dla powszechnego i ostatecznego odkupienia grzechów. Jest to imię Boże, jedyne, które przynosi zbawienie ; mogą Go wzywac wszyscy, ponieważ Syn Boży zjednoczył się ze wszystkimi ludźmi przez wcielenie w taki sposób, że ,,nie dano ludziom pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni".
433 Arcykapłan raz w roku wzywał imienia Boga Zbawiciela dla wynagrodzenia za grzechy Izraela, po pokropieniu przebłagalni w Miejscu Najświętszym krwią ofiary. Przebłagalnia była miejscem obecności Boga. Gdy św. Paweł mówi o Jezusie, że ,,Jego to ustanowił Bóg narządziem przebłagania przez wiarę mocą Jego krwi" (Rz 3, 25), oznacza to, że w Jego człowieczenstwie ,,Bóg jednał ze sobą świat" (2 Kor 5, 19).
434 Zmartwychwstanie Jezusa otacza chwałą imię Boga Zbawiciela, ponieważ odtąd właśnie imię Jezus ukazuje w pełni najwyższą moc imienia, które jest ,,ponad wszelkie imię" (Flp 2, 9). Złe duchy boję się Jego zmienia i w Jego imię uczniowie dokonuję cudów, ponieważ Ojciec udzieli im wszystkiego, o co Go poproszą w imię Jezusa.
435 Imię Jezus znajduje się w centrum modlitwy chrześcijańskiej. Wszystkie modlitwy liturgiczne kończę się formułą: ,, przez naszego Pana Jezusa Chrystusa". Punktem kulminacyjnym modlitwy ,,Zdrowaś Maryjo" są słowa: ,, błogosławiony owoc żywota Twojego, Jezus. Wschodnia modlitwa se ca, nazywana ,,modlitwą Jezusową", mówi: ,,Panie, Jezu Chryste, Syna Boga żywego, zmiłuj się nade mną, grzesznikiem". Wielu chrze cjan umiera, jak św. Joanna d'Arc, z imieniem ,,Jezus na ustach.
II. Chrystus
436 Chrystus jest greckim tłumaczeniem hebrajskiego pojęcia ,,Mesjasz, które znaczy ,,namaszczony". Pojęcie to stało się imieniem własnym Jezusa, ponieważ On doskonałe wypełnił Boskie posłanie, które pojęcie to oznacza. Istotnie, w Izraelu namaszczano w imię Boże tych, którzy zostali konsekrowani przez Boga do misji zleconej przez Niego. Byli to królowie, kapłani, a w rzadkich przypadkach prorocy. Takim namaszczonym miał być przede wszystkim Mesjasz, którego Bóg miał posłać, by zapoczątkował ostatecznie Jego królestwo. Mesjasz miał być namaszczony Duchem Pańskim równocześnie jako król i kapłan, ale także jako prorok. Jezus wypełnił mesjańską nadzieję Izraela w potrójnej funkcji kapłana, proroka i króla.
437 Anioł ogłosił pasterzom narodzenie Jezusa jako narodziny obiecanego Izraelowi Mesjasza: ,,Dziś w mie cie Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan" (Łk 2, 11). Od początku jest on Tym, ,,którego Ojciec poświęcił i posłał na świat" (J 10, 36), który począł się jako ,,święty" (Łk 1, 35) w dziewiczym łonie Maryi. Józef został powołany przez Boga, by wziął do siebie Maryję, swoją Małżonkę, ,,albowiem z Ducha Świętego jest to, co się w Niej poczęło" (Mt 1, 20), oraz żeby Jezus, ,,zwany Chrystusem", narodził się z małżonki Józefa w mesjańskim potomtwie Dawida (Mt 1, 16).
438 Konsekracja mesjańska Jezusa ukazuje Jego Boskie posłanie. ,,Na to zresztą wskazuje samo Jego imię, ponieważ w imieniu Chrystusa kryje się Ten, który namaszcza, Ten, który zesłał namaszczony, i samo Namaszczenie, którym zesłał namaszczony. Tym, który namaścił, jest Ojciec; Tym, który został namaszczony, jest Syn; a został namaszczony w Duchu, który jest Namaszczeniem". Wieczna konsekracja mesjańska Syna objawia się w czasie Jego ziemskiego życia podczas chrztu udzielonego Mu przez Jan, gdy ,,Bóg namaścił (Go) Duchem Świętym i mocą" (Dz 10, 38), ,,aby On się objawił Izraelowi" (J 1, 31) jako Mesjasz. Jego dzieła i Jego słowa pozwolą poznać Go jako ,,Swiętego Bożego" (Mk 1, 24; J 6, 69; Dz 3, 14).
439 Wielu Żydów, a nawet niektórzy poganie podzielający ich nadzieję, rozpoznali w Jezusie podstawowe cechy mesjańskiego ,,Syna Dawida" obiecanego przez Boga Izraelowi. Jezus przyjął tytuł Mesjasza, do którego miał prawo, ale nie bez pewnej rezerwy, ponieważ ten tytuł był rozumiany przez pewną grupę Jemu współczesnych w sposób zbyt ludzki, przede wszystkim polityczny.
440 Jezus przyjął wyznanie wiary Piotra, który uznał w Nim Mesjasza, zapowiadając bliską mękę Syna Człowieczego. Odsłonił autentyczną treść swojego mesjańskiego królowania - zarówno w transcendentnej tożsamości Syna Człowieczego, ,,który z nieba zstąpił" (J 3, 13), jak też w swoim posłaniu odkupeńczym jako cierpiący sługa: ,,Syn Człowieczy... nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby służyć i dać swoje życie na okup za wielu" (Mt 20, 28). Dlatego prawdziwe znaczenie Jego królowania ukazało się dopiero z wysokości krzyża. Po Jego zmartwychwstaniu natomiast Jego królowanie mesjańskie będzie już mogło być ogłoszone przez Piotra wobec ludu Bożego: ,,Niech cały dom Izraela wie z niewzruszoną pewnością, że tego Jezusa, którego wyście ukrzyżowali, uczynił Bóg i Panem, i Mesjaszem" (Dz 2, 36).
III. Jedyny Syn Boży
441 W Starym Testamencie tytuł Syna Bożego jest nadawany aniołom, ludowi wybranemu, dzieciom Izraela oraz jego królom. Oznacza on wówczas przybrane synostwo, które wprowadza między Bogiem i stworzeniem związki szczególnej bliskości. Gdy obiecany Król-Mesjasz jest nazywany ,,Synem Bożym", to zgodnie z dosłownym sensem tych tekstów, nie oznacza to w sposób konieczny, że byłby On kimś więcej niż człowiekiem. Ci, którzy określili Jezusa jako Mesjasza Izraela, być może nie zamierzali przez to powiedzieć niczego więcej.
442 Inaczej jest jednak w przypadku Piotra, gdy wyznaje Jezusa jako Chrystusa, Syna ,,Boga żywego" (Mt 16, 16), ponieważ Jezus odpowiada mu uroczyście: ,,Nie objawiły ci tego ciało i krew, lecz Ojciec mój, który jest w niebie" (Mt 16, 17). Tak samo powie Paweł o swoim nawróceniu na drodze do Damaszku: ,,Gdy jednak spodobało się Temu, który wybrał mnie jeszcze w łonie matki mojej i powołał łaską swoją, aby objawić Syna swego we mnie, bym Ewangelię o Nim głosił poganom..." (Ga 1, 15-16). ,,Zaraz zaczął głosić w Synagogach, że Jezus jest Synem Bożym" (Dz 9, 20). Od początku będzie to centrum wiary apostolskiej, którą wyznał najpierw Piotr jako fundament Kościoła.
443 Jeśli Piotr mógł rozpoznać transcendentny charakter Bożego Synostwa Jezusa - Mesjasza, to dlatego że on pozwolił mu wyraźnie to zrozumieć. Na pytanie oskarżycieli przed Sanhedrynem: ,,Więc Ty jesteś Synem Bożym?", Jezus odpowiedział: ,,Tak. Jestem Nim" (Łk 22, 70)48. Już wcześniej Jezus określił się jako ,,Syn", który zna Ojca, który różni się od ,,sług", posyłanych poprzednio przez Boga do Jego ludu, i który przewyższa samych aniołów. Odróżnił swoje synostwo od synostwa swoich uczniów, nie mówiąc nigdy ,,Ojcze nasz, z wyjątkiem sytuacji, gdy im polecił: ,, Wy zatem tak się módlcie: Ojcze nasz (Mt 6, 8-9); podkreślił także takie rozróżnienie: ,,Ojciec mój i Ojciec wasz (J 20, 17).
444 Ewangelię przytaczają w dwóch uroczystych chwiach - podczas Chrztu i Przemienienia Chrystusa - głos Ojca, który określa Go jako swego ,,Syna umiłowanego". Sam Jezus określa się jako ,,Jednorodzony" Syn Boga (J 3, 16) i przez ten tytuł potwierdza swoją wieczną preegzystencję. Domaga się On wiary ,,w imię Jednorodzonego Syna Bożego" (J 3, 18). To wyznanie chrzecijańskie pojawia się już w zawołaniu setnika wobec ukrzyżowanego Jezusa: ,,Prawdziwie, ten człowiek był Synem Bożym" (Mk 15, 39). Tylko w Misterium Paschalnym wierzący może nadać tytułowi ,,Syn Boży" pełne znaczenie.
445 Po zmartwychwstaniu Chrystusa Jego Boskie synostwo ukazuje się w mocy Jego uwielbionego człowieczeństwa; Jezus został ustanowiony ,,według Ducha Świętości przez powstanie z martwych pełnym mocy Synem Bożym" (Rz 1, 4). Apostołowie będą mogli wyznać: ,,Oglądaliśmy Jego chwałę, chwałę, jaką Jednorodzony otrzymuje od Ojca, pełen łaski i prawdy" (J 1, 14).
IV. Pan
446 W greckim tłumaczeniu ksiąg Starego Testamentu niewypowiedziane imię, pod którym Bóg objawił się Mojżeszowi: JHWH, zostało oddane przez Kyrios (Pan). Pan staje się od tej chwili powszechnym imieniem określającym Boskość Boga Izraela. Nowy Testament posługuje się tytułem ,,Pan" w sensie ścisłym tak w odniesieniu do Ojca, jak również, co jest nowością, w odniesieniu do Jezusa, uznanego w ten sposób za samego Boga.
447 Sam Jezus przypisuje sobie w sposób ukryty ten tytuł, gdy dyskutuje z faryzeuszami o sensie Psalmu 110, a także w sposób bezpośredni, gdy zwraca się do Apostołów. W czasie całego życia publicznego Jezusa znaki Jego panowania nad naturą, nad chorobami, nad demonami, nad śmiercią i grzechem, ukazywały Jego Boską najwyższą władzę.
448 Bardzo często w Ewangeliach ludzie zwracają się do Jezusa, nazywając Go ,,Panem". Tytuł ten świadczy o szacunku i zaufaniu tych, którzy zbliżają się do Jezusa oraz oczekują od Niego pomocy i uzdrowienia. Wypowiadany za natchnieniem Ducha Świętego, ten tytuł wyraża uznanie Boskiego misterium Jezusa. W spotkaniu z Jezusem zmartwychwstałym staje się adoracją: ,,Pan mój i Bóg mój!" (J 20, 28). Przybiera wtedy znamię miłości i przywiązania, które pozostanie charakterystyczne dla tradycji chrześcijańskiej: ,,To jest Pan!" (J 21, 7).
449 Przypsiąjęc Jezusowi Boski tytuł Pana, pierwsze wyznania wiary Kościoła od początku stwierdzają, że moc, cześć i chwała należne Bogu Ojcu przysługują także Jezusowi, ponieważ istnieje On ,, w postaci Bożej" (Flp 2, 6), a Ojciec potwierdził to panowanie Jezusa, wskrzeszając Go z martwych i wywyższając Go w swojej chwale.
450 Od początku historii chrześcijańskiej stwierdzenie panowania Jezusa nad światem i nad historią oznacza także uznanie, że człowiek nie może w sposób absolutny poddać swojej wolności osobistej żadnej władzy ziemskiej, ale wyłącznie Bogu Ojcu i Panu Jezusowi Chrystusowi: Cezar nie jest ,,Panem". ,,Kościół... wierzy, że klucz, ośrodek i cel całej ludzkiej historii znajduje się w jego Panu i Nauczycielu".
451 Modlitwa chrześcijańska jest przeniknięta tytułem ,,Pan", czy to będzie zaproszenie do moditwy: ,,Pan z wami", czy jej zakończenie: ,, przez naszego Pana Jezusa Chrystusa", czy wreszcie pełne ufności i nadziei wołanie: Maran atha (Pan przychodzi!) lub Marana tha (Przyjdź, Panie!) (1 Kor 16, 22); ,,Amen. Przyjdź, Panie Jezu!" (Ap 22, 20).
W skrócie
452 Imię ,,Jezus oznacza: ,,Bóg zbawia". Dziecię narodzone z Dziewicy Maryi jest nazwane imieniem ,,Jezus":,,On bowiem zbawi swoi lud od jego grzechow" (Mt 1, 21): ,,Nie dano ludziom pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni".
453 Imię ,,Chrystus oznacza ,,Namaszczony", ,,Mesjasz". Jezus jest Chrystusem, ponieważ ,,Bóg namaścił (Go) Duchem Świętym i mocą" (Dz 10, 38). On był , Tym, który ma przyjść" (Łk 7, 19), przedmiotem ,,nadziei Izraela" (Dz 28, 20).
454 Imię ,,Syn Boży" oznacza jedyną i wieczną relację Jezusa Chrystusa do Boga, Jego Ojca: On jest jedynym Synem Ojca i samym Bogiem. Wiara, że Jezus Chrystus jest Synem Bożym, jest konieczna, by być chrześcijaninem.
455 Imię ,,Pan" oznacza Boskie panowanie. Wyznawać lub wzywać Jezusa jako Pana, oznacza wierzyć w Jego Boskość. ,,Nikt... nie może powiedzieć bez pomocy Ducha Świętego: «Panem jest Jezus»" (1 Kor 12, 3).