Swiętej Siostry Faustyny Dzienniczek w odcinkach na Youtubie
lub w 11-tu(2-3 godz) odcinkach: A B C D E F G H I J K
Myśli zawarte w Dziełach św. Jana od Krzyża Sigla: D = Droga na Górę Karmel. N = Noc ciemna. P = Pieśń duchowa. Ż = Żywy płomień miłości. Cyfra rzymska (1, II, III) oznacza księgę; cyfry arabskie: tłuste oznaczają rozdziały lub strofy, zwykłe: numery w rozdziałach lub strofach (np. D II, 3, 7 = Droga na Górę Karmel, księga druga, rozdział trzeci, numer siódmy).
AKTY. — Jeden akt cnoty rodzi w duszy pokój, wesele, światłość, czystość i silę: D 1, 12, 5. — Wielcy uczeni i możni tego świata, rozmiłowani w swej mniemanej wielkości, smutny będą mieli koniec: II, 7. 12. Aby akty mogły pochodzić od Boga i poruszone być przez Niego wzniośle i bosko, muszą władze duszy być uśpione, zaćmione i uciszone odnośnie do wszelkiej przyrodzonej działalności tak, iżby zupełnie ustały: N II, 16, 6. — Za pomocą aktów substancjalnych boskiego zjednoczenia dusza osiąga doskonały spoczynekiukojenie: 24,3.
ANIOŁ. — Wielkim nieszczęściem stała się dla aniołów radość z darów przyrodzonych: D III, 22, 6. Światło Boże oświeca go, rozproinieniając i zalewając miłością: N II, 12, 4. Nazywani są pasterzami duszy: P 2, 2. Zanoszą nasze modlitwy i wzdychania do Boga: 3. — Karmią dusze nasze paszą Bożych łask i natchnień, strzegą nas i bronią przed zachłannymi wilkami, duchami ciemności: 3. — Zwani są kwiatami nieba: 4, 6. — Przez swe natchnienia potęgują miłość ku Bogu i coraz głębiej ranią tą miłością: 7, 8.
AUREOLA. — Są trojakiego rodzaju aureole w Kościele świętym: P 30,7.
BŁOGOSŁAWIENI - w niebie, jedni widzą Boga doskonalej, niż drudzy: D II, 5, 10. — Wszyscy są zadowoleni: tamże.
BOGACTWA - są cierniami: D III, 8, 1. — Czynią duszę obojętną na sprawy zbawienia: 19, 7. — Nie dają zadowolenia tym, którzy je posiadają, a przywodzą ich do wielu nieszczęść: 5, 10. — Oddalają od spraw Bożych i pobudzają do zajmowania się całkowicie sprawami świata: tamże. — Są bożyszczami swych posiadaczy: 9. — Zachowują się na nieszczęście pana swego: 10.
BOJAŹŃ BOŻA. - Kto Boga się boi, będzie chwalony: D III, 21, 1. Powoduje wielką miłość przykazań Bożych: N II, 19, 3. Nie zgadza się z miłością lęk w przeciwnościach: P 11, 10.
BÓG- Ażeby serce zwrócić do Boga, należy spalić je i oczyścić w ogniu miłości Bożej: D 1, 2, 2. —Bóg więcej czyni oczyszczając duszę z pożądań, aniżeli stwarzając ją z niczego: 6, 4. — Im mniej się ceni rzeczy stworzone, tak przyrodzone jak i nadprzyrodzone, tym więcej ceni się Boga, a co za tym idzie, lepiej się Go poznaje: II, 4, 6. — Doczesne panowanie i wolność w oczach Boga nie jest ani panowaniem, ani wolnością: 19, 8. — Oddala karanie, gdy zapowiedź jego przywiedzie grzesznika do pokuty: 20, 2. — Porównać go można do źródła: 21, 2. — W dniu sądu upomni wybranych przyjaciół swoich za popełnione przez nich zaniedbania i błędy: 22, 15. — Bardziej poznaje się Go przez to, czym nie jest, aniżeli przez to, czym jest: III, 2, 3. — Ażeby Go znaleźć, trzeba się zaprzeć do ostateczności wszystkiego, czego tylko można się zaprzeć: ramże. — Jak ze zbliżenia się do Boga wynika dla duszy wielkie dobro, tak z oddalenia się od Niego rodzi się wielkie zło: 19, 1. — Zawiera w sobie wszystką piękność stworzenia w stopniu najdoskonalszym: 21, 2. W udręczeniach i upokorzeniach obficiej udziela się duszy, słodko pociągając ku sobie: N 1, 12, 3. — Boga znaleźć można tylko na samotności: II, 14, 1. — To, co w Bogu jest najwyższą jasnością i światłem, jest dla duszy najgłębszą ciemnością: 16, 11. — By dusza mogła znaleźć Boga, ma wejść w siebie, zapomnieć o wszystkim i oddalić się od wszystkich stworzeń: P 1, 9. — Bóg, gdy jest kochany, śpieszy zawsze na prośby tych, co Go kochają: 13. — Niektóre dusze zowią Boga swym Oblubieńcem, lecz tak nie jest, bo nie miłują Go prawdziwie: 13. — Bóg nawiedzając duszę zadaje jej jakby ukryte dotknięcia miłosne, które jak strzały ogniste przeszywają ją i ranią: 17. Stwórcę przedstawiają jako wzgórze wyniosłe, bo On jest najwyższy i w Nim odbijąją się i ukazują wszystkie rzeczy górne i dolne, jakby widziane ze wzgórza wyniosłego: 2, 3. — Chociaż jest prawdą, że Bóg wszystko wie i przenika aż do najskrytszych myśli duszy, to jednak mówimy, że wtedy widzi i wysłuchuje nasze prośby i pragnienia, gdy je spełnia i daje swą pomoc: 4. — Bóg jest uszczęśliwieniem rozumu, orzeźwieniem i rozkoszą woli: 6. — Być pozbawioną Boga jest śmiercią dla duszy: 6. — Kto szuka Boga przez ćwiczenie się w cnocie i umartwieniu w życiu czynnym i kontemplacyjnym, wnet Go znajdzie: 3, 3. — Droga do pełnego znalezienia Boga — to czerpanie dobra z Niego i wyniszczanie w sobie zła: 4. — By szukać Boga, trzeba mieć serce mężne, oczyszczone, wolne od wszelkiego zła i od wszelkiego dobra, które nie jest samym Bogiem: 5. — By dusza mogła postąpić w poznaniu Boga, musi się ćwiczyć w poznaniu siebie samej: 4, 1. — Stwarzać, wyprowadzać stworzenia z nicości może tylko Bóg sam przez siebie: 3. — Bóg spojrzeniem swoim przyodziewa w piękno świat cały i niebiosa: 6,1. —Imjaśniej dusza poznaje Boga, tym gorętsze czuje pragnienie, by Go ujrzeć: 2. — Poznanie Boga w obecnym życiu nie może być doskonałe ani całkowite: 5. — Jedna. z największych łask, jaką Bóg obdarza duszę w tym życiu, jest zrozumienie, że nie można nigdy pojąć całkowicie Boga w tym życiu, gdyż przewyższa On wszelkie poj ęcie człowiecze: 7, 9. — Gdy dusza prawdziwie kocha Boga, nie ma serca dla siebie, nie szuka swych upodobań i korzyści, lecz jedynie chwały Bożej: 9, 5. — Bóg tylko wtedy skory jest dać pociechę i ukojenie duszy w jej udrękach i cierpieniach, gdy dusza nie ma i nie szuka poza Nim innej pociechy i zadowolenia: 10, 6. — Spojrzenie Boga zabija człowieka bezmiarem szczęścia i blaskiem chwały wiecznej, dlatego dusza nie czyni żadnej ofiary pragnąc umrzeć na widok Bożej piękności: 11, 7. — Każda z wielkości Boga jest Bogiem i wszystkie razem są Bogiem: 14 i 15. Wielka jest różnica między tchnieniem Boga w duszę a tchnieniem przez duszę. Pierwsze to wlanie jej łaski, darów i cnót, drugie to poruszenie cnót, doskonałości, ożywienie, by wydały swój cudowny zapach: 17, 5. — Słodycz i poznanie, jakiego Bóg udziela duszy szukającej Go, jest śladem, którym idąc odnajdzie Boga: 25, 3. — Spojrzenie Boga jest to samo, co miłość Boga, tak jak spoglądanie Jego oznacza, że coś jest Mu miłe: 31, 5. Bóg daje się ująć tylko miłością mocną i wierną: 31, 6. —Przez oczy Boga dusza rozumie Boskie milosierdzie, przez które skiania się ku niej, wlewając ku niej swą miłość i laski: 32, 4. — Dzieła Boże są tak przedziwne, tak liczne itak różnorodne, że słusznie określa się je jako puszcze, gęstwiny puszcz: 36, 10. BÓG OJCIEC. — Ręka wszechmocna Boga Ojca: Z 2, 1. — Potęga i dobroć Boga Ojca: 15. — Blaski Boga: 3, 10-12. — Ciernie Boże: 13- 17. — Potęga Boża: 4, 9.
CHRYSTUS. — Przyszedł, aby nauczyć świat wzgardy wszystkich rzeczy stworzonych: D 1, 5, 2. — Naśladowanie Go powinno być ciągłym usiłowaniem naszym: 13, 3. — Mało znany od tych, którzy się mają za przyjaciół Jego, a szukają w Nim pociech swoich, kochając raczej siebie samych niż Jego gorycze: II, 7, 12. —Naj większe opuszczenie, jakiego doznał w swym życiu, miało miejsce w czasie konania na krzyżu: 11. —Największym Jego dziełem było pojednanie rodzaju ludzkiego z Bogiem: tamże. — Dopełnił go zaś w najzupełniejszym opuszczeniu, umierając wśród opuszczenia i wzgardy: tamże. — Proroctwa o Królestwie Chrystusa miały znaczenie wyłącznie duchowe: 19, 7—8. — On jest bramą i drogą, wiodącą do zjednoczenia z Bogiem: 7, 8. —W Nim wypowiedział nam Bóg na-raz wszystko, co w ciągu wieków mówił przez proroków i nic więcej nie ma już do powiedzenia: 22, 4. —W Nim zawierają się wszystkie tajemnice i skarby mądrości Bożej: 6. —Nie potrzeba nam starać się o znaj omość innej rzeczy, jak Chrystusa Ukrzyżowanego: 6. — Człowiek duchowy zawsze we wnętrzu swoim nosi obraz Chrystusa i zawsze nań spogląda: III, 35, 5. — W Nim mieszka cała pełnia Bóstwa: II, 22, 6. —Od chwili, w której Chrystus wyrzekł na krzyżu: „Wykonało się”,ustał wszelki ceremoniał Starego Zakonu: 7. Girlandy z cnót dusz świętych są wieńcem chwały dla Chrystusa: P. 30, 7. — Także potrójna korona Dziewic, Doktorów i Męczenników jest koroną ku chwale Chrystusa: tamże. — W Nim zawarte są tajemnice Mądrości Bożej: 36, 3. — Chrystus jest skarbnicą tak bardzo obfitą, że choćby czerpało się z niej jak najwięcej, nigdy nie będzie miała granicy ni końca: 4. — Choć wiele tajemnic Chrystusa odsłonili święci Doktorowie i zrozumiały dusze święte, to jednak niemal wszystko jest w nich niewypowiedziane i niepojęte: tamże. CHRYSTUS SYN BOŻY. - Chrystus daje przedsmak życia wiecznego: Z 2, 1. — Działanie Chrystusa w duszy: 16-17. — Chrystus Oblubieniec duszy: 4, 1-2. — Chrystus łączy duszę z sobą: tamże.
CIAŁO. — Jest dla ducha cuglami: Z 2, 13. — Gdy się smakuje w duchu, wszelkie ciało jest mdłe: 3, 39. — Jak zwyciężyć zmysłowość i samego siebie: Przestrogi 14-17. CIERPIENiE. - Kielich Męki Chrystusowej w tym życiu bezpieczniejszy jest od radości: D II, 7, 6. —Dotknięcia Boże zapalają do cierpienia: 26, 7. Droga cierpienia jest o wiele bezpieczniejszą i korzystniejszą niźli droga radości i zadowolenia z siebie: N II, 16, 9. — Dusza w cierpieniu wzrasta w siły Boże, a ćwicząc się w cnotach nabiera mądrości i roztropności: tamże. Im głębsze cierpienie, tym czyst sze zrozumienie z niego wypływa. A tym samym większa i prawdziwa radość wypływa z tego poznania: P 36, 12. Cierpienia przygotowują duszę do zjednoczenia z Bogiem: Z 1, 10-22. —Głębokie cierpienie duszy: 1, 10-22. — Przez cierpienia droga do życia wiecznego: 3, 57-60. Cierpieć i milczeć: List 8. — Cierpienia są potrzebne: List 11.
CNOTA. — Dla wzrostu w cnocie należy umartwiać upodobania swoje ześrodkowując je w Bogu: D 1, 9, 1. — Stwarza w duszy pokój, radość, czystość i moc: 12, 5. — Ze wzrostem jednej cnoty wzrastają wszystkie inne: tamże. — Za pomocą trzech cnót teologicznych dusza jednoczy się z Bogiem we władzach swoich: II, 6, 1. — To, co nie rodzi cnoty jest niczym: 29, 5. — Cnotom moralnym szkodę przynoszą wiadomości o rzeczach przyrodzonych: III, 5, 2. —Cnota nie polega na uczuciach duchowych, tylko na wielkiej pokorze i wzgardzie siebie samego: 10, 3. Trzy cnoty teologiczne stanowią strój duszy, w którym ona w szczególny sposób podoba się Bogu: N II, 21, 3. — Te trzy cnoty teologiczne stanowią osłonę duszy przed jej wszystkimi wrogami: tamże. Cnót heroicznych nie może pełnić dusza słaba w miłości: P 11, 3. —Cnoty duszy doskonałej opierają się na wzajemnej miłości Boga i duszy i w niej rozkwitają: 24, 7. — Dla tego, kto je nabył, są koroną, nagroda. i obroną: 9. — Cnoty nabyte w okresie młodości są jakby wybrane i szczególnie miłe Bogu: 30, 4. — Nie może dusza nabyć cnót ani ich wyrobić w sobie bez pomocy Boga: 6. — Jeśli miłość jest całkowicie skoncentrowana w Bogu, wówczas i cnoty będą doskonałe, trwałe, rozkwitające wspaniale w miłości Boga: 9. — Gdy jedna cnota się załamuje, wszystkie inne słabną, załamują się: 31, 4. — Bez boskiego powiewu Ducha Świętego cnoty będące w duszy nie działają i nie sprawiają swych skutków: 4. — Jak ćwiczyć się skutecznie w cnotach: Cztery przestrogi 5-6.
CUDA. — To, że Bóg czyni ich więcej przez jedne obrazy niż przez drugie, ma na celu rozbudzenie pobożności i zamiłowania wiernych do modlitwy: D III, 36, 2. CZYNY (obras). — Czyny miłości są mocne jak śmierć: N II, 19, 4. CZYŚCIEC. - Dusze w nim zostaące doznają wątpliwości, czy męki ich kiedykolwiek się skończą: N II, 7, 7. — Ogień jego nie miałby nad nimi żadnej władzy, gdyby nie miały niedoskonałości, których się chwyta, powodując mękę: 10, 5. — Dusze w życiu przyszłym oczyszczają się w nim i wybielają w ogniu ciemnym i materialnym, a w tym życiu — w ogniu miłosnym ciemnym i duchowym:
DARY NADPRZYRODZONE. — Kto przypisuje wielką wartość darom nadprzyrodzonym otrzymywanym drogą zmysłów, naraża się na niebezpieczeństwo, iż może być oszukanym przez zlego ducha: D II, 11, 2-3. — Stawia również sobie wielką przeszkodę na drodze do tego, co duchowe: 3. DOBRA. — Niezmiernie wiele tracą ludzie duchowi, gdy nie chcą wznieść się nad swe upodobania i małostki: D 1, 5, 4. — Dobro duchowe polega na ujarzmianiu namiętności i żądz nieporządnych: III, 5, 1. —Wielkie dobra wypływają z opróżnienia pamięci z pojmowań przyrodzonych: 3-4. — Dobra doczesne są przyczyną grzechu: 18, 1. — Trudno dostać się do nieba temu, kto do nich się przywiązuje: tamże. — Kto je miłuje, nie zbierze z nich owocu: 2. —Są powodem bólu, troski i innych udręczeń dla tych, którzy ich szukają: 19, 10. — Dobra naturalne wszystkie są próżnością: 21, 1. — Dobrami moralnymi woła cieszyć się może dla tego, czym są same w sobie: 27, 2-3. — Dla większego jednak doskonalenia się powinno się zapierać radości, jaką z sobą przynoszą, a całą skupiać w Bogu: 5. — Siedem szkód wyniknąć może z radowania się z dóbr moralnych: 28, 1 nn. — Zdobywa się przez nie wytrwałość, ubóstwo w duchu, roztropność i umiejętność podobania się Bogu i ludziom: 30, 3-5. —Dobra nadprzyrodzone nie mogą być środkiem zjednoczenia z Bogiem, jeżeli braknie miłości: 4. —Cieszyć się z nich należy jedynie wówczas, gdy dzięki nim dusze służą Bogu i są Mu przyjemne: 5. — Radość z nich powoduje błędy, osłabienie w wierze i próżną chwałę: 1 nn. —Kto zapiera się radości z dóbr nadprzyrodzonych, wywyższa Boga i siebie: 31, 1. — Są różne rodzaje dóbr duchowych: 2 nn.
DOSKONAŁOŚĆ (perfección). —Wysokim jej stopniem jest zjednoczenie duszy z Bogiem: D Założenie. — Ażeby go osiągnąć, dusza musi się najpierw oczyścić: 1, 1, 1. —Dla osiągnięcia doskonałości nie wy-starcza ćwiczenie się w cnotach, jeżeli nie towarzyszy mu umartwienie pożądań: 5, 6. — Na drodze doskonałości iść nie zyskując, znaczy to samo, co iść tracąc: li, 5. — Bóg doskonali człowieka w sposób odpowiedni Jego naturze: II, 16, 3. — Człowiek doskonały nie ufa zmysłom: 6. — Najwyższą czcią, jaką możemy oddać Bogu, jest służyć Mu w doskonałości ewangelicznej: III, 17, 2. —Najwyższą doskonałością duszy jest pozostawać w pokoju, kiedy zabraknie pomocy, które podnoszą ją do Boga: 35, 5. Jest zaparciem się woli swojej i upodobań dła Boga: N 1, 7, 2. — Polega na doskonałej miłości Boga i wzgardzie siebie samego: II, 17, 4. Doskonali przyżywają nawiedzenia i udzielania się im Boga w głębokim spokoju i słodyczy miłości: P 13, 6. — Zanim dusza dojdzie do tego stanu doskonałości, pozostaje w niej jeszcze pewna własność, trzódka mała pożądań, upodobań i innych niedoskonałości czy to naturalnych, czy duchowych: 26, 18.
DOTKNIĘCIA BOŻE. - Stanowią najwyższy stopień modlitwy: N II, 23, 11. — Są one najwyższą łaską, jakiej Bóg duszy udziela: tamże. —Nikt nie może dostąpić tych Boskich dotknięć w substancji duszy z miłosnej substancji Boga, jak tylko przez oczyszczenie wewnętrzne, ogołocenie i ukrycie się duchowe przed wszyst Te, które można porównać do iskry, zapalają serce ogniem miłości i uwielbienia Boga; P 30, 5. DROGA. — Ażeby postępować drogą doskonałości, trzeba wejść na nią przez ciasną bramę, która wiedzie do żywota: D II, 7, 2-3. Jest nią opróżnienie z wszystkiego, co zmysłowe i duchowe: 3. — Niewielu ludzi duchowych wchodzi w ogołocenie i zaparcie się drogi doskonałości: tamże. — Na wąskiej i ciasnej drodze żywota nie mieści się nic, prócz za-parcia się i Krzyża Chrystusowego: 7. — Droga Boża nie polega na mnogości upodobań, ale na umiejętności wyniszczenia się i zapierania się we wszystkim: 8. — Droga wiary jest bezpieczna i pewna: 16, 14. — Drogą do dobra duchowego jest miłość pokorna, działanie w prawdzie i znoszenie cierpień za wzorem Syna Bożego: 29, 9. — Ażeby dążyć do Boga, należy zaprzeć się, aż do ostateczności, wszystkich pojmowań: III, 2, 3. Niewielu jest takich, którzy wytrwają na wąskiej drodze prowadzącej do żywota: N 1, 11, 4. —Ta, przez którą dusza idzie do Boga, jest tajemnicza i nieznana jej samej: II, 17, 8. — Na drodze tej zniżać się, znaczy wywyższać, a przeciwnie, wywyższać się, to zniżać: 18, 2. Droga do pełnego znalezienia Boga, to czerpanie dobra z Niego, a wyniszczanie w sobie zła: P 3, 4.
DUCH, CZŁOWIEK DUCHOWY. — Wiele dóbr tracą ludzie duchowi, gdy nie chcą wznieść się nad żądze dziecinne: D 1, 5, 4. — Duch prawdziwy szuka w Bogu raczej tego, co przykre, niźli tego, co przyjemne: II, 7, 5. — Bardziej skłania się on ku cierpieniu niźli ku radości: tamże. — Kto pragnie iść przez przyjemności i słodycze, ucieka od naśladowania Chrystusa: tamże. — Ludzie duchowi mogą sposobem naturalnym rozpoznawać rzeczy duchowe z zewnętrznych objawów: 26, 14. —Działanie według uzdolnień przyrodzonych gasi ducha: III, 13, 3.
DUCH ŚWIĘTY. — Kto staje się podobny Bogu w czystości, unikając tego, co niedoskonałe, ten odradza się w Duchu Świętym: D II, 5, 5. —On powoduje działanie władz duszy, która zjednoczona jest z Bogiem: III, 2, 8-9. W Piśmie świętym porównywany bywa do wichru: P 13, 11. — Sprawia, że cnoty duszy rozkwitają i dają ze siebie słodką wonność Miłemu: 17, 4-5. — Kto posiada doskonałe siedem darów Ducha Świętego, posiada siedem stopni miłości: 26, 3. — Powiew Ducha Swiętego porusza i rozbudza miłość, by wziatywała do Boga: 31, 4. — Rozpłomienia duszę, obdarza bogactwem darów, ożywia, przypomina i budzi w woli uczucia miłości Bożej: 17, 4. Boski płomień Ducha Świętego: Ż 1, 1-3. — Duch Święty przenika duszę: 3-3 — Duch Święty rani duszę miłością: 2, 1. — Ogień Ducha Świętego, jego działanie w duszy: 2-7. —Namaszczenie Ducha Świętego: 19. — Wody żywe Ducha Świętego: 3, 7- -9. — Tchnienie Ducha Świętego: 4, 13-14.
DUSZA. — Wielkim szczęściem jest dla niej widzieć się wolną od namiętności ipożądań: D 1, 1, 4-5. — Naturalnym sposobem odbiera wrażenia za pomocą zmysłów: 3, 3. —Dusza, która da się uwieść wdziękowi stworzeń, jest brzydka i wstrętna w oczach Boga: 4, 4. — Duszę, która pożąda władzy, Bóg uważa za niewolnicę: 6. — Dusza przez miłość złączona z Bogiem jest ołtarzem, na którym On jeden uwielbiany jest w miłości i chwale: 5, 7. — Sama w sobie jest najpiękniejszym dziełem Boga: 9, 1. — Dusza nie skupiona w jednym uczuciu miłości ku Bogu, traci gorzkość i siłę cnoty: 10, 1. — Zal zbiera na widok dusz, które mimo wielu cnót swoich nie dochodzą do zjednoczenia z Bogiem przez to, że nie chcą zerwać z jednym małym przywiązaniem, które je wstrzymuje: 8. 4. — Gdy ogołoci się ze wszystkiego, co nie jest Bogiem, nabiera tyle piękności Bożej i blasku, że wydaje się być więcej Bogiem niż duszą: II, 5, 7. — Te, które niebacznie przyjmują objawienia, narażają się na ułudy szatańskie: 11, 8. —W takich duszach Boże działanie zacznie ustawać, wizje zaś złego ducha staną się częstsze: 8. — Bóg prowadzi dusze przez rzeczy zmysłowe ku umysłowym i duchowym: 17, 3-5. —Im bardziej dusza ogołaca się z zmysłowych sposobów postępowania, tym bardziej wchodzi w używanie duchowych: 5. — Nic nie może przeszkodzić duszy w przyjmowaniu dóbr, których Bóg udzielić jej pragnie, jak tylko niedoskonałość: 7. —Czułe i słabe prowadzi Bóg przy pomocy uczuć słodkich i przyjemnych: 21, 2. — Dusza pokorna wyznaje wszystko kierownikowi swemu, który miejsce Boga jej zastępuje: 22, 16. — Gdyby nawet pewna była, że dobrze i właściwie rozumie to, co Bóg jej objawia, kierować się ma w zupełności zdaniem mistrza, chociażby było zgoła przeciwne: 26, 11. — Sprawą trudną i wielkiej doniosłości jest kierownictwo dusz: 30, 5. —Szczęśliwa dusza, do której Bóg przemawia: 31, 2. — Ażeby widzieć mogła Boga przez wiarę, zaprzeć się musi widoku wszelkich stworzeń: III, 12, 2. — Wówczas naprawdę zachowuje uczucia Boże, gdy je przyjmuje biernie, nie współdziałając w nich ani wewnętrznie, ani zewnętrznie: 13, 1-5. Musi się ogołocić z wszystkiego, co nie jest Bogiem, by się odnowić i przyodziać w Boga; N II, 13, 11. —Odnowiona przez miłość według władz swoich jest cała niebiańska i Boża: tamże. — Szczęśliwością jest dla niej uwolnić się od zmysłowości: 14, 3. — Zazwyczaj nie inaczej błądzi jak tylko skutkiem żądz i upodobań: 16, 2. — Przez nie dopuszcza się zwykle wykroczeń i skłania się ku temu, co nie należy: tamże. — Bóg daje szatanowi pole do równej walki o nią z aniołem: 23, 6-7. — Gdy anioł udziela duszy kontemplacji, zauważa to szatan: 6. — Bóg pozwala, by dusza przeszła przez wielkie udręczenia wewnętrzne, by ją oczyścić i przygotować do otrzymania wielkiej łaski, jaką ją pragnie obdarzyć: 10. — Gdy sam Bóg udziela duszy łask kontemplacji, ani anioł, ani szatan przeniknąć tego nie mogą: 11. Więcej żyje w tym, co kocha, niż w ciele, w którym przebywa: P 8, 3. — Gdy nie szuka poza Bogiem innej pociechy i zadowolenia, niedługo pozostaje bez nawiedzeń Umiłowanego: 10, 6. — Dusza, która nie ma w sobie nic miłości, jest umarła: 11, 11. — Największym darem, jaki dusza może złożyć Umiłowanemu, jest, gdy oddaje Mu się razem ze swymi cnotami. I z tego daru, jaki uczyni Umiłowanemu, odczuwa największe szczęście: 16, 1. — Zjednoczona z Bogiem jest jak winnica wszystkich cnót, które jej dają wino wybornego smaku: 4. — Nazywana bywa ogrodem, bo w niej wschodzą i wzrastają kwiaty cnót doskonałości: 17, 5. — Gdy kwiaty cnót rozwiną się w duszy, zdaje się cała odziana rozkoszą i skąpana w chwale: 7. —Dusza spokojna i bezpieczna jest jako ustawiczne gody, gdy osiągnie pokój Boży, który, jak mówi Kościół święty, przewyższa wszelki zmysł: 20 i 21, 15. — Postępuje w doskonałości przynaglana przez Boga w słodkich nawiedzeniach: 22, 2. —Duch Boży przebywając w duszy skłania ją do niewiedzy i nieznania rzeczy, będących poza Nim: 26, 15. —Dusza zyskana jest dla Boga, gdy zatraca się dla wszystkiego, co nie jest Bogiem: 29, 10 i 11. — Każda dusza święta to jakby wieniec uwity z cnót i darów: 30, 7. — Bóg udzielając duszy swej łaski, czyni ją tym samym zdolną do przyjęcia Jego miłości: 32, 5. — W każdym czynie, jaki spełnia dusza w Bogu, zasługuje na miłość Boga: 6. — Dusza żyje w samotności, zanim znajdzie Umiłowanego w stanie zjednoczenia: 35, 3. Do dusz oczyszczonych mówi Bóg słowa pełne ognia: Ż 1, 5. — Nastąpi to wtedy, gdy wszystkimi swymi siłami pozna, ukocha i będzie się radować z Boga: 12. — Bóg nie daje żadnej łaski dla ciała, nie dawszy jej wpierw i to w głównej mierze duszy: 2, 13. — Dusze, które chcą być pełne pociechy, tracą wielkie dobra: 28. —Głęboko cierpią odczuwając brak pokarmu, którym jest Bóg: 3, 18. —Jeśli dusza szuka Boga, to o wiele więcej Bóg jej szuka: 28. — Nie może stawiać przeszkody Duchowi Świętemu, który jest jej pośrednikiem, drogą do Boga: 29. — Małe pożądanie wyrządza większą szkodę w doskonałych niż większa wina w duszach zwykłych: 42. — Za pomocą jej trzech władz Bóg udziela duszy swych łask: 69. Dusza ma życie w Bogu: Z 1, 6. —Właściwości duszy, jej głębiny, ognisko: 8-16. Mało dusz dochodzi do wysokiej doskonałości, bo lękają się cierpienia: 2, 24-27. — Zmysł duszy: 3, 64. — Dusza ślepa przez grzech, przez pożądliwość: 65-70. — Różnymi sposobami przebywa Bóg w duszy: 4, 11-13. Oderwanie duszy od wszystkiego: List 13.
DZIEŁA. — Spełnione bez miłości, żadnęj nie przyniosą korzyści: D III, 30, 4. Największe dzieła Boga, przez które nam się objawił, to: Wcielenie Słowa Przedwiecznego i Misteria wiary świętej: P 5, 3. — Dzieła dokonane w oschłości i udręce ducha mają szczególną wartość przed Bogiem. Przez nie nabywa się wielu cnót i otrzymuje wiele darów: 30, 5. ELIASZ ŚWIĘTY. — Niektórzy teologowie mówią, że Ełiasz widział Boga w tchnieniu miłego wietrzyka, jakie odczuł u wejścia do swej groty: P 14 i 15, 14. GŁOS. — Oblubieńca do oblubienicy, to głos, co wszelki inny głos przytłumia i żadnym wyrazić się nie da głosem: P 14 i 15, 9-10. — Bóg sam to głos nieskończony, a udzielając się duszy w stanie zjednoczenia daje jej słyszeć brzmienie głosu potężnego: 10. GNIEW. — Początkujący mają wiele niedoskonałości odnośnie do tej wady: N 1, 5, 1. — Unoszą się nim z powodu błędów bliźnich: 2. Przez lwy wyrażone są uderzenia popędu gniewliwości: P 31, 6. GORLIWOŚĆ. - Gorliwość w pracy nad sobą: List 12. Gorliwość, jaka powinna ożywiać dusze przy fundacjach klasztorów: List 15, 16, 17. GRANAT (owoc). - Owoce granatu oznaczają tajemnice Chrystusa, sądy mądrości Bożej i inne doskonałości i przymioty Boże, jakie się poznaje przez zrozumienie Jego tajemnici sądów: P 37, 7.
HERETYCY. - Oddziaływa na nich szatan, tworząc w umysłach ich pojęcia i relacje bardzo subtelne a fałszywe: D II, 29, 10. HONOR, ZASZCZYTY. - Środki najskuteczniejsze, aby umartwiać próżne pragnienia zaszczytów: D 1, 13, 8-9. — Odnośnie do zaszczytów mamy być powściągłiwi, do pokory zaś skorzy: II, 30, 3. — Nie znosi Bóg widoku dusz, które pożądają wielkości: 4.
ISTOTA BOGA. - Jest miejscem, gdzie przebywa Syn Boży, jest łonem Ojca, czyli sama istota Boga niedostępna dla żadnego oka śmiertelnego i ukryta przed wszelkim poznaniem człowieka: P 1, 3. — Obrazem jej jest tchnienie miłego wietrzyka: 14-15, 14 i 15. KAPLICE. — Nadmierne przywiązanie do ich ozdoby jest przeszkodą w miłości Bożej: D III, 38, 2. —Lecz przez to nie trzeba lekceważyć ozdoby tychże: tamże. — Człowiek duchowy zwraca w nich uwagę jedynie na skupienie wewnętrzne: 39, 3. KAZNODZIEJA. - Praca jego jest raczej duchowa niż ustna: D II, 45, 2, — Wysoka nauka i piękna wymowa jedynie w tączności z duchem korzyść przynoszą: 4. — Im doskonalsze będzie życie mówcy, tym więcej owocu wydadzą jego nauki: 3. — Bez dobrego ducha mówcy, mimo słodyczy i przyjemności zmysłowej i umysłowej, nauki jego bardzo mało albo nic me przydadzą woli zapału i sily: 4.
KOMUNIA ŚWIĘTA. - Jest zuchwalstwem często komunikować bez zezwolenia spowiednika i nie zachowując wielkiej czystości serca: N 1, 6, 4. — Mniejsze są korzyści, gdy komunikuj ący bardziej zważają na wywołanie uczucia zadowolenia niż na dziękowanie Bogu i chwalenie Go z pokorą: 5. — Największą korzyścią Komunii świętej jest niewidzialna łaska: tamże. — Bóg pozbawia dusze niejednokrotnie przyjemności i słodyczy duchowych, by na Niego zwróciły wzrok wiary: tamże. — Dusze takie, gdy nie doznają przyjemności czy wrażenia uczuciowego my- ślą, że niczego nie dostąpiły, komunikując: tamże.
KONTEMPLACJA, KONTEMPLATYWNI. — Kontemplację nazywa się teologią mistyczną, czyli taj emnym poznaniem Boga, albowiem jest tajemnicze dla umysłu, który je odbiera: D II, 8, 6. — Dusza, która doszła do ciemnego i miłosnego poznania Boga, z przykrością wraca do medytacji: 14, 2-3. — U dusz, które doszły do stanu kontemplacji, rozmyślanie narusza słodycz spokoju: 4. — Modlitwa kontemplacyjna przenika niebiosa, bo dusza w niej pogrążona złączona jest z mądrością Bożą: 11. — Dusza podczas kontemplacji zapomina o wszystkim, zajęta jedynie Bogiem: 11. — Dusza podczas kontemplacji pozostaje poza czasem: 11. — Ci, którzy dopiero zaczynają wchodzić w ciemne i miłosne poznanie Boga, powinni jeszcze używać medytacji: 15, 1. — Przeszkodę w modlitwie kontemplacyjnej stanowią wszelkie rozważania szczegółowe, chociażby były duchowe: 5. Oczyszczając usypia i umartwia wszystkie skłonności i pożądania zmysłowe: N 1, Obj. 2. — W tym stanie tylko Bóg działa w duszy, wszystko inne zakłóca jej wewnętrzny spokój: 9, 7. — W tym stanie dusza nie może rozmyślać jak dotąd przez wyobraźnię: 8-9. — Ta ciemna i ukryta kontemplacja rozpala dusze w duchu miłości: 10, 6. — Doskonała kontemplacja to tajemnicze, spokojne i miłosne udzielanie się Boga, które rozpala duszę w duchu miłości: tamże. —Za jej pośrednictwem Bóg uczy duszę miłości swojej: 12, 4. — Oczyszczając i oświecając przygotowuje duszę do zjednoczenia miłości z Bogiem: II, 5, 1. Im jaśniejszy jest płomień tajemnej kontemplacji, tym większą powoduje ciemność w umyśle: 8, 2-4. —Przez tę noc kontemplacji dusza przygotowuje się do osiągnięcia pełni wewnętrznego pokoju, który jest tak niezmiernie głęboki i słodki, iż przewyższa wszelkie pojęcie: 9, 6. —Skutkiem słabości i niedoskonałości duszy ta słodka kontemplacja jest powodem przykrych i bolesnych cierpień dla niej: 10-11. — To światło kontemplacji tak ma się do duszy, jak ogień do drzewa, kiedy przemienia je w siebie: 10, 1. — Ta ciemna kontemplacja wiewa w duszę miłość i mądrość, a każdej wedle uzdolnień i potrzeby: 12, 2. — Tak istotnie zbIjża się do Boga, że ją osiania i wyzwala ze wszystkiego, co nie jest Bogiem: 16, 10. — Nazywa się tajemną, gdyż Duch Święty obdarza nią duszę bez jej zrozumienia i wiedzy: 17, 2. —Jest również dlatego tajemną, gdyż i dusza niczego o niej powiedzieć nie umie: 3. — Wiedzie do zjednoczenia z Bogiem przez zupełną niewiedzę i nieświadomość: 7. — Łaska i radość wewnętrzna płynąca z kontęmplacji jest zapowiedzią i wzmocnieniem duszy przed nową walką i cierpieniem: 8, 3. — Jest wiedzą miłości, czyli wlanym, miłosnym poznaniem Boga: 5. — W tym stanie usiłowania szatana, aby zaniepokoić i zmącić część zmysłową duszy, nie tylko idą na marne, lecz nową przynoszą duszy korzyść, gdyż miłość jej i pokój wzrastają: 23, 4. — W owym schro nieniu kontemplacji jednoczącej ustają w wielkim stopniu jej pożądania i skłonności duchowe: 14. — Jest jak wzgórze wyniosłe, gdzie Bóg zaczyna się ukazywać i udzielać duszy już w tym życiu, lecz jeszcze nie całkowicie: P 13, 10. Jest jak płomień wśród ciemności w czasie tego życia: 14— 15, 16. — W wyższym stanie kontemplacji znamionują duszę podobne właściwości jak ptaka samotnego: 24. — Duch wznosi się w tym stanie do najwyższej kontemplacji. — Zwraca swój afekt tam, skąd przybywa duch miłości, czyli Bóg. — Jest wyzuty ze wszystkiego i nie chce niczego, tylko tej samotności w Bogu. — Pochwały, które śpiewa Bogu, wynikają z najczystszej miłości. — Jest wolny od wszelkiego afektu zmysłowego lub miłości własnej: 24. Jest to teologia mistyczna, czyli poznanie tajemnic Bożych: 27, 5. —W tej kontemplacji, bez szmeru słów i bez pomocy zmysłów cielesnych czy duchowych, w milczeniu i spokoju, w ciemnościach i ukryciu przed wszelkim zmysłowym i naturalnym poznaniem, naucza Bóg dusze skrycie i tajemnie najgłębszych swych tajemnic. Dusza sama nie pojmuje, w jaki sposób się to dzieje: 39, 12.
KRZYŻ. — Nieść krzyż, znaczy starać się znosić we wszystkim trudy dla Boga: D II, 7, 6 i 7. — Kto zdecyduje się dźwigać go, znajdzie w cierpieniu ulgę i słodycz: tamże. — Bardziej powinniśmy podejmować wszelkie trudy i cierpienia dla Boga niż jakiekolwiek inne rzeczy: 21, 3. Są bardzo słabi i niezaradni w postępowaniu przykrą drogą krzyża ci, którzy szukają pociechy w cierpieniu: N 1, 6, 7. Zbroją Bożą jest krzyż Chrystusowy będący symbolem pokory i umartwienia, bez których dusza nie może zwyciężyć potęgi szatana: P 3, 9. —Na krzyżu Syn Boży odkupił, a tym samym poślubił sobie naturę ludzką i tam każda dusza została odkupiona: 23, 3. — Na drzewie krzyża Chrystus dał nam życie i przywrócił duszy niewinność: 5. — Nie należy szukać Chrystusa bez krzyża: List 24. —Zob. CHRYSTUS, CIERPIENIE, TRUDY. LENISTWO. — Początkuj ący mają wiele niedoskonałości odnośnie do tej wady: N 1, 7, 1. — Napełnia ich ono odrazą i smutkiem w dążeniu ciasną drogą żywota: 4.
ŁAKOMSTWO DUCHOWE. - Początkujący mają liczne niedoskonałości odnośnie do tej wady: N 1, 7, 1. — Trudno ujrzeć ich zadowolonymi z ducha, którego Bóg im daje: tamże. — Więcej tracą czasu na czytanie książek niż na nieodzowne ćwiczenie się w umartwieniu i ubóstwie w duchu: tamże. Przywiązują się do krzyżyków i obrazków raczej tylko z ciekawości i dla ich wartości materialnej: tamże. — Inni znów zajmują się relikwiami na wzór dzieci oddanych zabawie. — Okazują pragnienie posiadania i przywiązania do rodzaju, ilości i niezwykłości tych rzeczy. — Ażeby dojść do stanu doskonałości, trzeba się pozbyć całkowicie tych pożądań: N 1, 3, 1. — Dusze pragnące postępować drogą pewną nie przywiązują się nigdy do tych przedmiotów zewnętrznych. Chętnie oddają to, co posiadają, z miłości dla Boga i bliźnich: 2. — Z tych niedoskonałości dusza oczyszcza się dopiero w nocy ciemnej: 3.
ŁASKA. - Bóg wiewa w duszę swą łaskę i miłość stosownie do jej miłości i woli: P 13, 12. — Kwiatem czynów i cnót jest łaska i siła Bożej miłości: 30, 8. — Bez łaski Bożej nie można sobie wysłużyć więcej łaski: 32, 5. ŁOŻE MIŁOŚCI. - Jest nim dla duszy sam Oblubieniec, Jego miłość: P 24, 3. — Zjednoczenie z Oblubieńcem czyni duszę piękną, bogatą i pełną rozkoszy tak, że się jej zdaje, jakby była na łożu pełnym różnych pachnących, boskich kwiatów: tamże. —W stanie zjednoczenia łoże to jest otoczone jaskiniami lwów, czyli mocnych cnót, które są tak zespolone ze sobą, że nie pozostawiają żadnej szczeliny, że żadna rzecz ziemska nie może niepokoić już duszy: 5. —Łoże to jest usłane na szkarłatach, to jest na miłości: 7. — Łoże to jest wzniesione pokojem, gdyż usłane jest kwiatami cnót, a wszystkie te cnoty są pełne pokoju, łagodności i mocy: 8. — Łoże to jest ozdobione tysiącami złotych tarcz dla oznaczenia mnogości cnót, łask i darów, jakimi Bóg duszę w tym stanie uboga-ca: 9.
MAŁŻEŃSTWO DUCHOWE. - Jest najwyższym stanem w życiu duchowym, do którego można dojść w tym życiu: P 22, 3. — W tym stanie dusza jest utwierdzona w łasce: 3. —Są tu dwie natury w jednym duchu i w jednej miłości: tamże. — Nigdy nie spocznie dusza, dopóki nie wejdzie w ten stan: 5. — W tym stanie ani szatan, ani świat, ani ciało nie szkodzą już duszy, bo żadne nie dolegają jej żądze: 7. — Oblubieniec i dusza wzajemnie obdarowują się i cieszą wspaniałością wspólnych cnót i darów jakby splatając je w wieńce: 30, 2. — Właściwością zjednoczenia duszy z Bogiem w małżeństwie duchowym jest to, że Bóg sam bezpośrednio w niej działa i jej się udziela: 35, 6. — W tym stanie dusza prosi Oblubieńca o Jego piękność, by była wspólną ich pięknością: 36, 5. — W tym stanie dusza niczego nie czyni bez Boga: 37, 6. —Duch Święty w tym stanie podnosi duszę na najwyższe wyżyny, dając jej zdolność, by mogła tchnąć w Boga to samo tchnienie miłości, jakie Ojciec tchnie w Syna, Syn w Ojca, a którym jest sam Duch Święty: 39, 3. — Na dźwięk głosu Oblubieńca dusza podnosi także swój głos w śpiewie uwielbienia dla Boga i śpiewa z Nim razem pobudzona przez Niego: 9. — Dusza w tym stanie doskonałe pokonała szatana: 40, 3. Zob. ZAŚLUBINY DUCHOWE.
MARYJA MATKA BOGA. - Tak była zjednoczona z Bogiem, że nigdy jej duszą nie powodowała żadna forma stworzenia, lecz wszystkie jej poruszenia były z Ducha Świętego: D III, 2, 10. Posiadała miłość delikatną, nie naprzykrzając się Bogu swymi prośbami i potrzebami, lecz tylko przedstawiając Mu je, aby On uczynił, co zechce: P 2, 8. — Bóg dopuścił, aby odczuwała cierpienie, by przez to powiększyły się Jej zasługi: 20 i 21, 10. Macierzyństwo Najświętszej Maryi Panny: Z 3, 13; Poezje: VI, 8. —Moje są niebiosa i Matka Boża jest moja: „Modlitwa duszy rozmiłowanej”. — Matka Boża nasza Pośredniczka: List 12.
MĄDROŚĆ. - Cała mądrość świata głupstwem jest u Boga: D 1, 4, 4. — Ten tylko mądry jest przed Nim, kto odrzuciwszy wiedzę swoją jak dziecko z miłością idzie na Jego służbę: 5. — Mądrość Boża jest czysta, prosta, bez ograniczeń i bez form: II, 16, 7. — Mądrość świętych jest to skierowywanie woli ku Bogu i doskonałe przestrzeganie prawa rad Jego: 30, 12. Jest dla duszy nocą ciemną, udręczeniem i bólem: N II, 5, 2. — Nigdy nie daje Bóg mądrości mistycznej bez miłości, bo miłość tylko ją włewa: 12, 2.
M1ŁOŚĆ BOŻA. - (Amor de Dios). — Sprawuje podobieństwo pomiędzy miłującym a miłowanym: D 1, 4, 3. — Prawdziwie Boża polega na wybieraniu i pragnieniu zawsze tego, co przykrzejsze tak z Boga, jak i ze świata: II, 2, 6-5. Więcej rozpalaj ą ją ogołocenie i czysta wiara niż widzenia nadprzyrodzone: 24, 8. —Kto na równi z Bogiem chce miłować rzecz inną, lekceważy Boga: 1, 5, 3. — Dła dusz doznających wewnętrznie słodkich i rozkosznych dotknięć Bożych, szczególniejszą jest męką wiedzieć, iż niewiele cierpią: II, 26, 7. Miłujący, rozmiłowani w Bogu to znaczy to samo, co błogosławieni: N II, 12, 1.—Nie masz dla niej niczego niepodobnego: 13, 7. — Jest mocna jak śmierć: 19, 4. — Gdzie jest prawdziwa miłość Boża, tam miłość własna i niska nie ma wstępu: 21, 10. — Chroni i ukrywa duszę przed trzecim nieprzyjacielem, którym jest ciało: tamże. — Miłość, którą dusza oczyszczona ma dla Boga, jest tak wielką, iż mimo ciemności i braku odczuwania cieszyłaby się niezmiernie, gdyby dla Jego zadowolenia po niezliczone razy umrzeć mogła: 13, 5. — Żaru miłości w początkach zwykle się nie odczuwa, lecz im dalej, tym bardziej wzrasta i bardziej daje się odczuwać duszy. — W miarę wzrostu miłości wzrasta pragnienie Boga: N I. 11, 1. — Dusza w miłości rozpalającej kocha we wszystkich okazjach z miłosną męką: 6. — To rozpalenie w zjednoczeniu dwóch władz: rozumu i woli, które się tu jednoczą, jest wielkim bogactwem i rozkoszą dla duszy: 12, 6. — Ta miłość bierna nie przenika wprost woli, lecz roznieca swój żar w substancji duszy, poruszając uczucia jej biernie: 13, 3 — Wśród udręczeń oczyszczających ducha, dusza czuje się żywo i aż do głębi zraniona mocą miłości Bożej: N II. 11, 1. — Jej rana cudownie roznieca miłość w duszy: 6. — Dusza zraniona miłością, gotowa jest na wszystko, by móc znaleźć tylko Tego, którego miłuje: 13, 5. —Ta miłość jest tak niecierpliwa, że niepodobna jej znieść długiej zwłoki, tylko osiągnąć cel swój albo umrzeć: 8. — Miłość ta napetnia duszę pożądaniem Boskiego zjednoczenia, choć według umysłu zostającego w mrokach czuje się niegodną i nędzną: 9. — Miłość ta sprawia, że dusza jakby choruje z niej, lecz ku pożytkowi swemu: 19, 1. — Choroba ta nie jest na śmierć, tylko dla chwały Bożej: tamże. Miłość ta sprawia, że dusza szuka Umiłowanego we wszystkim: w myślach, słowach, czynach: 2. — Zmusza duszę do działania i każe z gorącością wielką unikać grzechu: 3. — Prawdziwa miłość każdy czyn spełniony dla Boga uważa za mały, chociażby sam w sobie był wielki: tamże. — Sprawia, że dusza pragnie wiele cierpieć dla Umiłowanego: tamże. — Sprawia, że dusza nie szuka tu już swego upodobania ani pociechy w Bogu, tylko aby Jemu sprawić przyjemność: 4. — Nie może znieść Bóg widoku cierpień swych miłośników, aby ich nie pocieszyć: 4. — Sprawia, że dusza pragnie i pożąda Boga z największą niecierpliwością: 5. — Miłość zadowala pragnienia duszy, lecz nie na długo: 20, 3. — Aby otrzymać moc, siłę tej miłości jednoczącej, trzeba skupić w Bogu wszystkie siły, władze i pożądania duszy duchowe i zmysłowe: N II, 11, 4-5. — Właściwością tej miłości jest pożądanie zjednoczenia, złączenia, zrównania, zespolenia się z rzeczą umiłowaną, aby się doskonalić w miłości: 13, 9. — Działania i poruszenia duszy powinny być uśpione, aby nie przeszkadzały korzystać jej z dóbr płynących ze zjednoczenia z Bogiem: 14, 1. — Wskutek oczyszczenia ciucha, dusza wychodzi z siebie samej i ze wszystkich rzeczy stworzonych na słodkie rozkosze zjednoczenia miłości z Bogiem: 16,14. — Do zjednoczenia prowadzi droga przez niewiedzę i nieświadomość: 17, 7 — Jedynie miłość łączy i jednoczy duszę z Bogiem: 18, 5. —Nie dochodzi się do zjednoczenia bez wielkiej czystości, ogołocenia ze wszystkich rzeczy stworzonych i umartwienia swej woli: 24, 4. — Nie może istnieć doskonała miłość bez poznania Boga i poznania siebie: 18, 4. — Rozpala ona słodko duszę w Bogu: 4. — Ostatni i najwyższy stopień tej miłości sprawia, że dusza całkowicie staje się podobną Bogu, skutkiem jasnego Jego widzenia, którego dostępuje natychmiast, gdy wychodzi z ciała: 21, 5. — Obcowanie duszy posiadającej tę miłość, jest w niebiesiech: 22, 1. Niepodobna wyrazić słowami jej szczęścia: P Prol. 1. — Lepiej jest wyjaśnić słowa miłości w ich szerokim znaczeniu, aby każdy według pragnienia i stanu swej duszy mógł w nich znaleźć pokarm: 2. — Jak nicią łączy się i wiąże kwiaty w wieńcu, tak miłością łączy się i utrzymuje cnoty duszy i dary nadprzyrodzone: 30, 9. — Dusza rozmiłowana, chociaż oddała się cała Umiłowanemu, nie może jednak nie żądać tej zapłaty miłości, za którą oddaje Mu swą służbę: 9, 7. — Nagroda i zapłata miłości to nic innego, jak jeszcze większa miłość, aż do jej doskonałości: tamże. — Miłość mocna sprawia, że Bóg zwraca oczy na duszę i kocha ją właśnie dla tej jej mocy: 31,4. —Bóg nawiedzając duszę rani ją i pomnaża jej miłość, a owe rany miłości sprawiają, że dusza wychodzi z siebie i odnowiona całkowicie poczyna żyć innym życiem: 1, 17. — W tym rozpłomienieniu serca wszystkie uczucia zmieniają się w wyższe, boskie: 18. — Bóg jest nadprzyrodzonym światłem oczu duszy, bez którego pozostawałaby w ciemnościach: 10, 8. — Wiara duszy w tym stanie miłości jest tak jasna, że widzi boskie odbicie wzniosłości swego Boga: 12, 1. — Dusza w tym stanie miłości prosi Umiłowanego, by odwrócił swe oczy, tj. by zaprzestał udzielać jej tych wzniosłych darów w ciele, w którym nie może ich znieść i cieszyć się Nim całkowicie: 13, 2. —U kochającego miłość jest jak płomień ognia wzmagający się coraz bardziej: 12. — Duszę w tym stanie miłości Bóg oczyszcza, wyzuwa i opróżnia ze wszystkich form i obrazów, jakie przedtem posiadała: 26, 17. —Zraniona tą miłością dusza skarży się na nieobecność Umiłowanego: 1, 2. — Nawiedzając duszę Bóg zadaje jej swą miłością jakby ciosy ukryte, które jak strzały ogniste przeszywają ją i ranią: 17. — Przez tę ranę miłości pragnienia woli podnoszą się gwałtownie, by posiąść Umiłowanego, który ją zranił: 19. — Rozpalona tą miłością dusza używa swych pragnień i jęków jako posłanek, by wyraziły Oblubieńcowi tajemnice serca: 2, 1. — Nie wszystkie uczucia i pragnienia wznoszą się do samego Boga, lecz tytko te, które pochodzą z czystej miłości: 2. — Dusza kochająca Boga pełniejszą miłością przechodzi z powodu Jego nieobecności trzy rodzaje cierpień, zgodnie z trzema władzami duszy, tj. rozumu, woli i pamięci: 6. — Dusza poznając Boga w stworzeniach rozpala się coraz bardziej miłością i czuje coraz większy ból z powodu Jego oddalenia: 6, 1-2. — To, co dusza może zrozumieć w Bogu, rani ją, to, czego nie może pojąć, przyprawia ją o śmierć: 7, 9. —Rany miłości zadane na widok nieskończonych doskonałości Umiłowanego wystarczają, by położyć kres życiu: 8, 2. — Rany miłości są tak słodkie i pełne rozkoszy, że jeśli nie zadają śmierci, nie mogą zadowalać duszy, która pragnie jako ukojenia śmierci z miłości: 9, 3. — Serce zranione z powodu nieobecności Umiłowanego, ozdrowieje w radości i chwale oglądania Go: tamże. — Dusza rozpalona tą miłością czuje się jak człowiek wiszący w powietrzu i nie mający punktu oparcia: 6. —Właściwością duszy prawdziwie miłującej jest, że wszystko, co się nie odnosi do tego, co jej wola kocha, nuży ją, męczy, drażni, pozostawia niepocieszoną: 10, 5. — Skoro dusza ujrzy jeden tylko przebłysk majestatu i piękna Boga, poniosłaby z radości tysiąc śmierci, by znów Go ujrzeć: 11, 7. — Na rany miłości nie ma innego lekarstwa, jedynie sama obecność i osoba Umiłowanego: 11. —Zdrowiem duszy jest miłość Boga i gdy nie posiada pełni tej miłości, nie ma zupełnego zdrowia: tamże. Gdy dusza odczuwa brak miłości, daje poznać, że ma nieco miłości: 14. — Gdy dusza gwaltownie pożąda Umiłowanego, wiara jej w tym stanie miłości jest tak jasna, że widzi boskie odbicie wzniosłości swego Boga: 12, 1. — Wielkim zapałom i pragnieniom miłosnym duszy odpo wiadają zwykle wielkie łaski i dary Boże: 13, 2. — Dusza owładnięta i zraniona miłością, nie mogąc znieść udręki, błaga wprost Umiłowanego, by odsłonił jej i ukazał blask swej piękności, czyli swą Boską Istotę: 11, 2. — W zjednoczeniu miłości tak żywo odbija się postać Umiłowanego w duszy, iż można powiedzieć, że Umiłowany żyje w kochającym, a kochający w Umiłowanym: 12, 7. —W tym zjednoczeniu każdy jest inny, a obydwoje są jednym. — Jeden żyje w drugim i staje się niejako nim samym i obydwoje są jednym przez przeobrażenie miłości: tamże. — Dusza ściśle zjednoczona z Bogiem czuje, że wszystkie rzeczy są dla niej Bogiem: 14 i 15, 5. — Dla pełnego radowania się zjednoczeniem z Bogiem należy. by wszystkie zmysły i władze tak wewnętrzne, jak i zewnętrzne spoczywały, były próżne i pozbawione własnego działania i swych przedmiotów: 16, 10. —Dusza tytko wtedy może zwać Boga swym Umiłowanym, gdy Mu jest cała oddana, gdy nie ma serca przywiązanego do żadnej rzeczy poza Nim: 1, 13. — Prośby dusz, które nie miłują Boga prawdziwie, nie mają wielkiej wagi przed Bogiem: tamże. — Ten kocha Boga doskonale, kto w żadnej rzeczy nie znajduje zadowolenia, tylko w Nim samym: 14. —Cierpienie i tęsknota z powodu oddalenia się Boga na tym stopniu miłości jest tak wielka, że zadałaby śmierć, gdyby Bóg sam nie umacniał duszy: 22. — Cechą delikatnej miłości jest nie naprzykrzać się swymi potrzebami i pragnieniami, lecz je tylko przedstawić Umiłowanemu, by On uczynił, co zechce: 2, 8. —Prawdziwa miłość oblubienicy używa wszystkich środków, nie zniechęca się niepowodzeniem i nie zaznaje spoczynku, byle tylko znaleźć Oblubieńca, Syna Bożego: 3, 1. — Prawdziwa miłość przyjmuje z równą pogodą i zadowołeniem wszystko, co jej zsyła Umiłowany, bo wszystko jest Jego darem: 11, 10. — Doskonała miłość precz odrzuca wszelką bojaźń: tamże. — Miłość wówczas jest doskonała, gdy kochający przeobrażają się jeden w drugiego: 12. —Umiłowany jest dla duszy muzyką najcudowniejszą, pełną ciszy i samotnią pełną słodyczy, ukojenia, dźwięków i melodii: 14 i 15, 25-26. —Prawdziwa i pełna miłość niczego nie kryje przed tym, kogo kocha: 23, 1. — Miłość Boża udzielona duszom doskonałym jest, podobnie jak wino wytrawne, przyprawiona i dojrzała w duszach cnotami, których nabyły: 25, 7. — Bóg nieraz powiększa miłość nie udzielając duszy poszczególnego zrozumienia. Można płonąć miłością nic więcej nie pojmując niż przedtem: 26, 8. — Kto jest rozmiłowany w Bogu, nie szuka korzyści ani zapłaty, lecz pragnie zgubić wszystko, nawet siebie samego dla Boga i to jest jego korzyścią: 29, 11. — Właściwością miłości doskonałej jest nie szukanie niczego dla siebie i nie przypisywanie sobie niczego, tylko Umiłowanemu: 32, 2. — Na tym po-lega odpocznienie w miłości, że dusza pragnie ciągle słodkiego rozkoszowania się w tym szczęściu: 36, 4. — Kochający nie czuje zadowolenia, wiedząc, że nie kocha tak, jak sam jest kochany: 38, 3. Miłość jednoczy duszę z Bogiem: Z 1, 3. — Miłość nigdy nie spoczywa: 6. — Miłość przemienia duszę jak forma materię: 26. — Miłość wskutek Bożej rany: 2, 7-10. — Pochodnie miłości: 3, 1-5. — Przymioty doskonałej miłości: 77-81. — Tchnienia miłości w duszy: 4, 1-8.
MIŁOŚĆ (caridad). Im czystszą i doskonalszą jest dusza w doskonałości żywej wiary, tym więcej posiada wlanej miłości Boga: D II, 29, 6. —A im więcej posiada miłości, tym bardziej ją oświeca i tym więcej darów udziela jej Duch Swięty, albowiem miłość jest przyczyną i środkiem, który ich użycza: III, 30, 4. — Czyny wykonywane bez miłości są bez wartości: tamże. Miłość nigdy nie spoczywa, lecz zawsze jest ruchliwa jak płomień: 1, 8. — Jest zwolenniczką siły i niepohamowanych poruszeń: 33. — Ogromną korzyścią dla duszy jest spełniać akty miłości: 34. — Jest ogniem ogarniającym i trawiącym: 2, 2 i 3. — Plonie w niej słodko i rozkosznie według siły miłości: 3. — Dusza, która doszła do tego stanu, idzie śpiewając w duchu chwalę Bogu: 36. — Kochający wtedy jest zadowolony, gdy wszystko, czym jest i może znaczyć, odda Umiłowanemu: 3, 1. — Im większe jest to wszystko, tym większej kosztuje radości i oddania: tamże. — Jeśli kto kocha i czyni dobrze drugiemu, kocha go według swego stanu i posiadania: 6. —Tutaj miłość nie przynosi ulgi, bo im większa jest ona, tym większa jest gwałtowność i tęsknota za posiadaniem Boga: 22. Dusza w tym życiu może mieć stan miłości tak doskonały, jak w przyszłym: Z 1, 14. — Im głębiej dusza jest zraniona, tym jest zdrowsza, a gdy jest cała zraniona, cała jest zdrowa: Z 2, 7. — W takim stopniu wzrasta w duszy miłość, w jakim wypełnia ją morze ognia miłości: 10. — Czasem i na zewnątrz w zmysłach obj awia się ta rana, jak to zdarzyło się u św. Franciszka: 13. — Im większa jest rozkosz i siła miłości wewnątrz duszy, tym silniej ból objawia się na zewnątrz: tamże. — Im bardziej dusza pragnie Boga, tym pełniej Go posiada: 3, 23. — Słodkie są udręki, by być z Bogiem i bolesne, że nie są samym zjednoczeniem: 26. — Pomnaża inne cnoty dając im siłę, moc i łaskę, bo bez miłości żadna cnota nie jest miłą i wdzięczną w oczach Boga: 10.
MIŁOŚĆ BLIŹNIEGO. - Wszystkich trzeba miłować: Przestrogi 5-9, 13. — Miłość ku bliźnim na Bogu się opiera: List 19. — Milość wzajemna łączy wszystkich w klasztorze: List 21. — Do przełożonych trzeba się odnosić z miłością: List 15. MIŁOŚNIK BOŻY - Starzy miłośnicy Boga, chyba tylko cudem sprzeniewierzyliby się Bogu, gdyż wznieśłi się już ponad to, co jest źródłem błędów, tzn. ponad zmysłowość: P 25, 11.
MISTRZ DUCHOWY. - Głównym jego Staraniem powinno być umartwienie w uczniach ich wszełkich pożądań: D 1, 12, 6. — Błądzi upewniając się co do objawień, choćby te zdawały mu się, iż pochodzą od Boga: II, 18, 1 nn. — Jego skłonności i upodobania odbijają się na duchu ucznia, który wewnętrznie skłania je ku wizjom i objawieniom: 6 nn. — Powinien bowiem stawiać je raczej w wolności i ciemności Wiary, z której się czerpie obfitość ducha: 19, 11. Ludzie duchowi powinni kierować się wskazówkami mistrza: 22, 9. — Uczeń i mistrz złączeni z łatwością oprą się szatanowi: 12. — Wyznawać mu należy wszystkie rzeczy nadprzyrodzone, chociażby się do nich nie przywiązywało wagi: 16. —Nauka jego konieczna jest duszy na drodze ogołocenia duchowego: 17. —Chociażby się nie skłaniał ku objawieniom, nie powinien okazywać niechęci duszy, która ich doznaje: 19. W razie potrzeby powinien skłaniać je do wyznawania: tamże. — Jaki mistrz, taki zwykle i uczeń: III, 45, 3: — Bóg czuje niechęć ku takim, którzy ucząc prawa Bożego, nie zachowują go, a głosząc ducha dobrego, nie mają go: tamże.
MOC BOŻA. — Przez nią dokonywa się zespolenie i zjednoczenie pomiędzy duszą a Bogiem: P 22, 6. —Z jej pomocą dusza zwycięża niedoskonałości i nabywa cnoty: tamże. —Ramiona Boże oznaczają moc Bożą, na której oparta i przeobrażona w nią nasza słabość ma moc i silę samego Boga: 7. — W tym męstwie dusza wziatuje ku Bogu mocnym i szybkim lotem, nie zatrzymując się na żadnej rzeczy: 31, 4.
MODLITWA. — Przenika niebiosa gdy jest złączona z mądrością Bożą: D II, 14, 11. — Ta, która jest złączona z poznaniem czystym i jasnym w Bogu, jest krótką dla duszy, chociaż trwa dłuższy czas: tamże. — Jest pewnym środkiem w każdej potrzebie: 21 5. — Potrzeba jej samotności: III, 36, 3. — To miejsce jest najodpowiedniejsze do modlitwy, gdzie mniej zmysły są zajęte i duch swobodnie wziatuje do Boga: 39, 2. Trzy rodzaje miejsc, w których Bóg zwykł pobudzać dusze do nabożeństwa: 42, 1. — Jest rzeczą ważną korzystać z nich w ten sposób, by od razu kierować wolę ku Bogu w zapomnieniu o tych miejscach: tamże. — Dla osiągnięcia pragnień serca naszego nie ma lepszego środka jak zwrócenie całej siły modlitwy na to, co się Bogu podoba: 44, 2. — Głównie winniśmy modlić się o zbawienie: tamże. — Nie mnogość słów, lecz wytrwałość w modlitwie jest ważną: 4. — Sposobu modlitwy nauczył nas Chrystus Pan w „Ojcze nasz” i ten powinniśmy praktykować z gorącością i staraniem: 4. — W modlitwach naszych powinniśmy się kierować nauką i praktyką Kościoła: tamże. — Miejscami najodpowiedniejszymi na modlitwę są oddalone od zgiełku i samotne: tamże. Mało ma jej ducha ten, kto ceni obrazy, różańce, krzyże dla ich niezwykłości i pragnie je posiadać: N 1, 3, 1. — Powinniśmy trwać na niej z cierpliwością, pokorą i wzgardą siebie, dla samej jedynie chwały Bożej: 6, 6. Chociaż Bóg nie od razu wysłuchuje próśb naszych, nie omieszka uczynić im zadość w czasie właściwym: P 2, 4. — Bez niej niepodobna zwyciężyć szatana: 3, 9. — Przez nią zwiększa się pobożność, potęguje się miłość ku Oblubieńcowi, wzbu dza się akty wewnętrzne cnót: 17, 2. Modlitwa wewnętrzna opiera się na skupieniu i umartwieniu: Z 3, 28-30. — Modlitwa wlana, kontemplacja, jak się dusza ma wtedy zachować: 31-38. — Jak poznać, czy modlitwa wewnętrzna jest prawdziwa: Ocena ducha i modlitwy (Pisma mniejsze).
NADZiEJA. - Ufność w Bogu jest najpewniejszym środkiem we wszystkich potrzebach: D II, 21, 5. —Im bardziej dusza opróżnia miłość swoją z wiadomości stworzonych, tym bardziej ufa Bogu: III, 7, 2. —Im więcej dusza ma nadziei, tym więcej zjednoczenia z Bogiem: tamże. — Im dusza więcej się spodziewa, tym więcej otrzyma: tamże. — Nadzieja bardziej powiększa miłość ku Bogu niż znajomość rzeczy nadprzyrodzonych: 8, 5. — Ażeby zjednoczyć się z Bogiem w nadziei, zaprzeć się trzeba wszystkich pojmowań pamięci: 11, 1. — Im mniej się ufa innym rzeczom, tym doskonalszą jest miłość w Bogu: 15, 1. Chroni duszę przed drugim jej wrogiem, tj. światem: N II, 21, 6. —Udziela duszy tak wielkiego zapału ku rzeczom wiecznym, że cały świat w porównaniu z nimi zdaje się jej marnością i nędzą: tamże. — Osłania wszystkie zmysły duszy, aby się nie zagubiły w rzeczach świata: 7. — Przez nią dusza tak milą staje się Bogu, że prawdziwie tyle u Niego osiąga, ile się spodziewa: zob: PAMIĘĆ.
NAMIĘTNOŚCI (Pasiones). —Cztery namiętności: radość, nadzieja, ból i obawa tym większą nad duszą mają władzę i tym bardziej przeciw niej walczą, im mniej woła jest umocniona w Bogu i bardziej zawisła od stworzeń: D III, 16, 4. — Ze skłonności tych, o ile nie są powściągane, rodzą się w duszy wszystkie błędy, trudności i niedoskonałości, ale też i wszystkie jej cnoty, jeśli namiętności zostaną uporządkowane i opanowane: 5. — Gdy jedna z nich zostanie opanowana, tym samym opanowane zostaną wszystkie inne: tamże. Gdy namiętności te panują w duszy, nie pozwalają jej zostawać w pokoju, który jest warunkiem przyjęcia przez nią Bożej Mądrości: 6. NAUKA. — Niezbędna jest dła mistrza duchowego do kierowania duszami ku ogołoceniu ducha: D II, 22, 17. — Najpewniejszą nauką, jakiej udzielić można odnośnie do właściwego użytkowania słów wewnętrznych słyszanych duchowo, jest nie zwracać na nie uwagi: 30, 5. — Sama nauka zwykle nie więcej sprawia pożytku, niźli ma ducha ten, kto ją podaje: III, 45, 2.
NIEBO. — Dobra i skarby niebieskie osiąga się drogą kontemplacji tajemnej: N II, 17, 1. Niebo nazywa się łąką pełną ziełeni, albowiem wszystko, co w nim istnieje, jest niezwiędłą zielenią nie tracącą świeżości z biegiem czasu: P 4, 4. — W niebie również, jakby na łące zielonej, jako kwiaty zdobiące ją rozkoszują się i weselą Aniołowie i Święci: 6. — W niebie ci, co lepiej poznają Boga, tym jaśniej widzą Jego nieskończoność nigdy nie pojętą, ci zaś, co mniej Go poznają, nie widzą tak wyraźnie tej bezkresnej toni, jaka w Nim pozostaje im do poznania: 7, 9.
NIECZYSTOŚĆ DUCHOWA. - Powinni początkuj ący oczyścić się z wielu niedoskonałości, odnośnie do tej wady: N 1, 4, 1. — Niejednokrotnie odczuwają wbrew woli poruszenia nieczyste, wówczas gdy duch pogrążony jest w modlitwie lub zajęty praktykowaniem sakramentów św.: 1. — Powoduje upodobanie naturalne w rzeczach duchowych: 2. —Często pochodzą od szatana, który usiłuje zaniepokoić duszę, budząc w części zmysłowej poruszenia niedoskonałe: 3. — Usiłuje w ten sposób szatan odciągnąć duszę od ćwiczeń pobożnych: tamże. — Przyczyną niepokojów i poruszeń zmysłowych bywa również obawa przed nimi u tych, którzy ich już doznali: 4. —Dusze podlegające tym niedoskonałościom nawiązują nieraz stosunki duchowe z innymi osobami, z których niejednokrotnie wypływa nieczystość i to nie duchowa: 7. — Rozpoznać to łatwo, jeśli z pamięcią o przywiązaniu nie wzrasta miłość i pamięć o Bogu, tylko wyrzuty sumienia: tamże. N1EDOSKONAŁOŚCI. - Jest niedoskonałością przyrodzoną, gdy chce się umrzeć: P 11, 8. — Wiełe ich żywi dusza, zanim dojdzie do stanu doskonałości: 26, 18.
NOC CIEMNA. - Ciemną nocą nazywa się przejście duszy, przez umartwienie swych pożądań, do zjednoczenia z Bogiem: D 1, 2, 1. — Korzystne i skuteczne rady dla tych, którzy chcą wejść w ciemną noc zmysłów: 13, 2 nn. Dusza w niej wzmacnia się i utwierdza w cnotach dla niewypowiedzianych rozkoszy miłości Bożej: NI, 1, 1. OBECNOŚĆ BOŻA. - Ani odczuwanie obecności Boga, ani oschłości nie świadczą o Jego obecności lub nieobecności w duszy: 1, 3. — Bóg w potrójny sposób przebywa w duszy, przez swą istotę, przez swą laskę, przez specjalne udzielanie się jej w wyższej miłości: 11, 3.
OBJAWIENIA. - Z łatwością uwodzi szatan duszę, która ku nim się sklania: D II, 11, 12. — Skłonność ku nim oddała od wiary: tamże. —Zwracanie na nie uwagi zaprząta ducha tym, co nieistotne: 16, 11. —Chociażby były od Boga, nie należy zezwalać na nie ani się w nich upewniać, bo i w nich, również jak w rzeczach doczesnych, dusza znaleźć może przeszkodę przez zbytnie przywiązanie: 17, 6. — Proroctwa o Jezusie Chrystusie należy rozumieć w znaczeniu duchowym, aby nie zbłądzić: 19, 7-9. — Chociaż objawienia byłyby od Boga, łatwo możemy pobłądzić w naszym sposobie ich pojmowania, bo są przepaścią Mądrości Bożej: 10. — Wiele z tego, co Bóg objawia, należy rozumieć warunkowo: 20, 4. — Obietnice Boże spełnione będą w swoim czasie: 6. — Bóg gniewa się, gdy prosimy Go o objawienia, mimo, że czasem ich udziela: 21, 1. — W uchylaniu się od nich z pokorą nie ma żadnej niedoskonałości: 17, 7. — Kto je odsuwa, uwalnia się od niebezpieczeństwa i trudu odróżniania dobrych i złych: tamże. — Uważać je za coś wielkiego sprze ciwia się pokorze: 18, 3. — Chociażby były od Boga, mogą nie sprawdzić się tak, jak je rozumiemy: 8-9. —Kto zważa w nich na literę, łatwo w błąd popadnie: 19, 5. — Obraża Boga, kto o nie się modli: 5. Zazwyczaj daje je Bóg duszom słabym: 21, 2. — Chociaż intencja byłaby dobrą, żądać ich jest co najmniej grzechem powszednim: 4. — Chociażby prawdziwe były, pochodzić mogą od szatana, który poznaje wiele rzeczy z przyczyn naturalnych: 7. — W wielkie i liczne nieszczęścia popadają ci, którzy ich pożądają: 11. — W Starym Zakonie dozwolone było zapytywanie Boga, gdyż wiara nie była jeszcze wówczas ugruntowana ani prawo ewangeliczne wydane: 22, 3. Mając prawo Ewangelii nie wolno już pytać Boga dawnym sposobem, albowiem dał nam Syna swego, tj. Słowo, przez które wypowiedział wszystko: tamże. — Jest ciekawością i oznaką małej wiary prosić teraz Boga o objawienie: 7. — Nikt nie powinien upewniać się co do nich bez rady Kościoła i sług jego: 11. Tego, co możemy wyrozumować sami, Bóg nie objawia: 13. — Dla bezpieczeństwa trzeba mówić o nich z tymi, którzy nam miejsce Boga zastępują: 22, 18. — Objawienia nie mogą być środkiem zjednoczenia z Bogiem: 24, 8. — Objawienie, jest to odsłonięcie pewnej prawdy zakrytej lub wyj awienie pewnej tajemnicy: 25, 1. — Gdyby nam objawione było coś dotyczącego wiary naszej, nowego i odmiennego — żadną miarą przyjąć nam tego nie wolno: 27, 3. — Jest rzeczą niepodobną, aby ten, kto ich nie stara się odrzucać, po wielekroć nie był oszukany: 6. — Ażeby dążyć przez noc ciemną do zjednoczenia z Bogiem, powinniśmy się ich wystrzegać: 7. — Wszystkie one nie warte jednego aktu pokory: III, 9, 4. — Tak w nich, jak i w uczuciach duchowych, zważać należy jedynie na miłość, którą powodują: 13, 5-9.
OBLUBIENIEC. - Dusza winna Go szukać we wnętrzu swej duszy, albowiem tam się ukrywa: P 1, 6. —Porównywany jest do jelenia i samy: 15. — Rana Oblubieńca jest równocześnie i raną oblubienicy, gdyż dla miłujących cierpienie jednego jest cierpieniem drugiego: 13, 9. — Pragnienie sprowadza Go do duszy jako do źródła, aby się w nim orzeźwił miłością: 11. — Głos Oblubieńca jest dla duszy słodkim śpiewem słowika: 39, 8. — Spiew ten orzeźwia i podnosi duszę: tamże. — Na głos Oblubieńca dusza również jak słowik podnosi słodki głos w śpiewie uwielbienia dla Boga: 9. — Jego głos uwielbienia jest miły zarówno dla niej, jak i dla Boga: 9.
OBŻARSTWO DUCHOWE. —Początkujący mają liczne niedoskonałości odnośnie do tej wady: N 1, 6, 1. — Wielu z nich przenosi słodycz ducha nad jego czystość i owocność: 1. — Oszukuje ich szatan, aby zmusić do nieposłuszeństwa w podej mowaniu pokut: 2. — Smucą się, jeśli nie zyskują pozwolenia na upragnione pokuty: 3. — Mylą się sądząc, że zadowalanie siebie jest służeniem Bogu: tamże. — Mają mało poznania własnej nicości i nędzy i odrzucają od siebie pełną miłości bojaźń i cześć, którą winni wielkości Boga: 4. — Ośmielają się przystępować do Komunii św. bez pozwolenia spowiednika: tamże. — Podobni są do dzieci, dla których pobudką działania jest nie rozum, ale tylko przyjemność: 6. OCZY. — Przez oko rozumie się wiarę: 31, 9. — Bóg daje się zranić: tamże. — Spojrzenie Boga ozdabia duszę wdziękiem, pięknem i łaską, by była Mu przyjemną: 32, 2. —Spojrzenie Boga czyni duszę godną i zdolną do przyjęcia Jego miłości: 5. — Oczy duszy, którą Bóg obdarzył swą łaską, zasłużyły na oglądanie i uwielbienie Boga: 8. OCZYSZCZENIE. - To samo znaczy, co noc ciemna: D 1, 1, 1. —Jest ono podwójne: zmysłów i ducha: 2. Ponadto zaś czynne i bierne: 13, 1.
OCZYSZCZENIE BIERNE PAMIĘCi. — Sprawia zapomnienie o wszystkim, co nie jest obowiązkiem: D III, 2, 9-13. — Bóg przez dotknięcie zjednoczenia oczyszcza tę władzę: 5-9. W nim oczyszcza się pamięć ze swych wiadomości i rozważań, albowiem by dusza została przygotowana do Boskiego zjednoczenia miłości, musi być wraz ze swymi władzami zanurzoną w ciemnej kontemplacji: NII,8, 1-4. OCZYSZCZENIE BIERNE WOLI. — Uciski i doświadczenia woli są w nim niezmierne: N II, 7, 1. —Wszystko, cokolwiek byśmy zdołali o nim powiedzieć, jest za małe: 2.
OCZYSZCZENiE BIERNE ZMYSŁÓW. — Gdy Bóg oczyszcza dusze według zmysłów, nie znajdują upodobania, jak dotychczas, w rzeczach Bożych: N 1, 8, 3. — U ludzi bardziej oddanych skupieniu przychodzi ono prędzej: 4. — W oczyszczeniu tym, mimo że zmysłowa część duszy jest bardzo słaba i ospała w działaniu, duch czuje się dzielnym i mocnym: 9, 4. — W tym stanie Bóg sam działa w duszy i cokolwiek by ona przedsięwzięła, sama przeszkadza raczej, niż pomaga: 7. — Wówczas dusza wchodzi w tę noc oczyszczającą, gdy niemożność rozmyślania za pomocą władz stale się wzmaga: 8. — Doznają w nim ludzie duchowi wiele cierpień z powodu troski, że Bóg ich opuścił: 10, 1. —W tym czasie duszy jest potrzebny kierownik duchowy, by nie zeszła z drogi i nie zniechęciła się: 2. — Zadowolić się mają samą uwagą miłosną na Boga, bez usiłowania odczuwania Go i zaznawania: 4. — Dusza znosząc te cierpienia oczyszczające, leczy się z wielu niedoskonałości i ćwiczy się w cnotach: N 1, 11, 2. —Tu poznaje swoją nicość i nędzę, których wśród pomyślności nie dostrzegła: 12, 2. — Dusza uwalnia się w nich z niedoskonałości siedmiu wad głównych: 13, 1 i mn. — Zyskuje w nich stałą i pilną pamięć na Boga, jasność i czystość duszy oraz ćwiczenie się we wszystkich cnotach: 6. —Wzrasta swoboda ducha wraz z owocami Ducha Świętego i czystość miłości Bożej z gorącą żądzą służenia Mu: 11. — Tym, którzy po nim wejść mają w inne głębsze oczyszczenie ducha, Bóg czyni je dotkliwszym i cięższym: 14, 4.
OCZYSZCZENIE BIERNE PAMIĘCI. — Ażeby zjednoczyć się z Bogiem, pamięć zaprzeć się musi wszelkich pojmowań zmysłowych przyrodzonych: D III, 2, 4. — Nadto wyniszczyć się ma z wszelkich form i wiadomości wyraźnych, by móc złączyć się z Bogiem: tamże. — Gdy pamięć zjednoczona jest z Bogiem, zostaje bez formy i kształtu, bo i Bóg również ich nie ma: tamże. —W początkach zjednoczenia z Bogiem doznaje się wielkiego zapomnienia o wszystkich rzeczach zewnętrznych: 8.
OCZYSZCZENIE CZYNNE WOLI. — Gdy wola wszystkie pożądania swe kieruje ku Bogu, wówczas całą moc swoją zachowuje dla Niego: D III, 16, 2. — Człowiek duchowy powinien oczyszczać wolę z radości z dóbr przyrodzonych: 18, 3. —Wola skłaniająca się ku rzeczom doczesnym oddała się od rzeczy Bożych i upodobania w nich i odstępuje od sprawiedliwości i cnoty: 19, 6. —Wola w oderwaniu od stworzeń więcej zyskuje radości i przyjemności w nich niż ta, która w nich znajduje upodobanie: 20, 3. — Wola powinna zaprzeć się radości z dóbr naturalnych: 21, 1-2. — Kto zakłada w nich swą radość, łatwo odstępuje od miłości Bożej i popada w próżność: tamże. — Od dóbr naturalnych należy serce swe zwracać do Boga, rozważając, że w Nim są te wszystkie piękności i wdzięki w stopniu najwyższym: 2. — Sześć szkód wynika z przywiązania radości woli do dóbr przyrodzonych: 22, 2. — Jak próżną i niebezpieczną rzeczą jest radować się z tego, co nie pobudza do większej służby Bogu: 6. — W oderwaniu serca od radości z dóbr przyrodzonych wzrasta ogólna miłość ku bliźnim: 23, I. — Wynika stąd także inna korzyść nadzwyczajna, to jest doskonałe wypełnienie i przestrzeganie rady Zbawiciela: Kto chce za mną iść, niech sam siebie zaprze (Mt 16, 24): 2. — Zyskuje dusza także uciszenie, skupienie zmysłów i swobodę ducha: 3. — Wola może cieszyć się radością z dóbr przyrodzonych, jeśli one są pomocą, zgodnie z celem, dla którego Bóg je stworzył, aby przez nie był bardziej kochany i znany: 24, 4. — Gdy tego nie ma, powinno się umartwiać tę radość próżną i niepożyteczną: 7. — Przez zapieranie się radości w rzeczach zmysłowych człowiek zmysłowy staje się duchowym, a z doczesnego i ludzkiego zbliża się do stanu aniołów: 26, 3. — Za zaparcie się jednej radości Bóg udziela ich już stokrotnie więcej tu na ziemi, tak duchowo jak i docześnie: 5. — Wola powinna również umartwiać swą radość z dóbr duchowych: 23, 1. — Ludzie duchowi nie dojdą nigdy do prawdziwych radości ducha, jeśli nie wzniosą pożądania radości ponad te rzeczy widzialne: 40, 1.
OCZYSZCZENiE CZYNNE ZMYSŁÓW. — Jest konieczne w drodze do Boga: D 1, 4, 1. — Doniosłe rady, by wejść w to oczyszczenie: 13, 2 nn. — Działanie pamięci habitualnie zjednoczonej z Bogiem jest boskie: III, 2, 8. — Wówczas ustają zapomnienia w zakresie obowiązków: 9. — Człowiek duchowy powinien z cierpliwością znosić opróżnienie pamięci: 15. — Chociażby początkowo nie czuł korzyści z tego, Bóg w swoim czasie ją okaże: tamże. —Wiele szkód wynika z przechowywania w pamięci rzeczy tego świata: 3, 1 nn. — Gdy zostanie ogołocona, Bóg wchodzi do duszy: 6. — Wiele szkód sprawia szatan w duszy, która karmi pamięć rzeczami przyrodzonymi: 4, 1. — Z pojmowań naturalnych rodzą się udręczenia: 2. — Wspomnienia o rzeczach przyrodzonych przeszkadzają w zachowaniu równowagi moralnej w duszy: 5, 1. — Równocześnie też szkodzą jej dobru duchowemu i postępowi w drodze do doskonałości: 3. — Dusza przez zapomnienie o wszystkich rzeczach zyskuje usposobienie podatne na działanie i wpływ Ducha Świętego: 6, 3. — Żadne formy ni wiadomości nadprzyrodzone, podlegające władzy pamięci, nie są Bogiem i w żadnym nie stoją doń stosunku: 7, 2. — Ze wszystkich tychże opróżnić musi się dusza w swoim dążeniu do Boga: tamże. —Kto nie chce pozbawić się przyjemności owych wspomnień, nie zazna najwyższej słodyczy w Bogu: 18, 2. —Wspomnienia o rzeczach nadprzyrodzonych rodzą zazwyczaj ukrytą pychę i zarozumiałość: 9, 1. — Pamięć jednoczy się z Bogiem za pośrednictwem nadziei: 12, 3. — Wspomnienia duchowe odnawiać można jedynie w celu ożywienia miłości: 14, 2.
OCZYSZCZENIE DUCHA. - Nie wchodzi się w nie bezzwłocznie po wyjściu z udręczeń oczyszczenia zmysłów: N II, 1, 1. — Jest konieczne, by dusza oczyszczona została z habitualnych niedoskonałości, któ re przeszkadzają boskiemu zjednoczeniu: 5, 1. — Odbywa się ono w kontemplacji wlanej, pozostawiając szczególne skutki w duszy: 5, 1. Cierpi w nim dusza bardzo skutkiem poznania, że nie jest godna Boga ani żadnego stworzenia i że tak będzie zawsze: 5. Cierpi w nim dusza bardzo, jak gdyby umrzeć miała, wskutek swej słabości, która nie może znieść nadmiaru mocy, doskonałości i światłości Boga: 6. — Tak wielką jest tu słabość duszy, że delikatna i czuła ręka Boga zdaje się jej być cieżką: 7. — Bóg tak ogołaca i wstrząsa substancję duchową duszy i w tak nieprzeniknionym pogrąża ją mroku, że dusza czuje się zniweczona i starta w prochu w obliczu nędzy swojej, wśród strasznego konania ducha: 6, 1. — Dusza w tym oczyszczeniu cierpi męki podobne do piekielnych: 1. — To oczyszczenie zastępuje czyściec, gdyż duszy wydaje się, iż widzi otwarte piekło: 6. — Bóg trzyma duszę tak długo w nim, aż duch się oczyści i stanie się tak subtelnym, przejrzystym i lotnym, że będzie się mógł zjednoczyć z duchem Bożym: 7, 3. — Co najbardziej zasmuca duszę, to niemożność podniesienia umysłu i władz do Boga: 8, 1. — W tej ciemności jaśniej poznaje, co jest więcej a co mniej doskonałe niż przedtem: 4. — Bóg pogrąża ducha w ciemności, by udzielić mu większego światła: tamże. — Jedno tylko przywiązanie lub jedna szczególna skłonność, której by się dusza oddawała nałogowo, nie pozwoli jej odczuć ani uczestniczyć w subtelnej słodyczy ducha miłości: 9, 1. — Za sprawą tej nocy dusza przygotowuje się do osiągnięcia pełni wewnętrznego pokoju: 6. — Aby dusza mogła dojść do posiadania i radowania się dobrami, darami i cnotami, które dane jej będą w tym oczyszczeniu, potrzeba, aby zdawało się jej, iż niepodobna, by kiedykolwiek je osiągnęła: 9. — Ten sam boski ogień miłości kontemplacyjnej, który ma przemienić duszę i zjednoczyć z sobą, najpierw ją oczyszcza: 10, 1. — Im bardziej dusza oczyszcza się przez miłość, tym bardziej się nią zapala: 6. — Cierpi bez pociechy i nadziei jakiegokolwiek światła lub dobra duchowego: 11, 6. — Dusza w tym świetle oczyszczającym widzi tylko swoje grzechy i nędzę: 13, 10. —Wśród przerażaj ąych udręczeń i cierpień tej nocy dusza idzie drogą najpewniejszą: 15, 1. — To samo co noc ciemna: 1. — Jest ono podwójne — zmysłów i ducha: 2. — Ponadto zaś czynne i bierne: 1.
OGOŁOCENIE. - Aby iść drogą ogołocenia, dusza potrzebuje odpowiedniego pouczenia: D II, 22, 17. —Ogołocenie ze wszystkiegopowoduje w duszy wzrost miłości Bożej: 24, 8. — Ogołocenie polegające na wyrzeczeniu się wszystkich pociech wewnętrznych i zewnętrznych najbardziej zbliża duszę do Boga: III, 13, 1. Po ogołoceniu ducha ze wszystkich rzeczy dusze spotykają się z Umiłowanym w zjednoczeniu miłości: P 25, 4. OŁTARZ. — Ażeby dusza była godnym ołtarzem Boga, nie może przygasać w niej ogień Jego miłości: 1, 5, 7. — Również nie może się mieszać z innym, obcym ogniem: tamże. OSCHŁOŚĆ. - Powoduje ją w duszy usiłowanie zajęcia jak dawniej władz upodobaniem w przedmiocie rozmyślania: N 1, 10, S. —Przez oschłości oczyszczają się zmysły z upodobań i przywiązań naturałnych: 11, 2. — Nie są świadectwem nieobecności Boga: 1, 3-4. — Oschłość duchowa wysysa soki słodyczy wewnętrznej: 17, 2. — Dusza, by zabezpieczyć się przed nią, zamyka jej drzwi przez ustawiczną modlitwę i głęboką pobożność.
PAMIĘĆ. — Zaćmiona ciemnościami pożądań nie może mieć jasnego wyobrażenia o istocie Bożej: D 1, 8, 2. — Wielką korzyść przynosi duszy przechowywanie w niej wspomnień o Bogu: III, 14, 2. — Im bardziej dusza opróżnia pamięć z form i ze wspomnień, które nie są Bogiem, tym zupelniej skupi się w Nim jednym: 15, 1. — Ilekroć narzucą się duszy wiadomości, formy i obrazy wyraźne, powinna nie zatrzymując się przy nich, zwrócić się natychmiast do Boga opróżniona ze wszystkich wspomnień, w uniesieniu miłości: 1. PASTERZ. — Pasterzami zowie dusza pragnienia i uczucia, które prowadzą ją do Boga: P 2, 27.
PIĘKNO. — Bóg przez Wcielenie Syna swego odział cały świat pięknością: P 5, 4. — Dusza, poznając przez kontemplację stworzenia, widzi w nich bogactwo wdzięków, przymiotów i piękności, w jakie Bóg je przyodział: 6, 1. — Bóg swym spojrzeniem przyodziewa stworzenia w piękno i napełnia radością cały świat i niebiosa: tamże. — Piękność Boga i rozkosz widzenia Go jest tak niezmierna, że w tym życiu jej znieść niepodobna: 11, 5-6.
PiSMO ŚWIĘTE. — Ten, który się nim kieruje, nie zbłądzi: D Prol. 2. —Nie ma trudności, której by przy pomocy prawd jego nie dalo się rozwiązać: II, 21, 4. — Jego też zdaniem zawsze mamy się kierować: tamże. PiWNiCA DUCHOWA. - Ostatni i najwznioślejszy stopień miłości, który dusza osiąga będąc jeszcze na ziemi, nazywa się piwnicą wewnętrzną, duchową: P 26, 3. — Tu się dokonuje doskonałe zjednoczenie z Bogiem, które nazywają małżeństwem duchowym: 4. — Tego, co Bóg udziela duszy w tym stanie tak ścisłego zjednoczenia, nie można wysłowić ani opisać: tamże. — W tym zjednoczeniu Bóg sam udziela się duszy i z przedziwną chwałą przeobraża ją w Siebie: tamże. — W tym przeobrażeniu dusza wedle swej istoty i wedle swych wladz duchowych nasyca się Bogiem: 5. — To przebóstwienie i upojenie w najwyższej mądrości Boga sprawia, że zapomina ona o wszystkich rzeczach świata: 10-12. — W tej miłości wyniszczają się wszystkie przywiązania i niedoskonałości duszy: 19. — Bóg obdarzając duszę swą miłością i przyjaźnią, odsłania jej swe tajemnice w tym szczęśliwym stanie: 27, 4.
POBOŻNOŚĆ. - Nie ma się jej zasadzać na jakichś szczególnych formach i przepisach, bo duchem pobożności jest zdanie się na wolę Bożą: D II, 43, 2-3. — Im bardziej wierzy się formułom swoim, tym mniej ma się ufności w Bogu, a co za tym idzie mniej warunków do osiągnięcia tego, o co w modlitwie się prosi: 3. Prawdziwa pobożność pochodzi z serca: N 1, 3, 1. — Zważa jedynie na istotę rzeczy: tamże. — Przeciwna jest pobożności ciekawej, przywiązującej się do liczby i rozmaitości przedmiotów pobożności: tamże. —Prawdziwa w duchu pobożność polega na wytrwaniu w modlitwie z pokorą pokładając nadzieję jedynie w Bogu: 6, 6.
POCIECHY DUCHOWE. - Oddawanie się modlitwie nie polega na odczuwaniu pociech: N 1, 6, 6. POCZĄTKUJĄCY. - Powinni posługiwać się rozmyślaniami i formami zewnętrznymi w swej drodze do Boga: D II, 12, 5. — Dopuścić należy u początkujących pewne upodobanie w obrazach i kaplicach: III, 39, 1. Bóg postępuje z nimi jak najczulsza matka z najmniejszym dzieckiem swoim: N 1, 1, 2. — Liczne są niedoskonałości tychże odnośnie do pychy: 2, 1. — Stronią od spowiedników, którzy nie pochwalają ich ducha: 3. — Nie wyjawiają jasno swych błędów na spowiedzi, gdy spowiednicy bardzo zwracają na nie uwagę: 4. — Posiadają też wiele niedoskonałości w związku z wadą łakomstwa w znaczeniu duchowym: 3, 1. — Podobnie w związku z wadą nieczystości ulegają pewnym niedoskonałościom, które nazwać by można nieczystością duchową: 4, 1. — Zwykli mieć przywiązania, które rodzą się z nieczystości, nie z ducha: 7. — Gdy przywiązanie jest duchowe, ze wzrostem tego rośnie miłość Boga: 7. — Unoszą się gniewem przeciw innym i sobie, że nie są doskonałymi od razu: 5, 3. — W sprawach dotyczących pokuty kierują się raczej upodobaniem aniżeli posłuszeństwem: 6, 1. — Uciekają od drogi krzyża: 7. — Bóg oczyszcza ich pokusami: 8. — Bóg, chcąc ich podnieść do wyższego stanu postępujących, stawia ich w nocy ciemności zmysłów: 8, 3. POJMOWANIA. - Wielkim dobrem jest opróżnienie pamięci z poj -mowań naturalnych: D III, 6, 1 nn. —W pojmowaniach nadprzyrodzonych, odbieranych drogą zmysłową, wiele może być złudzeń i błędów: II, 11, 2. — Umysł powinien odrywać się od nich: tamże. — Cztery rodzaje pojmowań rozumowych: 23, 1.
POKORA. — Rady najskuteczniejsze, by ją nabyć: D 1, 13. — Gdy prowadzi do zupełnego wyniszczenia, dopełnia zjednoczenia duszy z Bogiem: II, 7, 11. — Pokora rodzi w duszy zadowolenie, umocnienie, oświecenie, pokój i bezpieczeństwo: 22, 16. — Kto jej nie ma, daje uwodzić się szatanowi: 2.6, 17. — Na pokorze i wzgardzie samego siebie po-lega prawdziwa cnota: III, 9, 3. Wśród upokorzeń Bóg bardziej udziela się duszy niż w czasach pomyślności: N 1, 12, 3. — Bóg upokarza, aby potem wywyższyć: II, 6, 6. —Prawdziwa pokora znajduje się w miłości: 19, 3. Bez niej nie można odkryć zasadzek szatańskich: P III, 3, 9. Jak powinien ćwiczyć śię w pokorze zakonnik: Przestrogi 13. Cztery przestrogi 6.
POKÓJ. — Aby go nie utracić powinniśmy radować się wśród przeciwności: D III, 6, 3. Podczas zaśłubin duchowych dusza wchodzi w stan pokoju, szczęścia i słodyczy miłości: P 14 i 15, 2. — We śnie duchowym na Sercu Umiłowanego dusza kosztuje i odczuwa ciszę, spokój i ukojenie pogodnej nocy: 22. Środki do zachowania pokoju: Przestrogi, 1-9. — Pokój potrzebny do postępu: List 2 i 3. — Pokój zasadza się na milowaniu Boga: List 11. — Pokój nagrodą za zaparcie się siebie: List 19. — Jak znaleźć pokój w skrupułach: List 20.
POKUTA. — Bez posłuszeństwa jest nierozsądną i nieużyteczną: N 1, 6, 2. — Pobudza do niej w tym razie szatan: tamże. — Pokuta niezbędna w życiu zakonnym: List 24. POSŁUSZEŃSTWO. - Bogu podoba się, by ludzie rządzeni byli jedni przez drugich: D II, 22, 9. — Posłuszeństwo pokorne ze względu na Boga, dodaje mocy duszom: 9. —Dusza pokorna kieruje się posłuszeństwem: 11. Bezpieczeństwo zakonnika polega na czynieniu wszystkiego z posłuszeństwa: Przestrogi 1. POSTĘPUJĄCY W CNOCIE. - Ten wiele postępuje w cnocie, kto daje prowadzić się Bogu: D Prol. 3. — W początkach wstępowania w ogólne poznanie kontemplacyjne potrzeba nieraz jeszcze korzystać z rozmyślania: II, 15, 1. Czasem nie brakuje im oschłości i udręczeń wewnętrznych: N II, 1, 1. — Łatwo i w obfitości znajdują sło dycz i smak wewnętrzny w duchu: tamże. — Posiadają jednak pewne niedoskonałości w głębi, gdzie oczyszczenie zmysłów Sięgnąć nie mogło: 2,1.
POWOŁANIE ZAKONNE. - Przygotowanie do zakonu: List 11. —Wychowanie nowicjuszów: List 9. —Powinniśmy godnie odpowiedzieć powołaniu zakonnemu: List 16. —Bóg duszom powołanym udzieła łask wielkich: Z Prolog, 2. POZNANIE. — Liczne i rozmaite są poznania, jakie umysł przyjąć jest zdolny: D II, 10, 1 nn. — Ogólne miłosne poznanie Boga zadowala duszę: 13, 7. — Powoduje w niej ono pokój, spoczynek, smak i rozkosz bez trudu: tamże. — W duszach czystszych poznanie będzie czystsze i jaśniejsze: 14, 8. — Jest ono tak ogołocone i obce wszelkim formom zrozumiałym, że umysł nie zauważa go czasami: 8. — Poznanie przymiotów Bożych powoduje najwyższą radość i rozkosz duszy: 26, 3. — Tych wzniosłych poznawań doświadczać może jedynie dusza, która dochodzi do zjednoczenia z Bogiem: 5. — Doznawanie ich polega na pewnym dotknięciu przez Boga: tamże. — Ubogacają duszę, ozdabiają ją cnotami: 6. — Dusza powinna przyjmować je z pokorą i poddaniem: 9. — Nie może ich chcieć, albo nie chcieć, bo udzielają się jej niespodzianie i bez jej woli: 10.
POŻĄDNIA. — Ci, którzy zadowalają pożądania swoje w stworzeniach, sprawiedliwie głód cierpią: D 1, 6, 3. — Ci, którzy nie umartwiają żądz swoich, słusznie, gdy ustępu ją z drogi Bożej, czują głód, bo zadowalają żądzę swoją w jakimś stworzeniu: 7. — Pożądania nieumartwione nużą i utrudzają duszę: 5 i 6. — Tyle udręczeń ma dusza, ile pożądań: 7, 2. — Im większe będą pożądania, tym sroższe będą męki: tamże. —pożądania zaślepiają i zaćmiewają rozum: 1. — Pożądania czynią wolę niezdolną do przyjęcia Boga w czystej miłości: 2. Powodują ślepotę rozumnego i wyższego umysłu: Z 3, 72. — Niemożliwą jest rzeczą, by dusza pełna pożądań, mogła oceniać rzeczy Boże tak, jakimi one są: 73. — Uważa rzeczy Boga za nie Jego, a rzeczy nie pochodzące od Boga, za Jego: tamże. — Im mniej w jakiejś duszy jest pożądań, tym Bóg bardziej jest zadowolony i więcej jako w swym domu przebywa: 4, 14. POŻĄDLIWOŚĆ. - Zawsze ciało pożąda przeciw duchowi: P 3, 10. —Ządza miłości sprawia, że wszystko to, co nie odnosi się do tego, co wola kocha, nuży, drażni i męczy duszę: 10, 5. — Pożądliwości wyobrażone są przez jelenie i rogacze: 20-22, 6. — Są śmiałe, odważne, gdy znajdują się w warunkach pomyślnych dla siebie: tamże. PRAGNIENIE. - Właściwością duszy jest pragnienie kosztowania radości i słodyczy miłości: P 36, 3. —Drugą prośbą duszy zjednoczonej z Bogiem jest pragnienie upodobnienia się do Umiłowanego: tamże. —Trzecią jest pragnienie zgłębienia i poznania ukrytych tajemnic Umiłowanego: tamże.
PRAWDA. - Bóg ją objawia temu, kto jej szuka: D II, 22, 11. W tym życiu rozpoznaje się ją z wielkim trudem: N II, 16, 12. PRAWO STARE I EWANGELICZNE. — Zostaje wyklęty, kto by pouczał dusze niezgodnie z Ewangelią Chrystusa: D II, 22, 7. — Największą chwałą, jaką oddać można Bogu, jest służenie Mu według doskonałości ewangelicznej: III, 17, 2. W Starym Testamencie Izraelici bali się ujrzć oblicze Boga, by nie umrzeć: P 11, 9. — Teraz, w prawie laski, nie boi się oblicza Jego ten, kto kocha, bo gdyby umarł, znajdzie w śmierci wszystkie słodycze i rozkosze miłości: 10.
PRZECIWNOŚCI. - Nie należy niepokoić się w przeciwnościach: D III, 6, 3. — W wypadkach przeciwnych raczej cieszyć się powinniśmy, niż smucić, by nie utracić spokoju duszy: 4. Z największą obfitością i słodyczą udziela się Bóg w przeciwnościach: N 1, 12, 3. PRZEŁOŻENI. - Tego, kto podoba sobie w przełożeństwach i innych podobnych urzędach, Bóg uważa za niewolnika: D 1, 4, 6. — Bóg tak bardzo nie lubi dusz skłaniających się do wielkości, że nawet kiedy im nakazuje coś wielkiego, nie chce, by Go słuchały skwapliwie i z radością: II, 30, 4. Podwładni powinni w przełożonych widzieć Boga: Przestrogi 12. PRZYJACIEL. - Nowy jest jak wino nowe, a stary podobny jest do wina starego. — Stary nie czyni tego, co często czyni nowy z powodu swych niedoskonalości. — Stary jest wierny i cudem tylko Sprzeniewierzyłby się wierności: P 25, 11.
PRZYJEMNOŚCI D UCHO WE — Po ich zakosztowaniu smak traci wszelkie ciało: D II, 17, 5. PRZYWIĄZANIE. - Wielce obraża Boga, kto z uczuciem miłości ku Bogu lączy przywiązanie do stworzeń: D 1, 3, 5. — Im bardziej człowiek przywiązuje się do stworzenia, tym mniej zdolnym się Staje do przyjęcia Boga: 6, 1. — Przywiązanie zaćmiewa umysł i sprawia, że mimo rozumu i darów od Boga otrzymanych, człowiek popada ze złego w coraz gorsze: 8, 6. — Kto nie zerwie wszelkiego przywiązania, nie osiągnie zjednoczenia z Bogiem: 11, 4. — Przywiązanie do jakiejkolwiek rzeczy poza Bogiem zaślepia i zaćmiewa rozum: III, 19, 3. — Jest przyczyną oziębłości i gnuśności, i całkowitego oddalenia od Boga: 5-8. Gdy jest duchowe, ze wzrostem jego rośnie miłość Boża: N 1, 5, 7. — Zazwyczaj dusza błądzi skutkiem przywiązań, żądz i upodobań: 11, 16, 2. PRZYZWYCZAJENIA. - Dobrowolne, niedoskonałe przeszkadzają do zjednoczenia z Bogiem: D 1, 11, 3. — Nieumartwione przeszkadzają do postępu w doskonałości: 3-4. — Większą przeszkodą w cnocie są błędy nałogowe, choćby najmniejsze, niżeli większe, nie będące wynikiem przyzwyczajenia: 4. — Kto im ulega, nie będzie mógł zakosztować prawdziwego życia i rozkoSZy duchowych: P 3, 10. zob. POZĄDANIA.
PYCHA. — Pragnienie zachowania wspomnień o rzeczach nadprzyrodzonych powoduje prawdziwą pychę duchową: D III, 9, 1. — Nie jest nią odrzucać te wspomnienia, chociażby były dobre: 13, 9. Pełni są tej wady początkujący, nie wchodzący jeszcze w ciemną noc: N 1, 2, 1. — Przez nią dzieła i cnoty, jakie praktykują, nie tylko nie przynoszą korzyści, ale na złe im się obracają: 2. RADOŚĆ. — Radość z dóbr doczesnych powoduje przytępienie umysłu: D III, 19, 6.
RANY MIŁOŚCI BOŻEJ. - Bóg nawiedzając duszę zadaje jej swą miłością jakby ciosy ukryte, które ją jak strzały ogniste dotykają i ranią: P 1, 17. — Rozpalają one wolę i uczucia w takim stopniu, że dusza jest jakby zanurzona w ognistych płomieniach miłości: tamże. —Są jednak wielkim bólem i cierpieniem dla duszy z powodu tęsknoty za Bogiem, gdyż nie ranią jej z tak wielką gwałtownością, by położyć kres jej ziemskiemu życiu: 18. — Te nawiedzenia raczej ranią, niż uzdrawiają, więcej zadają bólu, niż uszczęśliwiają: 19. — Służą do ożywienia świadomości, do spotęgowania pragnienia, a tym samym bólu i tęsknoty za Bogiem: tamże. — Na te rany miłości nikt nie ma balsamu kojącego, tylko Ten, co je zadał: 20. — Rany te jednak są tak słodkie i pełne rozkoszy, że dusza pragnęłaby, by położyły kres jej życiu doczesnemu: 9, 3.
ROZKOSZ DUCHOWA. - Wielką rozkoszą dla duszy jest poznanie Boga i Jego przymiotów: D II, 26, 3. — Rozkoszy kontemplacji niepodobna inaczej wyrazić, jak tylko za pomocą pewnych określeń ogólnych: tamże. — Rozkosz kontemplacji daje przedsmak chwały wiecznej: 5. —Siła rozkoszy duchowej zawarta jest w ogołoceniu: III, 41, 1. Rozkosz ducha zawarta jest w krzyżu: N 1, 7, 4. Rozkosze miłości Bożej: Z 2, 12 i 19. — Najczystsze rozkosze i szczęście w zjednoczeniu z Bogiem: 32-35. — Rozkosz i zadowolenie duszy, która wiernie służy Bogu: List 12. ROZMYŚLANIE. - Jest to czynność dokonywana przy pomocy obrazów, form i postaci, wytwarzanych przez zmysł wyobraźni i fantazji: D II, 13, 3. — Nie powinno się zaprzestać rozmyślania przed czasem, by się nie cofnąć wstecz: 1 nn. — Są pewne znaki, po których poznać można, kiedy należy opuścić modlitwę myślną, a oddać się kontemplacji: 2 nn. — Rozmyślanie bowiem ma za cel doprowadzenie duszy do pewnego ogólnego i miłosnego poznania Boga, w którym dusza trwa bez trudu zdobywania, pijąc mądrość, miłość i słodycz: 15, 5. ROZUM. — W porządku naturalnym wola nie może kochać tego, czego wpierw nie pojmie rozumem: P 26, 8. — Jeśli chodzi o porządek nadprzyrodzony, Bóg z łatwością może wlewać miłość do duszy i powiększać ją bez udzielania jej poszczególnego zrozumienia: 8.
ROZWAŻANIE. - Droga Boża nie polega ma mnogości rozważań: D II, 7, 8. Rozważanie o stworzeniach jest pierwsze w zbliżeniu się do poznania Boga, w nim bowiem dusza niewidzialne doskonałości Boga poznaje z dzieł widzialnych: P 4, 1. SAMOTNOŚĆ. - Wielce wskazana przy odbywaniu pielgrzymek i podczas modlitwy: D III, 36, 3. W niej znajduje się Boski Oblubieniec duszy: N II, 14, 1. W niej Bóg duszę ogołoconą od wszelkich upodobań otacza swą opieką, udziela jej wszelkich darów i wprowadza do wzniosłych tajemnic Bożych: P 35, 2. — Przez nią dusza dochodzi do złączenia się ze Słowem Bożym, a tym samym znajduje pełne szczęście i zadowolenie: 4. —W tej samotności Bóg pobudza i podnosi duszę do rzeczy wyższych: 5. —Oblubieniec zostaje zraniony miłośnie tym, że dusza z miłości dla Niego opuściła wszystko i została w zupełnej samotności: 7. SCHODY. — Mądrość tajemna, czyli kontemplacja, to schody, po których dusza dochodzi do posiadania dóbr i skarbów niebieskich: N II, 18, 1. — Przez te schody dochodzi się do poznania Boga: tamże. — Również przez nie dusza zstępuje do poznania siebie: 2. — Nazywa się kontemplacja schodami tajemnymi, bo jest wiedzą miłości, wznoszącą duszę ze stopnia na stopień, aż do Boga: 5. — Dziesięć jest stopni mistycznych schodów miłości: 19, 1. SKĄPCY. — Chciwi bogactw nigdy nie są zadowoleni i popadają w wiele nieszczęść: D III, 19, 7. — Całkowicie oddani sprawom świata dalecy są od spraw Bożych: 7. — Zapominają o Bogu, a na miejsce Jego kładą pieniądz: 8. — Gdzie chciwość, tam nie ma wolności: 20, 2.
SŁOWA NADPRZYRODZONE. — Mamy ich trzy rodzaje: słowa sukcesywne, formalne i substancjalne: D II, 38, 2. — Sukcesywne formuje zazwyczaj sam umysł, oświecony Duchem Świętym w skupieniu na modlitwie: 29, 1-2. — Ażeby przez nie nie zbłądzić, należy z zupełnym zaparciem się ich kierować się nauką Kościoła: 3-4. — Jeśli rzeczywiście udzielone są sposobem nadprzyrodzonym, wola oddaje się miłości Bożej, przez miłość zaś przechodzą owe dobra zawarte w tych słowach: 7. — Podaje się znaki, po których można poznać, czy są od Boga, czy nie: 11. — W słowach sukcesywnych szatan często zwodzi dusze, które przywiązują do nich wagę i lubują się w nich: tamże. — Różnica między sukcesywnymi a formalnymi i substancjalnymi: 31, 1. — Wobec substancjalnych dusza zachować się ma z pokorą i poddaniem: 2. — Sprawiają one w duszy to, co wyrażają: tamże. — Pomagają do zjednoczenia duszy z Bogiem: tamże. SPOWIEDNICY. - Którzy nie mają światła i doświadczenia na drodze życia wewnętrznego, szkodę przynoszą duszom: D Prol., 4. — Nie mając doświadczenia czynią duszy szkodę podczas oschłości i udręczeń ducha: tamże. — Wydaje im się, że grzechy i złe życie owych dusz są powodem oschłości i udręczeń wewnętrznych: tamże.Wielkie zadanie spowiedników: Z 3, 25-26. — Szkody, jakie mogą przynieść duszy: 39-45. — Zaprowadzają duszę na błędne drogi: 50-62. — Polecenie korzystania z kierownictwa spowiedników: List 4. — Jak spowiadać skrupulantów: List 20. —Jak postępować z duszami będącymi w błędzie: Ocena ducha. Zob. MISTRZ DUCHOWY.
STWORZENIA. — Wszystkie są nicością i ciemnością przed Bogiem: D 1, 4, 1. — Nie jest zdolny do Boskich oświeceń, kto nie pozbędzie się zamiłowań do stworzeń: tamże. — Im bardziej wola zawisła jest od stworzeń, tym większą namiętności jej mają nad nią władzę: III, 16, 4. —Prawdziwą radość dają wówczas jedynie, kiedy się je posiada ze swobodą serca, bez przywiązania go do nich: 20, 2. Rozważanie o stworzeniach jest pierwszym stopniem drogi do poznania Boga: P 4, 1. — Pobudza bardzo do miłości duszę rozważanie, że wszystkie stworzenia są dziełem rąk samego Boga: 3. — Bóg przyodział stworzenia w piękno i wdzięk, pozostawiając na nich ślady swojej wielkości, potęgi, mądrości i innych swych przymiotów: 5, 3. — Są jakby śladem przejścia Bożego: tamże. —Stworzenia są jednym z mniejszych dzieł Boga, które stworzył jakby mimochodem: tamże. — Przez Syna swego Bóg patrzy na wszystko stworzenie i tym samym daje stworzeniom byt naturalny, przymioty oraz sprawia, że są piękne i doskonałe: 4. — Wszystkie stworzenia razem i każde z osobna ma w sobie jakiś przejaw Bożej doskonałości i każde przez to, co posiada nuci na swój sposób pieśń Stwórcy: 14 i 15, 25. —Wszystkie te głosy łączą się w jeden potężny akord uwielbienia wielkości, wszechmocy i przedziwnej mądrości Boga: 27. — Wszystkie stworzenia zarówno ziemskie, jak i niebieskie mają w Bogu swój początek i życie: 39, 11. Trzeba oderwać się od stworzeń, by żyć w Bogu: Z 2, 28. — Poznaje dusza stworzenia w Bogu: 4, 4. —Oderwanie od stworzeń daje swobodę duszy: List 7. — Nieszukanie przyjemności w stworzeniach pozwala nam zakosztować przyjemności Bożych: List 11. SYN BOŻY. —Stając się człowiekiem udzielił stworzeniom piękności Bożej: P 5, 4. — Zstępuje do ogrodu cnót duszy i udziela się jej w powiewie Ducha Świętego: 17, 8. — Naówczas rozkoszuje się nią i karmi zarazem: tamże.
SZATAN. — Posiada władzę nad duszą o tyle, o ile jest przywiązana do rzeczy cielesnych i zewnętrznych: D 1, 2, 2. — Zwiększą łatwością uwodzi ludzi duchowych przez pociechy zewnętrzne niż wewnętrzne: II, 11, 3. — Zwodząc dusze przyprowadza je potem do większych upadków: 5. —Poznawać może wiele rzeczy z ich przyczyn naturalnych: 7-8. — Podsuwa nieraz zmysłom rzeczy niezwykłe, ukazując widzialne postacie świętych i jasności najpiękniejsze, aby dusze rozłakomione nimi doprowadzić do wielkich nieszczęść: 5. — Postępuje z duszą na wzór i sposób Boga, przedstawiając jej rzeczy podobne do tych, jakich Bóg udziela: 21, 7. — Uwodzi tych, którzy grzechami swymi i zuchwalstwem na to zasługują: 12. — Zwycięża takich, którzy w rzeczach Bożych kierują się własnym upodobaniem: tamże. — Nie może sprawić rozkoszy podobnej do tej, jakiej doznaje się w poznawaniu miłosnym Boga: 26, 5. — Niezliczone razy okłamuje duszę, której brak pokory i ostrożności: 17. — Zwykł naśladować objawienia Boże: 27, 3. — Uwodzi tych, którzy się lubują w objawieniu rzeczy ukrytych, dokonywanym drogą nadprzyrodzoną: 29, 10. — Tych, którzy nie ogołacają pamięci z wiadomości nadprzyrodzonych, doprowadza do popełniania tysięcznych niedorzeczności: III, 10, 2. Nie może szkodzić duszy idącej wśród nocy ciemnej w zaćmieniu i umartwieniu wszystkich swych pożądań: N II, 16, 2. — Nie może dojrzeć ani szkodzić duszy przyodzianej wiarą: 21, 3. — Nie może poznać stanu duszy, jak tylko za pośrednictwem władz części zmysłowej: 23, 2. — Im udzielanie się Boże jest bardziej duchowe, wewnętrzne, tym szatan mniej je pojmuje: tamże. — Z dopuszczenia Bożego napełnia duszę takim udręczeniem, że się z nim żadna męka doczesna porównać nie może: 5. — W rzeczach duchowych może on działać na duszę jedynie w zakresie lask udzielanych jej za pośrednictwem aniołów: 6. Z wielką mocą usiłuje odwieść duszę od drogi cnoty: P 3, 9. — Jego pokusy i zasadzki Są bardziej niebezpieczne, trudniejsze do poznania i zwyciężenia niż te, które zastawiają świat i ciało: tamże. — Duchy ciem ności używają również do pomocy tych dwóch wrogów: świata i ciała, aby z tym większą siłą walczyć przecny duszy: tamże. — Tylko w promieniach światła Bożego można odkryć jego zasadzki: tamże. — Gdy dusza jest złączona z Umiłowanym i w Niego przeobrażona, szatani tak się jej lękają, jak samego Boga: 24, 4. — Szatan lęka się bardzo duszy doskonałej: tamże. — Gdy w duszy kwiaty cnót zaczynają wydawać swą woń, budzą się uśpione namiętności, poruszane i pobudzane przez duchy ciemności: 5-6. Jak szatan usiłuje zwodzić zakonników i jak go zwyciężać: Przestrogi 10-13.
ŚMIERĆ. — Tylko ci, co umorzą człowieka starego, mogą odrodzić się synami Bożymi: D II, 5, 5. Ten, kto umiera sobie i wszystkim rzeczom, żyje w Bogu życiem miłości rozkosznym i słodkim: N 1, Obj. 1. Dusza zraniona miłością Bożą chciałaby umrzeć tysiącem śmierci, by mogła posiąść już Boga: P 1, 19. — Nie może być gorzką śmierć dla tego, kto kocha Boga: 11, 10. — Goręcej jej pragnie taka dusza niż królowie ziemscy swej potęgi i władzy: tamże. — Droga przed oblicznością Pańską śmierć świętych Jego, przez uczestniczenie w doskonałościach Jego: tamże. — Grzesznik natomiast czuje ciągłą trwogę przed śmiercią, bo wie, że sprowadzi na niego wszystkie męki i utrapienia: tamże. ŚRODKI — Winny odpowiadać celowi, do którego prowadzą: D II, 8, 2. — Rzeczy stworzone nie mogą być środkiem zjednoczenia z Bo- giem: 3. — Najpewniejszym środkiem w potrzebie jest ufność w Bogu: 21, 5. ŚWIAT. — Kto się nie zapiera wszystkich rzeczy tego świata, nie jest zdolny do otrzymania ducha Bożego w czystym przeobrażeniu: D 1, 5. 2. — Chrystus przyszedł na świat, aby nauczyć ludzi wzgardy wszystkich rzeczy stworzonych: 2. — Sprawiedliwie gniewa się Bóg na takich, którzy mimo że wziął ich ze świata, żyją w obojętności i nie przezwyciężają wad swoich: 11, 7. — Tacy zwykle popadają potem w większe jeszcze winy: tamże. W porównaniu z żywotem wiecznym świat jest zwiędłym i martwym i zgoła bez wartości: N II, 21, 6. Wyobrażony jest przez dzikie zwierzęta: P 3, 7. — W potrójny sposób mogą one szkodzić duszy oddającej się Bogu: tamże. — Uważają za przesadną w postępowaniu i za niepożyteczną odnośnie do tych rzeczy, które sam ceni: 29. 5. Właściwy stosunek zakonnika do rzeczy świata: Cztery przestrogi 8.
TAJEMN1CE WIARY. - Jak Wcielenie Słowa Przedwiecznego i inne misteria świętej wiary Są największe w porównaniu z tymi dziełami, których dokonał jakby mimo-chodem i w pośpiechu: P 5, 3. — Nazywane są grotami i jaskiniami przez wzniosłość i głębokość tajemnic Bożej Mądrości. — Jak głębokie groty mają wiele pieczar i zakątków, tak podobnie i każda tajemnica Chrystusa jest pełna głębi mądrości i mieści w sobie wiele rzeczy skrytych, jak np. przeznaczenie i uprzednia wiedza Boża odnośnie do synów ludzkich: 37, 3. — Uwielbienia tajemnic Bożych są doskonałe wówczas, gdy dusza przez zjednoczenie z Bogiem głęboko poznaje tajemnice: 39, 9. TERESA OD JEZUSA. - Chwalebna nasza Matka, święta Teresa od Jezusa napisała dzieła w sposób przedziwny traktuj ące o rzeczach Bożych: P 13, 7. TRÓJCA ŚWIĘTA. - W najgłębszej istocie duszy, istotnie i obecnie jest ukryte Słowo, Syn Boży wraz z Ojcem i Duchem Świętym: P 1,6.
TRUDY. — Przez nie dochodzi się do wzniosłych dotknięć Bożej miłości: N II, 11, 5-6. — W nich próbuje Bóg wiarę swej oblubienicy: 5. Nie można dojść do głębi mądrości i bogactw Bożych inną drogą, jak tylko przez gąszcze cierpień i udręczeń: P36, 13. UBÓSTWO. — Ten tylko jest ubogi, kto z woli swojej ogołaca się z pożądania dóbr doczesnych: D 1, 3, 4. — Nie ma ducha ubóstwa, kto szuka pociech duchowych: II, 7. 5. Sprzeciwia mu się przywiązanie do niezwykłości oraz kosztowności obrazów, itp.: N I. 3, 1.
UDZIELANIA SiĘ BOŻE. - Chociażby były bardzo wielkie i dusza otrzymywała nadzwyczajne laski i światło wewnętrzne, nie powinna sądzić, że to jest już posiadanie czy widzenie jasne istotowe Boga: P 1, 4. — Odczuwalne nie są większym dowodem obecności niż wówczas gdy dusza pozostaje w oschłości i zdaje się jej, że Bóg się od niej oddalił: tamże. — Bóg udziela się duszy poprzez pragnienia i uczucia miłości: 2, 8. — Udzielanie się Boże bywa tak wielkie, że dusza nie może go znieść w tym życiu: 13, 3. UKOJENIE. — Szkodę czyni sobie dusza, która wyrywa się z wewnętrznego ukojenia kontemplacji i oddaje temu, co zewnętrzne: D II, 12, 6. —Nie jest bezczynnością pozostawać w tym ukojeniu kontemplacji: 7. —Ludzie duchowi powinni się uczyć zostawać w Bogu w owym uspokoj eniu z uwagą pełną czci i miłości: 8. —Znajdują oschłość i znużenie ci, którzy po dojściu do tego uspokojenia na modlitwie chcą jeszcze rozmyślać z pomocą form iwyobrażeń: 7.
UMARTWIENIE - zmysłów jest nocą dla duszy: D 3, 1-2. — Umartwienie pożądań tak jest konieczne dla pożytku duszy, jak uprawa dla roli, która bez niej nie wyda owocu: 8,4. Roztropne umartwienie ciała daje życie duchowe: P 3, 10. Nagroda za umartwienie: Z 1, 16- -19. — Umartwienie w znoszeniu przykrości: Przestrogi 15-17. — List 1. — Zakonnik o tyle nim jest, o ile jest umartwiony: List 9 i 24.
UMYSŁ. — Nie jest zdolny do odebrania jasnego poznania Boga w tym życiu: D II, 8, 4 nn. — Aby zjednoczyć się z Bogiem, musi się zaćmić odnośnie do swych własnych pojmowań: 5. — Oświecony przez Ducha Świętego formuje sam wewnętrzme niektóre prawdy: 19, 1-2. —Duch Święty w niczym bardziej jak w wierze go nie oświeca: 6. — Wobec poznawań nadprzyrodzonych winien zachować się biernie: 32, 4. Zjednoczony z Bogiem już nie pojmuje inaczej, jak tylko tą Mądrością Bożą, z którą się zjednoczył: N II, 5, 1. — Tym ciemniejsze są dla niego rzeczy nadprzyrodzone, im jaśniejsze są w sobie: 8, 2. — Ażeby mógł zjednoczyć się z Bogiem i uczynić Bożym, musi pozbawić się własnego światła przyrodzonego: 9, 2. —Zanim zostanie oczyszczony, dusza odczuwa częściej dotknięcia Boże w wołi niż w umyśle: 13, 3. — Umysł ludzki zjednoczony z Bożym staje się boskim: 11. — Niezmierna światłość duchowa Boga tak go przewyższa, że im bardziej do niej się zbliża, tym bardziej go zaćmiewa i oślepia: 16, 11. UPALENIE. - W nim ogień jest silniejszy: Z 2, 2. — Dusza przeobrażona przez miłość cała staje się upaleniem: tamże. — Rana miłości, którą zadaje Boskie upalenie, leczy się, gdy ono ją powiększa: 7. — Jest to dotknięcie Bóstwa w duszy, bez żadnej figury: 8. — Duszy się zdaje, że godzi w nią serafin grotem rozpalonym miłością: 9.
WIARA. — Święci Patriarchowie są ojcami wiary: D 1, 2, 3. — Dusza uwolniona od przywiązań doczesnych i cielesnych słusznie zaliczona być może do społeczności ojców wiary: tamże. — Dusza, która przez nią idzie, jest bezpieczna i wolna od sideł szatańskich: II, 1, l-2. — Jest ona nocą ciemności dla duszy, ciemniejszą niżeli noc zmysłów: 2, 1. —Wiara jest stanem duszy pewnym i zarazem ciemnym, bo do wierzenia podaje prawdy objawione przez samego Boga, które są ponad wszelkie światło przyrodzone: 3, 1. — Jest nocą, która im jest ciemniejsza, tym więcej wypromienia światła: 3, 4. —Gdy zaćmiewa, daje światło: tamże. — Ażeby kierować się wiarą, dusza zostawać musi w ciemnościach i opróżnieniu w odniesieniu do wszystkich rzeczy: 4, 2. — Za pośrednictwem ciemności wiary dusza szybko zbliża się do zjednoczenia z Bogiem: 9, 1. Jest najbliższymi proporcjonalnym środkiem zjednoczenia duszy z Bogiem: 9, 1. — Przedstwia nam Boga takim, jakim jest w rzeczy samej, tak że pod tym względem nie ma różnicy między widzeniem Boga a wiarą w Niego: tamże. — Zawiera w sobie światło i prawdę Bożą: 10, 3. — Jest światłem, którego mamy się trzymać w życiu: 16, 5. — Czysta wiara bardziej niż wizje duchowe rozpala miłość ku Bogu: 23, 8. — Duch Święty oświeca umysł skupiony na miarę jego skupienia, umysł zaś nie może znaleźć więszego skupienia niźli we wierze: 29, 6. — Im czystszą i doskonalszą jest dusza w doskonałości wiary, tym więcej posiada włanej miłości Boga: tamże. — Bóg naucza ją w niej tajemnic i podnosi przez cnoty i dary: tamże. Kryje w sobie istotę i piękność Boga: P 12, 1. — Nie ma innego środka do prawdziwego zjednoczenia z Bogiem oprócz wiary: 2. — Nazywa się źródłem, ponieważ z niej spływają na duszę wszystkie dobra duchowe: 3. — Także dlatego, że jest czysta w swych prawdach, krzepiąca, jasna, wolna od błędów: tamże. Wiara odnośnie do swych artykułów jest porównana do srebra, odnośnie do swych prawd i samej jej istoty jest porównana do złota: 4. — W istocie wiara daje nam i udziela Boga, lecz osłoniętego srebrem tejże wiary. Nie jest to doskonałe poznanie: 4.
WIDZENIA. — Bóg pozwala szatanowi ukazywać widzenia fałszywe wśród prawdziwych: N II, 22, 7. WIEŃCE. — Cnoty i dary będące w duszy są jakby wieńcami uwitymi z różnych kwiatów: P 30, 6. — Gdy dusza doskonale posiądzie cnoty i dary, wieniec doskonałości będzie już uwity: tamże. WIZJE. — Odtrącenie takich, które w sposób nadprzyrodzony przedstawiają się zmysłom, nie obraża Boga: D II, 11, 5. — Bez zezwolenia duszy sprawiają one skutek swój w duchu: 6. — Pochodzące od złego ducha sprawiają w duszy zamieszanie, oschłość, próżność lub zuchwałość ducha: tamże. Wizje substancji bezcielesnych nie mogą być oglądane w ciele śmiertelnym: 24, 2. —Sześć wielkich szkód wynika z wizji: 11, 7. — Szatan usiłuje swymi wizjami uwodzić osoby duchowe: 16, 3. —Dusza, nie zezwalając na nie i zachowując się biernie, korzysta z nich odpowiednio do zamiarów Bożych: 11- -12. — Bóg najpierw naucza duszę swej mądrości przez formy, obrazy i widzenia, by podnieść ducha do swej mądrości duchowej: 17, 4. —Kto przywiązuje się do wizji zmysłowych, pojmuje Boga dziecinnie: 6. —Zaprzeć się wizji wyobrażeniowych, znaczy uwolnić się od niebezpieczeństw zbłądzenia w odróżnieniu dobrych od złych: 7. — Dwa są rodzaje wizji duchowych, odbieranych drogą nadprzyrodzoną: 24, 1. — Po- wodują w duszy uspokojenie, radość podobną do chwały, pokorę i inne skutki: 6. — Zwykł też i szatan naśladować Boga, lecz bezskutecznie: 7.
WŁADZE DUSZY. - W kontemplacji winny zostawać w uspokojeniu i bez jakiegokolwiek działania: D II, 15, 5. — Działania władz dusz zjednoczonych z Bogiem są z Ducha Świętego: II, 2, 9. — Trzeba je uciszyć, by Bóg przemówił: 3, 4. — Trzeba się zaprzeć i zamknąć bramy władz, ażeby Bóg wszedł do duszy: 6. Trzy władze duszy: pamięć, umysł i woła, są jak krzewy różane, które wydają ze siebie kwiaty myśli Bożych, akty miłości i cnót rozlicznych: P17, 5. WŁOS. — Wola duszy i miłość, jaką płonie dla Umiłowanego, jest włosem, którym podobnie jak nicią wiąże się kwiaty, łączy i utrzymuje cnoty i dary nadprzyrodzone: P 30, 9. — Miłość, którą powiązane są cnoty, jest miłością mocną i taką być musi, by je mogła utrzymać: 31, 3. —Bóg daje się ująć tym włosem pełnej i mocnej miłości: tamże.
WOLA. — Jeśli zajęta jest czymś innym poza Bogiem, przestaje być wolną, nienaruszoną, swobodną i czystą, co jest warunkiem Boskiego przeobrażenia: D I. 11, 6. Zjednoczona z Boską miłością staje się Bożą: N II, 4, 2. — W duszy zjednoczonej z Bogiem przez miłość, wola duszy i wola Boga są złączone w jednej woli Boga: 38, 3. W porządku naturalnym wola nie może kochać tego, czego wpierw nie pojmie rozumem: P 26, 8.
WOLA BOŻA. - Wola Boża w posłuszeństwie: Przestrogi, 11-13. — Wola Boża w cierpieniach: List 9. — Woli Bożej trzeba się z ufnością oddać: List 12. — Co Bóg nam daje, to jest dla nas nąjlepsze: List 24 i 25. WOLNOŚĆ - SWOBODA DUCHA. — Oderwanie serca od wszystkich dóbr stworzonych, pozostawienie go wolnym dla Boga, jest pierwszym warunkiem wszystkich łask Bożych: D III, 20, 2. WYOBRAŹNIA, WYOBRAŻENIA. — Ze wszystkich opróżnić musi się dusza dla osiągnięcia zjednoczenia z Bogiem: D lI, 12, 2. — Od wielu trudności uwalnia się ten, kto ogołaca wyobraźnię swoją z form i kształtów: III, 13, 1. — Obrazy i figury ma dusza czcić nie dla upodobania, słodyczy ani wyobrażeń, lecz dla miłości, którą powodują: 6. — Dlatego można niekiedy przywołać na pamięć jakiś obraz czy jakieś pojęcie, które spowodowało w niej miłość, by poddać duchowi pobudki miłości: tamże. — Nauka ta nie wpływa na obniżenie kultu obrazów: 15, 2. — Służą one do pobudzania woli ku pobożności: 35, 2-3. — Wybierać należy więc takie, które bardziej celowi temu odpowiadają: 3. — Wstrętnym jest dla Świętych, gdy przyozdabia się ich figury w świeckie i modne stroje: 4. — Kto przywiązuje się do posiadania obrazów, mato ma ducha pobożności i modlitwy: 6. — Człowiek pobożny na tym, co niewidzialne zasadza nabożeństwo swoje i niewiele korzysta z obrazów: 5. — Te najbardziej cenić należy, które bardziej pobudzają do pobożności: 3. — Bóg zwykle czyni cuda za pośrednictwem obrazów niezbyt pięknych ani artystycznie wykonanych: 36, 2. —Ażeby więc używać ich dobrze po myśli Kościoła świętego, starajmy się szukać w nich zawsze jedynie żywej prawdy, którą przedstawiają: 36, 2; 37, 2.
ZACHWYCENIE. - Pod wpływem oślepiającego Bożego światła, okazującego duszy zawrotne wyżyny, dusza gwałtownie wychodzi ze siebie cała porwana i jakby zawieszona: P 13, 2. — Początkowo ten stan sprawia jej wielkie cierpienia i przyprawia naturę o przerażenie: tamże. — Odczuwa dusza taką mękę wśród tych nawiedzeń i porywów, jak gdyby jej druzgotano kości i gdyby jej Bóg nie podtrzymywał, nie mogłaby dłużej pozostać przy życiu: 4. — Tych wzniosłych darów nie można kosztować długo będąc w ciele, gdyż dusza w pewnej mierze opuszcza ciało, stąd cierpi ciało, a następnie i dusza: tamże. — Chociaż dusza nie opuszcza ciała podczas tych zachwyceń, jednak nie ma w nim swego działania i ciało jest bez czucia: 6. — W tym nawiedzeniu ducha Bożego cała dusza wyrywa się gwałtownie, by się Nim cieszyć. Opuszcza jakby ciało, które jest wówczas bez czucia, sama zaś wszystka jest w Bogu: tamże. ZASZCZYTY. — Którzy szukają wielkości światowej i sławy, pozostają nędznymi, małymi i niegodnymi darów Bożych: P 39,7.
ZAŚLUBINY DUCHOWE. - Jest to zjednoczenie duszy ze Słowem Przedwiecznym w miłości: P 14, i 15, 2. — Udziela Bóg wówczas duszy z całą hojnością nieprzebranych swych bogactw, ozdabia ją wielkością i majestatem: tamże. —Ubogaca darami i cnotami, odziewa blaskiem wiedzy i chwały swoj ej jako oblubienicę w dniu jej zaślubin: tamże. — Ustają w tym czasie gwałtowne udręczenia i miłosne cierpienia duszy: tamże. — Poznaje tajniki i cudowne prawdy Boże będące coraz to nowym pokarmem dla tych, co je lepiej poznają: 4. — Umiłowany jest dla duszy jako doliny samotne pełne czaru i świeżości, które dają ukoj enie i spoczynek w tej samotności i ciszy: 7. — Jest dla duszy strumieniem pokoju, którego wody Boże zalewają niziny pokory duszy i zapełniają doliny jej pragnień: 9. — Jest Umiłowany dla duszy muzyką pełną ciszy, jest samotnością pełną dźwięków i melodii: 25-26. — Jest ucztą rozweselającą i rozpłomieniającą miłość, kresem wszystkich cierpień i pełnym posiadaniem szczęścia: 28. — Gdy Oblubieniec przebywa w duszy tą szczególną obecnością w czasie zaślubin duchowych, cnoty jej wydają szczególną słodycz i zapach: 17, 8. —Oblubienica dusza prosi o powiew Ducha Świętego, by wiał swym tchnieniem przez jej ogród, by cnoty jej wydawały boskie zapachy: 9. —W tym stanie dusza przebywa w spokoju spływającym na nią z Boga: 24, 5. — W tym stanie cieszy się dusza trwałym pokojem i słodyczą, która jej nie opuszcza i nie znika: 5. — Bóg zaszczyca tu duszę przyjaźnią swoją, odslania przed nią swe tajemnice i poucza o najsłodszej mądrości, miłości: 27, 4-5. — Dusza jest przebóstwiona w takim stopniu, że nawet pierwsze jej poruszenia nie sprzeciwiają się woli Boga: 7. — Wszystkie swe starania dusza zamieniła w ćwiczenie się w miłości Bożej: 8. ZAZDROŚĆ. — Początkujący mają wiele niedoskonałości odnośnie do tej wady: N 1, 7, 1. — Wielu z nich doznaje niemiłego wrażenia z przyczyny dobra duchowego drugich: tamże. — Smucą się, słycząc pochwały oddawane innym: tamże. —Święta zaś zazdrość żałuje, iż brak jej cnót innych, a raduje się, że tamci je posiadają: tamże.
ZJEDNOCZENIE DUSZY Z BOGIEM. — Jest wysokim Stopniem doskonałości: D Założenie. —Trzeba się zaprzeć dla niego wszelkiego przywiązania do stworzeń: 1, 4, 1. — Kto pragnie tego zjednoczenia, musi się zaprzeć wszelkiej wiedzy stworzonej: 5. — Wymaga zupeł -nego przemienienia woli naszej w wolę Bożą: II, 5, 3. — Wola nasza powinna być tak uzgodniona z wolą Bożą, by w niczym nie sprzeciwiała się tejże: tamże. — Nawet jedna tylko niedoskonałość, chociażby była czymś mniej niż dobrowolnym pożądaniem, jest przeszkodą do zjednoczenia z Bogiem: 11, 6. — Zjednoczenie polega na usunięciu z siebie wszelkiej zmazy i zasłony stworzenia: II, 5, 7. — Zadne obrazy wytwarzane przez wyobraźnię nie mogą być środkiem do zjednoczenia: 12. 3. — Dla przeobrażenia się w Mądrość Bożą dusza zostawać musi w zupełnym ogołoceniu i ubóstwie ducha: 15, 4. — Bóg nie jednoczy się z duszą w wizjach wyobrażalnych ani też w jakichkołwiek innych formach łub postaciach: 16, 7. — Dusza ma iść do zjednoczenia z Bogiem raczej wierząc, niż rozumiejąc: 26, 11. Konieczne jest dla niego oczyszczenie duszy z przywiązań nałogowych: N II, 1, 2. — Do zjednoczenia z Bogiem, które jest przemienieniem duszy w Boga, niezbędne jest ubóstwo ducha: 9, 4. — Światło i Mądrość Boża, która ją przemienia, oczyszcza ją: 10, 3. — Gdy wyższa część duszy zostaje uciszona pod względem pożądań i władz swoich, następuje zjednoczenie: 23, l-2. — Uciszenie i uspokojenie pożądań i władz ma być na wzór stanu niewinności: 2. W tym boskim zjednoczeniu dusza czerpie całą obfitość bogactw nieocenionych: P 14 i 15, 4. — Znajduje całkowite odpocznienie i uweselenie, jakiego pragnęła: tamże. — Dusza ma ukojenie i odpoczywanie w świetle Bożym, w coraz to nowym poznaniu Boga: 23. — W tym spoczynku dusza słodko jest podniesiona ponad wszelkie ludzkie pojęcie do światła Bożego: 24. — Wszystkie przymioty i wszystka miłość Umiłowanego i duszy są ich wspólną własnością, jak również wszystka rozkosz jest im wspólna: 24, 3. — W tym stanie cnoty duszy są doskonałe i heroiczne: tamże. — W tym zjednoczeniu dusza równa się z Bogiem przez mi- łość: 5. — Gdy dusza osiągnie to zjednoczenie, żaden nieprzyj aciel nie może jej w niczym zaszkodzić: 5. Zjednoczenie pamięci, rozumu i woli z Bogiem: Z 3, 18-22. — Zjednoczenie przez zaręczyny duchowe: 23-24. — Zjednoczenie przez małżeństwo duchowe: tamże. Zjednoczenie przeobrażające: 75-76.
ZMYSŁY. — Stracić się dla własnych swych zmysłów na kontempłacji, to iść za duchem, który się udzieta: D II, 14, 4. — Człowiek prawdziwie duchowy i doskonały nie ufa zmysłom: 17, 6. ŻARLIWOŚĆ. - Żarliwość niespokoj na sprzeciwia się łagodności duchowej: N 1, 5, 2. ŻĄDZE. — Dusza, która je pokonała, jest porównana do gołąbki powracającej z gałązką oliwną do arki: P 34, 4.
ŻYCIE. — Życie ducha jest prawdziwą wolnością i bogactwem: N II, 14, 3. Życia zdroje: Ż 1, 1-4. Tęsknoty za życiem wiecznym: 22. Zycie ziemskie oddziela nas od Boga: 25-26. —Koniec życia ziemskiego duszy doskonałej: 24. — Pełnia życia: 2, 13. —Zycie ciała i życie duszy: 28-29. —Zycie w Chrystusie: 31. — Do życia wiecznego trzeba się przygotować przez modlitwę i cierpienie: List 29 i 31.